نیستاگموس

در بعضی از موارد ممکن است احساس کنید که چشمان شما هر کدام برای خودشان رفتارهای خاصی داشته و به صورت غیر ارادی حرکاتی به سمت بالا و پایین، چپ و راست یا دایره ای انجام می دهند. این حالت در چشم پزشکی به عنوان نیستاگموس یا «چشم های رقصنده» شناخته می شود. در این بیماری شما هیچ کنترلی بر روی این حرکات نداشته و حرکت چشم کاملاً غیر ارادی خواهند بود.

نیستاگموس یک عارضه چشمی است که در آن چشم ها حرکات تکراری و کنترل نشده ای را دائماً انجام می دهند. این حرکات اغلب منجر به کاهش دید شده و می توانند بر تعادل و هماهنگی اعضای بدن فرد تأثیر منفی بگذارند.

این حرکات غیر ارادی چشم می تواند از یک سمت به سمت دیگر، بالا و پایین یا به صورت دایره ای اتفاق بیفتد. در نتیجه، هر دو چشم قادر به تمرکز بر روی یک شیء نخواهند بود. ممکن است مبتلایان به نیستاگموس برای جبران این وضعیت سر خود را در موقعیت های غیرمعمول قرار داده یا نگه دارند.

به طور کلی، نیستاگموس نشانه ای از مشکل یا بیماری چشمی دیگری است. عواملی همچون خستگی و استرس می تواند باعث شدت گرفتن و وخیم تر شدن علائم این بیماری شود. هنوز علت اصلی بروز این بیماری مشخص نیست.1
 

انواع نیستاگموس

 
نوزادی
نیستاگموس غالبا نوزادان 2 تا 3 ماهه را درگیر می کند. در این حالت چشم ها تمایل به حرکت افقی دارند و در اکثر موارد با مشکلات دیگری همچون آلبینیسم ، وجود نداشتن عنبیه به صورت مادرزادی ( قسمت رنگی چشم ) همراه است. همچنین ممکن است بر اثر عدم رشد کافی اعصاب بینایی ، نوزاد با آب مروارید نیز مواجه شود.
 
مهره های اسپاسم
این نوع نیستاگموس غالبا در رده سنی 6 ماه تا 3 سال پدید می آید و در سن 2 تا 8 سالگی بهبود می یابد و معمولا نیازی به درمان خاصی ندارند. بروز نیستاگموس در کودکان موجب می شود که سر خود را تکان داده یا کج کنند و ممکن است چشم آن ها در هر جهتی حرکت کند.
 
اکتسابی
علت بروز این نوع از نیستاگموس ناشناخته بوده ولی ممکن است بر اثر اختلال سیستم اعصاب مرکزی و اختلالات متابولیکی پدید آید یا به دلیل اعتیاد به الکل یا مواد مخدر می باشد. نیستاگموس اکتسابی در دوران کودکی یا بزرگسالی توسعه می یابند.4

علل نیستاگموس

نیستاگموس اغلب در مراحل اولیه کودکی دیده می‌ شود. اما در مواردی در زمان های دیرتری نیز می تواند رخ دهد. در حالتی که در مراحل اولیه کودکی رخ دهد، نقصی در چشم یا مسیر دیداری از چشم تا مغز وجود دارد.

با اینکه بسیاری از کودکان مبتلا به نیستاگموس با مشکلات دیگر چشمی، مغزی و سلامتی مواجه هستند اما بسیاری از کودکان نیز این طور نیستند. در این موارد، وضعیتی به نام نیستاگموس مادرزادی ناشناخته به وجود می آید. در این موارد، نیستاگموس در اوایل عمر و بدون دلیل شناخته ‌شده مشاهده می ‌شود.

نیستاگموس را می توان به ارث برد. برای اینکه بدانیم که آیا این اتفاق می ‌افتد و احتمال بروز این قضیه چه مقدار است، باید توسط یک نسل شناس بالینی بررسی شوید. آن ‌ها می ‌توانند اطلاعات دقیق تری نسبت به این احتمالات به شما بدهند.

یکی از دلایلی که باعث نیستاگموس می شود، مشکل در گوش میانی و اختلالات سیستم تعادلی است. همچنین درگیر بودن بخش هایی از گوش یا مراکزی از مخچه باعث بروز این بیماری می شود.

افرادی که دچار ضایعه هایی در مغز خود هستند و در عروق خود دچار اختلال می باشند از این بیماری رنج می برند.

از دیگر علل این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

ناهنجاری چیاری

اسکلروز متعدد

آنسفالیت ساقه مغز

وجود تومور در مننژیوم یا همانژیوم مخچه

مصرف داروهایی مانند لیتیوم، داروهای ضدتشنج

مصرف الکل

اختلالات تغذیه ای

کمبود منیزیم

شوک گرمایی

ضربه به سر

ورم مغز

سیفلیس

تومور حفره خلفی.2
 

علائم نیستاگموس

چشمان شما بدون کنترل شما حرکت خواهند کرد. این حرکات ممکن است در ابتدا سریع بوده، سپس آهسته شده و دوباره سرعت بگیرند. این حرکات ممکن است فقط یکی از چشم ها را درگیر کند. اما معمولاً در هر دو چشم را درگیر خواهد کرد. به عنوان مثال ممکن است برای تمرکز روی شیء به خصوصی سر خود را در حالت عجیبی نگه داشته یا حالت های عجیبی به خود بگیرید.

این حرکات عجیب و غریب را زمانی انجام خواهید داد که تمرکز کردن روی یک جسم و فقط نگاه کردن به آن به خاطر حرکات غیر ارادی چشم، برایتان تبدیل به یک چالش شود. در نتیجه وقتی سرتان را کج کرده یا بچرخانید، همه چیز واضح تر به نظر خواهد رسید.

در کودکان مبتلا به نیستاگموس ممکن است اشیاء کمی تار به نظر برسند. اما دنیا مقابل چشمان شان حالت بی ثبات و لرزانی نخواهد داشت. البته اگر این عارضه اکتسابی بوده و در بزرگسالی به آن مبتلا شده باشید، شاید هنگام نگاه کردن به اطراف کمی لرزش احساس کنید.

نیستاگموس حتی می تواند روی قدرت دید شما تأثیر بگذارد. مثلاً ممکن است در تاریکی به سختی قادر به دیدن اطراف خود بوده یا ممکن است نسبت به نور و روشنایی حساسیت داشته باشید. در بعضی موارد نیز فرد ممکن است دچار مشکلات تعادل یا سرگیجه شود. عواملی مثل خستگی و استرس نیز می تواند علائم این عارضه چشمی را شدیدتر کند.1

تشخیص و درمان

علامت اصلی همان حرکات ریتمیک است که در اغلب موارد با چشم غیر مسلح نیز قابل تشخیص است. در برخی بیماران وجود وضعیت غیرطبیعی سر جبرانی برای قرار گرفتن در وضعیتی است که کمترین میزان نیستاگموس وجود دارد. در برخی از بیماران ممکن است همزمان با نیستاگموس، انحراف چشم نیز وجود داشته باشد.

علاوه بر علایم فوق، در موارد حسی سایر علایم بیماری زمینه ای چشمی نیز قابل تشخیص هستند. در مواردی که شک به بیماری زمینه ای سیستم عصبی وجود دارد، بررسی های لازم در این زمینه باید انجام شده و کودک سریع تر به متخصص مغز و اعصاب معرفی شود.

در بیماران مبتلا به نیستاگموس در صورت وجود مشکلات زمینه ای چشمی قابل حل، در ابتدا باید آن ها را درمان کرد و در صورت وجود عیب انکساری باید آن را اصلاح کرد. برای درمان نیستاگموس می توان از عینک های منشوری سود برد.

درمان جراحی نیستاگموس به منظور اصلاح وضعیت غیر طبیعی سر، اصلاح انحراف چشم احتمالی همراه و کاهش شدت و دامنه نیستاگموس است که انواع مختلف روش های جراحی برای این منظور وجود دارد. باید توجه داشت که هیچ کدام از روش­های فوق قادر به از بین بردن کامل نیستاگموس نیستند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.hidoctor.ir
3.www.basirclinic.com
4.www.noornegah.com