افرادی که به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا هستند، در هورمون‌هایشان نوساناتی را احساس می‌کنند. برخی از این هورمون‌ها موجب افزایش و برخی نیز موجب کاهش اختلال اضطراب اجتماعی می‌شوند. با ما باشید تا در این نوشته بیشتر با تاثیر هورمون‌ها روی بدن‌مان آشنا شویم.


هورمون‌ها و افزایش اضطراب اجتماعی


هورمون‌های استرس (کورتیزول، آدرنالین)
برخی از هورمون‌ها مانند کورتیزول و آدرنالین هنگام استرس ترشح می‌شوند و سطح اضطراب اجتماعی را بالا می‌برند. در برخی از موقعیت‌های اجتماعی یا هنگام انجام برخی کارها، دچار اضطراب می‌شویم؛ در نتیجه بدن‌مان شروع به ترشح هورمون‌های نام‌برده می‌کند تا بتوانیم به تهدیدهایی که احساس می‌کنیم، پاسخ بدهیم.

درصورتی‌که تهدیدی واقعی در کار نباشد، ترشح بیش‌ازحد این هورمون‌ها موجب می‌شود تا احساس نیاز به فرار یا حمله پانیک (هجوم ناگهانیِ نگرانی و ترس بسیار شدید) در ما به‌وجود آید. در این حالت چرخه‌ای معیوب شکل می‌گیرد که در آن هورمون‌ها باعث اضطراب اجتماعی می‌شوند و اضطراب و استرس تولیدشده نیز موجب ترشح بیشتر هورمون‌ها می‌شوند.

هورمون‌های جنسی (استروژن، تستسترون)
هورمون‌های جنسی نیز موجبات استرس و اضطراب را فراهم می‌کنند. مقدار اندکی از هورمون تستسترون باعث ایجاد اضطراب شدید می‌شود. در زنان، علاوه‌بر تستسترون، میان تغییرات سطح استروژن و اضطراب اجتماعی نیز رابطه‌ای وجود دارد. به همین خاطر است که در مواقع تغییرات هورمونی نظیر بلوغ یا مقطعی در دوره عادت ماهیانه یا یائسگی شاهد اضطراب در زنان هستیم.

استرس و هورمون‌های جنسی در ایجاد اضطراب اجتماعی باهم تعاملاتی دارند. برای مثال، وقتی دچار استرس می‌شویم سطح کورتیزول افزایش می‌یابد. افزایش کورتیزول نیز مانع از ترشح تستسترون می‌شود. افزایش کورتیزول و کاهش سطح تولید و ترشح تستسترون نتیجه‌ای جز اضطراب نخواهد داشت.

از سوی دیگر تستسترون باعث تعدیل سطح کورتیزول در بدن می‌شود. پس درصورتی‌که تستسترون کمتری ترشح شود، میزان کورتیزول افزایش می‌یابد. اگر خواهان رهایی از اضطراب ناشی از این چرخه هستیم، باید اقداماتی انجام دهیم که این چرخه را می‌شکند و نابود می‌کند.

هورمون‌های تیروئید
تیروئید پرکار نیز می‌تواند باعث ایجاد اضطراب به‌شکل نشانه‌هایی فیزیکی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق زیاد، تپش قلب، لرزش و… بشود. اگر دچار اختلال در تیروئید باشیم، احتمال تجربه اضطراب اجتماعی در ما بیشتر می‌شود.1


هورمون هایی که می توانند به کاهش اضطراب اجتماعی کمک کنند


تستوسترون
همانطور که تستوسترون بیش از حد ممکن است اضطراب اجتماعی را افزایش دهد، افزایش تستوسترون ممکن است باعث کاهش آن شود. نشان داده شده است که تستوسترون، هورمون استروئید، کاهش رفتار اجتماعی ترسناک، اجتنابناپذیر و تسلیم را دارد. در واقع، به طور کلی، مردان نیمی از میزان گزارش شده اختلالات اضطرابی را به عنوان زنان گزارش می دهند؛ این ممکن است تا حدی ناشی از نقش تستوسترون در کاهش سطح اضطراب باشد.

تستوسترون باعث افزایش فعالیت گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) و سروتونین می شود. این دو ماده شیمیایی مغز مرتبط با اختلال اضطراب اجتماعی هستند.

تستوسترون نیز فعالیت آمیگدال را کاهش می دهد، که ساختار مغز مرتبط با ترس است و شروع به مبارزه یا واکنش پرواز می کند. افزایش تستوسترون به معنای آمیگدال است که بیشتر مانند یک فرد بدون اختلال اضطراب واکنش نشان می دهد.

استروژن
استروژن شناخته شده است تا آرام پاسخ ترس در زنان است. تحقیقات نشان داده است که زنان زمانی که سطح استروژن در خونشان بالاتر است، بهتر است از کارهای انقراض ترساندن کنند. به عنوان یک زن، ممکن است متوجه شده باشید که توانایی شما برای احساس آرامش و آرامش (در برابر اضطراب و ترس) در موارد خاص در طول چرخه قاعدگی بهتر است.

اکسیتوسین
Oxytocin یک هورمون پپتید است که به عنوان هورمون و یک انتقال دهنده مغز عمل می کند. این شناخته شده به عنوان "عشق" هورمون است که آزادی در تماس با یک دوست عزیز است. Oxytocin در هیپوتالاموس ساخته شده است و توسط غده هیپوفیز در پایه مغز منتقل شده و ترشح می شود. آزادی او همچنین باعث زایمان و شیردهی می شود.

Oxytocin شناخته شده است که اثر ضد اضطراب و ممکن است کمک به تسکین اضطراب اجتماعی. تحقیقات نشان می دهد که اکسیتوسین باعث آرامش، اعتماد و ثبات می شود که این امر باعث می شود که موقعیت اجتماعی را مدیریت کند. تحقیق در مورد نقش اکسی توسین و نحوه استفاده از آن در درمان اختلالات اجتماعی (از جمله افرادی که مبتلا به اوتیسم) می شوند، ادامه دارد.

وازوپرسین
وازوپرانسین هورمون است که تعادل مایع بدن را تنظیم می کند. علاوه بر این، در تنظیم اضطراب، مقابله با استرس و رفتار اجتماعی دخیل است. وازوپرسین در داخل هیپوتالاموس و ناحیه لنبی مغز آزاد می شود. برخی از محققان بر این باورند که تعادل باید بین اکسیتوسین و وازوپرسین برای عملکرد مطلوب اجتماعی به وجود آید. وازوپرسین به ویژه در رابطه با رفتار اجتماعی، انگیزه جنسی، پیوند جفتی و پاسخهای مادر به استرس است.2


مدیریت هورمون‌ها و کاهش اختلال اضطراب اجتماعی

اگرچه میان هورمون‌ها و اضطراب اجتماعی روابطی وجود دارد، درمان هورمونی برای رفع این مشکل توصیه نمی‌شود. در عوض بهتر است از روش‌های درمانی‌ای استفاده شود که طی آن آرامش بیشتری در فرد ایجاد می‌شود. کاهش مصرف مواد غذایی‌ای مانند قند،سیگار و در کل موادی که فقط در کوتاه‌مدت حالی خوشایند ایجاد می‌کنند، از راهکارهای تأثیرگذار است. از جمله اقدامات مفید برای افزایش استسترون، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ورزش کردن به‌طور منظم

حفظ رژیم غذایی مناسب

کنترل بیشتر استرس

مصرف مولتی‌ویتامین‌ها

خواب کافی.

افزایش سطح اکسی‌توسین نیز با موارد زیر ممکن است:

در آغوش کشیدن فرد موردعلاقه

گوش دادن دقیق به حرف‌های دیگران

افزایش میزان بخشندگی (هدیه دادن)

استفاده از فنون مدیتیشن «متا» که باعث بیشتر شدن مهربانی و عشق می‌شود

نگهداری از حیوانات خانگی

استفاده از شبکه‌های اجتماعی.


استفاده از فنون درمان رفتاری-شناختی

برای اینکه بدانید چگونه مدیریت استرس و اضطراب اجتماعی را به دست بگیرید، باید بدانید تغییر الگوهای پاسخ‌دهی به اضطراب لازم است. در گذر زمان، مسیرهای عصبی در مغز تغییر خواهند کرد و در نتیجه شیوه پاسخ‌گویی به موقعیت‌های اضطراب‌آور نیز بهبود خواهد یافت.

اگر دچار مشکلات تیروئید هستید، باید حتما درباره رابطه استرس و نوسانات تیروئیدی‌تان با پزشک صحبت کنید.

اگر زن هستید، با شناخت نوسانات هورمونی خود در طول ماه می‌توانید زمان‌هایی را که دچار ناتوانی در کنترل استرس و مدیریت اضطراب می‌شوید شناسایی کنید. در این صورت می‌دانید که علت ناتوانی‌تان در مدیریت اضطراب ریشه در نوسانات هورمونی دارد و بهتر می‌توانید راه حلی پیدا کنید و دریابید که این واکنش‌ها، طبیعی و از سوی بدن‌تان است.

برای خودتان ژست و حرکتی درنظر بگیرید که به شما احساس قدرت و توانمندی را تلقین می‌کند، مثلا مشت کردن دست‌ها به حالت پیروزی یا هر ژست و حرکت دیگری که موجب شکل‌گیری احساس قدرت در شما می‌شود. این کار تلویحا پیام قدرتمندی را در بدن شما جاری می‌کند.

استفاده از مکمل‌های غذایی برای کاهش میزان اضطراب با مشورت پزشک نیز ایده بدی نیست.


درمان هورمونی برای کاهش اضطراب اجتماعی

امکان تأثیرگذاری هورمون‌درمانی در تحقیقات گوناگون نشان داده شده است. برای مثال استفاده از هورمون‌ها برای زنانی که مورد آزار قرار گرفته بودند، نشان داد که هورمون‌درمانی می‌تواند اختلال استرس پس از ضایعه را کاهش بدهد. در هر حال همچنان درباره‌ی استفاده از هورمون‌درمانی برای کنترل اختلال اضطراب اجتماعی تحقیق و پژوهش می‌شود. ار روش هورمون‌درمانی در مواردی مانند یائسگی زنان نیز استفاده می‌شود. یکی از بهترین روش‌ها برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی، شناخت نوسانات هورمونی تأثیرگذار و کنترل آنهاست. یادتان باشد که اضطراب اجتماعی قابل پیگیری و درمان است.3


پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.fa.reoveme.com
3.www.vista.ir