آشنایی با دلایل عدم تمرکز

گاهی کلیدهایتان را گم می‌کنید؛ مدام بین سایت‌هایی مانند یوتیوب و وظایف‌تان سرِ کار سرگردان هستید و هنگام گفت‌وگو در افکار خود غرق می‌شوید! زندگی گاهی بسیار گیج‌کننده است اما چطور می‌توانید بفهمید که آیا مشکل جدی‌تری دارید یا نه؟ برای بزرگ‌سالانی که به اختلال توجه و تمرکز بیش‌فعالی (ADHD) دچارند، مشکل عدم تمرکز مزمن دردسرساز است.

به گفته‌ی دکتر تیموتی ویلنز (Timothy Wilens)، استادیار روان‌شناسی دانشکده‌ی پزشکی هاروارد، تعداد افراد حدودا ۳۸ ساله‌ای که بیماری آنان به‌تازگی تشخیص داده شده رو به افزایش است. امروزه مردم چندین کار را به‌طور هم‌زمان انجام می‌دهند. چندشغله بودن، مسئولیت‌های خانه و خانواده، وظایف شخصی و مشکلات دیگر ذهن افراد را بیش از حد مشغول کرده و باعث شده هوشیار ماندن و تمرکز کردن سخت‌تر از قبل شود.

اما همه‌ی کسانی که قرارهایشان را فراموش می‌کنند یا در انجام کارهای روزمره دچار مشکل می‌شوند اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی ندارند. از دست دادن تمرکز دلایل زیادی دارد. در ادامه دلایل عدم تمرکز و اینکه چه زمانی به مشورت با پزشک نیاز دارید را مرور خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

استفاده‌ی بیش‌ از حد از تکنولوژی

وسایل هوشمند، موبایل، کامپیوتر و آیپاد همگی تمرکز شما را برهم می‌زنند. مغز انسان همانند یک منشی عمل می‌کند و به شما برای منظم بودن و مدیریت زمان کمک می‌کند؛ اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد هرچه کارهای بیشتری را هم‌زمان انجام بدهید، سخت‌تر می‌توانید روی آنها تمرکز کنید. یادگیری مهارت‌های اولیه‌ی منظم بودن مانند نوشتن وظایف و استفاده از جدول برنامه‌ریزی کارهای روزانه، محدود کردن زمان تماشای تلویزیون و استفاده از اینترنت می‌تواند به حل این مشکلات کمک کند. عدم استفاده از تکنولوژی در ساعات خاص مثلا بعد از صرف شام یا پیش از خواب نیز می‌تواند در حل این مشکل مفید باشد.

اگر به‌طور مداوم نمی‌توانید بر کارهای‌ مهم‌‌تان تمرکز کنید یا بدون تلفن همراه‌ و اینترنت نمی‌توانید چیزی را به‌ خاطر بیاورید باید به پزشک مراجعه کنید. به گفته‌ی دکتر ویلنز وقتی مغز نتواند به‌درستی عمل کند، شما به‌راحتی تمرکزتان را از دست می‌دهید و نمی‌توانید از انجام کارها نتیجه‌ی مطلوبی به‌دست بیاورید.

کمبود خواب

اگر خواب کافی ندارید (هفت یا هشت ساعت خواب شبانه)، احتمالا دچار افکار آشفته هستید و در مدیریت کارهای روزانه‌تان مشکل دارید. این واکنش طبیعی‌ است و با استراحت کافی و زودتر خوابیدن می‌‌توانید تمرکز خود را دوباره به‌دست آورید.

اما اگر دچار اختلال خواب هستید یا وقتی از خواب بیدار می‌شوید هنوز خسته‌اید، از خلق‌و‌خوی متغیر رنج می‌برید و اختلال توجهی مانند عدم تمرکز یا اختلال هوشیاری دارید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است به اختلال خواب مزمن دچار باشید و با بهبود الگوی خواب خود آن‌ را درمان کنید.

اما در بزرگ‌سالانی که به اختلال توجه و تمرکز دچار هستند، بدخوابی و عدم رعایت بهداشت خواب مشکل تمرکز را پیچیده‌تر می‌کند و تغییر عادات خواب کمک چندانی به آنها نخواهد کرد.

نارضایتی شغلی

قطعا همه‌ی افراد گاهی از کار خود ناراضی هستند. ممکن است در برخورد با ارباب‌رجوع با مشکل روبه‌رو شوید یا رئیس از عملکردتان ناراضی باشد. اگر محیط کار نامرتب یا پروژه کسل‌کننده باشد، تمرکز کردن سخت‌تر می‌شود و این کاملا طبیعی است؛ اما اگر نمی‌توانید پروژه‌ها را کامل انجام بدهید (تاریخ تحویل پروژه‌ها را از دست می‌دهید یا با مشکلات جدی مواجه می‌شوید) احتمالا به درمان یا شغل جدیدی نیاز دارید.

اگر مدام از انجام وظایف خود طفره می‌روید و نمی‌توانید روی پروژه‌ها متمرکز شوید، سابقه‌ی عملکرد ضعیف در کارهای خود دارید و شغل‌تان را چندین بار تغییر داده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید. بزرگ‌سالانی که به اختلال توجه و بیش‌فعالی مبتلا هستند، همیشه در انجام دادن کارها و تمام کردن‌شان با مشکل مواجه می‌شوند و عضو ضعیف تیم به‌شمار می‌روند. به گفته‌ی دکتر ویلنز، آنها دائما گرفتار احساس شکست و مشکلات عزت نفس پائین هستند. بر اساس یافته‌ها این افراد بیشترین میزان تغییر شغل و عدم رضایت شغلی را دارند.

اضطراب بیش از حد

اضطراب تأثیر مستقیمی روی تمرکز دارد زیرا در تقابل با بخش‌های شناختی (قسمت‌هایی از مغز که وظیفه‌ی تفکر سریع و دقیق را دارند) عمل می‌کند. در نتیجه عصبی و مضطرب بودن تمرکز را دشوارتر می‌کند. محققان دانشگاه «ویسکانسین مدیسن» (Wisconsin-Madison) دریافتند استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن (تن آرامی) باعث می‌شود بر عواملی که موجب عدم تمرکز شما می‌شوند، کنترل بیشتری داشته باشید. همچنین پژوهش دیگری در دانشگاه یوسی‌ال‌ای (UCLA) نشان می‌دهد بزرگ‌سالان مبتلا به اختلال توجه و تمرکز با مدیتیشن می‌توانند تمرکز خود را بهبود بدهند و افسردگی و اضطراب خود را کم کنند.

اگر اختلال خلقی ناشی از اضطراب مانند عصبی بودن و افسردگی دارید یا اگر اضطراب توانایی تمرکزتان را کم کرده است به‌طوری‌که روی کار، روابط فردی و امور تحصیلی شما اثر منفی‌ دارد به پزشک مراجعه کنید و همه‌ی علائم و مشکلات‌تان را شرح بدهید تا با کمک پزشک این مشکل حل شود.

کم‌تحرکی و ورزش نکردن

تحقیقات نشان داده ورزش منظم ذهن را آگاه و فعال نگه می‌دارد و قدرت حافظه و یادگیری را افزایش می‌دهد. توجه به ورزش منظم در بزرگ‌سالانی که اختلال توجه و تمرکز و ذهن بی‌قرار دارند، مهم‌تر است. به گفته‌ی دکتر ویلنز بیمارانی که ورزش می‌کنند توجه و توانایی تمرکزشان بهتر می‌شود. همچنین ورزش منظم باعث می‌شود انرژی مضاعفی را که منجر به بی‌قراری می‌شود، مصرف کنید و خواب بهتری در شب داشته باشید.

اگر نمی‌توانید مدتی آرام بنشینید (مثلا در یک جلسه‌ی کاری یا پشت میز کار خود) و دائم باید از پشت میز بلند شوید و حرکت کنید یا با ورزش بیش از حد (دو یا سه ساعت در روز) سعی دارید مشکل بی‌قراری خود را حل کنید از پزشک کمک بگیرید.1

گرسنگی

ذهن برای تمرکز نیاز به سوخت و خوردن غذا مخصوصا صبحانه دارد زیرا حافظه ی کوتاه مدت زمانی که شما گرسنه باشید در رنج می باشد و باعث می شود نتوانید تمرکز نمایید پس حتما صبحانه پر پروتئین بخورید.

تلفن همراه

تلفن همراه وقت شما را می گیرد و حواس شما را کاملا پرت می کند پس زمان کار کردن تلفن همراهتان را روی پیغام گیریا سایلنت قرار دهید. زنگ خوردن گوشی و جواب دادن به تمام تماس ها بیش از جواب دادن به پیغام ها وقت می گیرد و بیشتر موجب حواس پرتی می شود.

افکار مزاحم

برخی از افکارتان آزار دهنده هستند اگر این افکار را دائما در ذهن خود مرور می کنید، تمرکز شما به هم خواهد خورد پس برای دوری از این افکار آن ها در کاغذی بنویسید و اینگونه برای مدتی از ذهن خود دور کنید.

افسردگی

افسردگی موجب عدم تمرکز شدید می شود پس اگر از این بیماری رنج می برید و تمرکز کافی برای انجام کارهایتان ندارید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

داروها

مصرف برخی داروهای ضد افسردگی سبب کاهش تمرکز می شود پس اگر حین مصرف دارو احساس تمودید تمرکزتان کاهش یافته به پزشک مراجعه کنید تا داروی شما را تغییر دهد.2

سبک زندگی

سبک زندگی و نحوه ی زندگی افراد بر روی تمرکز آنها تاثیر می گذارد. مثلا شما باید همیشه غذای سالم و اندازه بخورید. سعی کنید کاری کنید که همیشه کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین و چربی‌های سالم به اندازه کافی به بدن شما برسد. از مصرف غذاهای فست فودی خودداری کنید. همچنین ورزش روزانه را در زندگی خود بگنجانید.

محیط بی‌نظم و شلوغ

محیط آرام و ساکت هم بر تمرکز شما تاثیر گذار است. مثلا اگر مکان کارتان جوری باشد که مدام خانواده یا همکاران سر میز شما بیایند و حواستان را پرت کنند، خب مسلما تمرکز کافی را ندارید و نمیتوانید کارتان را سریع و با کیفیت انجام دهید.

عدم اولویت‌بندی

یکی دیگر از علل عدم تمرکز در افراد آنست که نمیدانند باید به کدام‌یک از کارهایتان بپردازید. خیلی از افراد در یک بازه‌ی زمانی مشخص، وظایف مهم و مختلفی را باید انجام دهند. اما اگر آنها ندانند که کار بعدی‌ شان چیست یا مدام از این شاخه به آن شاخه بروند یا مثلا وظایفشان را نیمه کاره رها کنند خب مسلما به هدف شان نمی رسند. این افراد باید همه کارهای روزانه هفتگی و حتی سالانه شان را در برگه ای بنویسند و آنها را اولویت بندی کنند.

سندروم بیش فعالی یا ADHD

یکی دیگر از عدد کمبود تمرکز در شما ممکنست اختلال کم‌توجهی- بیش فعالی باشد. امروزه حدود پنج تا ۱۰ درصد کودکان و چهار درصد از بزرگسالان، از ADHD رنج می‌برند. بااین‌حال کمتر از ۲۰ درصد از افراد مبتلا به ADHD، از مشکل خود آگاهی دارند و به فکر درمانش هستند. اگر اختلال حواس و کمبود تمرکز در شما خیلی زیاد است میتوانید با یک متخصص مشورت کنید.

افکار منفی(وسواسی)

افکار منفی و فکر و خیال یکی دیگر از علل نداشتن تمرکز است. اگر شما دائم در مورد کارهایی که انجام داده اید یا می خواهید انجام دهید یا مثلا در مورد مکالمه دیروز خود با دوستتان و… فکر کنید خب مسلما به کارتان نمی رسید. برای مقابله با اینکار هر فکری که به ذهن تان آمد به صورت تیتر وار در برگه ای یادداشت کنید تا وقتی کارتان تمام شد به سراغ آن بروید.

انجام چند کار مختلف هم زمان

هیچ وقت چند کار را با هم انجام ندهید. با اینکار کیفیت و کمیت همه کارهایتان آسیب می بیند. همیشه سعی کنید خیلی سریع و با کیفت کار اول را تمام کرده و بعد به سراغ کار بعدی بروید. در این حالت بهتر به کارهایتان خواهید رسید.3


پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.namnak.com
3.www.asanteb.com