هپاتيت در يک نگاه

هپتايت در اصل به معناي التهاب کبد است که فعاليت هاي آن را مختل مي کند. اين بيماري به دو گروه اصلي هپاتيت ويروسي و غيرويروسي تقسيم مي شود که از اين ميان هپاتيت ويروسي C, B به دليل مزمن شدن، بيشتر مورد توجه هستند. بر اساس آخرين آمار سازمان جهاني بهداشت حدود 400 ميليون نفر در دنيا حامل ويروس هپاتيت B هستند. اين بيماي بعد از سل و مالاريا شايع ترين بيماري مسري و عفوني است. هر سال حدود 50 ميليون نفر به تعداد افراد آلوده به اين ويروس در دنيا افزوده مي شود. شيوع ناقلان اين بيماري در کشور ما حدود 3 درصد است در حالي که در برخي نواحي آفريقا و آسيا اين ميزان به 20 درصد جمعيت هم مي رسد.

علايم و مراحل هپاتيت B

مرحله اول: علايمي شبيه سرماخوردگي مثل ضعف، خستگي، احساس کسالت، بي اشتهايي، تب، درد عضلاني، التهاب مفاصل و بثورات پوستي ممکن است ايجاد شود.
مرحله دوم: علايم در اين مرحله به صورت بروز زردي و بهبود علايم مقدماتي به همراه تيره رنگ شدن ادرار يا کم رنگ شدن مدفوع بروز مي کند.
مرحله سوم: پس از مرحله دوم بيمار وارد مرحله نقاهت مي شود. معمولا کودکان علايم خفيف تري بروز مي دهند.

اگر در خانه تان ناقل هپاتيت داريد

- اگر آزمايش هپاتيت B در مورد يک نفر مثبت باشد، اين آزمايش بايد در مورد خواهر، برادر، والدين و همسر و فرزندان وي نيز انجام شود.
- ازدواج و معاشرت براي دختران و پسران ناقل هپاتيت B منعي ندارد. طرف مقابل مي تواند با انجام آزمايش و واکسيناسيون هپاتيت B در کنار همسر خود به راحتي زندگي مي کند.
- براي ضدعفوني کردن لباس ها و ساير وسايل مي توان پس از تميز کردن لکه هاي خون، لباس ها را در آب جوشانده و يا نيم ساعت آنها را در محلول آب ژاول نيم درصد (10 قسمت آب و يک قسمت آب ژاول) يا ماده ضدعفوني کننده لباس قرار داد.
- افراد خانواده ناقلان هپاتيت B بايد قبل از تلقيح واکسن آزمايش هپاتيت (HBsAg) انجام دهند. استفاده از واکسن هاي موجود در بازار براي ناقلان هپاتيت B توصيه نمي شود.
- در صورت ورود قطره خون يا ترشحات مايع بدن فرد آلوده به درون چشم فرد سالم، براي پيشگيري، بايد ايمونوگلوبولين اختصاصي ضد هپاتيت B (آمپول HIBG) تزريق شود. زردي از علايم شايع هپاتيت است.

ناقل هپاتيت

ويروس هپاتيت مي تواند سال ها به صورت نهفته در بدن باقي بماند. فردي که بيش از 6 ماه حامل اين ويروس بوده و حامل عمومي خوبي دارد و در کار کبد او در آزمايش ها اختلالي مشاهده نشود، ناقل هپاتيت شناخته مي شود. در اين حالت ويروس به طور مسالمت آميز در داخل بدن وجود دارد ولي به کبد آسيب نمي رساند.

سيروز کبدي

سيروز يا تنبلي کبد يک بيماري پيش رونده کبدي است که با التهاب و تشکيل بافت جوشگاه در کبد مشخص مي شود. عده ي کمي از ناقلان هپاتيت به اين مرحله از بيماري مبتلا مي شوند که در صورت پيگيري مي توان از بروز آن جلوگيري کرد.

واکسيناسيون

اگرچه هنوز واکسني براي هپاتيت C وجود ندارد ولي خوشبختانه تزريق واکسن هپاتيت B که در سه نوبت و به فواصل يک ماه و شش ماه پس از اولين تزريق انجام مي شود مي تواند از بروز اين بيماري در افراد جلوگيري کند. اين واکسن به صورت عضلاني و در بازو تزريق مي شود.
افرادي که بايد عليه هپاتيت B واکسينه شوند:
- همه نوزادان
- کودکان
- کارکنان بهداشتي درماني
- همسر، فرزندان، والدين و کساني که با فرد ناقل اين بيماري زندگي مي کنند.
- بيماران در معرض تزريق خون مکرر مثل بيماران همودياليز و هموفيلي
- معتادان تزريقي

راه هاي انتقال

- انتقال از طريق خون و فرآورده هاي خوني آلوده
تزريق خون آلوده، استفاده از سرنگ مشترک در تزريق، خالکوبي، تاتوکردن و سوراخ کردن گوش با وسايل آلوده، استفاده از مسواک يا تيغ ريش تراش آلوده.
- انتقال از مادر آلوده به نوزاد
مهم ترين راه انتقال هپاتيت B در ايران است.
- انتقال بيماري از طريق جنسي
ويروس اين بيماري در ترشحات بدن مثل بزاق، مايع مني و ترشحات مهبل وجود دارد و عدم رعايت اصول صحيح فعاليت جنسي موجب انتقال بيماري مي شود.
- نيش حشرات
اگرچه انتقال ويروس از اين راه به ندرت اتفاق مي افتد ولي امکان آن وجود دارد.
- انتقال بيماري در اقدامات دندان پزشکي
در استفاده از وسايل غير بهداشتي و در مراکزي که وسايل را به طريق صحيح ضد عفوي نمي کنند اتفاق مي افتد.
- انتقال بين اعضاي خانواده
اگر در خانواده يک فرد ناقل هپاتيت وجود داشته باشد، امکان انتقال بيماري به ساير افراد نيز وجود دارد.
منبع: هفته نامه سلامت سلامت-ش 242
/خ