صورت فلکی یکسال شمسی (5) مرداد : اسد

صورت فلکی اسد ( LEO )

نام یک صورت فلکی در نیمکره شمالی آسمان .ستارگانی که امروزه به نام اسد (شیر) خوانده می شوند در فرهنگهای باستانی، سومری ، بابلی ، ایرانی ، سوری ، یونانی و رومی شناخته شده بودند.
سر صورت فلکی شیر و یال آن با هم شکل داس را می سازند. در ران شیر یک مثلث از ستارگان وجود دارند.

این صورت فلکی نافذ و درخشان انسان را به یاد هرکول قهرمان بزرگ افسانه ای یونان می اندازد. این قهرمان مأموریت داشت شیر نیمیا را که در نزدیکی قصبه ی نیمیا موجب اذیت و آزار و اضطراب مردم شده بود، از پا در آورد. جانور درنده عملاً شکست ناپذیر و پوست او سخت تر از فولاد بود. غاری که شیر در آن می زیست دو راه خروجی داشت و جانور درنده به راحتی می توانست خود را نجات دهد. هرکول یکی از راههای خروجی را بست و بر سر راه خروجی دیگر به کمین شیر خطرناک و ترسناک نشست. سر و کله جانور درنده خیلی زود پیدا شد. هرکول با کمان خود نیزه هایی به سوی حیوان انداخت، ولی نیزه ها به پوست سخت جانور کارگر نیفتاد و کمانه کرد. هرکول بالاخره موفق شد حیوان درنده را با دستهایش خفه کند. جانور مرده نیز برای هرکول مشکلات زیادی ایجاد کرد، زیرا کندن پوست حیوان با ابزار معمولی غیر ممکن می نمود. تنها یال شیر که سخت تر از الماس بود، توانست به قهرمان کمک کند تا عاقبت پوست را پاره کند و از بدن جانورجدا سازد. او پوست با شکوه و فولاد مانند شیر را در بر کرد و به این ترتیب خود، روئین تن و شکست ناپذیر شد. خدای خدایان، زئوس، عاقبت شیر را به یکی از زیباترین صورت های فلکی منطقة البروج تبدیل کرد، تا ما را در تمام زمانها به یاد پیکارهای قهرمانانه ی هرکول بیاندازد.

ستاره آلفا به نام قلب الاسد (در لاتین نام این ستاره سلطان کوچک معنی می شود) کم فروغ ترین ستاره قدر یکم و در حد 4/1 است. طیف آن از نوعV B7 و به فاصله 69 سال نوری از ما قرار دارد. ستاره قلب الاسد مانند نقطه زیر علامت سؤال بوده و مکان آن خیلی نزدیک به دایرة البروج است. ستاره بتای اسد به نام دم شیر، در زبان عربی هم، چنین معنایی را دارد. طیف آن از نوع A3 V، با قدر1/2 و فاصله 39 سال نوری است.
امروزه می دانیم که ستاره قلب الاسد حدود 85 سال نوری از زمین فاصله دارد و ۳۵۰ بار نورانی تر از خورشید می درخشد .

در صورت فلکی اسد تعداد زیادی کهکشان وجود دارد که درخشنده ترین آنها از قدر 9 است: 65M و 66 M(یک جفت نزدیک)، 3628NGC، 59M و 96M، (نزدیک به هم)، از ساکنان صورت فلکی شیر بوده و همه مارپیچ هستند.

قلب الاسد :

نورانی ترین ستاره صورت فلکی شیر یا اسد باقدر ۴/۱ قطر آن ۵/۳ برابر خورشید و درخشندگی آن ۳۵۰ برابر خورشید است .نزدیکترین ستاره رده طیفی Bبه خورشید بحساب می آید.بدلیل سرعت چرخش زیاد (هر 9/15 ساعت یکبار می چرخد.) شکل آن بیضوی شده است.دمای سطحی آن در حدود 12000 درجه ودما در قطبهای آن از مناطق استوایی 32 در صد بیشتر است. قلب الاسد ستاره ای جوان باعمر 50 میلیون سال است.
کتاب صورتهای فلکی دکتر اوبلاکر ترجمه بهروز بیضایی
پایگاه دانشنامه ستاره شناسی
انجمن ستاره شناسی ثاقب
www.ali-azadegan.com