زلزله تهران از نگاه روایات و احادیث

آنچه که در روایات آمده اینست که افزایش مفاسد اخلاقی و گسترش زنا در جامعه، علت وقوع زلزله است و امر به معروف و نهی از منکر و استغفار از گناهان و دعا به درگاه خداوند در پیشگیری از وقوع زلزله موثر می باشد.
 

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : « هرگاه دعا اندک شود ، بلا نازل گردد.»(1)
پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) :« در امت من زلزله ای رخ می دهد که در آن ده هزار ، بیست هزار ، سی هزار نفر نابود می شوند. (خداوند) آن را برای پرهیز کاران پند ، برای مومنان رحمت ، و برای کافران عذاب قرار می دهد».(2)

امام صادق (علیه‌السلام) :« ای مفضل ! بیندیش ... اگر کسی گفت : چرا این زمین می لرزد؟ ( در پاسخ ) به او گفته شود : زلزله و مانند آن ، پند و هشدارهایی است که مردم را تهدید می کند تا رعایت کنند و از گناهان دست بردارند».(3)

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : از [ وقوع ] غرق [ یا دفن ] شدن و مسخ و زلزله چاره ای نیست ! عرض کردند : ای پیامبرأعظم ! آیا در این امت ؟ فرمود : آری ، هنگامی که زنان خوانندگی کنند ، و زنا را حلال شمارند ، و ربا خورند ، و شکار در حرم را حلال گردانند ، و لباس ابریشم پوشند ، و مردان به مردان و زنان به زنان بسنده کنند ( یعنی : هم جنس بازی کنند ).(4)
پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : هر گاه امت من ربا خورند ، زلزله و ... رُخ دهد. (5)

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : هرگاه پنج چیز در میان شما فاش شود ، پنج چیز به شما راه یابد : هر گاه زنا در میان شما فاش شود ، زلزله رخ دهد.(6)
امام باقر (علیه‌السلام) : در نامه‌ی پیامبرأعظم [چنین] یافتم : هرگاه پس از من زنا فاش شود ، مرگ ناگهانی بسیار گردد. (7)

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : هر گاه بنده پنهانی گناه کند ، جز گنه کار را آسیب نرساند. و هرگاه آشکارا آن را انجام دهد و مورد نکوهش قرار نگیرد ، همه را آسیب رساند.(8)
امام علی (علیه‌السلام) : ای مردم! همانا خداوند عزوجل عوام را به سبب گناه خواص کیفر نکند [البته] اگر خواص بدون این که عوام بدانند در پنهانی کار منکر انجام دهند. [اما] اگر خواص آشکارا مرتکب منکر شوند و عوام آن را تغییر ندهند ، هر دو گروه از ناحیه‌ی خداوند عزوجل سزاوار کیفر می‌گردند. (9)

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : هرگاه مردم منکر را ببینند ولی آن را تغییر ندهند ، نزدیک است که خداوند کیفرش را فراگیرشان کند. (10)
 

امام صادق (علیه‌السلام) : هر بنده ای پیش از آن که خداوند عزوجل بخواهد [به خدا] رو آورد ، خداوند [به او] رو کند پیش از آن که او بخواهد و هر که به خدا پناه آورد ، خدا او را حفظ کند ، و خدا به هر که پیش از او رو کند و نگهش دارد برایش باکی نیست وقتی که آسمان بر زمین بیفتد یا چیزی بر زمینیان فرود آید و بلایی آنان را فراگیرد ، او در حزب خدا از هر بلایی مصون بماند. مگر نه این است که خداوند عزوجل می فرماید: {همانا پرهیزکاران در جایگاه امنی هستند}(11)

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : از قرائت [سوره] زلزال ملول نشوید ؛ زیرا کسی که در مستحباتش آن را قرائت نماید ، خداوند عزوجل هرگز زلزله ای بدو نرساند و با آن و [نیز] با صاعقه و آفتی از آفات دنیا نمیرد تا این که [ به طور عادی ] بمیرد. (12)

امام علی (علیه‌السلام) : طوفان های بلا را با دعا دفع کنید؛ [زیرا] کسی که به بلای سخت گرفتار شده از [فرد] تندرستی که از بلا در امان نمی باشد به دعا نیازمند تر نیست.(13)
امام صادق (علیه‌السلام) : هر کس از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره [دفع] آن به دعا برخیزد خداوند هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد.(14)

پیامبرأعظم (ص ): هر آینه بلا به بنده نزدیک می گرد د، آن گاه بنده از خدا عافیت می خواهد و خدا را یاد می کند و عافیت را حفظ می کند. و دعا و بلا تا روز رستاخیز با هم توافق دارند.
(کنز العمال : ج 2 ص 76 ح 3208 )

پیامبرأعظم (صلوات الله علیه) : بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.(15)
امام زین العابدین (علیه‌السلام) : دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می کند.(16)
امام کاظم (علیه‌السلام) : بر شما باد دعا کردن ؛ چرا که دعا برای خدا و درخواست از خدا بلا را برگرداند [حتی] در حالی که تقدیر و قضا شده باشد و جز امضای آن باقی نمانده بشد. پس هرگاه از خداوند عزوجل دعا و درخواست شد، بی درنگ بلا را برگرداند. (17)

امام صادق (علیه‌السلام) : [ بنده] هر که از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره آن به دعا پیشی بگیرد، خداوند عزوجل هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد.(18)
علی بن مهزیار گوید : به امام باقر (علیه‌السلام) نامه نوشتم و از وقوع زلزله زیاد در اهواز به او شکوه نمودم و عرض کردم : آیا به نظر شما از آن جا کوچ کنم؟ حضرت در پاسخ نوشت : از آن جا کوچ نکنید بلکه چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه را روزه بگیرید و غسل کنید و لباس هایتان را پاکیزه نمایید و روز جمعه بیرون بیایید و خداوند را بخوانید که آن را از شما برطرف نماید. علی بن مهزیار گوید: چنین کردیم تا این که زلزله آرام گرفت. (19)

با توجه به آموزه‌های دینی، رابطه معناداری بین فساد اخلاقی و بروز بلایای طبیعی مانند زلزله وجود دارد. روایات اسلامی تأکید می‌کنند که گناهان جمعی می‌توانند موجب نزول عذاب الهی شوند، در حالی که تقوا، استغفار و امر به معروف نقش محافظتی ایفا می‌کنند. برای کاهش خطر چنین حوادثی، علاوه بر آمادگی‌های مادی، باید به راهکارهای معنوی نیز توجه ویژه داشت.
 

۱. ترویج فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر با روش‌های حکیمانه و دلسوزانه، به گونه‌ای که جامعه به سمت ارزش‌های اخلاقی سوق یابد.
۲. تشویق به استغفار و دعای دسته‌جمعی در مساجد و محافل مذهبی، به عنوان عاملی برای جلب رحمت الهی و دفع بلا.
۳. آگاهی‌بخشی درباره پیامدهای گناهان اجتماعی از طریق آموزش‌های دینی و رسانه‌ها، تا مردم نسبت به اعمال خود مسئولیت‌پذیرتر شوند.

۴. تقویت روحیه توکل و ایمان در میان آحاد جامعه، تا در مواجهه با بحران‌ها، آرامش و انسجام اجتماعی حفظ شود.
در نهایت، ترکیب ایمان، اخلاق و اقدام عملی نه تنها جامعه را از گزند بسیاری از مصائب حفظ می‌کند، بلکه زمینه‌ساز زندگی امن و مطمئن در سایه رضایت الهی خواهد بود.

2) کنز العمال : ج 41 ص 567 ح 39615
3) میزان الحکمة : ج 1 ص 59
4) مستدرک الوسائل : ج 6 ص 188 ح 6737
5)  کنز العمال : ج 14 ص 280 ح 38731 )
6) وسائل الشیعة (آل البیت) : ج 9 ص 26 ح 11431
7) من لایحضره الفقیه : ج 1 ص 524 ح 1488
8) وسائل الشیعة (آل البیت) : ج 9 ص 31 ح 11448
9) میزان الحکمة : ج 1 ص 763
10)  کنز العمال: ج 3 ص 70 ح 5535

11) ثواب الأعمال : ص 129
12) بحار الانوار : ج56 ص 356
13) الدعوات : ص 21 ح 21
14) الدعوات : ص 21 ح 22
15) کنز العمال : ج 7 ص 825 ح 21560
16) الکافی : ج 2 ص 472 ح 2
17) الکافی : ج 2 ص 472 ح 3
18) ثواب الأعمال : ص 153
19) میزان الحکمة : ج 2 ص 871