رانیتیدین (با نام انگلیسی: Ranitidine و نام تجاری: زانتاک) از داروهای بدون نسخه و متعلق به گروه مسدود کننده H2 یا مسدود کننده هیستامین 2 است که باعث کاهش اسید معده شده و برای درمان زخم روده و معده و پیشگیری از عود یا بازگشت آن ها استفاده می شود.


موارد مصرف رانیتیدین

رانیتیدین ممکن است برای موارد زیر تجویز و مصرف می شود:

درمان زخم معده و روده

درمان مری فرساینده

درمان رفلاکس معده به مری

درمان سندرم زولینگر الیسون

رانیتیدین با کاهش اسید معده به کاهش علائمی همچون سرفه ای که خوب نمی شود، معده درد، سوزش سر دل و مشکل بلع کمک می کند.

از این دارو گاهی برای پیشگیری از موارد زیر نیز استفاده می شود:

زخم های ناشی از استرس

آسپیراسیون اسید معده هنگام بیهوشی

آسیب معده ناشی از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

نکته مهم: داروی رانیتیدین ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.


نحوه مصرف رانیتیدین

رانیتیدین به فرم های مختلف برای درمان برخی بیماری های گوارشی تجویز می شود و دوز و زمان مصرف آن به شرایط پزشکی و نوع بیماری بستگی دارد که ممکن است با یا بدون غذا و معمولا 1 یا 2 بار در روز تجویز شود.

در صورت مصرف رانیتیدین بدون نسخه طبق دستور العمل درج شده روی برچسب دارو عمل کنید. در صورتی که پزشک این دارو را تجویز کرده دقیقا مطابق دستور پزشک آن را مصرف کنید.

برای مصرف شربت رانیتیدین دوز را با قاشق مخصوص اندازه گیری کنید.

در دوره درمان با این دارو ممکن است نیاز به مصرف داروهای دیگر مانند آنتی اسیدها برای بهبود وضعیت باشد که باید طبق دستور پزشک عمل شود.

از قطع مصرف، کاهش یا افزایش دوز بدون مشورت با پزشک اجتناب کنید، این کار ممکن است درمان زخم های گوارشی را به تاخیر بیندازد.

این دارو را با یک لیوان آب پر میل کنید.

از مصرف بیش از 2 قرص در شبانه روز اجتناب کنید مگر آن که پزشک تجویز کرده باشد.

در صورت عدم بهبود وضعیت بیماری یا تشدید آن بعد از 14 روز متوالی، مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید. از مصرف خودسرانه این دارو بیش از دو هفته اجتناب کنید.

اگر از این دارو برای درمان زخم معده استفاده می کنید ممکن است 8 هفته طول بکشد تا زخم درمان یابد، دارو را طبق دستور پزشک مصرف کرده و در صورت عدم بهبود علائم بعد از 6 هفته با پزشک مشورت کنید. 1


عوارض جانبی رانیتیدین

ممکن است قرص رانیتیدین باعث بروز خواب‌آلودگی و برخی عوارض جانبی دیگر بشود.


عوارض جانبی رایج رانیتیدین
عوارض جانبی رایج رانیتیدین عبارت‌اند از:

سردرد؛

یبوست؛

اسهال؛

حالت تهوع و استفراغ؛

درد و مشکلات معده.

اگر این علائم خفیف باشند، معمولا بعد از چند روز یا چند هفته از بین می‌روند. اگر این علائم شدید بودند یا پس از مدتی از بین نرفتند، با پزشک‌ یا داروساز مشورت بکنید.

عوارض جانبی جدی
درصورت بروز عوارض جانبی جدی بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. اگر احساس می‌کنید عوارض خطرناکی در شما بروز کرده یا وضعیت اورژانسی برای‌تان پیش آمده، بلافاصله با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. این عوارض جانبی جدی و خطرناک عبارت‌اند از:

التهاب کبد با علائمی مانند: زردی پوست یا سفیدی چشم، خستگی غیرعادی، تیرگی ادرار، معده درد؛

اختلال در عملکرد مغز با علائمی از قبیل: کنفوزیون (نوعی حالت گیجی و کاهش هوشیاری)، اضطراب، افسردگی، توهم و تاری دید؛

ضربان قلب با علائمی از قبیل: تپش قلب سریع، خستگی و تنگی نفس.

هشدار درباره‌ احتمال بروز حساسیت (آلرژی)
ممکن است رانیتیدین موجب برخی واکنش‌های آلرژیک شدید در فرد بشود. علائم آنها عبارت‌اند از:

سختی در تنفس؛

تورم گلو یا زبان؛

تب؛

جوش.

درصورت بروز هریک از این علائم با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه بکنید.

درصورتی‌که در گذشته با مصرف این دارو واکنش‌های آلرژیک در شما بروز کرد، از مصرف دوباره‌ آن خودداری بکنید. زیرا مصرف مجدد آن می‌تواند موجب مرگ بشود.

هشدار برای کسانی‌که از مشکلات دیگری رنج می‌برند
افرادی که مشکل کلیه دارند: اگر مشکل کلیوی یا سابقه‌ی بیماری‌های کلیه دارید، شاید نتوانید به‌خوبی این دارو را از بدن‌تان دفع کنید. این امر می‌تواند مقدار رانیتیدین را در بدن‌تان افزایش بدهد و خطر بروز عوارض جانبی آن را بالا ببرد.

افرادی که مشکل کبد دارند: اگر مشکل کبد یا سابقه‌ی بیماری‌های کبد دارید، شاید بدن‌تان نتواند به‌خوبی رانیتیدین را جذب و میزان اضافی آن را دفع بکند. این امر می‌تواند هم مقدار رانیتیدین موجود در بدن‌تان و هم خطر بروز عوارض جانبی آن را افزایش بدهد.

افرادی که پورفیری حاد دارند (یک اختلال خونی ارثی): اگر سابقه‌ی حملات پورفیری حاد را دارید، نباید از رانیتیدین استفاده کنید. زیرا رانیتیدین می‌تواند موجب بروز مجدد این حملات بشود.

مبتلایان به سرطان معده: این دارو از میزان اسید معده‌تان می‌کاهد. این امر می‌تواند علائم مشکلات گوارشی را بهبود بدهد. اما اگر علائم‌تان ناشی از یک تومور سرطانی باشد، رانیتیدین نمی‌تواند به درمان سرطان کمکی بکند.

هشدار برای گروه‌های دیگری از افراد
زنان باردار: براساس مطالعاتی که بر روی جانوران صورت گرفت این دارو خطری برای بارداری ندارد. اما مطالعات جانوری همیشه نمی‌تواند در مورد انسان‌ها صادق باشد. مطالعات کافی برای نشان‌دادن سلامت یا خطرناک‌بودن این دارو برای بارداری انسان صورت نگرفته است. مصرف آن برای زنان باردار تنها در صورتی توصیه می‌شود که نیاز ضروری به رانیتیدین وجود داشته باشد. بنابراین درصورتی که در دوره‌ی مصرف دارو هستید و باردار شُدید، با پزشک مشورت بکنید.

زنان شیرده: باید قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت بکنید. ممکن است رانیتیدین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل و موجب بروز عوارض جانبی در نوزاد بشود. باید با پزشک مشورت بکنید تا متوجه بشوید مصرف این دارو باتوجه به عوارض احتمالی، الزامی است یا خیر.

افراد مسن: ممکن است افراد مسن دچار نارسایی‌های کلیوی باشند. این امر موجب می‌شود بدن‌ آنها دارو را آهسته‌تر جذب بکند. بنابراین مقدار بیشتری از دارو و برای مدت‌طولانی‌تری در بدن‌ باقی می‌ماند. این امر خطر بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. در برخی موارد نادر ممکن است رانیتیدین موجب بروز کنفوزیون (نوعی حالت گیجی و کاهش هوشیاری)، افسردگی، اضطراب و توهم در فرد بشود. این عوارض در افراد مسنی که بیماری‌های دیگری دارند، شایع‌تر است.

در کودکان: تأثیرگذاری و بی‌خطربودن این دارو برای کودکان زیر ‍۱ ماه برای درمان هیچ بیماری‌ای تأیید نشده است. رانیتیدین برای افرادی زیر ۱۸ سالی که بر اثر بیماری معده‌شان اسید زیاد تولید می‌کند، نیز فایده‌ای ندارد. ازجمله بیماری‌های ناشی از تولید بیش‌ازحد اسید معده می‌توان به نشانگان زولینگر-الیسون اشاره کرد. 2


تداخلات دارویی رانیتیدین با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی رانیتیدین را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن نیست، لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان (شامل داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و داروهای گیاهی) را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی رانیتیدین نفرمایید.

بعضی از داروها برای هضم و جذب کامل به اسید معده نیاز دارند و رانیتیدین اسید معده را کاهش می‌دهد و ممکن است تاثیرات این داروها را تغییر دهد. این داروها عبارتند از:

آتازاناویر، دلاویردین و داساتینیب

داروهای آزول مانند ایتراکونازول و کتوکونازول

پازوپانیب

همچنین این دارو را همراه با داروهای مسدود کننده H2 دیگری مانند سایمتیدین، نیزاتیدین و رانیتیدین مصرف نکنید. همچنین این دارو ممکن است بر روی برخی آزمایش‌های پزشکی (مانند آزمایش ادرار) تاثیر بگذارد و موجب نتیجه اشتباه آن شود. حتما قبل از آزمایش به پرسنل آزمایشگاه و پزشکان در مورد مصرف این دارو اطلاع دهید. 3


پی نوشت:
1.www.coca.ir
2.www.chetor.com
3.www.doctoreto.com