سلنیوم و مزایای آن برای بدن

سلنیوم چیست؟

سلنیوم یک ماده معدنی کمیاب و ضروری است که آرایه وسیعی از خواص درمانی همچون محافظت در برابر بیماری‌های قلبی خاص، افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن ، به حداکثر رساندن عملکرد تیروئید ، کاهش التهاب ، پیشگیری از سرطان ، کاهش نشانه‌های پیری زودرس ، محافظت در برابر آنتی بادی‌ها، افزایش سلامت مو و تعادل هورمون‌ها را دارد. سلنیوم یک ماده ارگانیک است که به طو عمده از خاک، آب و مواد گیاهی مشتق می‌شود.

واضح است که انسان‌ها این ماده را بیشتر از طریق منابع گیاهی به دست می‌اورند. سلنیوم به عنوان یک ماده غیر فلزی در نظر گرفته می‌شود. اگرچه مقادیر زیاد سلنیوم سمی است ولی مصرف صحیح آن برای عملکردهای سلولی خاص بسیار ضروری است. به همین خاطر قرار دادن مواد گیاهی غنی از سلنیوم در رژیم غذایی برای نگهداری از سلامت کلی بدن مهم است.

این ماده در اوایل قرن نوزدهم به صورت تصادفی کشف شد. بیشتر افراد تصور می‌کردند که این ماده برای انسان سمی است زیرا کارگرانی که در کارخانه‌ها کار می‌کردند و در معرض مقادیر زیادی از سلنیوم قرار می‌گرفتند اغلب بیمار بودند. بعدها مشخص شد که این ماده برای انسان و حیوان بسیار ضروری است.

برخی از منابع عالی برای سلنیوم شامل غلات، حبوبات، آجیل، قارچ، گوشت، ماهی و تخم مرغ است. این ماده همچنین در کلیه حیوانات، تن ماهی، خرچنگ و خرچنگ دریایی یافت می‌شود. آجیل برزیلی غنی ترین منبع سلنیوم محسوب می‌شود. آجیل‌ها برای حفظ عملکرد خود به سلنیوم نیاز دارند اما مقادیر زیادی از آن را در خود ذخیره می‌کنند.1
 

علائم و عوارض جانبی کمبود سلنیوم چیست؟

ضعف عضلانی یا دردهای عضلانی، بی رنگی موها یا پوست و سفید شدن ناخن‌ها از علائم کمبود سلنیوم محسوب می‌شوند. در کشورهای پیشرفته کمبود این ماده‌ی معدنی به ندرت پیش می‌آید. اما با این حال کمبود این ماده‌ی معدنی می‌تواند در بین افرادی که به مدت طولانی تغذیه‌ی وریدی داشته‌اند بروز پیدا کند.

نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کمبود سلنیوم می‌تواند باعث بروز پرکاری تیروئید و همچنین ضعف سیستم ایمنی بدن شود. به عقیده‌ی محققان، کمبود این ماده‌ی معدنی به طور مستقیم نمی‌تواند باعث بروز بیماری شود اما با این حال باعث می‌شود بدن زودتر در دام بیماری‌هایی بیفتد که بر اثر مشکلات تغذیه ای و عفونی به وجود می‌آید. اختلالات و مشکلات جدی مربوط به روده‌ها می‌تواند باعث شود که بدن در جذب این ماده‌ی معدنی دچار مشکل شود.2

چه کسانی در معرض خطر کمبود سلنیوم هستند ؟

افراد دارای شرایط زیر بیش از بقیه در معرض خطر می باشند :

افراد دیالیزی

افراد مبتلا به ویروس ایدز

افرادی که به اختلالات گوارشی مبتلا هستند

*هر کدام از موارد بالا می تواند جذب سلنیوم را مختل کند.3
 

جذب سلنیوم برای چه کسانی مهم تر می باشد ؟

سلنیوم برای همه افراد مهم است اما افراد با شرایط زیر باید بیش از همه به میزان آن در بدن خود توجه کنند :

افرادی که دچار بیماری های تیروئیدی هستند

افراد مبتلا به سرطان

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند

خانم های باردار

افرادی که با کمبود سلنیوم مواجه هستند.3

منابع غذایی سلنیوم

هر ماده‌ی غذایی که پایه‌ی گیاهی دارد مانند سبزیجات منبع این ماده‌ی معدنی محسوب می‌شود. میزان سلنیوم موجود در سبزیجات بستگی به میزان سلنیوم موجود در خاکی دارد که این گیاهان در آن کشت شده‌اند.

توجه داشته باشید ماهی، غذاهای دریایی، گوشت قرمز، دانه های کامل، تخم مرغ، مرغ، جگر، گردو به خصوص گردوی برزیلی و سیر نیز از منابع خوب این ماده‌ی معدنی محسوب می‌شوند.

باید بدانید گوشت حیواناتی که از دانه‌های کامل یا از گیاهان کشت شده در خاک سرشار از سلنیوم تغذیه می‌کنند حاوی میزان بیشتری از این ماده‌ی معدنی می‌باشد. از این گذشته مخمر آب جو، جوانه‌ی گندم و نان‌های غنی شده با سلنیوم نیز برای تأمین این ماده‌ی معدنی مفیدند.2
 

مزایای سلنیوم

 

جلوگیری از سرطان

همانطور که در بالا نیز ذکر کردیم، سلنیوم یک ماده ضروری برای بیشتر فرایندهای سلولی است. این فرآیندها شامل پاسخ بدن به فعالیت‌های سرطان‌زاست. سرطان یکی از بیماری‌‌های کشنده در سراسر جهان است و هنوز در بیشتر موارد بدون درمان باقی مانده است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف متعادل سلنیوم می‌تواند کاهش بسیار خوبی در تشکیل سلول‌های سرطانی به خصوص در پروستات؛ ریه و روده داشته باشد.

سلنیوم یک ماده ضروری در بیشتر فعالیت‌های آنزیمی است که می‌تواند آپوپتوز را تحریک کند. رادیکال‌های آزاد که محصول فرعی متابولیسم سلولی است می‌تواند منجر به سرطان و آسیب به DNA شود. سلنیوم به ترمیم DNA کمک می‌کند و از بروز سرطان جلوگیری خواهد کرد. در نهایت، گلوتاتیون سوپراکسید(یک ترکیب ضد سرطانی مهم در بدن) از سلنیوم برای فعالیت‌های خود استفاده می‌کند.
 

آنتی بادی‌ها وسلامت سیستم ایمنی بدن

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سلنیوم در تحریک آنتی بادی‌ها بسیار مهم است که عناصر سیستم ایمنی بدن هستند و می‌توانند اجسام خارجی ویروسی، باکتریایی ، قارچی و تک یاخته‌ای را نابود کنند. سلنیوم در تحریک این آنتی بادی‌ها بسیار مفید است. بعد از واکسیناسیون برای یک بیماری خاص، استفاده از سلنیوم می‌تواند بدن شما را مقاوم‌تر سازد.
 

ضد التهاب

سلنیوم علاوه بر افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، خاصیت ضد التهابی نیز دارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سلنیوم به کاهش استرس اکسیداتیو که اغلب در اطراف مفاصل و استخوان‌ها رخ می‌دهد بسیار مفید است. با کاهش التهاب در قسمت‌های حیاتی بدن، شما می‌توانید فعال، سالم و بدون درد زندگی کنید.
 

سلامت تیروئید

زمانی که صحبت از سیستم غدد درون ریز و تنظیم هورمون‌ها در بدن به میان می‌آید، غده تیروئید یکی از مهم‌ترین و تاثیر گذارترین غده‌هاست. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سلنیوم یک ترکیب ضروری برای عملکرد غده تیروئید است و به تنظیم مقدار هورمون‌هایی که از این غده ترشح می‌شود کمک می‌کند.

هورمون‌ T3 یکی از مهم‌ترین محصولات از غده تیروئید است و سرعت متابولیسم کلی بدن را کنترل می‌کند. بدون سلنیوم، هورمون T3 نمی‌تواند تولید شود و همین امر برای بدن بسیار مضر است.


 

سلامت قلب

سلنیوم به عنوان یک رقیق کننده خون عمل می‌کند و خطر لخته شدن خون در رگ‌ها را کاهش می‌دهد. این ماده همچنین می‌تواند سطح کلسترول بد خون را تا حد زیادی کاهش دهد. این کلسترول در رگ‌ها و شریان‌ها تجمع پیدا می‌کند و باعث ایجاد بیماری‌های قلبی- عروقی، سکته، حملات قلبی و سایر موارد می‌شود. بنابراین سلنیوم یک ماده قدرتمند برای سلامت قلب انسان است.
 

شوره سر و سلامت موها

اگرچه تحقیقات هنوز در مورد این شرایط مطمئن نیستند اما بیشتر افراد معتقدند که مصرف متعادل سلنیوم می‌تواند ریزش مو را کمتر کند و از بروز شوره سر جلوگیری نماید.1

پینوشتها
1.www.majalesalamat.com
2.www.tebyan.net
3.www.namnak.com