بیماری واریس در دوران بارداری به علت تغییرات طبیعی که در این دوران در بدن رخ می‌دهد و تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود.

بیماری واریس در دوران بارداری ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیافتد:
* افزایش حجم خون
* نرم شدن دیواره رگ‌ها، به علت تغییرات هورمونی
* افزایش فشار روی رگ‌ها در شکم و لگن، همزمان با رشد نوزاد
 

بیماری واریس چیست؟

یکی از عوارض زندگی ماشینی امروز و عدم تحرک کافی در کنار ساعات متمادی سر پا ایستادن یا نشستن طولانی مدت، ایجاد تغییرات ناشی از فشار جاذبه بر وریدهای عمقی اندام تحتانی و به صورت جبرانی افزایش قطر این عروق اشت.  این موارد اصطلاحاً با عنوان بیماری واریس شناخته می‌شوند. وریدهای واریس، وریدهای متورم و بزرگ شده‌ای است که معمولاً روی پا و ساق پا دیده می‌شوند.

معمولاً عروق بسیار ظریف با رنگ قرمز، بنفش یا ارغوانی تیره زیرپوستی نمایان می‌شوند. این عروق اغلب ورم کرده، پیچ خورده و در ظاهر ناصاف هستند. بروز درد، سنگینی و احساس ناراحتی در پاها، تورم پا و مچ پا، گرفتگی عضلانی در پاها و تغییر در رنگ پوست در ناحیه ساق پا از نشانه‌های ابتلا به بیماری واریس است. همچنین، بیماری واریس در جاهای دیگر بدن نیز رخ می‌دهد.

چرا بیماری واریس اتفاق می‌افتد

وریدهای سالم به صورت لوله یک طرفه خون را به قلب ارسال می‌کنند. وریدها دارای دریچه‌های یک طرفه هستند که مانع از برگشت خون به سمت عقب می‌شود. هنگامی که این دریچه‌ها شکست می‌خورند، خون به جای رفتن به سمت قلب، شروع به جمع شدن در رگ‌ها می‌کند. سپس وریدها بزرگ می‌شوند.

رگ‌های مبتلا به بیماری واریس اغلب ران و پاها را تحت تأثیر می‌گذارد. بعضی از علل احتمالی برای وریدهای واریسی عبارت‌اند از:

* بارداری
* یائسگی
* سن بالای 50 سال
* ایستادن برای مدت زمان طولانی
* چاقی
* سابقه خانوادگی بیماری واریس
 

علائم بیماری واریس

وریدهای واریسی ممکن است هیچ گونه درد ایجاد نکنند. برخی نشانه‌های آنها عبارت‌اند از:

* وریدهای ارغوانی تیره یا آبی رنگ
* ورید پیچیده و ورم کرده؛ اغلب مانند طناب روی پاهای شما است

علائم و نشانه‌های دردناک، شامل موارد زیر هستند:
* احساس درد یا سنگینی در پاها
* گزش، سوزش، گرفتگی عضلات و تورم در قسمت پایین پا
* درد بعد از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی
* خارش در اطراف عروق
* خونریزی از وریدهای واریسی
* تغییرات رنگ، سخت شدن ورید، التهاب همراه با زخم

رگ‌های عنکبوتی مشابه رگ‌های واریسی اما کوچک‌تر هستند. رگ‌های عنکبوتی نزدیک به سطح پوست و اغلب قرمز یا آبی هستند. بیماری واریس عموما روی پاها اتفاق می‌افتد. اما این بیماری در دوران بارداری، می‌توانند روی صورت، شکم، ناحیه تناسلی نیز پیدا شود.
 

بیماری واریس در دوران بارداری

بسیاری از زنان، مستعد ابتلا به بیماری واریس هستند، این حالت در دوران بارداری بدتر می‌شود. ممکن است ناراحتی ناشی از وریدهای واریسی نداشته باشید اما پاهای شما احساس سنگینی و ضعف داشته باشند. پوست اطراف ورید واریسی ممکن است خارش یا احساس سوزش داشته باشد. علائم بیماری در پایان روز بدتر می‌شود، به ویژه اگر شما به اندازه کافی سر پا بوده باشید.

به دلیل تغییرات رخ داده در هنگام بارداری، از قبیل افزایش حجم خون، تغییرات هورمونی و افزایش وزن، بیماری واریس در دوران بارداری، در بین زنان شایع است. همان زمان با رشد نوزاد در رحم، فشار داخل رگ بزرگ در سمت راست بدن، افزایش می‌یابد که باعث افزایش فشار داخل رگ‌های پا می‌شود. رگ‌ها کبوتری شکل، رگ‌هایی هستند که خون را از اندام‌های پایینی به قلب می‌برند، بنابراین خون در رگ‌های پا جمع می‌شود.

هنگامی که حامله هستید، مقدار خون در بدن شما افزایش می‌یابد و بار اضافی روی رگ‌ها افزوده می‌شود. سطح پروژسترون شما نیز افزایش می‌یابد و دیوار عروق خونی را نرم می‌کند. اگر سابقه بیماری واریس در خانواده دارید، احتمال بیشتری وجود دارد که به این بیماری در دوران بارداری مبتلا شوید. داشتن اضافه وزن، حمل دوقلوها یا چندتایی دیگر و ایستادن برای دوره‌های طولانی نیز می‌تواند به افزایش شدت بیماری واریس کمک کند. خبر خوب این است که بیماری واریس در دوران بارداری، پس از زایمان بهبود پیدا می‌کند.

اگر سایر اعضای خانوادۀ شما واریس داشته‌اند، احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است. این بیماری در زنان از مردان شایع‌تر است. اگر مبتلا به این بیماری هستید، با افزایش تعداد بارداری‌های پی‌درپی و بالا رفتن سن، بیماری شما شدیدتر می‌شود. چاق بودن، دو یا چندقلو داشتن و ایستادن برای مدت طولانی هم می‌تواند احتمال ایجاد واریس را در شما بیشتر کند. خبر خوب این است که اگر پیش از بارداری واریس نداشته‌اید، پس از پایان بارداری شانس بهبودی شما بسیار زیاد است. حتی اگر این بهبودی خودبه‌خود صورت نگیرد، باز هم راه‌های زیادی برای درمان و کنترل آن وجود دارد و جای نگرانی نیست. همچنین شما ممکن است متوجه رگ‌های خونی باریکی در سطح پوستتان شوید؛ به ویژه در ناحیۀ مچ پا، پاها یا صورت که این رگ‌ها را رگ‌های عنکبوتی می‌نامند، زیرا در اغلب موارد، ظاهری شبیه تار عنکبوت یا تابش اشعه‌های خورشید دارند. این عارضه که مشکلی ایجاد نمی‌کند و عموماً پس از زایمان برطرف خواهد شد را نباید با واریس عروقی اشتباه گرفت.
 

راهکارهای کاهش واریس در زمان بارداری

شما می‌توانید از بیماری واریس در دوران بارداری، جلوگیری کنید یا آن را به حداقل برسانید. برخی از راهکارها برای این منظور عبارتند از:

* اجتناب از ایستادن برای مدت زمان طولانی، حرکت، پیاده‌روی، تغییر موقعیت
* جلوگیری از یبوست جلوگیری (یبوست، فشار را روی رگ‌های شما را افزایش می‌دهد).
* اطمینان حاصل کنید که حرکات روده به راحتی صورت می‌گیرد
* استرس نداشته باشید.
* تحرک کافی داشته باشید.
* از نشستن طولانی مدت بپرهیزید.
* اجتناب از فعالیت‌های دیگر که سبب فشار می‌شوند. مانند بلند کردن، هل دادن، کشیدن، عطسه کردن یا سرفه کردن.
* استفاده از لباس‌های مخصوص بارداری نقش زیادی در جلوگیری از بیماری واریس در دوران بارداری دارد.
*ورزش روزانه انجام دهید، ورزش و پیاده‌روی مناسب و سالم، می‌تواند گردش خون شما را بهبود بخشد و از ابتلا به بیماری واریس در دوران بارداری جلوگیری کند.
* وزن خود را در محدوده توصیه شده حفظ کنید
* در زمان دراز کشیدن پاها و ران‌های خود را در سطح بالاتر از زمین قرار دهید.
* هنگام نشستن پاهای خود را دراز کنید.
* برای مدت زمان طولانی، سرپا نباشید یا از نشستن طولانی مدت بپرهیزید.
* از جوراب‌های ساق بلند استفاده کنید. با استفاده از جوراب مخصوص بیماری واریس یا جوراب ساق بلند که در مچ پا تنگ می‌شود، جریان خون به سمت قلب شما آسان‌تر می‌شود. در نتیجه، آنها به جلوگیری از تورم کمک می‌کنند.
* در هنگام خواب، جوراب بپوشید.

آیا بیماری واریس در دوران بارداری جدی است؟

رگ‌های بیماری واریس در دوران بارداری ناخوشایند است؛ اما در کوتاه مدت به طور کلی بی ضرر هستند. درمان، در صورت نیاز، می‌تواند به طور معمول تا بعد از تولد نوزاد، به تعویق افتد. با این حال، درصد کوچکی از افراد مبتلا به بیماری واریس وریدهای کوچک، لخته شدن خون در اطراف سطح پوست (ترومبوز وریدی سطحی) را تجربه می‌کنند.

سیاه‌ رگ‌‌ها مسئول بازگرداندن خون به قلب هستند. جداره‌های آنها بافت ماهیچه‌ای کمتری نسبت به سرخ‌رگ‌ها دارند و نازک‌ ترند. سیاه رگ دریچه‌های ظریفی دارد که به رغم قدرت جاذبه زمین، خون را در یک مسیر در جریان نگه می‌دارد. اگر این دریچه‌ها به خوبی کار نکنند، فشار داخل سیاه‌ رگ‌ها افزایش می‌یابد و باعث تجمع خون یا پُر شدن بیش از حد و کشیده شدن رگ‌ می‌شود در نتیجه متورم می‌گردد.

طی اواخر بارداری گرفتگی‌ های ناحیه لگنی، فشار بر سیاه‌رگ‌های این ناحیه را افزایش می‌دهد (مقعد و فرج) و ممکن است به بواسیر یا رگ‌های واریسی واژنی ناراحت کننده و دردناک منجر گردد. در واقع بواسیر رگ‌ های واریسی پیرامون مقعد است که حتی بسیاری از بارداران تا پس از زایمان متوجه ابتلاء به آن نمی‌شوند. این مشکلی معمولاً دردناک و همراه با خارش است و می‌تواند خونریزی کند. بواسیر براساس بزرگی‌اش، می‌تواند مثل نخودهای کوچک یا دانه‌های انگور احساس شود. 
 

چگونه باید بعد از حاملگی، رگ‌های واریسی خود را درمان کنم؟

پس از تولد، لباس‌های جوراب شلواری یا جوراب مخصوص بیماری واریس بپوشید، به طور مرتب ورزش کنید، مدت زمان طولانی را در حالت ایستاده یا نشسته قرار نگیرید و هر زمان که ممکن است پاهای خود را بالا ببرید. رگ‌های بیماری واریسی اغلب طی سه تا چهار ماه پس از زایمان بهبود می‌یابند، گرچه گاهی اوقات ممکن است روند درمان و بهبود، طول بکشد.

موارد جدی و مشکل‌ساز واریس

واریس ممکن است باعث ایجاد خارش یا درد شود و همچنین منظرۀ ناخوشایندی ایجاد کند که عموماً در کوتاه‌مدت بی‌ضرر است. بنابراین درصورتی‌که نیاز به درمان باشد، می‌توان تا پایان بارداری صبر کرد. درصد پایینی از افرادی که مبتلا به واریس هستند، در نزدیکی سطح پوستشان لخته‌های خون کوچکی ایجاد می‌شود که آن را ترومبوز وریدی سطحی می‌نامند. زمانی که این نوع لخته‌ها ایجاد می‌شود، ممکن است رگ خونی سخت و طناب‌مانند به نظر برسد و ناحیۀ اطرافش قرمز، داغ، حساس یا دردناک باشد. بیشتر مواقع این لخته‌ها جدی نیست، اما اگر نگران هستید با پزشک خود تماس بگیرید. گاهی ناحیۀ اطراف لخته عفونت می‌کند و ممکن است دچار تب یا لرز شوید. در این حالت لازم است که به سرعت و با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها درمان شوید. همچنین اگر یکی از پاها به میزان قابل توجهی متورم شده یا درد داشته باشد یا رنگ ناحیۀ اطراف سیاهرگ‌ها تغییر کرده است با پزشکتان تماس بگیرید.



ترومبوز وریدی سطحی را با یک وضعیت خطرناک که ترومبوز وریدی عمقی (dvt) نامیده می‌شود، اشتباه نگیرید. در عارضۀ ترومبوز وریدی عمقی، لخته‌های خونی در عروق عمقی ایجاد می‌شود و عموماً در پاها به وجود می‌آید. صرف نظر از اینکه دارای واریس هستید یا خیر، بارداری، شما را مستعد ترومبوز وریدی عمقی می‌کند. اگرچه احتمال ابتلا به ترومبوز وریدی عمقی کم است، ولی این احتمال وجود دارد که مادر باردار در صورت داشتن اختلالات انعقادی، در طول بارداری یا هفته‌های بعد از زایمان دچار این عارضه شود. عوامل متعددی می‌تواند احتمال ترومبوآمبولی را افزایش دهد. چاقی، استراحت بیش از حد، سابقۀ فامیلی، کم‌آبی و مشکلات قلبی از جمله دلایل ایجاد این عارضه است که معمولاً پزشک باید عوامل مستعدکننده را در شما ارزیابی و در صورت لزوم برای پیشگیری دارو تجویز کند. اگر مبتلا به ترومبوز وریدی عمقی شوید، ممکن است دارای هیچ علائمی نباشید یا اینکه به ‌صورت ناگهانی مچ پا، پا و ران شما متورم و دردناک شوند. ممکن است زمانی که پایتان را تکان می‌دهید یا ایستاده‌اید بیشتر درد داشته باشید یا حتی دچار تب خفیفی شوید. اگر به وجود هر کدام از این علائم پی بردید، فوراً با پزشکتان تماس بگیرید. اگر پزشک شما مشکوک به وجود لختۀ خونی باشد، ناحیۀ مورد نظر با استفاده از سونوگرافی بررسی خواهد شد. در صورت نیاز، شما در بیمارستان بستری و با استفاده از داروهای رقیق‌کنندۀ خون درمان خواهید شد.
 

 آیا تغذیه نقشی در پیشگیری دارد؟

هدف اصلی پیشگیری از بروز تورم، احتباس آب و تقویت دیواره عروق است. برای این منظور باید از مصرف مواد غذایی چرب و شور بویژه گوشت‌های پُرچرب و صنعتی خودداری کرد. مواد غذایی شیرین و تصفیه شده نیز برای افراد مبتلا به واریس مضر است. برای تقویت دیواره عروق نیز مصرف ویتامین C که در میوه و سبزیجات تازه بویژه پرتقال، گریپ فروت، انبه، کیوی و میوه‌های سرخ، فلفل قرمز، گوجه و بروکلی موجود است و مصرف ویتامین E که در اسفناج، کلم سبز، مارچوبه، آواکادو، موز و میوه‌های خشک موجود است، توصیه می‌شود. ماهی نیز چون غنی از امگا 3 است 2 یا 3 مرتبه در هفته باید مصرف شود.
 

 آیا به کمک تمرینات ورزشی می‌توان از واریس پیشگیری کرد؟

بله، البته فعالیت‌هایی با شدت متوسط مثل پیاده روی آرام حداقل 30 دقیقه در روز، شنا، یوگا و دوچرخه سواری می‌تواند موثر باشد.
 

چه موقع باید به متخصص مراجعه کنیم؟

وقتی واریس دردناک می‌شود و جلوی کارهای معمول روزانه مثل پیاده روی را می‌گیرد باید با متخصص مراجعه و درمان‌ را آغاز کرد.
 

 واریس چه خطراتی در پی دارد؟

"زخم واریسی" و "فلبیت" از عوارض این مشکل است. فلبیت در واقع به تشکیل لخته خونی گفته می‌شود که می‌تواند سبب گرفتگی عروق شود. زخم واریسی نیز به تغییرات پوستی در ناحیه مچ پا اطلاق می‌شود. فردی که سال‌ها مبتلا به واریس باشد، پوستش در ناحیه مچ پا کم‌ کم قهوه‌ای می‌شود که علامت ضعیف شدن بافت این ناحیه است. وقتی بافت ضعیف شد زخمی بروز می‌کند که بهبود آن ماه‌ها طول می‌کشد. بنابراین قبل از بروز این زخم باید به متخصص مراجعه کرد.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت مادرشو
سایت نی نی+