از علت تا درمان طاعون

طاعون

طاعون یک عفونت جدی باکتریایی است که در درجه اول توسط کک ها منتقل می شود. باکتری عامل طاعون یک زئونوتیکی است که معمولاً در پستانداران کوچک و کک آن ها مشاهده می شود. در افراد آلوده اغلب پس از یک دوره یک تا هفت روزه علائم بروز می کنند. طاعون از طریق نیش کک های آلوده، تماس مستقیم با بافت های آلوده و استنشاق قطرات تنفسی آلوده بین حیوانات و انسان ها منتقل می شود.

طاعون در طول قرن چهاردهم با عنوان “مرگ سیاه” شناخته شد و باعث مرگ بیش از 50 میلیون نفر در اروپا گردید. طاعون، در صورت عدم درمان سریع می تواند کشنده باشد. شایع ترین شکل این بیماری منجر به تورم و غده های لنفاوی به نام بوبیو در کشاله ران، زیر بغل یا گردن می شود. نادرترین و کشنده ترین نوع این بیماری بر ریه ها تأثیر می گذارد و می تواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند.1

انواع بیماری طاعون

بیماری طاعون انواعی دارد که هر کدام از آن‌ها علائمی دارند در ادامه به انواع آنها و علائم آن خواهیم پرداخت.
 

طاعون خیارکی

طاعون خیارکی شایع‌ترین نوع طاعون است. نامگذاری این نوع طاعون نیز به دلیل وجود زائده‌های خیارکی است که معمولا در هفته اول ابتلا به بیماری در غدد لنفاوی به وجود می‌آید. خیارک‌ها ممکن است:

در کشاله ران، زیر بغل یا گردن به وجود بیایند

به اندازه یک تخم‌مرغ باشند 

بسیار حساس و دردناک باشند

سایر علائم و نشانه‌های طاعون خیارکی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

تب و لرز ناگهانی

 سردرد

خستگی مفرط یا ضعف و  بی‌حالی

درد عضلانی
 

طاعون عفونتی خون 

طاعون عفونتی خونی هنگامی بروز پیدا می‌کند که باکتری‌های عامل بیماری در دستگاه گردش خون فرد تکثیر پیدا کنند. علائم و نشانه‌های این نوع طاعون عبارتند از:

تب و لرز

ضعف و خستگی مفرط 

شکم درد، اسهال و استفراغ

خونریزی از دهان، بینی یا مقعد و زیر پوست 

شوک عفونی یا افت فشار خون

سیاهی و مرگ بافت (قانقاریا) در اندام‌های انتهایی عموما انگشتان دست و پا و بینی


 

طاعون ریوی 

طاعون ریوی ریه‌ها را درگیر می‌کند. طاعون ریوی کمتر از سایر انواع طاعون شایع است، اما به این دلیل که می‌تواند از طریق ذرات و قطره‌های بسیار ریز تنفسی از فردی به فرد دیگر سرایت کند، خطرناک‌ترین نوع این بیماری به حساب می‌آید. علائم و نشانه‌های آن می‌توانند ظرف چند ساعت پس از ابتلا بروز پیدا کرده و ممکن است شامل موارد زیر باشد که عبارتند از: 

سرفه، خلط یا مخاط خونی 

دشواری در تنفس 

حالت تهوع و استفراغ

تب بالا

سردرد

ضعف و خستگی 

درد جناغ سینه

طاعون ریوی به سرعت در بدن پیشروی می‌کند و ممکن است پس از دو روز از ابتلا منجر به نارسایی تنفسی و شوک شود.2
 

علت طاعون

باکتری طاعون، Yersinia pestis، از طریق نیش کک هایی که قبلاً از حیوانات آلوده (مانند موشها، سنجاب ها و خرگوش) تغذیه شده اند، به انسان منتقل می شود. در صورت تماس با خون حیوانات آلوده، باکتری ها می توانند وارد بدن شما شوند. گربه ها و سگ های خانگی می توانند با خوردن و تغذیه از جوندگان آلوده به طاعون مبتلا شوند. طاعون پنومونی، از راه سرفه و با استنشاق قطرات عفونی توسط حیوان یا شخص مبتلا، منتشر می شود.1

عوامل خطر بیماری طاعون

خطر گسترش طاعون بسیار کم است. در سراسر جهان، تنها چند هزار نفر هر ساله مبتلا به طاعون می شوند. با این حال، خطر آن می تواند بسته به جایی که در آن زندگی می کنید و سفر، شغل و سرگرمی های شما افزایش و یا کاهش یابد.
 

مکان

بیماری های طاعونی در مناطق روستایی و حومه بسیار شایع هستند که جمعیت زیادی دارند، بهداشت ضعیفی دارند و جمعیت جوندگان بالایی دارند. بیش ترین تعداد ابتلا شدگان به طاعون در آفریقا، به ویژه جزیره آفریقا ماداگاسکار است. طاعون همچنین به انسان ها در بخش هایی از آسیا و آمریکای جنوبی سرایت کرده است.
 

سرگرمی ها

کمپینگ، شکار یا پیاده روی در مناطقی که حیوانات مبتلا به طاعون در آن ساکن هستند، می تواند خطر گزیده شدن توسط یک کک آلوده را افزایش دهند.
 

شغل

دامپزشکان و دستیاران آن ها ریسک بالایی برای ابتلا به طاعون را دارند. افرادی که در فضای باز کار می کنند در مناطقی که حیوانات آلوده به طاعون در آن ها شایع است، نیز در معرض خطر ابتلا به طاعون هستند.3
 

عوارض طاعون

عوارض این نوع بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:

بیشتر افرادی که درمان فوری آنتی بیوتیکی را شروع می کنند، از طاعون کبدی جان سالم به در می برند. این نوع بیماری بدون درمان باعث میزان مرگ و میر بالایی می شود.

تشکیل لخته های خون در رگ های خونی انگشتان پا و پا می توانند جریان خون را مختل کرده و باعث از بین رفتن آن بافت و حتی قطع عضو شوند.

این بیماری ممکن است باعث التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع شما (مننژیت) شود. البته این مورد به ندرت دیده می شود.1
 

پیشگیری از بیماری طاعون

هیچ واکسنی موثری برای بیماری طاعون در دسترس قرار ندارد، اما هم اکنون پژوهشگران در حال توسعه یک واکسن برای این بیماری مهلک هستند. در صورتی که فرد در معرض خطر ابتلا به طاعون بوده یا اینکه به آن مبتلا شده باشد، داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند از بروز عفونت یا پیشروی آن جلوگیری کنند. با این حال، در صورتی که در نواحی زندگی می‌کنید که طاعون در آن شیوع پیدا کرده یا به این نواحی سفر می‌کنید، این اقدامات احتیاطی را انجام دهید:
 

محل زندگی خود را عاری از موش سازید

قسمت‌هایی از خانه که مناسب لانه‌سازی است مانند کپه‌های برس، سنگ و هیزم را از خانه خارج کنید. غذای حیوانات خانگی خود را در جاهایی که به راحتی برای موش‌ها و سایر جوندگان قابل دسترسی است نگذارید. در صورت مشاهده فضولات موش بهتر است اقداماتی جدی برای کنترل وضعیت انجام دهید. 
 

کنترل کک در حیوانات خانگی

با مشورت گرفت از دامپزشک بهترین محصولات ضد کک را برای حیوانات خانگی خود تهیه کنید.
 

دستکش بپوشید

هنگام تماس با حیواناتی که احتمال آلودگی آنها وجود دارد، برای جلوگیری از تماس پوست با باکتری‌های عامل بیماری از دستکش استفاده کنید. 2
 

تشخیص بیماری طاعون

اگر مشکوک به طاعون هستید، پزشکتان ممکن است به دنبال باکتری یرسینیا پستیس در نمونه های گرفته شده از شما باشد:
 

بوبوس

اگر غدد لنفاوی متورم و مبتلا به طاعون بوبونیک داشته باشید، پزشک از یک آمپول برای گرفتن یک نمونه مایع از شما استفاده می کند.
 

خون

شما به طور کلی تنها در صورتی که مبتلا به طاعون شده باشید، باکتری پتسیس را در خون خود خواهید داشت.
 

ریه ها

برای چک کردن طاعون پنومونیک، پزشک خلط یا مایع را از مجاری تنفسیتان با استفاده از یک لوله انعطاف پذیر از طریق بینی یا دهان و یا گلویتان خواهد گرفت (آندوسکوپی).3

درمان طاعون

طاعون پنومونی اگر درمان نشود در طی 18 تا 24 ساعت می تواند کشنده باشد، اما آنتی بیوتیک های رایج برای انتروباکتری ها (میله های گرم منفی) در صورت مصرف به موقع و تشخیص زودهنگام می توانند به طور موثر بیماری را درمان کنند.
 

داروها

به محض اینکه پزشک مشکوک شد که مبتلا به این بیماری شدید، باید به بیمارستان بروید.

شما می توانید آنتی بیوتیک های قدرتمندی را دریافت کنید، مثل:

جنتامایسین

داکسی سایکلین

سیپروفلوکساسین

لووفلوکساسین

مکسیفلوکساسین

کلارفنیکول.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drdr.ir
3.www.namnak.com