درمان اختلال خود بیمار انگاری

علائم اختلال خود بیمار انگاری

فرد خود بیمار انگار دائما از احتمال ابتلا به بیماری در هول‌وهراس است و حتی حالات طبیعی بدن (مثلا قاروقور شکم) یا علائم جزئی (مثلا یک جوش پوستیِ بی‌اهمیت) را نشانهٔ ابتلا به عارضه‌ای جدی تلقی می‌کند.

ازجمله سایر علائم اختلال اضطراب بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دغدغهٔ فکری در مورد احتمال ابتلا به بیماری؛

نگرانی از بابت اینکه مبادا فلان علائم، هرقدر هم جزئی، نشانهٔ ابتلا به عارضه‌ای جدی باشند؛

احساس فوریِ زنگ خطر در مورد وضعیت سلامتی؛

آسوده‌خاطر نبودن حتی وقتی در معاینات یا آزمایش‌های پزشکی مورد خاصی تشخیص داده نمی‌شود؛

نگرانی شدید در مورد احتمال ابتلا به بیماری خاصی که در سابقهٔ خانوادگی فرد وجود دارد؛

نگرانی شدید از بابت احتمال بیمارشدن تا جایی‌ که روی عملکردهای روزمرهٔ فرد اثر بگذارد؛

مراجعهٔ مداوم به پزشک برای معاینات بالینی؛

خودداری از مراجعه به پزشک به‌دلیل ترس از تشخیص بیماری؛

پرهیز از مردم، اماکن و فعالیت‌های گوناگون به‌دلیل ترس از بیمارشدن؛

حرف‌زدنِ مداوم از وضعیت سلامتی و بیماری‌های احتمالی؛

جست‌وجوی مکرر در فضای مجازی برای آگاهی از علائم بیماری‌ها.
 

علل اختلال خود بیمار انگاری

علت دقیق اختلال اضطراب بیماری هنوز مشخص نیست؛ اما برخی عواملی که می‌توانند در بروز خود بیمار انگاری نقش داشته باشند، عبارت‌اند از:
 

باورها

فردِ مبتلا هر حالتِ ناراحت‌کننده یا غیرمعمولی را که در بدنش حس می‌کند، به عارضه‌ای جدی نسبت می‌دهد و به‌ دنبال شواهدی می‌گردد که بیماربودنش را تأیید کنند.
 

خانواده

فردی که در خانواده‌ای زیسته است که همیشه بیش‌ازحد نگران سلامتی خودشان یا او بوده‌اند، بعید نیست که دچار اضطراب سلامتی شود.
 

تجربه‌ های گذشته

اگر فردی در گذشته (مثلا دوران کودکی) تجربهٔ ابتلا به عارضه‌ای جدی را پشت‌ سر گذاشته‌ باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که بر اثر علائم جسمی فورا دچار اضطراب شود.

عواملی که احتمال ابتلا به خود بیمار انگاری را افزایش می‌دهد

اختلال اضطراب بیماری یا خود بیمار انگاری معمولا در اوایل یا اواسط بزرگسالی آغاز می‌شود و ممکن است با افزایش سن حادتر شود.

این اختلال در افراد سالخورده‌تر اغلب اوقات به ترس از زوال حافظه برمی‌گردد.

ریسک‌فاکتورهای اختلال اضطراب بیماری را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

تجربهٔ استرس اساسی در زندگی؛

تجربهٔ تهدید عارضه‌ای جدی که بعدها معلوم شده آن‌قدرها هم جدی نبوده است؛

سابقهٔ قرارگیری در معرض کودک آزاری؛

سابقهٔ ابتلا به عارضه‌ای جدی در دوران کودکی یا داشتن والدینِ مبتلا به عارضه‌ای جدی؛

ویژگی‌های اخلاقی ازجمله تمایل به بدخیالی و غصه‌خوری؛

جست‌ و جوی بیش‌ازحدِ موضوعات سلامتی در اینترنت. 1
 

تشخیص هیپوکندریا

این بیماری معمولا در اوایل جوانی شروع شده و بعد از بهبود یک بیماری جدی یا پس از مرگ یا مریضی یک دوست یا فرد مورد علاقه فرد، ظاهر می شود.

یک وضعیت پزشکی مهم می تواند سبب تحریک این اختلال شود.

مثلا فردی که دارای مشکل قلبی است، ممکن است تصور کند که هر چیزی که تجربه می کند، به بیماری قلبی او مرتبط باشد.

فاکتورهای دیگر شامل استرس مازاد یا قرارگیری بیشتر در معرض اطلاعاتی راجع به بیماری که فرد از رسانه ها دریافت می کند، می تواند موثر باشد.

گاهی اوقات، فرد شروع به ابراز نگرانی مضاعف از سلامتی خود در سنی می کند که یکی از والدینش را از دست داده، مخصوصا اگر بیمار قبل از سن بلوغ باشد.

روانشناسان معتقدند که افراد در این وضعیت، یا اغلب کمال گرا هستند یا خود منتقد، گاهی هم ترکیبی از هر دو.

برداشت آنها از سلامتی، عدم وجود هر گونه درد یا ناراحتی است، درحالی که وجود درد در بیشتر افراد مساله ای عادی است.

به اعتقاد برخی محققان افراد مبتلا به اختلال خود بیمار انگاری، آستانه درد پایینی دارند و به همین دلیل نسبت به افراد دیگر سریعتر به حساسیت های داخلی خود توجه می کنند.

انجمن روانپزشکی آمریکا معتقد است که باید علائم این بیماری حداقل ۶ ماه ادامه دار باشد تا بتوان به این این بیماری پی برد.
 

پیشگیری از هیپوکندریا

بهترین راه پیشگیری از این بیماری، پیشگیری از بیماری های افسردگی، اضطراب یا روانپریشی می باشد.

با کاهش مشکلات مربوط به افسردگی، نرخ ابتلا به این بیماری کاهش می یابد. 3
 

درمان اختلال خود بیمار انگاری

در افراد مبتلا به خود بیمار انگاری ، تلاش این است که بیمار بتواند بر استرسی که دارد غلبه کند و به زندگی روزمره خودش برگردد.

روان‌درمانی یا همان صحبت‌درمانی از جمله روش های مؤثر برای درمان خود بیمار انگاری است . گاهی هم مصرف دارو می‌تواند فرد را در درمان شدن کمک کند.


 

روان درمانی در اختلال خود بیمار انگاری چیست؟

بعضی وقت ها بعضی از علائم جسمی از پریشان حالی و احساس استرس سلامتی ناشی می‌شوند.

به همین جهت، روان درمانی به خصوص رفتار درمانیِ شناختی می‌تواند روش درمان تاثیر گذاری باشد.

رفتاردرمانیِ شناختی به فرد در یادگیری مهارت‌های مدیریت استرس بیماری کمک شایانی کند.

شخص با این روش ها درمانی یاد میگیرد نگرانی‌های خود را کاهش دهد.

اما دقت کنید که این روش ها تنها برای افرادی که نشانه های ضعیفی از این اختلال را دارند کارساز است.

شناختن ترس‌ها و باورهایی که شخص با تاثیر آنها احساس می‌کند به بیماری جدی مبتلاست؛

یادگرفتن و تغییر فکر های مزاحم و تمرین روش‌های جایگزینی برای قضاوت کردن علائم جسمی؛

کسب اطلاعات بیشتر درباره چگونگی تأثیرگذاری این نگرانی‌ها روی خود و رفتارهای فردی؛

تغییر روش واکنش به حالات و علائمی که در بدن احساس می‌شوند؛

یادگرفتن مهارت‌های روبرویی و مقابلع با اضطراب و استرس؛

کاهش پرهیز از موقعیت‌ها و فعالیت‌های گوناگون به‌دلیل هراس از بیمارشدن.
 

دارودرمانی

داروهایی که ضدافسردگی هستند از جمله بازدارنده‌های انتخابیِ جذب سروتونین می‌توانند در درمان اختلال اضطراب بیماری تاثیر بسزایی دارند.

استفاده از داروهای درمان خلق و خوی بد و سایر اختلالات اضطرابی هم در صورت وجود داشتن مشکلات خُلقی و اضطرابی بدون تاثیر نیستند.

این نکته شایان ذکر است که استفاده خودسرانه هیچ دارویی توصیه نمی‌شود و بهتر است که راجع به عوارض جانبی داروهای تجویزی حتما با پزشک معالج مشورت کنید. 2
 

عوارض جانبی در صورت عدم درمان اختلال

در صورتی که هیپوکندریازیس درمان نشود، ممکن است این مشکلات بیمار را تهدید کند:

به دلیل مراجعات غیرضروری پزشکی ممکن است برخی خطرات سلامت بیمار را تهدید کنند.

ایجاد مشکل در مدرسه و محل کار

بروز برخی مشکلات در روابط فرد با بیمار

افسردگی مزمن

اختلالات اضطرابی

سوء مصرف مواد

عصبانیت‌ های بیهوده

بی‌اعتمادی به سیستم بهداشتی مخصوصا پزشک

مشکلات اقتصادی به دلیل هزینه‌های مربوط به پیگیری‌ های بهداشتی

هزینه اضافه برای کارهای پزشکی غیرضروری و گاهی خطرناک

اصرار بر انجام اعمال جراحی یا مصرف داروهای غیرضروری. 3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.ravanaramclinic.com
3.www.taroot-rangi.com