انحراف بینی چیست و نکاتی که باید درباره علل و علائم و درمان آن بدانید

انحراف بینی یک عارضه‌ی نسبتا شایع است که بسته به درجات آن عوارض متفاوتی دارند. این عارضه عموما به جراحی نیاز دارد.

انحراف بینی شیوع بسیار زیادی در بین مردم داشته و زندگی و سلامت افراد را بسیار تحت تاثیر قرار می‌دهد.
 

انحراف تیغه‌ بینی چیست؟

تیغه بینی دیواره‌ای است که از غضروف و بافت هم بند تشکیل شده و مجاری بینی را تشکیل می‌دهد زمانی که این تیغه به صورت نامتقارن به یکی از طرفین منحرف شود طبیعتا موجب تفاوت اندازه بین دو مجرای بینی شده که این موضوع خود مشکلاتی را برای فرد به همراه دارد.

در مسئله انحراف بینی اولین و مهم‌ترین مشکل مطرح شده، گرفتگی بینی است که این مسئله گاها برای بیمار غیر قابل تحمل و بسیار آزار دهنده می‌شود. مسئله‌ی بعدی، سر درد در اثر انحراف تیغه بینی است که این موضوع اغلب به علت عفونت سینوس‌های ناحیه پیشانی (ناحیه فورونتال) ایجاد می‌گردد. در این مشکل عفونت سایر سینوس‌ها مانند سینوس‌های ماگزیلاری و سینوس‌های اطراف چشم و غیره نیز بسیار محتمل است.

همانطور که پیش‌تر اشاره شد انحراف تیغه بینی در بسیاری از افراد دیده می‌شود ولی همه این موارد دارای اهمیت کلینیکی نیستند و فقط در بعضی از موارد انحراف تیغه بینی برای فرد مشکل ساز می‌گردد.

وظیفه تیغه بینی چیست؟

وظیفه این تیغه فقط جدا کردن دو نیمه بینی از یکدیگر است. دلیل اصلی این موضوع این است که در صورت به وحود آمدن بیماری‌ها و عفونت‌ها و یا ورود میکروب‌ها به یک قسمت از بینی، عامل بیماری ‌زا در همان سمت باقی مانده و به سمت دیگر منتقل نگردد. همچنین یکی دیگر از محاسن این موضوع این است که اگر فضای داخل بینی از یک حد خاص بزرگتر باشد، ممکن است هوا در هنگام ورود به داخل بینی دچار چرخش شده و عمل تنفس را برای فرد مشکل سازد. وظیفه دیگر تیغه بینی حفظ شکل ظاهری بینی است.
 

چه عواملی سبب انحراف تیغه بینی می‌شود؟

مهم‌ترین عوامل دخیل در این موضوع مسائل تکاملی و ارثی هستند به این معنی که در هنگام جنینی تیغه بینی به صورت نامتقارن در دو طرف بینی رشد کرده و انحراف بینی را سبب می‌شود. در این حالت ممکن است که انحراف بینی از ابتدا وجود نداشته و به مرور زمان و رشد نوزاد و بالا رفتن سن نوزاد کم کم این مشکل خود را نمایان می‌کند.

عامل مهم دیگری که سبب انحراف تیغه بینی می‌شود، ضربه (تروما) است. گاهی اوقات این ضربه‌ها در دوران کودکی و یا حتی در زمان تولد نوزاد به بینی وارد شده و انحراف تیغه بینی را باعث می‌شوند.
 

علائم انحراف بینی چیست؟

شایع ترین علامت انحراف بینی این است که فرد به سختی تنفس می‌کند یا دچار سینوزیت‌های مکرر و مداوم است یا دچار عفونت یا التهاب غشا‌ی مخاطی بینی می‌شود علامت مهم دیگر گرفتگی بینی و یا احتقان بینی است که اغلب یک طرفه بوده و موجب آزار بیمار می‌گردد.

یکی از علامت‌های دیگر، عفونت‌های سینوسی مکرر است که این عفونت‌ها اغلب در برابر دارو مقاوم هستند. این افراد ممکن است از خون دماغ‌های مکرر نیز شکایت داشته باشند.

پوسیدگی یا خشکی مکرر مخاط بینی نیز از دیگر علائم است که به دلیل افزایش جریان هوا و در نتیجه خشک شدن غشا‌ی مخاطی معمولا در سوراخ بینی بزرگتر ایجاد می‌گردد.

این افراد در خواب نیز با مشکلاتی مواجه هستند مثلا اینکه تنفس آنها در هنگام خواب صدای بلندی ایجاد می‌کند و یا حتی خرو پف‌های بلند‌ی ایجاد می‌کند و اغلب تمایل به خوابیدن به طرف مخالف با مجرای گرفته‌ی بینی دارند. در موارد شدید ممکن است فرد دچار آپنه خواب شود به این معنی که فرد به دلیل قطع تنفس ناگهان از خواب بیدار می‌شود.
 

راه‌های تشخیص انحراف بینی

تشخیص این موضوع اغلب با یک معاینه بسیار ساده بینی که توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی و با استفاده از اسپکولوم و چراغ قوه انجام می‌شود. البته در بعضی شرایط که تشخیص به راحتی امکان‌پذیر نباشد پزشک از آندوسکوپ برای این منظور استفاده می‌کند. اگر فرد فقط دچار انحراف بینی باشد معمولا برای تشخیص احتیاج به مداخله دیگری نیست ولی در برخی موارد پزشک برای تشخیص مشکلات همراه و عوارضی مانند سینوزیت از روش‌هایی همچون سیتی اسکن بهره می‌گیرد.

راه درمان انحراف بینی چیست؟

در اغلب موارد برای رفع این مشکل راه حلی به جز جراحی نیست. مهم‌ترین خطری که در این جراحی بیمار را تهدید می‌کند اثرات ناشی از بیهوشی است که برای رفع این مورد در بسیاری از جراحی‌ها، جراحان با بی‌حسی‌های موضعی یا بیهوشی‌های ساده، عمل انحراف بینی را به سرانجام رسانده و در نتیجه خطر خاصی متوجه بیمار نمی‌باشد. مسئله مهم دیگر در این عمل سن بیماری است که قرار است مورد جراحی قرار بگیرد اگر مشکل حادی تحریک کننده فرد نباشد یعنی فرد مشکلات شدید تنفسی نداشته باشد و تنها دچار انسداد نسبی باشد؛ اغلب پزشکان تا اتمام سن رشد وی را مورد جراحی قرار نخواهند داد.

اما در صورتی که این مشکلات شدید باشد و تهدید کننده شکل ظاهری صورت و یا فرد را دچار اختلالات ریوی بکند، عمل جراحی بدون در نظر گرفتن سن انجام می‌گردد. بعد از عمل انحراف بینی فرد باید به مدت یک تا دو روز استراحت کند و اگر پدهای پانسمان به منظور جلوگیری از خون‌ریزی در بینی بیمار قرار گرفته باشد؛ پس از تقریبا دو روز خارج شده و بیمار کاملا به زندگی عادی خود برمی‌گردد.

عوارض حاصل از انحراف بینی چیست؟

از این عوارض می‌توان به اختلال کیفیت هوای تنفسی که از راه بینی و دهان وارد می‌گردد اشاره کرد که از نظر میزان تمیزی و درجه حرارت اختلاف بسیار زیادی با هم دارند و همین موضوع ممکن است در طولانی مدت مشکلات عدیده‌ای را برای بیماری که دچار انسداد راه‌های تنفسی شده است، ایجاد کند. مثلا ممکن است خشکی دهان و مشکلات بویایی به صورت آزار دهنده‌ای برای فرد ایجاد شود.

گاهی اوقات انحراف بینی ممکن است بر دهانه سینوس‌های فرد تاثیر گذاشته و مثلا موجب انسداد آن‌ها شده و بیمار را مستعد سرماخودگی و سینوزیت‌های مزمن کند همچنین گاهی اوقات عامل برخی از سر درد‌ها را به انحراف بینی نسبت می‌دهند در این موارد فرد بعد از انجام عمل جراحی و رفع مشکل انحراف بینی دیگر دچار سردرد‌های مکرر نخواهد شد.
 

درمان انحراف بینی

انحراف بینی توسط معاینه ی بالینی توسط پزشک متخصص قابل تشخیص می باشد. برای تشخیص انحراف بینی در کودکان و همینطور افرادی که دچار انحراف جزئی در بینی خود هستند ممکن است پزشک از بیمار بخواهد سی تی اسکن انجام دهد تا تشخیص قطعی را بدهد.

استفاده از برخی داروها نظیر آنتی هیستامین ، اسپری های استروئیدی بینی و ضد آلرژی ها می تواند در بهبود عوارض ناشی از این مشکل موثر باشد اما به طور کلی درمان پایا و قطعی به شما نمی رود.

درمان اساسی این مشکل جراحی است که باید طبق تشخیص متخصص و تحت نظر او انجام شود.

عمل جراحی که صرفا جنبه ی درمان داشته و برای برطرف کردن مشکل انحراف بینی انجام می شود با نام سپتوپلاستی و جراحی که هم جنبه ی زیبایی داشته و هم برای درمان انحراف انجام می شود با نام سپتورینوپلاستی شناخته می شود.

در سپتوپلاستی قسمتی از تیغه ی بینی که دچار انحراف شده است ترمیم می شود. به گفته ی متخصصان زیبایی بهتر است این عمل بعد از ۱۸سالگی انجام شود زیرا غضروف بینی تا بزرگسالی در حال رشد و تغییر است.

با توجه به نوع عمل علائم پس از جراحی می تواند متفاوت باشد و با توجه به صحبت متخصصان به احتمال بسیار کمی امکان دارد که انحراف بینی مجددا بازگشت بکند.

توصیه هایی که در این مورد می شود بیشتر مربوط به مراقبت های پس از جراحی بوده که باید تا ۲ ماه بسیار با احتیاط رفتار نمود تا غضروف بینی مستحکم شود و بتواند شکل خود را حفظ کند.

عمل سپتوپلاستی ممکن است عوارض به شرح زیر در پی داشته باشد. اما انتخاب و مشاوره با یک متخصص متبحر در این زمینه می تواند به شما کمک بکند تا ریسک بسیار کمتری را در طول این فرآیند متحمل شوید و به نتیجه ی دلخواه خود دست پیدا کنید.

* خونریزی
* از دست دادن حس بویایی
* عفونت
* تجمع خون در تیغه بینی

اما خوشبختانه عوارض عمل سپتوپلاستی بسیار نادر است. این عمل اگر توسط یک متخصص و پزشک خوب انجام شود فرآیند بسیار ساده ای داشته و فرد را پس از جراحی درگیر نخواهد کرد.

عوارض این جراحی عبارتند از:

* تغییر شکل بینی
* از بین نرفتن مشکلات حتی پس از جراحی
* خون ریزی بیش از حد
* کاهش حس بویایی
* بی حسی موقت لثه و دندان‌های بالا
* هماتوم تیغه بینی (تجمع خون)
 

مراقبت‌های پس از جراحی سپتوپلاستی

پس از جراحی، پزشک برای کاهش ابتلا به عفونت، دارو‌هایی را برای شما تجویز خواهد کرد. برای تسریع بهبودی، نکات زیر توصیه می‌شود:

* فین نکردن
* در زمان خواب، سر خود را بالا بگذارید
* از انجام ورزش و فعالیت‌های پرتحرک خودداری کنید
 

عوارض درمان نکردن انحراف بینی

شایع‌ترین عارضه انحراف بینی، انسداد یک یا هر دو حفره بینی می‌باشد. این شرایط مشکلات زیر را پدید خواهد آورد:

* سینوس مزمن
* مشکلات تنفس در زمان خواب
* اختلال خواب
* خونریزی بینی
* درد صورت
* خشکی دهان
* فشار و یا احتقان در مجرای بینی

انحراف بینی و سینوزیت

در زمانی که انحراف تیغه بینی شدید باشد کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. اما طبق نظر متخصصین انحراف بینی به خودی خود موجب سینوزیت نخواهد شد یا به زبان دیگر هرکسی که از سینوزیت رنج می برد لزوما دچار انحراف بینی نیست. اما اگر فردی سینوزیت داشته باشد انحراف بینی به دلیل اختلالی که ممکن است در تنفس فرد ایحاد کند می تواند درد های سینوزیتی را تشدید کند.
 

انحراف بینی و سر درد

در افرادی که دچار سر درد های مزمن می شوند پیشنهاد می شود با مراجعه به پزشک متخصص منشا درد خود را پیدا کنند. در صورتی که فرد مبتلا به انحراف بینی باشد می تواند سر دردهای شدید تری را دچار شود اما به خودی خود نمی توان دلیل سر درد ها مزمن را به طور قطعی انحراف بینی دانست.
 

عمل انحراف بینی با لیزر

در محتوای عمل بینی با لیزر به طور کامل شرح دادیم که این نوع عمل مخصوص چه افرادی است. با اینحال باید بدانید انحراف بینی مشکلی است که در ساختار غضروف بینی وجود دارد بنابراین درمان قطعی آن صرفا به وسیله اشعه ی لیزر امکان پذیر نمی باشد. در هر صورت باید بدانید حتما باید با یک متخصص مشاوره بگیرید و بهترین روش درمان خود را به او بسپارید.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت پذیرش24
سایت خبرنگاران جوان