اسکیزوفرنی چیست؟

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک بیماری روانی مزمن و جدی است که روی شیوه تفکر، احساس و رفتار فرد مبتلا تاثیر می‌گذارد. این بیماری مانند دیگر بیماری‌های ذهنی شایع نیست ولی فرد مبتلا را می‌تواند ناتوان کند.

فردی که به اسکیزوفرنی مبتلاست در فکر کردن، نشان دادن عواطف ضعیف می‌شود. اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند دیگر مشکلات روانی مثل افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات مصرف مواد اعتیادآور را نیز دارند.

این اختلال بر جامعه و به‌ویژه خانواده فرد مبتلا تأثیرات فراوانی می‌گذارد، زیرا این افراد بسیاری از توانایی های خود را از دست می‌دهند، این افراد دریافتن شغل و حتی مراقبت از خود دچار مشکل می‌شوند، از طرفی باورهای اشتباهی درباره اسکیزوفرنی شایع است و مردم رغبتی برای صحبت کردن و یا همراهی در درمان این اختلال پیدا نمی‌کنند.


علائم اسکیزوفرنی

هذیان: باورهای غلطی که بیمار بر آن اصرار دارد و با دلیل و برهان نیز نمی‌توان او را قانع کرد به‌عنوان‌مثال فرد بیمار باور دارد که می‌تواند ستاره‌ها را کنترل کند

توهم دیداری یا شنیدار: در اغلب موارد بیماران صداهایی را می‌شوند یا تصاویری می‌بینند که وجود خارجی ندارد

گفتار درهم: فرد نمی‌تواند صحیح هدف، منظور و یا خواسته‌اش را بیان کند

انزوای اجتماعی: دوری از محیط‌های اجتماعی مثل محل کار یا تحصیل

رفتار آشفته: مانند نامرتب لباس پوشیدن ، گریه کردن

بی‌احساسی: توانایی خود در بروز احساسات و عواطف را از دست می‌دهند


شیوع اسکیزوفرنی

معمولاً این بیماری در اواخر نوجوانی که سال‌های بحرانی اجتماعی یک نوجوان است شروع می‌شود طبق آماری که وجود دارد در حدود 40 درصد از مردان و 23 درصد از زنان مبتلا نشانه‌های بیماری تا قبل از 19 سالگی خود را نشان داد.

از هر ۱۰۰۰ نفر، تقریبا ۷ یا ۸ نفر در طول زندگی‌شان به اسکیزوفرنی مبتلا خواهند شد. در مردان اسکیزوفرنی معمولا در سنین 10 الی 25 سالگی و در زنان 25 تا 35 سالی بروز می‌کند. 1


علل اسکیزوفرنی چیست؟

علت اسکیزوفرنی به طور دقیق مشخص نیست، اما محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، مواد شیمیایی موجود در مغز و عوامل محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند. برای مثال شواهد نشان می‌دهند که برخی از عوامل محیطی مانند برخی عفونت‌های ویروسی، قرار گرفتن در معرض برخی سموم مانند ماریجوانا و شرایط بسیار استرس زا ممکن است باعث ایجاد اسکیزوفرنی در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستند شود.

اسکیزوفرنی بیشتر هنگامی که بدن در معرض تغییرات هورمونی و فیزیکی قرار می‌گیرد، مانند تغییراتی که در طول سال‌های نوجوانی و جوانی رخ می‌دهد، دیده می‌شود. اسکیزوفرنی می‌تواند به صورت خانوادگی دیده شود،بدین معنی که احتمال ابتلا در فرزندانی که والدین شان مبتلا به اسکیزوفرنی هستند بیش‌تر است.

مشکلات مربوط به برخی از مواد شیمیایی طبیعی مغز، از جمله انتقال دهنده‌های عصبی به نام دوپامین و گلوتامات، ممکن است در اسکیزوفرنی نقش داشته باشند. مطالعات تصویری از مغز تفاوت در ساختار و عملکرد مغز و سیستم عصبی مرکزی افراد مبتلا به اسکیزوفرن را نشان می‌دهد. با این حال، این نوع اختلال در تمام افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا دیده نمی‌شود در حالی که محققان درباره اهمیت این تغییرات مطمئن نیستند، با این حال نشان می ‌هند که اسکیزوفرنی یک بیماری مغزی است.


عوامل خطر در اسکیزوفرنی چیست؟

اگر چه علت دقیق اسکیزوفرنی شناخته شده نیست، اما به نظر می‌رسد برخی عوامل، خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش می‌دهند، از جمله:

سابقه خانوادگی اسکیزوفرنیا

افزایش فعالیت سیستم ایمنی، از جمله التهاب یا بیماری‌های خود ایمنی

سن بالای پدر

برخی عوارض بارداری و زایمان، مانند سوء تغذیه و یا قرار گرفتن در معرض سموم یا ویروس‌هایی که ممکن است بر پیشرفت مغز تاثیر بگذارد.

مصرف داروهای تغییر دهنده ذهن (روان درمانی یا روانگردان) در طول سال‌های نوجوان و بزرگسالی


عوارض جانبی

اسکیزوفرنی درمان نشده می‌تواند منجر به مشکلات شدیدی شده و در هر زمینه زندگی تاثیر گذارد. عوارض ناشی از اسکیزوفرنیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خودکشی، تلاش برای خودکشی و افکار خودکشی
آسیب زدن به خود
اختلالات اضطرابی و اختلال وسواسی-اجباری (OCD)
افسردگی
ناتوانی در کار یا حضور در مدرسه
مسائل حقوقی و مالی و بی خانمانی
انزوای اجتماعی
مشکلات بهداشتی و پزشکی
قربانی شدن
رفتار تهاجمی، اگر چه غیر معمول است. 2


راه‌های تشخیص اسکیزوفرنی چیست؟

هیچ بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد، بنابراین پزشکان معمولاً تشخیص را بر مبنای سابقه و علائم شخص فرد مراجعه کننده قرار می‌ دهند. در نوجوانان، ترکیبی از  سابقه خانوادگی و رفتارهای خاص می‎ تواند به پیش‌بینی شروع بیماری اسکیزوفرنی کمک کند. دوره‎ای که علائم آغاز می‎ شود و قبل از اولین تجربه پسیکوز یا روان‌پریشی(FEP)، دوره مقدماتی نامیده می‎ شود؛ این دوره می ‎تواند روزها، هفته ‎‌ها یا حتی سال‎‌ ا به طول انجامد. گاهی ‎اوقات تشخیص بیماری دشوار است زیرا معمولاً محرک خاصی وجود ندارد. علائم اولیه بیماری در نوجوانان با تغییرات رفتاری نامشخص همراه است؛ این رفتارها شامل خروج از گروه‎های اجتماعی و ابراز سوء‎ظن‏‌های غیرمعمول است، اما این موارد برای تشخیص کافی نیست.


 نقش داروها در درمان اسکیزوفرنی چیست؟

داروها می‎تواند علائمی مانند افکار غیر‎طبیعی، خیالات، اوهام و هذیان را کاهش دهد؛ برخی افراد عوارض جانبی نگران‎کننده ه‏ای از جمله لرزش و افزایش وزن از خود نشان می‌ دهند. داروهای این بیماری ممکن است با سایر داروها یا مکمل‎ ها تداخل داشته باشد، اما در بیشتر موارد، مصرف دارو برای درمان اسکیزوفرنی ضرورت دارد.


مشاوره چه تاثیری در بهبود اسکیزوفرنی دارد؟

مشاوره به افراد مبتلا کمک می‎‌ کند تا روش‌ های بهتری برای تشخیص و کنترل رفتارها و افکار مشکل‌ساز خود ایجاد کرده و نحوه ارتباط خود را با دیگران بهبود بخشند.  هرچه درمان زودتر انجام گیرد، نتیجه بهتری حاصل می‎ شود؛ در درمان شناختی رفتاری(CBT)، افراد می‌ آموزند که واقعیت افکار خود را آزمایش کرده و علائم  بیماری را بهتر مدیریت کنند. سایر روش‏‌ های درمانی با هدف بهبود مهارت‎های خود مراقبتی انجام می ‏‌شود.


بازگشت بیماری

گاهی اوقات افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به دلیل عوارض جانبی یا ‎نداشتن درک مناسب نسبت به بیماری، مصرف داروهای‌ خود را قطع می‌‏‌ کنند. این امر احتمال عود کردن جدی علائم را افزایش می‌ ‎دهد که می‌ ‏تواند به یک تجربه روان‌پریشی منجر شود که در آن شخص ارتباط خود را با واقعیت از دست می‎‌ دهد. مشاوره منظم می ‎‌تواند به درمان افراد کمک کرده و از عود کردن یا نیاز به بستری‏‌ شدن در بیمارستان پیشگیری کند. متقاعد کردن فرد مبتلا به اسکیزوفرنی برای کمک گرفتن از دیگران، امری دشوار است و درمان اغلب هنگامی شروع می ‎شود که یک تجربه روان‎پ ریشی به بستری‌شدن فرد در بیمارستان می‌ انجامد. پس از پایدار ماندن شرایط بیمار، اعضای خانواده می‌ ‏توانند برای جلوگیری از عود‎کردن بیماری او را تشویق به مصرف مداوم دارو کرده، در ملاقات‌ ‎های بعدی او را همراهی کنند و همواره پشتیبان او باشند. 3


پی نوشت:
1.www.axonclinic.com
2.www.doctoreto.com
3.www.imna.ir