احتلال اسپرگر و علائم و درمان آن

سندروم آسپرگر چیست

در مواجهه با کسانی که دارای نشانگان آسپرگر هستند دو مورد را به خوبی درک می‌کنید:

• یک اینکه این افراد به اندازه همه مردم یا شاید بیشتر باهوش باشند.
• دوم اینکه آن‌ها در برقراری ارتباط عمومی با دنیای بیرون مشکل دارند.

این افراد همچنین تمایل زیادی به انجام وسواس‌گونه رفتارها و کارهای پشت سر هم دارند. پزشکان عادت داشتند آسپرگر را یک بیماری مجزا تصور کنند. اما در آخرین نسخه منتشر شده از کتاب استاندارد بهداشت روان که به عنوان «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» شناخته می‌شود، طبقه‌بندی آسپرگر تغییر کرده است.

امروزه سندرم آسپرگر از لحاظ علمی نشانه خاصی از خود ندارد. در حال حاضر سندرم آسپرگر نشانگانی از شاخه گسترده‌تری به نام طیف اختلال اوتیمسی (ASD) است. اغلب بیماری‌های زیرشاخه این دسته‌بندی دارای نشانه‌های مشابه هستند. با این وجود بیشتر مردم هنوز به جای استفاده از ASD از واژه آسپرگر استفاده می‌کنند.

نشانگانی که امروزه به عنوان سندروم آسپرگر شناخته می‌شود، نوعی «عملکرد بهتر یا بالاتر» در بیماران ASD است. به این معنی که افراد مبتلا به این نشانگان از اوتیسم دارای طیف اختلالات اوتیسمی کمتری هستند.

دی اس ام-5 نسخه پنجم برنامه‌ریزی شده از انجمن روان‌پزشکی آمریکا است که به‌ عنوان راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی استفاده می‌شود. این نسخه تشخیصی دارای هم‌پوشانی‌هایی با آسپرگر است. پزشکان از آن به عنوان توصیف افرادی که دارای هوش عادی اما دچار ناتوانی در نوشتن و صحبت کردن هستند، استفاده می‌کنند.

علائم آسپرگر

نشانگان آسپرگر از دوران کودکی خودش را نشان می‌دهد. اگر مادر یا پدر فرزندی باشید که دارای نشانگان آسپرگر باشد، متوجه خواهید شد که او در برقراری ارتباط چشمی دچار مشکل می‌شود. همچنین کودک شما در مواقعی که میان هم‌سن‌وسالان خود قرار می‌گیرد، دچار مشکلاتی از لحاظ برقراری ارتباط می‌شود. گاهی اوقات او نمی‌تواند یا نمی‌داند چه بگوید در حالی که هم‌سالانش به راحتی لب به سخن باز می‌کنند.

او همچنین به نشانه‌های اجتماعی که هم‌سالان خودش آن را درک می‌کنند، بی‌توجه است. از جمله این موارد می‌توان به زبان بدن و همچنین تشخیص عواطف از روی صورت اشاره کرد. برای مثال او از درک عصبانیت مخاطب که با تکان دادن دست یا پا آن را ابراز می‌کند، عاجز است.

علامت دیگر برای اینکه متوجه شوید کودک دارای نشانگان آسپرگر بوده، کاهش شیوه‌های بیان احساسات است. گاهی که باید بخندد، هیچ واکنشی ندارد و زمانی که باید با احساس سخن بگوید، همانند آدم‌آهنی فقط کلمات را بدون هیچ احساسی به زبان می‌آورد.

اگر فرزند شما دارای نشانگان آسپرگر باشد معمولاً بیشتر مواقع در مورد خودش صحبت می‌کند و تأکید زیادی روی مطالب و موضوعات مورد علاقه خود دارد. ممکن است علاقه و تعریف از خودش را بارها و بارها تکرار کند. در مجموع می‌توان گفت که دارندگان نشانگان آسپرگر به تکرار کردن یک حرکت علاقه زیادی دارند. او همچنین از تغییر چنان خوشش نمی‌آید و ترجیح می‌دهد که هر روز یک غذای خاص به عنوان صبحانه بخورد. این کودکان در مدرسه با تغییر کلاس به کلاس یا محله به محله ممکن است دچار افت تحصیلی شوند. 1

علل سندرم آسپرگر

ریشه‌­های سندرم آسپرگر و اوتیسم کاملا مشخص نیست اما تحقیقات حال حاضر به ناهنجاری مغزی اشاره می‌کنند. دانشمندان نشان داده‌­اند قسمت­‌های خاصی از مغز کودکان سالم دربرابر کودکان دچار سندرم آسپرگر از نظر ساختار و عملکرد با هم فرق دارند.

احتمالا این تفاوت‌­ها ناشی از حرکت غیرعادی سلول­‌های جنین حین تشکیل نطفه است که روی ساختار مغز تاثیر می­‌گذارد و باعث تغییر مدار عصبی که کار کنترل افکار و رفتار را برعهده دارد می­‌شود.

همچنین، ژنتیک نیز در بروز سندرم آسپرگر و اختلال طیف اوتیسم نقش دارد زیرا این وضعیت ارثی است. برای مثال، احتمال ابتلای دوقلوهای همسان به اختلال طیف اوتیسم بیشتر از دوقلوهای ناهمسان یا خواهر و برادرهاست.

تحقیقات جدید نشان می‌­دهد تغییر یا حذف گروه خاصی از ژن­‌ها باعث می­‌شود فرد دربرابر سندرم آسپرگر با شدت و علائم متغیر آسیب­‌پذیر باشد.

بعضی از عوامل محیطی نیز خطر ابتلا به سندرم آسپرگر را افزایش می­‌دهد که از جمله می­‌توان به بالا بودن سن پدر، قرار گرفتن در معرض داروی والپروآت در رحم و پایین بودن وزن نوزاد هنگام تولد اشاره کرد. 2

عوارض سندرم آسپرگر

سندرم آسپرگر می تواند منجر به بروز برخی عوارض زیر شود:

مشکلات حسی. سندرم آسپرگر در برخی افراد می تواند بر نحوه درک شخص از سر و صدا، چراغ های روشن، بوهای شدید، بافت های غذایی و مواد تأثیر بگذارد.
شرایط مرتبط. خردسالان مبتلا به AS ممکن است در بزرگسالی دچار اضطراب یا افسردگی شوند.

سایر شرایط مرتبط با AS عبارتند از:

• افسردگی
• اختلالات تیک مانند سندرم Tourette
• اختلالات اضطرابی و وسواس فکری (OCD)
• اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD)

تشخیص سندرم آسپرگر

آزمایش خاصی برای سندرم آسپرگر وجود ندارد. در بسیاری از موارد، والدین تأخیر یا مشکلات رشد یا رفتاری را گزارش می دهند و در برخی موارد هم معلم کودک ممکن است در مدرسه به مشکلات رشد کودک توجه کند و علائم را گزارش دهد. از آنجا که سندرم آسپرگر از فردی به فرد دیگر متفاوت است تشخیص زودرس این بیماری به دلیل طیف وسیعی از علائم می تواند دشوار باشد. این بیماری اغلب در کودکان به عنوان اتیسم تشخیص داده می شود و بعضی اوقات ممکن است مشکلات تا زمان بزرگسالی تشخیص داده نشود.

تشخیص معمولا توسط یک تیم تشخیصی چند رشته که اغلب شامل یک درمانگر گفتار و زبان، متخصص اطفال، روانپزشک و یا روانشناس انجام می شود. پزشک می تواند آزمایشات جسمی مانند شنوایی سنجی، آزمایش خون یا اشعه X را برای تایید و یا رد کردن شرایط مشابه تجویز کند.

تیم درمانی کودک را از نظر شرایط زیر ارزیابی می کنند:

• رشد مهارت های زبانی
• علاقه به تعامل با دیگران
• صورت در هنگام صحبت کردن
• هماهنگی و مهارت های حرکتی
• توانایی در برقراری تعامل اجتماعی

تشخیص این بیماران در برخی موارد می تواند مفید و موثر باشد، از جمله:

• اطرافیان با اطلاع از وضعیت فرد می توانند حمایت و پشتیبانی لازم را برای او داشته باشند.
• تشخیص به افراد مبتلا به سندرم آسپرگر و خانواده های آنها، شرکا، کارفرمایان، همکاران، معلمان و دوستان در درک وضعیت بیمار کمک می کند. 3

درمان آسپرگر

با این که در حال حاضر درمان آسپرگر وجود ندارد، روش­‌های درمان روی سه علامت اصلی تمرکز دارند: ضعف در مهارت برقراری ارتباط، روتین­‌های مکرر یا وسواس‌­گونه و مهارت­‌های فیزیکی.

یک برنامه‌­ی موثر درمان آسپرگر باید علایق کودک را گسترش دهد، برنامه­ قابل پیش­بینی داشته باشد، وظایف را به­ صورت مراحل ساده آموزش دهد، توجه کودک را به فعالیت‌­های نظام‌­مند معطوف کند و به ­طور منظم باعث تقویت رفتار کودک شود. روش‌­های درمان آسپرگر شامل موارد زیر است:

• درمان آسپرگر با تمرین مهارت­‌های اجتماعی: در این روش مهارت­‌های مورد نیاز برای برقراری روابط موثر با دیگر کودکان آموزش داده می­‌شود.
• درمان آسپرگر با درمان شناختی رفتاری: گفتاردرمانی که به کنترل احساسات و از بین بردن علایق وسواس‌­گونه و روتین‌­های تکراری کمک می­‌کند.
• درمان آسپرگر با مصرف دارو برای بیماری­‌هایی که همزمان با سندرم آسپرگر وجود دارد مانند افسردگی و اضطراب
• درمان آسپرگر با کاردرمانی یا فیزیوتراپی برای کودکانی موثر است که برای هماهنگ‌­سازی حواس یا حرکات خود دچار مشکل هستند.
• گفتار یا زبان درمانی تخصصی و به استفاده از گفتار کمک می‌­کند.
• آموزش مهارت‌­های رفتاری و حمایتی به والدین. 2

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.darmankade.com
3.www.pezeshket.com