علائم شکستگی یا ترک برداشتگی استخوان و راههای درمان آن

شکستگی یکی از مشکلات رایج برای استخوان‌ها است و هر فرد به طور متوسط در طول زندگی خود دو بار با شکستگی استخوان مواجه می‌شود. شکستگی استخوان زمانی اتفاق می‌افتد که فشار وارد شده بر استخوان از استحکام و مقاومت استخوان بیشتر باشد.

احتمال شکستگی، به عوامل مختلفی از جمله سن بستگی دارد. شکستگی استخوان در کودکان بسیار رایج است ولی شکستگی در کودکان، پیچیدگی کمتری نسبت به شکستگی استخوان در بزرگسالان دارد. هم‌زمان با افزایش سن، استخوان‌ها شکننده‌تر می‌شوند و در شکستگی بر اثر سقوط آسیب‌های بیشتری می‌بینند.

شکستگی انواع مختلفی دارد ولی دسته‌بندی‌ اصلی آن عبارت است از: شکستگی جابه‌جا شده، جابه‌جا نشده، باز و بسته.

شکستگی جابه‌جا شده یا جابه‌جا نشده مرتبط با هم‌ترازی استخوان‌های شکسته است. در شکستگی جابه‌جا شده، استخوان به دو یا چند قسمت شکسته می‌شود و انتهای دو قسمت شکسته، طوری در کنار هم قرار می‌گیرد که هم‌راستا نباشد. اگر استخوان به چندین قسمت شکسته شود و تعداد آنها زیاد باشد، خردشدگی استخوان نام دارد.

در شکستگی جابه‌جا نشده، استخوان دچار شکستگی می‌شود ولی جای آن تغییر نمی‌کند و راستای خود را حفظ می‌کند.

شکستگی بسته، زمانی است که استخوان می‌شکند ولی هیچ سوراخ یا زخم باز روی پوست مشاهده نمی‌شود. شکستگی باز، زمانی است که استخوان می‌شکند و از پوست بیرون می‌آید یا زخم و نشانه‌های آن روی پوست دیده می‌شود. گرچه ممکن است دوباره عقب برود و از روی پوست، استخوان قابل مشاهده نباشد.



این تفاوت مهمی که شکستکی باز و شکستگی بسته دارد، ممکن است منجر به عفونت‌های عمیق استخوانی شود.
 
شکستگی استخوان در بچه‌ها چون ویژگی‌های متمایزی دارد، دارای زیرمجموعه‌هایی است که فقط در شکستگی استخوان کودکان مشاهده می‌شود.

مثلا:
* شکستگی گرانشی یا شکستگی ترکه‌ای که در آن، استخوان خم می‌شود ولی هیچ شکستگی در سرتاسر آن مشاهده نمی‌شود.
* شکستگی گرهی که ناشی از فشار دو استخوان بر هم دیگر است.
* شکستگی صفحه رشد در مفاصل که در استخوان‌های کوتاه‌تر مشاهده می‌شود.

 شکستگی‌های زیر ممکن است هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده شود:
* خردشدگی که در آن استخوان شکسته، چند تکه می‌شود.
* شکستگی عرضی زمانی است که در آن خط شکستگی عمود بر محور طولی استخوان باشد.
* شکستگی مایل زمانی است که شکستگی دارای زاویه با محور استخوان است.
* شکستگی پاتولوژیک بر اثر بیماری‌هایی ایجاد می‌شود که استخوان را ضعیف می‌کنند.
* شکستگی تنشی یا موترک، شکستگی ناکامل استخوان است که در اثر نیروهای کم ولی تکرار شونده و در اثر خستگی استخوان اتفاق می‌افتد.

شدت شکستگی‌ها به نوع شکستگی و محل آن بستگی دارد. شکستگی‌های شدید اگر به درستی درمان نشوند، عوارض جانبی خطرناکی دارند. از عوارض جانبی احتمالی آن می‌توان به آسیب رساندن به اعصاب و رگ‌های خونی، عفونت استخوان یا عفونت بافت‌های مجاور اشاره کرد.

دوره احیای مجدد استخوان به سن و وضعیت سلامتی بیمار و نوع شکستگی، بستگی دارد. یک شکستگی مختصر در کودکان ممکن است در عرض چند هفته بهبود پیدا کند ولی ترمیم شکستگی‌های شدید در بزرگسالان ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
 

علائم شکستگی استخوان چیست؟

علائم و نشانه‌های ایجاد شکستگی در استخوان عبارت‌اند از:

* تورم یا کبودی در پوست بالای استخوان
* تغییر شکل بازو یا پا
* احساس درد در نواحی آسیب‌دیده که بر اثر حرکت دادن یا فشار دادن، درد هم تشدید می‌شود
* عدم توانایی در تحمل وزن روی بخش آسیب دیده
* از دست دادن عملکرد عضو آسیب دیده
* در شکستگی‌های باز، بیرون زدن استخوان از زخم
 
شکستگی‌ها معمولا بر اثر افتادن، ضربه خوردن یا حوادث مختلف ایجاد می‌شود.

شکستگی‌های پاتولوژیک شکستگی‌هایی هستند که بر اثر یک بیماری ایجاد می‌شوند. مثلا بیماری‌هایی مثل سرطان که باعث ایجاد ضعف در استخوان‌ها می‌شود و بدون آسیب یا با کوچک‌ترین ضربه‌ای، استخوان با شکستگی مواجه می‌شود. پوکی استخوان، بیماری است که در آن استخوان بافت سالم خود را از دست می‌دهد و با بالا رفتن سن، احتمال آن افزایش پیدا می‌کند.

شکستگی ها می توانند جزئی یا شدید باشند و این بستگی به نوع ضربه و اینکه آیا آسیب دیگری به بدن وارد شده است یا خیر دارد. برخی از انواع دیگر آسیب‌هایی که ممکن است رخ دهد شامل موارد زیر است:

* پاره شدن پوست
* آسیب عصبی
* آسیب عضلانی
* آسیب اندام

اگر فکر می‌کنید که علائم بالا را مشاهده کرده‌اید، حتما به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. شکستگی استخوان یک فوریت پزشکی است که اگر زود و درست درمان نشود، عواقب خطرناکی به دنبال دارد.

چطور شکستگی استخوان تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان، شکستگی استخوان را معمولا با معاینه، تست فیزیکی و عکس‌برداری تشخیص می‌دهند. گاهی اوقات عکاسی با اشعه ایکس، شکستگی را نشان نمی‌دهد.  به خصوص در مواردی مثل شکستگی مچ، شکستگی لگن به خصوص در سالمندان و شکستگی‌های تنشی. در این شرایط، پزشک تست‌های دیگری برای تشخیص شکستگی انجام می‌دهد. مثلا روش‌هایی مثل سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی یا اسکن استخوان برای تشخیص این شکستگی‌ها وجود دارد.

در بعضی از موارد مثلا احتمال شکستگی مچ که در عکس‌برداری نشان داده نمی‌شود، ممکن است پزشک مچ را آتل‌بندی کند تا آن را ثابت نگه دارد و ۱۰ تا ۱۴ روز بعد، یک بار دیگر عکسبرداری کند. ترمیم شدن ممکن است سبب بروز نشانه‌های شکستگی شود.

گاهی حتی بعد از تشخیص دادن شکستگی، ممکن است به تست‌های بیشتری مثلا سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی نیاز داشته باشید تا مشخص شود که آیا به بافت‌های اطراف استخوان نیز آسیب رسیده یا خیر.

اگر پزشک احتمال شکستگی جمجمه بدهد، احتمالا از مرحله‌ عکسبرداری با اشعه ایکس صرف نظر می‌کند و مستقیما از سی‌تی‌اسکن استفاده می‌کند. با سی‌تی‌اسکن، هر نوع شکستگی و آسیب‌های ناشی از آن  و آسیب‌های ثانویه درون جمجمه مثلا خون‌ریزی در اطراف مغز، تشخیص داده می‌شود.

درمان شکستگی استخوان چیست؟

شکستگی استخوان معمولا نیازمند درمان‌های اورژانسی در بیمارستان است. یکی از مثال‌های شکستگی جزئی که نیاز به مراقبت‌های فوری ندارد، شکستگی نوک انگشتان است. اگر شکستگی در کمر، گردن و لگن دارید، عضو آسیب‌دیده را تکان ندهید و خیلی سریع با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

در سایر موارد می‌توانید از فرد دیگری کمک بگیرید یا بیمار را به اورژانس و بیمارستان منتقل کنید. قبل از انتقال بیمار، حتما مناطق آسیب‌دیده را حفاظت کنید تا از آسیب‌های بعدی پیشگیری شود.

برای شکستگی پا و دست می‌توانید با چوب، پلاستیک یا فلز، یک ابزار حمایتی بسازید که در زمان انتقال، استخوان و شکستگی، جابه‌جا نشود. آتل را با فشار کم ببندید. اگر در محل آسیب، خونریزی وجود دارد، قبل از آتل‌بندی، جلوی خونریزی را بگیرید.

استخوان‌های شکسته باید در جای صحیح خود قرار بگیرند و همان‌جا ثابت شوند تا روند ترمیم، به درستی طی شود. عمل جا انداختن استخوان، ریداکشن نام دارد. جابه‌جا کردن استخوان بدون جراحی، ریداکشن بسته نام دارد. بیشتر شکستگی‌های کودکان با ریداکشن بسته درمان می‌شود.

شکستگی‌های وخیم‌تر ممکن است به ریداکشن باز یعنی ریداکشن از طریق جراحی نیاز پیدا کند. در بعضی موارد، از ابزارهای مختلفی برای نگه داشتن استخوان در جای اصلی، استفاده می‌شود. شکستگی‌های باز باید کاملا تمیز شوند تا از بروز عفونت، پیشگیری شود.

بعد از جا انداختن استخوان، بیشتر شکستگی‌ها با ابزارهای مختلف مثلا آتل یا گچ، در جای خود ثابت می‌شوند تا درد کاهش پیدا کند و به روند ترمیم استخوان کمک شود. در بیشتر موارد، درمان‌های دارویی به مسکن‌ها محدود می‌شود تا تحمل درد را برای بیمار، آسان‌تر کند.
 
در شکستگی‌های باز ممکن است داروهای دیگری مثل آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری از عفونت، تجویز شود. روند احیا و توانبخشی به سرعت شروع می‌شود. حتی وقتی استخوان‌ها در گچ یا آتل قرار دارد. این مرحله، جریان خون را بهبود می‌بخشد، ترمیم را سرعت می‌دهد، قدرت عضلات را حفظ می‌کند و از لخته شدن خون در نواحی آسیب‌دیده جلوگیری می‌کند.

بعد از جدا کردن گچ یا آتل، نواحی اطراف جراحت تا چند هفته ممکن است دچار گرفتگی یا کشیدگی باشد و حتی ورم و کبودی داشته باشد. احساس کرختی در اطراف ناحیه‌ آسیب‌دیده، طبیعی است. علائم مختلف شکستگی و روند ترمیم، ممکن است تا چند هفته طول بکشد.

اگر دچار شکستگی استخوان شده‌اید، بعد از برداشتن آتل یا باز کردن گچ، باید استفاده از اندام آسیب دیده را کم‌کم شروع کنید. حدودا ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا اندام‌ها، قدرت قبلی خود را به دست آورند. حتما از پزشک بپرسید که کدام فعالیت‌های فیزیکی را با چه شدتی می‌توانید انجام دهید. پزشک با توجه به وضعیت آسیب‌دیدگی و سلامت کلی بدن شما، فعالیت‌های مناسب را برایتان توصیه می‌کند و مطمئن باشید که با انجام آنها، آسیبی به شما نمی‌رسد.

گاهی اوقات برای قرار دادن استخوان شکسته در موقعیت درست خود، به جراحی نیاز است. جراح همچنین ممکن است نیاز به قرار دادن موارد زیر در استخوان برای کمک به جا انداختن استخوان با جراحی داشته باشد:

* پین
* میله
* پیچ
* سیم کابل

انجام این روش ممکن است به بیهوشی یا داروهای ضد درد داشته باشد.

شکستگی های استخوان لگن تقریباً همیشه برای بهبود سریعتر و بهتر به عمل جراحی نیاز دارند. شکستگی‌های برخی از اندام ها ممکن است نیاز به کشش ملایم عضلات و تاندون ها در اطراف استخوان شکسته به منظور جا اندازی استخوان داشته باشند. کشش را می توان با سیستم وزنه و قرقره هایی که روی یک قاب فلزی روی تخت نصب می شوند ایجاد کرد.

تمرین کردن در استخر یکی از روش‌های عالی برای توانبخشی و ترمیم سریع‌تر استخوان‌های شکسته است. البته قبل از هر کاری حتما با پزشک خود مشورت کنید.

چطور می‌توان از شکستگی استخوان پیشگیری کرد؟

برای اینکه از شکستگی استخوان پیشگیری کنید، باید نکات ایمنی و اخطارهای معمول را جدی بگیرید. مثلا:

* هنگام نشستن در وسایل نقلیه کمربند ایمنی را ببندید.
* برای انجام فعالیت‌هایی مثل دوچرخه‌سواری، ورزش‌های مختلف، اسکی و حتی کارهای گوناگون مثلا کارگری در ساختمان، همیشه وسایل و تجهیزات ایمنی لازم را بپوشید. مثل کلاه ایمنی.
* مسیرهای رفت و آمد و راه‌پله ها را مرتب نگه دارید و وسیله‌ اضافه در آنها قرار ندهید تا از سقوط پیشگیری کنید.
* اگر پوکی استخوان دارید، تمرینات ورزشی مرتب را برای بهبود استقامت و تعادل بدن جدی بگیرید که به کاهش تعداد دفعات سقوط منجر می‌شود.
* در مورد مصرف مکمل‌های غذایی مورد نیاز برای ساخت بافت استخوان مثلا کلسیم و ویتامین دی با پزشک خود مشورت کنید.
* هنگام استفاده ار نردبان، مراقب باشید. از کسی بخواهید که آن را نگه دارد و از پله‌های بالایی آن استفاده نکنید.
* با رعایت این نکات، می‌توانید حوادث منجر به شکستگی استخوان را کاهش دهید.
 

راه‌های ترمیم شکستگی استخوان

استخوان‌ها دارای ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای ترمیم خودشان هستند و با درمان مناسب، بیشتر شکستگی‌ها بدون هیچ عارضه‌ای بهبود خواهند یافت. اما برخی شکستگی ها مشکلاتی در ترمیم دارند.
 
هنگامی که یک استخوان به کندی ترمیم می شود، به نام تاخیر در التیام خوانده می شود.

هنگامی که یک استخوان اصلا ترمیم نمی شود، به نام استخوان جوش نخورده خوانده می شود.
 

علت جوش نخوردن استخوان

- وجود عفونت
- جریان خون کم به استخوان
- جدا شدن انتهای استخوان شکسته
- حرکت دادن استخوان شکسته
 

استخوان هایی که جوش نمی خورند

1- شکستگی ناوی: یکی از 8 استخوان مچ دست است و در زیر انگشت شست قرار دارد.
 
2- شکستگی تالوس: تالوس یکی از استخوان های مچ پا می باشد. بیش از نیمی از تالوس از غضروف پوشیده شده است. تالوس باعث حرکت مفصل پا، زیر مچ پا و قسمت میانی پا می شود.
 
3- شکستگی گردن ران: درست در زیر توپ مفصل ران قرار دارد. هنگامیکه این استخوان شکسته شود، توپ را از استخوان ران جدا می کند.
 
4- شکستگی متاتارس پنجم (جونز): از قسمت میانی پا به انگشت کوچک پا کشیده شده است. قسمت انتهای این استخوان، برآمده است و در طرف خارجی پا احساس می شود.
 

چه کسانی در معرض جوش نخوردن استخوان قرار دارند؟

- افراد سیگاری
- دیابتی ها
- افراد چاق
- دیگر بیماران
 

درمان استخوانهای جوش نخورده

بستگی به علت جوش نخوردن دارد.
- جراحی برای از بین بردن عفونت
- حرکت ندادن استخوان شکسته (با دستور پزشک)
- پیوند استخوان برای تحریک رشد استخوان


منبع: سایت دکتردکتر
سایت درمانکده
سایت بیتوته