احکام نیت روزه از نظر آیت الله وحید خراسانی

چیزی که به اعمال ورفتار انسان بها و ارزش می دهد نیت او در عمل است. در آیات بسیاری از کلمه فی سبیل الله سخن به میان آورده و به انسان ها متذکر می شود که مراقب نیات خود در کارها باشد، از این بابت مراقب باشند که اعمالشان در مسیر خداوند قرار داشته باشد و نه برای غیر از خدا یا برای هوای نفس باشد برای اینکه در مسیر خداوند قرار بگیریم باید از لغزش گاه های فراوانی عبور کنیم ون یت یکی از گذر گاهایی است که باید بدون لغزش از آن عبور کنیم نیت اساس عبادت است و نیت کاری که برای خدا است باید نیتی خالص داشته باشد چه بسا بسیاری از کارهای کوچک که نیت خدایی ، ارزشی بزرگ پیدا و می کند و بسیاری از کارهای بزرگی که چون با هوای نفس همراه است هیچ ارزشی ندارد.
 
روزه از جمله عبادات بزرگی است که ما به عنوان عبد در درگاه خداوند باید این عمل را به خوبی انجام دهیم در روزه هم مثل همه عبادات دیگر اولین چیز نیت آن است ما در سلسله مقالاتی که ارائه می دهیم می خواهیم نظرات مراجع بزرگوار را بیان کنیم مثل احکام نیت روزه از نظر آیت الله مکارم شیرازی که در مقاله قبلی ارائه شده و این بار قرار است تا نظرات آیت الله وحید خراسانی را درباره نیت روزه بدانیم و را احکام روزه از زبان ایشان مطلع شویم: 
 

1.چگونگی نیت روزه:

حتما لازم نیست نیت روزه را به زبان بیاوریم و حتی لازم نیست نیت روزه از قلب به جای بیاوریم و همین که قرار باشد که فردا روزه بگیرد کافی است و این که این کار را با قصد قربت و با خلوص نیت از موقع اذان صبح تا مغرب و هیچ کدام از مبطلات را انجام ندهد برای نیت روزه همین مقدار کافی است و اینکه اطمینان حاصل کند که همه روز را روزه بوده باید زمان مختصری قبل از اذان صبح ومختصری بعد از اذان مغرب هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام ندهد.
 

2. زمان نیت روزه ماه رمضان:

شخص می تواند برای هر شب ماه رمضان نیت جداگانه ای انجام دهد یعنی برای هر روز، شب قبلش نیت کنیم و اینکه می تواند در اولین شب برای کل ماه نیت را به جای آورد و مجدد نیت در هر شب لزومی ندارد و همان یک بار در اولین شب کافی است .
 

3. زمان نیت روزه  اول ماه مبارک رمضان ودیگر روزها:

وقت نیت اولین روز ماه رمضان، شب قبلش از ابتدای شب تا اذان صبح است و برای دیگر روزها قبل اذان مغرب هم نیت کند روزه اش صحیح است مثلا در عصر نیت کند که فردا روزه می گیرد، و همین که نیت کند برای رضای خداوند و بانیتی خاص روزه بگیرد کافی است حتی اگر بعد نیتش بخوابد و تا بعد از اذان صبح خوابیده باشد روزه او صحیح است .
 

4. زمان نیت مستحبی :

زمان نیت مستحبی، از همان ابتدای شب تا فردا غروب ، تا زمانی که به اندازه نیت روزه قبل از پنهان شدن خورشید {استتار قرص} زمان باشد می توان نیت روزه کرد اما به شرطی که هیچ مبطل روزه را انجام نداده باشد و اگر بعد از پنهان شدن خورشید نیت کند درستی او روزه او با اشکال روبرو است .

5.چگونگی روزه ای که از شب قبل نیت نکرده وخوابیده:

اگرشخصی قبل از اذان صبح نیت روزه فردا نکند و بدون اینکه نیت کند خوابیده باشد، و اگر قبل از اذان ظهر از خواب بیدار شود و می تواند اگر روزه او جزء روزه ای باشد که وقتش معین باشد مثل روزه نذر یا روزه روزهای ماه مبارک رمضان ، در این صورت روزه او صحیح است. اما اگر بعد از اذان ظهر بیدار شد دیگر نباید نیت روزه واجب کند حتی اگر روزه او غیر معین باشد در یک حالت اگر روزه او روزه قضای ماه رمضان باشد بنابراحتیاط عدم جواز بعد ازظهر تا عصر است.
 

6.مشخص کردن نیت برای روزه ای که در ماه رمضان نیست:

اگر شخص بخواهد روزه ای مثل کفاره یا نذر و... بگیرد که در ماه رمضان نیست باید نیت آن معلوم باشد، مثلا نیت روز کفاره می گیرم ولی اگر روزه ماه رمضان است دیگر لازم نیست که نیت کند واگر فراموش کند یا اصلا نداند که ماه رمضان است و نیت روزدیگری را کند، روزه او جزء روزه ماه رمضان محسوب می شود.
 

7.عمدا نیت روزه غیر ماه رمضان در ماه رمضان:

چنانچه شخصی بداند که در ماه رمضان قرار دارد و از روی عمد نیت دیگری غیر از نیت ماه رمضان کند روزه او، روزه ماه رمضان محسوب نمی شود و بنابراحتیاط واجب روزهای که نیت کرده هم به حساب نمی آید.
 

8.روزه شخصی که در روزهای ماه رمضان اشتباه کند :

چنانچه شخصی نیت روزپنجم ماه رمضان به جای آورد و بعدا متوجه شود که درروز چهارم بوده روزه او درست است.
 

9.نیت پیش از اذان صبح وبی هوشی تا اثنای روز :

کسی که نیت روزه را قبل از اذان صبح کرده و از هوش برود ودر میانه روز به هوش آید روزه آن روز را احتیاط واجب به پایان برساند و قضای آن روز هم برعهده اوست .
 

10.نیت پیش از اذان صبح و مستی  وبی هوشی تا اثنای روز:

کسی که نیت روزه را قبل از اذان صبح انجام دهد و بعد مست شود و در حال مستی از هوش برود و تا میانه روز به هوش بیاید بنابراحتیاط واجب روزه آن روز را به پایان برساند و قضا ی آن روزهم برعهده اوست .
 

11.نیت قبل ازاذان صبح به همراه خواب تا بعد از اذان مغرب :

اگر شخصی نیت روزه را قبل از اذان صبح به جای آورد و کل روز یعنی تا بعد از اذان مغرب خواب باشد روزه  او درست است.

12. به سن تکلیف رسیدن کودک در ماه رمضان :

چنانچه کودک قبل از اذان صبح به سن تکلیف برسد وظیفه او این است که روزه بگیرد و اگر بعد از اذان صبح به تکلیف برسد روزه آن روز را می تواند نگیرد چون بر او واجب نیست هر چند که روزه گرفتن آن روز بر او مستحب است .

اگر قبل از اذان ظهر به بلوغ برسد واگر نیت روزه کرده باشد می تواند روزه اش را تمام کند و اگر مبطل روزه را انجام نداده باشد و نیت هم به جای نیاورده باشد می تواند نیت کند و روزه بگیرد.
 

13. گرفتن روزه مستحبی با وجود داشتن روزه واجب:

چنانچه شخصی روزه استیجاری گرفته و برعهده دارد ،گرفتن روزه مستحبی برایش منعی ندارد. اما اگر روزه قضا ی ماه مبارک رمضان برذمه دارد نباید روزه مستحبی بگیرد و همین که اگر روزه واجب دیگری هم برعهده داشته باشد بنابر احتیاط واجب نباید بگیرد .

این شخص اگر قبل از ظهر به فراموش کرده باشد که روزه ماه رمضان و امثل آن برذمه اوست ، چنانچه قبل از ظهر به خاطرش آمد  می تواند نیت روزه خود را به روزه واجب غیر معین  برگرداند و روزه مستحبی او درست نیست اما اگر بعد از اذان ظهر متوجه شد دیگر امکان برگشت نیت به روزه واجب معین و حتی به روزه واجب غیر معین هم نیست و این قضیه برای روزه ماه رمضان اگر تا بعد از زوال تاعصر یادش بیاید. بنابر احتیاط واجب است و اچنانچه بعد از اینکه اذان مغرب گفته شد و به خاطرش آمد روزه او درست است .

14. تر ک نیت روزه واجب غیر معین تا اذان صبح:

چنانچه شخصی روزه غیر از ماه رمضان روزه ای واجب معین دیگری مثل روزه نذر انجام داده باشد اگر از روی عمد تا اذان صبح نیت نکند روزه او درست نمی باشد و اگر فراموش کند و یا نداند که روزه آن روز بخوصوص براو واجب است  اگر قبل از ظهر یادش آمد که نیت نکرده و اگر هیچ مبطلی انجام نداده باشد می تواند نیت کند .

15. نیت نکردن نکردن روزه واجب غیر معین تا قبل از اذان ظهر:

چنانچه شخصی روزه واجب غیر معنی برعهده دارد و از روی عمد تا نزدیک اذان ظهر نیت روزه نکند مشکلی در روزه او به وجود نمی آید در صورتیکه قصد کند که روزه نگیرد یا اینکه شک داشته باشد که روزه بگیرد یا نگیرد و اگر هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد و قبل از ظهر نیت کند روزه او درست می باشد .

16. کافری که قبل از اذان ظهر در ماه مبارک مسلمان شود :

چنانچه شخص کافری قبل از اذان ظهرماه رمضان مسلمان شود حتی اگر هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد روزه آن روز او درست نیست.
 

17.تردید در نیت سیم  روز ماه شعبان یا اولین روز ماه رمضان:

شخصی که در بین روز روز سیم ماه وشعبان واولین روز ماه مبارک رمضان تردید دارد روزه این روز براو واجب نیست اما اگر قصد روزه گرفتن دارد نباید نیت روزه ماه رمضان کند بلکه باید نیت روزه دیگری کند چه از نوع واجب یا مستحبی.ودر هر وقت روز مشخص شد که ماه رمضان شده روزه او روزه ماه رمضان محسوب می شود،و همچنین می تواند نیت کند که آنچه مامور است و بعد آن مشخص شد که ماه رمضان شده کافی است .

18. مشخص شدن ماه رمضان در بین روز و نیت روز قضا :

اگر شخصی ، در روز سیم ماه رمضان نیت روزه قضا کرده باشد، و در میانه روز مشخص شود که ماه رمضان شده باید نیت خودرا برگرداند و نیت روزه ماه رمضان کند .
 

19. ترک نیت امساک یا مردد شدن در روزه ای که واجب معین:

اگر شخصی از نیت امساک روزه  برای خدا باز گردد یا مردد شود که از روزه اش برگردد و روزه اش را افطار کند یا اینکه تردید کند که روزه اش افطار کند روزه او صحیح نمی باشد .حتی اگر از نیت کاری که داشته توبه کند و دوباره نیت روزه کند و هیچ مبطلی از مبطلات روزه را انجام ندهد.
 

20. ترک نیت امساک یا مردد شدن در روزه ای که غیر واجب معین :

در مساله قبل روزه واجب معین مثل روزه ماه رمضان باطل می شد ، ولی در روزه ای که واجب ااست ووقت آن معین نیست -روزه کفاره -باطل نمی شود و اگر قبل از اذان ظهر به نیت روزه خود برگردد روزه اش درست می باشد .

21.ترک نیت امساک یا مرددد شدن روزه ماه رمضان :

روزه ماه رمضان جزءروزه واجب با وقت معین است وتمام حکمی که در روزه واجب معن گفته شد اینجا هم همین طور است وروزه او باطل لست حتی اگر از نیت خودش برگردد و توبه کند .
 

22.نیت همزمان روزه واجب وثواب نیت مستحبی :

اگر شخصی روزه واجبی برعهده دارد مثل قضای روزه نباید روزه مستحبی بگیرد اما اگر در روزیکه روزه گرفتن در آن ثواب دارد مثل روزه عید غدیر نیت ثواب روزه مستحبی را کند حق تعالی ثوابش رانصیب او می کند.
  دفتر مرجع عالیقدر شیعه حضرت آیت الله العظمى وحید خراسانى