شعر یکی از ستون‌ها سترگ ادبیات فارسی است و غزل یک از مشهورترین شکل‌های شعر است. غزل به خاطر مفاهیم عاشقانه خود بسیار با اقبال مردم مواجه بوده و از صدها سال پیش تا امروز غزل سرایان با استقبال گرم مردم مواجه بودند. در ادامه با هم نگاهی داریم به مشهورترین و محبوب‌ترین غزل سرایان ایرانی که اشعارشان در گوشه ذهن بسیاری از ما جا خوش کرده است.

1- حافظ
به گزارش سلام نو، شاه بی‌رقیب غزل فارسی بی‌تردید حافظ است. حافظ غزل فارسی را به نقطه‌ای رساند که دیگر هرگز تکرار نشد. برای درک این موضوع می‌توان به کاری که فردوسی برای زبان فارسی یا محمدرضا شجریان برای موسیقی ملی ایران کرد اشاره کرد. اوجی که حافظ برای غزل رقم زد به این اندازه مهم و موثر است. حافظ اولین غزل سرای برجسته فارسی زبان نبود، اما بی‌تردید مهم‌ترین آن‌ها بود.
 

حافظ‌ پژوهان برجسته‌ترین ویژگی سبکی غزل او را «پریشانی» دانسته‌اند؛ این یعنی حافظ به گونه‌ای غزل گفته که هر بیت غزل معنا و مفهومی کاملاً مستقل دارد. این مسئله برگرفته از تأثیری است که حافظ از سبک قرآن گرفته است. در قرآن نیز عموم آیه‌ها معنایی مستقل دارند.

حافظ افکارِ مولوی و خیام را با سخنِ سعدی پیوند زد و از عناصرِ دیگر مانند طنز و نگرش‌های سیاسی و اجتماعی بر آن افزود. غزل عارفانه را مولانا و غزل عاشقانه را سعدی به اوج رساندند، اما حافظ این دو را ترکیب کرد و تمام وجود غزل را به قله‌ای فتح نشدنی رساند.

احسان یارشاطر حافظ را محبوب‌ترین شاعر ایرانی می‌داند. سیروس شمیسا نیز موقعیت حافظ در بین ایرانیان را بی‌مثال می‌داند و تأکید می‌کند که کمتری شاعری در مقیاس جهانی به این جایگاه رسیده است. به باور شمیسا، اشعار حافظ، به خصوص غزلیات او آشناترینِ اشعار برای عام و خاص است.


2- مولوی و سعدی
مولوی و سعدی نیز شاعرانی هستند که نیاز به معرفی ندارند. مولوی با مثنوی حیرت انگیزش از استوانه‌های ادبیات فارسی است و سعدی با بوستان و گلستان به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ ایران بدل شده است. مولوی خداوندگار غزل عرفانی و سعدی ارباب غزل عاشقانه است. سعدی چنان در غزل عاشقانه چیره دست است که در موارد متعددی تنه به تنه حافظ می‌زند و حتی از او نیز پیش می‌افتد.

بیشتر بخوانید: ماجرای تهدید فریدون مشیری به خاطر سرودن شعر عاشقانه!
از سعدی حدود 700 غزل به جا مانده که 90 درصد آن‌ها بر محور عشق است. غزل‌های او را خوانندگانی چون تاج اصفهانی، محمدرضا شجریان و غلامحسین بنان خواندند و امروز بسیاری از این غزلیات با آواز خوانندگان مختلف در ذهن ایرانیان ماندگار شده است. سعدی بی‌تردید مؤثرترین چهره بر حافظ و غزلیات او بوده است.

3- شهریار
سید محمدحسین بهجت تبریزی مشهور شهریار بی‌تردید از برجسته‌ترین شاعران قرن 14 خورشیدی است. شهریار در سرودن انواع شعر از قصیده تا غزل توانمند بود و نامش با منظومه حیدربابایه سلام گره خورده است، اما بی‌تردید او برای عموم مردم با غزل‌هایی چون علی ای همای رحمت و آمدی جانم به قربانت شناخته می‌شود؛ غزل‌هایی با داستان‌هایی عجیب و جذاب.


4- سیمین بهبهانی
سیمین خلیلی معروف به سیمین بهبهانی را نیز باید در قامت یکی از مهم‌ترین غزل سرایان معاصر دانست. او بیش از 600 غزل سروده و به خاطر سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به «نیمای غزل» معروف است. او در سال ۱۳۵۷ عضویت در کانون نویسندگان ایران را پذیرفت و در ادامه تبدیل به یکی از اعضای مؤثر آن شد. اشعار بهبهانی را خوانندگانی چون شهرام ناظری و همایون شجریان خوانده‌اند.

5- حسین منزوی
حسین منزوی را شاید بتوان مهم‌ترین چهره‌ی غزل معاصر دانست. هرچند شهریار غزل سرای متبحری بود و سیمین نیز در وزن‌های خاصی غزل می‌گفت، اما این حسین منزوی بود که غزل را در دوران معاصر احیا کرد. اغراق نیست اگر حسین منزوی را تجسم غزل در دوران معاصر بدانیم و او را مسیحای این سبک شعری در دوران جدید ارزیابی کنیم.