واکنش آلرژیک چیست؟

سیستم ایمنی بدن مسئول دفاع از بدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها است. در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن در برابر موادی که معمولاً خطری برای بدن انسان ندارند، واکنش نشان خواهد داد. این مواد به عنوان آلرژن شناخته می‌شوند و هنگامی که بدن به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد، نتیجه واکنش آلرژیک است.

پزشک با گرفتن شرح حال از شما، واکنش‌های آلرژیک را تشخیص می‌دهد. اگر دچار واکنش آلرژیک شده‌اید؛ پزشک ممکن است سوالاتی در مورد اینکه آیا قبلا هم دچار چنین واکنشی شده‌اید یا خیر؟ یا اینکه سابقه چنین واکنشی در خانواده شما وجود دارد یا نه؟ از شما بپرسد. اگر واکنش‌های آلرژیک شما شدید باشد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که لیستی از علائم و مواردی از آلرژن‌ها که ممکن است در محل زندگی شما وجود داشته باشد و شما نسبت به آن آلرژی دارید را تهیه کنید.

چه عواملی باعث واکنش آلرژیک می‌شود؟

پزشکان نمی‌دانند چرا برخی از افراد دچار آلرژی می‌شوند. به نظر می‌رسد حساسیت در خانواده‌ها وجود دارد و می‌تواند ارثی باشد. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده آلرژی دارد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به حساسیت هستید.

اگرچه دلایل ایجاد حساسیت مشخص نیست، اما برخی از مواد وجود دارد که معمولاً باعث واکنش آلرژیک می‌شوند.

علائم واکنش آلرژیک از خفیف تا شدید متفاوت است. این علائم اغلب به علائم سرماخوردگی شباهت دارند.

افرادی که حساسیت دارند معمولاً به یک یا چند مورد زیر حساسیت دارند:
 * شوره حیوان خانگی
 * نیش زنبورها یا نیش حشرات دیگر
 * غذاهای خاص، از جمله آجیل یا صدف
 * داروهای خاص مانند پنی سیلین یا آسپرین
 * گیاهان خاص
 * گرده یا کپک

علائم واکنش آلرژیک چیست؟

علائم واکنش آلرژیک از خفیف تا شدید متفاوت است. این علائم اغلب به علائم سرماخوردگی شباهت دارند. اگر برای اولین بار در معرض آلرژن قرار بگیرید، علائم شما ممکن است خفیف باشد. در صورت تماس مکرر با ماده آلرژی‌زا این علائم می‌تواند بدتر شود.

علائم واکنش آلرژیک خفیف شامل:
* کهیر (لکه‌های قرمز خارش دار روی پوست)
* خارش
* گرفتگی بینی (معروف به رینیت)
* راش
* خارش گلو
* آبریزش یا خارش چشم
* راش و خارش گلو از علائم واکنش آلرژیک خفیف هستند.



 علائم واکنش آلرژیک شدید شامل:
* گرفتگی شکم یا درد
* درد یا گرفتگی در قفسه سینه
* اسهال
* مشکل بلع
* سرگیجه 
* ترس یا اضطراب
* برافروختگی صورت
* حالت تهوع یا استفراغ
* تپش قلب
* تورم صورت، چشم ها یا زبان
* ضعف
* خس‌خس سینه
* مشکل در تنفس
* بیهوشی



 واکنش آلرژیک شدید و ناگهانی می‌تواند ظرف چند ثانیه پس از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت‌زا ایجاد شود. این نوع واکنش آنافیلاکسی نام داشته و منجر به بروز علائم تهدید کننده حیات، از جمله تورم مجاری تنفسی، عدم توانایی در تنفس و افت ناگهانی و شدید فشار خون می‌شود.

اگر این نوع واکنش آلرژیک را تجربه کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. بدون درمان، این شرایط در عرض ۱۵ دقیقه منجر به مرگ می‌شود.

پزشک ممکن است بخواهد آزمایشاتی را برای تعیین علت آلرژی شما انجام دهد.

رایج‌ترین انواع آزمایش‌های آلرژی عبارتند از:


آزمایشات پوستی : پزشک پس از خراشیدن پوست مقدار کمی آلرژن پروتئینی را در تماس با محل خراش قرار می‌دهد. اگر حساسیت داشته باشید در محل خراش ضایعات پوستی و کهیر ایجاد خواهد شد. علاوه بر تزریق ممکن است ماده آلرژی‌زا روی پوست به صورت پچ پوستی قرار داده شود.

Challenge test   

آزمایش خون: آنتی‌بادی ای  که هنگام حساسیت در خون آزاد می‌شود، تحت عنوان ایمونوگلوبولین (IgE) شناخته می‌شود. در آزمایش خون IgE خاصی (sIgE) در خون اندازه‌گیری می‌شود.

آزمایش‌های پوستی بیشتر برای تشخیص موارد زیر به کار می‌روند:
* آلرژی‌های غذایی (مانند صدف و یا بادام زمینی)
* گرده، حساسیت  به حشرات و حیوانات
* آلرژی به پنی‌سیلین
* آلرژی به زهر (مانند نیش‌های پشه یا نیش زنبور)
* درماتیت تماسی بر اثر آلرژی (ایجاد بثورات پوستی بر اثر دست زدن به یک ماده حساسیت‌زا)

Challenge test در تشخیص آلرژی غذایی مفید است. در این تست، فرد مواد غذایی آلرژی‌زا را برای چند هفته از رژیم غذایی خود حدف می‌کند و سپس توجه می‌کند که بعد از چند هفته و شروع مجدد آن مواد غذایی علائم وی دوباره آغاز می‌شود یا خیر.

در آزمایش خون پزشک به بررسی آنتی‌بادی‌هایی که در برابر ماده آلرژی‌زا در بدن فرد ساخته شده است می‌پردازد. آنتی‌بادی پروتئینی است که بدن برای مبارزه با مواد مضر تولید می‌کند. از آزمایش خون وقتی استفاده می‌شود که آزمایش پوست قابل استفاده نباشد یا غیر ممکن باشد.

تشخیص‌های افتراقی 

سرماخوردگی: آبریزش بینی، عطسه و سرفه از علائم شایع آنها هستند که در سرماخوردگی و عفونت سینوس نیز اتفاق می‌افتند. علایم همراه می‌تواند در افتراق بین بیماری‌ها کمک کند. به عنوان مثال، آلرژی می‌تواند باعث خارش پوست و چشم شود. سرماخوردگی می‌تواند باعث بدن درد و تب شود. عفونت سینوس معمولا با ترشحات غلیظ و زرد از بینی همراه است. آن می‌تواند در طولانی مدت سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و مستعد ابتلا به عفونت‌های ویروسی کند که ویروس سرماخوردگی یکی از آن هاست.

سرفه آلرژیک: هنگامی که فردی مبتلا به آلرژی فصلی در معرض آلرژن قرار گیرد، راه‌های هوایی تنگ شده و منجر به سرفه می‌شود. تب یونجه می‌تواند نشانه‌هایی مانند عطسه، سرفه‌ی مزمن و تنگی نفس ایجاد کند. تب یونجه مسری نیست، اما می‌تواند ناراحت کننده باشد. بر خلاف سرفه‌های مزمن، سرفه‌ی ناشی از آن و تب یونجه موقتی است و تنها در زمان‌های خاصی از سال که گیاهان گل می‌دهند علائم آن را تجربه می‌کنید. علاوه بر این، آلرژی فصلی می‌تواند باعث آسم شود، و آسم می‌تواند موجب سرفه شود.

برونشیت: برونشیت می‌تواند ناشی از ویروس و باکتری و یا آلرژی باشد که دو نوع دارد. نوع اول، برونشیت حاد، معمولا پس از چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابد. برونشیت مزمن می‌تواند به مدت چندین ماه، پایدار باشد و اغلب عود می‌کند. سرفه تنها علامت مشترک بین برونشیت مزمن و حاد است. قرار گرفتن در معرض آلرژن‌هایی که در محیط خانه یا کار یافت می‌شوند مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گرد و خاک، گرده‌ی گیاهان و گازهای شیمیایی، شایع‌ترین علت برونشیت مزمن هستند.

چگونه یک واکنش آلرژیک درمان می‌شود؟

اگر واکنش آلرژیک دارید و نمی‌دانید چه چیزی باعث آن می‌شود؛ ممکن است لازم باشد به پزشک مراجعه کنید تا علت آلرژی شما را تعیین کند. اما اگر آلرژی شما شناخته شده است و علائم شما خفیف باشد، ممکن است نیازی به مراقبت‌های پزشکی نداشته باشید.

در بیشتر موارد، آنتی هیستامین‌های بدون نسخه مانند دیفن هیدرامین می‌توانند برای کنترل واکنش‌های آلرژیک خفیف موثر باشند.

اگر شما واکنش آلرژیک شدید دارید یا فردی را می‌شناسید که دچار واکنش‌های شدید آلرژیک است باید نحوه انجام مراقبت‌های اورژانسی را بدانید؛ علاوه بر آن باید قادر به انجام CPR (احیای قلبی-ریوی)  باشید.
 

مدیریت و درمان آلرژی

بیشتر آلرژی‌ها با اجتناب از آلرژن‌ها، داروها و تغییرات شیوه‌ی زندگی قابل کنترل هستند. درمان‌های آلرژی شامل موارد زیر است:

اجتناب از آلرژن‌ها: به طور کلی بهترین و مهم‌ترین گام در جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک و کاهش علائم، دوری از مواد حساسیت‌زا و آلرژن‎‌ها است.

داروها: بسته به آلرژی، داروها می‌توانند به کاهش واکنش سیستم ایمنی بدن و کاهش علائم کمک کنند که به شکل قرص، شربت و اسپری بینی استفاده می‌شود.

داروهای ضد آلرژیک عبارتند از:
* آنتی هیستامین‌ها مانند دیفن هیدرامین (Benadryl)
* کورتیکواستروئیدها
* سیتریزین (Zyrtec)
* لوراتادین (Claritin)
* کرومولین سدیم (Gastrocrom)
* ضد احتقان (Afrin, Suphedrine PE, Sudafed)
* تعدیل کننده‌های لوکوترین (Singular, Zyflo)

ایمونوتراپی: برای درمان آلرژی‌های شدید یا آلرژی‌هایی که هیچگاه به طور کامل از بین نمی‌روند، ایمونوتراپی با آلرژن توصیه می‌شود. این درمان شامل تزریق عصاره‌ی آلرژن تخلیص شده است که طی دوره‌ی چند ساله داده می‌شود. شکل دیگر ایمونوتراپی قرصی است که زیر زبان قرار می‌گیرد. داروهای زیر زبانی برای درمان آلرژی به گرده‌ی گیاهان استفاده می‌شود.

اپی‌نفرین: داروی نجات‌بخش در واکنش‌های آلرژیک شدید
افرادی که مبتلا به آلرژی شناخته شده هستند و می‌دانند که ممکن است در برخورد با آلرژن دچار شوک آنافیلاکتیک (واکنش آلرژیک شدید و ناگهانی) شوند اغلب با خود داروهای اضطراری به همراه دارند. مانند سرنگ آماده تزریق اپی نفرین (EpiPen). اپینفرین “داروی نجات‌بخش” است زیرا در هنگام واکنش‌های شدید آلرژیک راه‌های هوایی را باز می‌کند و فشار خون را بالا می‌برد. چنین فردی ممکن است برای استفاده از دارو به کمک شما نیاز داشته باشد. اگر فرد هوشیار نباشد، باید:

* آنها را در سطح صاف به پشت قرار دهید.
* پاهای آنها را بالا ببرید.
* دور آنها یک پتو یا روکش بپوشانید.
* این اقدامات به جلوگیری از شوک کمک می‌کند.
* داروهای ضد هیستامین برای کنترل واکنش‌های آلرژیک خفیف را خریداری کنید.

درمان‌های خانگی و تغییر شیوه‌ی زندگی: کاهش رطوبت در مناطق مرطوب مانند حمام و آشپزخانه با استفاده از فن تهویه‌ی هوا و رطوبت گیر، جایگزینی فرش و موکت با کف پوش سخت، شستن ملحفه‌ها و اسباب بازی‌ها، استفاده از فیلتر هوا
 

چگونه می‌توان از یک واکنش آلرژیک جلوگیری کرد؟

پس از شناسایی حساسیت خود می‌توانید:

* از قرار گرفتن در معرض آلرژن خودداری کنید.
* اگر در معرض آلرژن هستید، از مراقبت‌های پزشکی لازم اطلاع داشته و در صورت لزوم به کار بگیرید.
* داروهای لازم برای درمان آنافیلاکسی را به همراه داشته باشید.
* شما ممکن است قادر نباشید تا به طور کامل از واکنش‌های آلرژیک جلوگیری کنید؛ اما انجام این مراحل می‌تواند به شما در جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک آینده کمک کند.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت درمانکده
سایت دکترتو