گام نخست قبل از کشیدن نقاشی، شناختن وسایل نقاشی و استفاده درست و به موقع از آنهاست. هر کدام از این وسایل دسته بندی های مختلفی دارند که در جای مناسب خود به کار میروند. همچنین رنگ شناسی در نقاشی  و توجه به قابلیت  ترکیب رنگ ها در آن، از جمله نکات اصولی طراحی است. در این مقاله این دو مبحث را به طور کامل توضیح می دهیم.

وسایل اصلی نقاشی

هر نقاشی باید بداند وسایل نقاشی چیست و چه کاربرد هایی دارد. یکی از اصلی ترین وسایل قلم مو است که در ادامه به بررسی انواع قلم مو می پردازیم.

قلم مو از زمان های قدیم متداول ترین ابزار نقاشی بوده است. در قدیم برای ساخت قلمو الیاف انتهای نی را به سر چوب یا ساقه پَر می بستند‌.

در اواخر سده چهاردهم قلم های از موی نرم دُم قاقُم و موی زبر خوک استفاده می شده است. در ایران در دوران صفویه از قلم موهای دُم سنجاب یا پَر غاز استفاده می‌کردند. تا سده نوزدهم قلموها گرد بوده اند. اما بعد از ابداع غلافَ فلزی (حلقه اتصال مو به دسته ) قلم مو برای سر تخت نیز ساخته شد.

انواع قلم مو براساس جنس مو

قلم مو های نرم در تکنیک آبرنگ ،اکرولیک،لعابکاری، تمپرا ، نقاشی تزیینی روی سفال و شیشه کاربرد دارد.

قلم موی زبر(برستیل) کاربرد آن در نقاشی رنگ روغن و اکرولیک است و در رنگ گذاری ضخیم و اندازه های بزرگ کاربرد دارد.

شکل قلم مو

قلمو های گرد یا نو ک تیز که بر اساس نوع کار و شماره آنها به قلم موهای خط نگار (writer) و نازک کش (Rigger) برای خط های ظریف و رنگ گستر (Mop) و رنگ بُر( Wash) تقسیم می شوند.
 
قلم مو های سر هلالی (Filbert)
 
قلم مو های تخت (Flat brush)، که آن هایی که موی کوتاه دارند تخت کوتاه یا چابک(Bright) و موی بلند (یکضرب) (One-Store brush ) و برای خط های بلند مناسب است.

 

اندازه قلم مو

تعداد و فشردگی موها اندازه های قلم مو را تشکیل می دهد. کوچکترین قلم مو (۰۰۰۰) و بزرگترین (۱۷) می باشد. اندازه ی قطر دسته با توجه به شماره ی آن متغیر است.

دسته ی قلم موی (۰۰۰۰) خیلی باریک و دسته ی قلم (۱۷) بسیار کلفت است. طبق استاندارد جهانی طول قلم موهای آبرنگ ، ۱۷ تا ۲۰ سانتی متر و طول قلم مو های رنگ روغن و اکرولیک ۳۰ تا ۳۵ سانتی متر است.
 
 قلم مو های خاص
جالب است بدانید که بعضی قلم موها بنابر شکل ظاهری و کارایی خاصی که دارند نام گذاری می شوند. این قلم موهای خاص را با ذکر مشخصات و کاربری آنها در ادامه توضیح می دهیم. با شناخت نوع قلم مو می توانید طراحی درست با رعایت اصول ارائه دهید.
 
قلم موی ساقه پر‌
این نوع قلمو با‌ موی نرم پَر چکاوک، خروس، اُردَک ، قو ویا غاز به دست می‌آید ،که با نخ بسته می‌شود و مقدار موی قلم متناسب با اندازه پر مورد استفاده است. بعضی از هنرمندان این قلم موها را به دلیل سبکی و انعطاف پذیری بر قلموهای دیگر ترجیح می دهند.

 

قلم موی مخلوط کن( blender brush
این نوع قلم موها در نوع بادبزنی (Fan blender) و سانتی (badger blender) درست می گردند.قلموهای بادبزنی برای ایجاد لکه رنگ، محو کردن و ضربه ها و قلم‌ مو های سانتی برای زیرساخت و رنگ‌های یکنواخت به کار برده می شوند.
 
قلم مو های جلا کاری
قلم موهایی که موی زبر و پهن دارند و برای جلا کاری (varnishing) روی سطح نقاشی رنگ روغن غالب هستند.

لوازم فرعی نقاشی

در ادامه به بررسی لوازم فرعی نقاشی می پردازیم.
تخته رنگ (پالت)  
صفحه ای  که بر روی آن رنگها گذاشته می شود، که از سده ۱۵ مورد استفاده نقاشان قرار گرفت. اگر زمینه بوم شما سفید است، بهتر است از پالت های سفید استفاده کنید. امروزه بیشتر پالتها به همین رنگ است ،که از جنس تخته مصنوعی یا پلاستیک ساخته می شوند. پالت کاغذی یکبار مصرف هم در بازار وجود دارد.
شیشه هم برای این کار مناسب است، به شرطی که زیر آن کاغذ سفید باشد. کاربرد این پالت ها بیشتر برای رنگ روغن است. ظروف پلاستیکی چند بخشی و یا شبیه تخم مرغی،  برای کار با اکرولیک، آبرنگ ،گواش و تمپرا مناسب است.
 
کاردک نقاشی 
ابزاری برای رنگ گذاری روی بوم است. که این وسیله میله بلند خمیده ای دارد که به دسته چوبی ختم می‌شود و طریقه پایین تر از دسته چوبی است تا از سطح نقاشی دور باشد کاردک نقاشی به شکل و اندازه‌های گوناگون است و با آن می توان جلوه های بافتی متفاوتی را ایجاد کرد.
 

دستمال پارچه یا کاغذی
دستمال نخی برای نقاشی ضروری است. چون باید قلم مو را قبل از فرو بردن در مایه حلال از رنگ اضافی پاک کرد و بعد از فرو بردن در مایه حلال نیز باید توسط دستمال تمیز شود و از دستمال‌های استفاده شود که جذب خوبی داشته باشند . دستمال کاغذی بیشتر برای کار با آبرنگ یا گواش مناسب تر است.

چوبدست نقاشی
شامل نی خیزران یا( میله ی آلومینیوم ) به طول تقریبی ۱۲۵ سانتیمتر ، که در انتهای آن روکشی کروی یا چرم است. که نقاشان برای اتکای مچ و ساعد به هنگام ریزه کاری به کار می‌برند. همچنین وسیله ای مفید برای دور نگه داشتن دست از جاهایی که نقاشی هنوز خشک نشده، کاربرد دارد.

رنگ شناسی در نقاشی

برای درست متوجه شدن هر دو قابلیت ترکیب کردن رنگها در نقاشی های تان و ترکیب های کلی رنگی که در در دسترس خود دارید، باید با چرخه رنگ آشنایی داشته باشید. چرخه رنگ های سه گانه مرسوم تر از باقی است‌. که  شامل دوازده رنگ می باشد و در کنار هم داخل یک دایره قرار دارند. ‌
 


رنگ های اصلی در این دایره و نقاشی ، زرد ،قرمز و آبی می باشند و مابقی رنگهای دیگر از آنها گرفته می‌شوند .به خاطر اینکه با این سه رنگ اصلی شما می توانید رنگ های دیگر را بسازید ،منحصر به فرد می باشند (به عنوان مثال شما می‌توانید با ترکیب رنگهای زرد و قرمز رنگ نارنجی  را به دست بیاورید).

رنگهای ثانویه شامل نارنجی، بنفش و سبز هستند، که از ترکیب کردن دو رنگ اصلی با همدیگر این رنگ ها ساخته می شود. به عنوان مثال شما با ترکیب رنگ قرمز و آبی می‌توانید رنگ بنفش را بسازید. آهنگهای مرتبه سوم که بین رنگ های اصلی و ثانویه قرار گرفته‌اند از ترکیب کردن رنگ های اصلی با رنگ مجاور خود ساخته می شوند. برای مثال از ترکیب رنگهای زرد و نارنجی ، رنگِ زرد- نارنجی حاصل می‌شود.

به این ترتیب رنگ هایی که در کنار هم قرار دارند را مشابه می‌گویم و در حالی که رنگ‌های کاملا متضاد در چرخه رنگ مکمل یکدیگر می باشند. پس سعی کنید هنگام نقاشی ،چرخه رنگ را به یاد داشته باشید یا نسخه دستی آن را کپی کنید، تا در حین کار راحت باشید.

بنابراین ضمن شناخت ابزار و وسایل و به کاربردن آنها به طور مناسب شما می توانید با ترکیب رنگ درست در نقاشی به طرح مورد نظر خود دست یابید. خصوصا که دسته بندی رنگ ها و شناخت آنها یکی از اصول کلیدی طراحی است که در این مقاله به آن اشاره کردیم. شما می توانید برای خواندن مطالب بیشتر از بلاگ سایت هنر ناهید دیدن نمایید. امیدواریم مطالب ذکر شده، برای شما مفید باشد.