صورت فلکی یکسال شمسی (9) آذر : قوس

صورت فلکی قوس (Sagittarius)

در صورت فلکی قوس تعداد زیادی اجرام آسمان از جمله ۱۵ جرم مسیه ، و روشن‌ترین ابر آسمانی واقع در کهکشان راه شیری ، در این محل استقرار یافته است. M22 یک خوشه کروی قدر ۵ ، M23 یک خوشه باز بزرگ دارای ۱۲۰ ستاره از قدر ۷ است. M8 یا سحابی مرداب، ابر وسیع زیبایی است که ستارگان جوانی را در فاصله ۱۵۰۰۰ سال نوری از زمین در بر گرفته و دارای قدر کلی ۶ است. M20 سحابی ۳ شاخه‌ای است که تعدادی ستاره‌های خیلی داغ و جوان را در درون گاز و غبار خود جای داده است. M17 یا سحابی امگا به فاصله ۱۰۰۰۰ سال نوری از زمین دارای قدر ۷ است.

حتی در بابل باستان هم قوس (کمان) را به عنوان یکی از صورتهای فلکی دایرة البروج می شناختند. این صورت به شکل «کمانگیر» نمایش داده می شد. یونانیا باستان در این صورت فلکی بزرگ «شیرون» مرد دانشمند اسب پیکر و استاد بسیاری از قهرمانان بزرگ خود را می دیدند. مردان اسب پیکر که در واقع نیمی انسان و نیم دیگر اسب بودند، بنا بر افسانه های یونانیان، جملگی موجوداتی ظالم، بی رحم و خوشگذران بودند، تنها شیرون یک استثناء بود. او مردان جوانی را که بعداً قهرمان می شدند، تعلیم می داد و انواع فنون جنگی از قبیل فلاخن اندازی، پرتاب نیزه و تیر اندازی با کمان را به آنان می آموخت. در واقع شیرون مانند سایر خدایان فناناپذیر بود. روزی هرکول تصادفی و غیر عمدی او را با نیزه ای زهر آلود سخت مجروح کرد. جراحت چنان عمیق و بد بود، که سراسر وجود شیرون را درد وحشتناکی فراگرفت. مرد اسب پیکر برای رهایی از درد و خاتمه دادن به عذاب، داوطلبانه از موهبت فناناپذیری چشم پوشید.بالاخره خدای خدایان زئوس اجازه داد تا او بمیرد و او را به شکل صورت فلکی به آسمان انتقال داد. در آسمان حتی می توان دو صورت فلکی را که نماینده ی مردان اسب پیکرند، پیدا کرد. در آسمان جنوب، که برای اهالی نیمکره ی شمالی تقریباً به طور کامل نادیدنی است، صورت فلکی بزرگ قنطوروس که آن نیز با شیرون ارتباط داده می شود، قرار دارد. قوس برای یونانیان صورت فلکی شکار زمستانی نیز به شمار می آمد. اغلب این صورت فلکی به صورت مرد شکارچی نیز نمایش داده می شود.

اپسیلون قوس به نام کمان (قوس) جنوبی در فاصله 85 سال نوری از ماست. این ستاره با قدر 9/1، درخشانترین ستاره صورت فلکی قوس محسوب می گردد.
در قوس اجرام زیادی وجود دارد از قبیل 22M یک خوشه کروی قدر 5 است که در 3درجه ای شمال شرقی ستاره λ قوس قرار دارد23М یک خوشه باز بزرگ دارای 120ستاره از قدر 7 است . ٨М یا سحابی مرداب ابر وسیع زیبای است که ستار گان جوانی را در فاصله 15000سال نوری از زمین در بر گر فته و دارای قدر کلی 6می باشد در همان نزدیکی 20М سحابی سه شاخه قرار گرفته که تعدادی از ستارههای خیلی داغ وجوان رادر درون گازو غبار خود جای داده است.17M سحابی امگا به فاصله 10000سال نوری از زمین دارای قدر 7 است. پایین سحابی 17M می توان 18M و پایین تر 24М و 25М را مشاهده کرد. در کنار ستاره ฑ می توان 21М که یک خوشه است دید و در طرف راست این جرم می توان20М را یافت و در کنار ستاره λ، 28М در این صورت فلکی 69М،54М، 7М، 55М، 75М و دو کهکشان 6822 و 6618 را یافت.

پایگاه دانشنامه ستاره شناسی
انجمن ستاره شناسی ثاقب
www.ali-azadegan.com