آنچه باید در مورد سینوس ها و سینوزیت بدانیم
سینوس به حفره‌های خالی در جمجمه گفته می‌شود که توسط سوراخی باریک در استخوان، به راه هوایی بینی متصل شده است. به طور نرمال، همه‌ی سینوس‌ها توسط همین سوراخ باریک که به آن اوستیوم گفته می‌شود به راه‌های هوایی بینی راه دارند و باز هستند.
سینوس‌ها با بافت‌های نرم و صورتی رنگی به نام غشای مخاطی پوشیده شده‌اند و به طور معمول حفره ای توخالی هستند. در بخش داخلی بینی نیز برآمدگی‌هایی وجود دارند که به آن شاخک‌های بینی گفته می‌شود. شاخک‌های بینی وظیفه مرطوب کردن و تصفیه هوای درون بینی را برعهده دارند. دیواره نازکی به نام سپتوم یا تیغه بینی هم حفره‌های بینی را از هم جدا می‌کند.
بسیاری از سینوس‌ها از طریق مجرای کوچکی به درون بینی راه پیدا می‌کنند که پزشکان به این حفره «مئاتوس میانی» می‌گویند.محققان هنوز دلیل وجود سینوس را نمی‌دانند. یک فرضیه این است که آنها به مرطوب شدن هوایی که تنفس می‌کنیم کمک می‌کنند. فرضیه دیگر هم این است که موجب بهبود صدا می‌شوند.
سینوزیت می‌تواند به صورت عفونت حاد سینوس‌ها، عفونت نیمه حاد سینوس‌ها، عفونت مزمن سینوس‌ها، سینوزیت عفونی و سینوزیت غیر عفونی باشد.
علائم و نشانه‌های سینوزیت به طور خلاصه عبارتند از:
. سردرد سینوسی. حساس شدن صورت
. احساس فشار یا درد در سینوس‌ها، گوش‌ها و دندان‌ها
. تب
. ترشحات تیره‌ی بدرنگ از بینی یا پشت حلق
. احساس گرفتگی در بینی
. گلودرد
. سرفه
. گاهی تورم صورت
علائم و نشانه‌های عفونت باکتریایی سینوس‌ها
. درد صورت. ترشح چرک مانند
. علائمی که بیش از یک هفته ادامه‌دار شدند و به داروهای معمول جواب نمی‌دهند
عفونت سینوسی معمولاً بر اساس سابقه‌ی پزشکی بیمار و معاینه‌ی فیزیکی تشخیص داده می‌شود.
سینوزیت باکتریایی معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شود.
درمان به موقع سینوزیت آلرژیک می‌تواند از بروز عفونت ثانویه‌ی باکتریایی جلوگیری نماید.
راهکارهای خانگی درمان سینوزیت و عفونت سینوس‌ها شامل داروهای OTC مانند استامینوفن، ضداحتقان‌ها و موکولیتیک‌ها (خلط‌آور) می‌شود.
برای تخلیه‌ی سینوس‌ها می‌توانید از وسیله‌ی شستشوی سینوس‌ها که در داروخانه‌ها موجود است، نیز استفاده کنید.
موارد نادر عفونت‌های قارچی سینوس‌ها (مثلاً زیگومایکوزیس) نیازمند اقدام فوری پزشکی‌اند.
عفونت سینوس‌ها در صورت پیشرفت می‌تواند به مننژیت، آبسه مغزی، اوستئومیلیت (عفونت استخوان) و سلولیت اوربیتال (التهاب بافت‌های پیرامون چشم) تبدیل شود. برای پیشگیری از عفونت‌های قارچی سینوس‌ها، هیچ واکسنی وجود ندارد.
سینوس‌ها چه هستند و ما چند سینوس داریم؟
یک سینوس، حفره‌ای خالی است که از هوا پُر شده است. برای اهداف این مطلب، یک سینوس به حفره‌های خالی در جمجمه گفته می‌شود که توسط سوراخی باریک در استخوان، به راه هوایی بینی متصل شده است. به طور نرمال، همه‌ی سینوس‌ها توسط همین سوراخ باریک که به آن اوستیوم گفته می‌شود به راه‌های هوایی بینی راه دارند و باز هستند. انسان دارای چهار جفت از این حفره‌هاست:. سینوس جلویی (در پیشانی)
. سینوس ماگزیلاری (پشت فک بالایی)
. سینوس اتموئید (بین چشم‌ها)
. و سینوس اسفنوئید (پشت چشم‌ها)
این چهار جفت سینوس‌ها معمولاً به عنوان یک واحد در نظر گرفته می‌شود و به آنها سینوس‌های پارانازل (نزدیک‌بینی) گفته می‌شود. سلول‌های مخاط داخلی هر سینوس، سلول‌های ترشح‌کننده‌ی موکوس، سلول‌های اپیتلیال و تعدادی سلول هستند که بخشی از سیستم ایمنی‌اند (ماکروفاژها، لنفوسیت‌ها و ائوزینوفیل‌ها).
عملکرد این سینوس‌ها شامل مرطوب کردن و گرم کردن هوای استنشاق شده، عایق‌بندی ساختار اطراف (چشم‌ها و عصب‌ها)، افزایش رزونانس صدا و به عنوان ضربه‌گیری در برابر ترومای صورت می‌باشد. سینوس‌ها، وزن جمجمه را کاهش می‌دهند. اگر التهاب سبب شود موکوس غلیظ شده یا اوستیومِ طبیعی، مسدود شود، این التهاب می‌تواند منجر به یک عفونت باکتریایی شود.
علائم عفونت سینوس‌ها یا سینوزیت
سینوزیت یا همان عفونت سینوس‌ها، علائم زیادی دارد. در ادامه به خلاصه‌ای از شایع‌ترین و اصلی‌ترین علائم سینوزیت اشاره می‌کنیم. بیشتر افراد به طور همزمان دچار چند علامت سینوزیت می‌شوند. عده‌ای نیز ممکن است علائمی داشته باشند که به صورت تناوبی ظاهر شوند نه همزمان و به یک باره.. سردرد ناشی از فشار در سینوس‌هایی که به طور کامل یا نسبی مسدود شده‌اند. این درد ممکن است وقتی فرد به سمت جلو خم می‌شود بدتر شود.
. حساس شدن صورت یا تورم آن در صورت لمس ناحیه صورت
. فشار یا درد به دلیل فشار موکوس بر بافت سینوس‌ها یا التهاب سینوس‌ها
. تب ناشی از التهاب و عفونت بافت سینوس‌ها
. ترشح کدر رنگ یا بد رنگ که اغلب در موارد عفونت باکتریایی سینوس‌ها مشاهده می‌شود
. احساس گرفتگی در بینی که هم در موارد عفونت سینوس‌ها رخ می‌دهد و هم در موارد غیرعفونی التهاب سینوس‌ها
. ترشحات پشت حلق که تولید بیش از حد موکوس ناشی از سینوزیت است و وارد حلق شده و بافت آن را تحریک می‌کند
. گلودرد که ناشی از التهاب بافت گلو در اثر ترشحات پشت حلق است
. سرفه که واکنشی نسبت به ترشحات پشت حلق بوده و تلاش بدن برای پاک کردن بافت گلو از محرک‌هاست
. دندان‌درد که ناشی از فشار وارد بر عصب‌ها و بافت‌های اطراف است
. گوش‌درد ناشی از فشار وارد بر عصب‌ها و بافت‌های اطراف
. چشم‌درد ناشی از فشار وارد بر عصب‌ها و بافت‌های اطراف
. خستگی ناشی از تب، واکنش ایمنی و سرفه
. بد بو شدن دهان که معمولاً ناشی از عفونت‌های باکتریایی است
. خارش و عطسه، در سینوزیت‌های غیرعفونی، اما ممکن است در برخی از علائم گفته شده در عفونت‌های سینوسی نیز وجود داشته باشد
. ترشحات بینی که معمولاً در سینوزیت‌های غیر عفونی، شفاف و یا سفید رنگ است
بیماری‌های سینوسی
سینوزیت حاد (عفونت سینوس): در این عارضه ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها حفره سینوس را آلوده کرده و موجب التهاب آن می‌شوند. از علایم شایع این بیماری می‌توان به ترشحات و گرفتگی بینی، دردناکی گونه‌ها، پیشانی یا اطراف چشم و سردرد را نام برد.سینوزیت مزمن: سینوزیت مزمن در واقع سینوزیتی است که برای مدت طولانی باقی می‌ماند.
انحراف تیغه بینی یا همان انحراف بینی: در صورتی که تیغه بینی بیش از حد به یک جهت منحرف باشد، جریان هوا را مسدود می‌کند.
رینیت آلرژیک یا التهاب مخاط بینی آلرژیک: آلرژن‌ها یا عوامل حساسیت‌زا مانند گَرده، کَنه‌های گرد و غبار و فضولات حیوانات اهلی موجب واکنش ازدیاد حساسیتی در بینی و سینوس‌ها می‌شوند. ترشح مخاط، گرفتگی بینی، عطسه و خارش از علائم رینیت آلرژیک است.
پولیپ بینی: پولیپ بینی در واقع تومور غیر سرطانی است که در حفره بینی رشد می‌کند. پولیپ بینی می‌تواند به دلیل التهاب ناشی از آسم، عفونت‌های مزمن سینوسی و آلرژی بینی مانند التهاب مخاط بینی آلرژیک بروز پیدا کند.
بزرگی شاخک‌های بینی: در این عارضه شاخک‌های بینی بزرگ می‌شوند. بزرگی شاخک‌های بینی می‌تواند موجب مسدود شدن هوا شود.
آزمایش‌های سینوسی
معاینه جسمی: پزشک می‌تواند با چراغ قوه بینی شاخک‌های بینی را بررسی کرده و ببنید متورم شده‌اند یا خیر. پزشک معالج همین‌طور ممکن است روی سینوس‌ها را فشار داده تا از دردناکی سینوس‌ها اطمینان حاصل کند.علت سینوزیت چیست؟
عفونت‌های سینوسی یا سینوزیت می‌توانند در اثر هر چیزی که در جریان هوا در داخل سینوس‌ها اختلال ایجاد می‌کنند و سبب ترشحات موکوس از سینوس‌ها می‌شوند ایجاد شوند. ورودی سینوس‌ها ممکن است در اثر تورم بافت مخاط و سینوس و بافت‌های اطراف، مثلاً در اثر موارد زیر مسدود شود:. سرماخوردگی معمولی
. آلرژی‌ها
. تحریک بافت مثلاً با دود سیگار و کوکائین و یا اسپری‌های بینی OTC
سایر علت‌های سینوزیت:
اگر تومور یا ضایعه‌ای نزدیک به ورودی سینوس‌ها رشد کند می‌تواند سینوس‌ها را مسدود کند.دهیدراته شدن بدن، یک سری از داروها و کم بودن رطوبت نیز می‌تواند سبب سینوزیت شود.
ترشح موکوس از سینوس‌ها نیز می‌تواند همراه با غلیظ شدن آنها در اثر کم‌آبی بدن در اثر یک بیماری مثلاً فیبروزکیستیک، داروهایی که بدن را خشک می‌کنند (آنتی‌هیستامین‌ها) و کم بودن رطوبت هوا باشد.
سلول‌های اپیتلیال دارای فیبرهای مویی شکل ریزی هستند که به آنها سیلیا می‌گویند. این سلول‌ها به عقب و جلو حرکت می‌کنند تا کمک کنند موکوس از سینوس‌ها دفع شود. این سیلیاهای ریز ممکن است توسط محرک‌های گوناگونی تحریک شوند، خصوصاً دود سیگار.
چه داروهایی برای درمان سینوزیت کاربرد دارند؟
آنتی بیوتیک برای درمان سینوزیت‌های ویروسی لازم نیست. درمان‌هایی که معمولاً برای درمان سینوزیت توصیه می‌شوند شامل داروهای تب‌بُر و مسکن‌ها هستند، مثلاً:. استامینوفن
. داروهای ضد احتقان و رقیق‌کننده‌ی ترشحات
درمان‌های خانگی سینوزیت
برای کنترل عفونت‌های سینوسی که منشأ ویروسی دارند می‌توانید از داروهای OTC مانند مسکن و تب‌بُر (استامینوفن)، ضد احتقان و خلط‌آور استفاده کنید.ضمناً خیلی از پزشکان توصیه می‌کنند برای تسکین علائم سینوزیت از محلول‌های مخصوص شستشوی سینوس استفاده نمایید. محلول یا سرُم آب‌نمک نیز برای شستن سینوس‌ها و تخلیه‌ی ترشحات بسیار خوب است. یک هشدار جدی اینکه هرگز با آب معمولی سینوس‌ها را شستشو ندهید چون می‌تواند حتی منجر به مرگ شود.
عفونت‌های باکتریایی و قارچی معمولاً نیاز به آنتی بیوتیک یا درمان‌های ضد قارچ دارند، بنابراین درمان‌های خانگی بدون این درمان‌ها اغلب بی‌تأثیرند.
عوارض ناشی از سینوزیت چه می‌تواند باشد؟
هرچند عوارض سینوزیت نادرند اما این امکان وجود دارد که یک عفونت سینوسی، مستقیماً از طریق دیواره‌ی سینوس به مغز برسد و وضعیتی بسیار خطرناک و کُشنده ایجاد کند (مثلاً مننژیت یا آبسه مغزی). ضمناً سایر بافت‌های اطراف نیز ممکن است عفونی‌شده و مشکلاتی ایجاد کنند. مثلاً ممکن است عفونت سینوس‌ها به استخوان برسد یا اطراف چشم‌ها را مبتلا کند. هر چند این موارد نادر هستند اما در صورت وقوع می‌توانند کُشنده باشند. بیشتر افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، دیابت دارند و یا دچار تروماهای متعدد در ناحیه‌ی سر می‌شوند، در معرض عوارض خطرناک سینوزیت هستند.آیا سینوزیت قابل پیشگیری است؟
تاکنون واکسنی که به طور خاص از افراد در برابر عفونت سینوسی محافظت کند ساخته نشده است. اما واکسن‌هایی در برابر ویروس‌ها (آنفلوانزا) و باکتری‌هایی که ممکن است سبب سینوزیت شوند ساخته شده‌اند. واکسیناسیون در برابر پاتوژن‌هایی که عامل سینوزیت هستند ممکن است بتوانند به طور غیر مستقیم، احتمال ابتلا به عفونت سینوس‌ها را کاهش دهند، اما مطالعه‌ی بخصوصی که این فرضیه را ثابت کند انجام نشده است.تشخیص سینوزیت مزمن
قدم نخست در تشخیص سینوزیت مزمن، مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی است. پزشک پس از شنیدن شرح حال به معاینه می‌پردازد.برای تشخیص سینوزیت مزمن، پزشک نقاط مختلف صورت و بینی (روی سینوس‌ها) را لمس می‌کند تا دردناکی آنها در هنگام لمس را بررسی کند. همان‌طور که پیش‌تر نوشتیم، درد در ناحیه سینوس‌ها یکی از نشانه‌های سینوزیت مزمن است.
علاوه بر معاینه، پزشک ممکن است سایر روش‌های تشخیصی را هم به کار ببرد. در زیر روش‌های تشخیص سینوزیت را با هم مرور می‌کنیم.
تصویربرداری پزشکی
تصویربرداری پزشکی، جزییات و وضعیت سینوس‌ها و بینی را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه، می‌تواند مکان دقیق التهاب و تورم شدید یا یک عامل انسدادی را مشخص کند.برای این کار از دو روش ممکن است استفاده شود:
* سی‌تی‌اسکن
* اِم آر آی
مشاهده مستقیم داخل بینی
پزشک یک لوله باریک و قابل انعطاف (دستگاه آندوسکوپی) را داخل بینی قرار می‌دهد و به این روش، به طور مستقیم داخل سینوس‌ها را می‌بیند.تست پوستی آلرژی
اگر پزشک تشخیص دهد که آلرژی یا حساسیت سبب بروز سینوزیت مزمن شده است، تست پوستیِ حساسیت درخواست می‌شود.در این آزمایش مقدار بسیار کمی از مواد مختلفی که ممکن است ایجاد حساسیت کنند، زیر پوست ناحیه ساعد تزریق می‌شود. پس از حدود بیست دقیقه، اگر در ناحیه تزریق، تورم یا قرمزی دیده شد، به معنای تایید حساسیت نسبت به ماده تزریق شده تلقی می‌شود.
این آزمایش بسیار سریع و بی‌خطر است و ماده آلرژی‌زا را مشخص می‌کند.
کشت ترشحات بینی و سینوس
در بیشتر موارد، برای تشخیص سینوزیت مزمن نیازی به کشت ترشحات نیست. در مواردی که بیماری به درمان پاسخ نمی‌دهد یا با وجود درمان، شرایط و علائم بیمار بدتر می‌شود، کشت ترشحات بینی و سینوس‌ها درخواست می‌شود.منبع: سایت دکتردکتر
سایت علوم پزشکی اراک
سایت دکتر عبیدی
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}