وظایف اخلاقی عموم مردم در انتخابات

(وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَ لَا تَفَرَّقُوا وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ) (1) همگان دست در ریسمان خدا زنید و پراکنده مشوید و از امید نعمتی که خدا بر، شما ارزانی داشته است یاد کنید: آن هنگام که دشمن یکدیگر بودید و او دل هایتان را به هم و مهربان ساخت و به لطف او برادر شدید و بر لبه پرتگاهی از آتش بودید ، خدا شما را از آن برهانید خدا آیات خود ها را برای شما اینچنین بیان می کند ، شاید هدایت یابید. امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند:«أیها الناس! إن أحق الناس بهذا الأمر أقواهم علیه»؛ ای مردم! سزاوارترین اشخاص به خلافت، آن کسی است که در تحقق حکومت و اهداف آن)، نیرومندتر از دیگران باشد.(2)
 
(...إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ...) (3) خدا حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند.
 

اهمیت انتخابات و نقش مردم

حضرت امام (رضی الله عنه): در این وظیفه ای است الهی وظیفه ای است ملی وظیفه ای است انسانی وظیفه ای است که ما باید به آن عمل بکنیم همه مان باید در انتخابات شرکت بکنیم.(4)
 
حضرت امام (رضی الله عنه): من متواضعانه از شما می خواهم که حتی الامکان در انتخاب اشخاص با هم موافقت نمایید و اشخاصی اسلامی و متعهد غیرمنحرف از صراط مستقیم الهی در نظر بگیرید و سرنوشت اسلام و کشور خود را به دست کسانی دهید که به اسلام و جمهوری اسلامی و قانون اساسی معتقد و و نسبت به احکام نورانی الهی متعهد باشند و منفعت خود و را بر مصلحت کشور مقدم ندارند.(5)
 

شرکت در انتخابات وظیفه دینی، سیاسی، ملی و انتخاباتی

 ملت ایران، شرکت در انتخابات را یک فریضه و یک عمل واجب بداند... من عرض می کنم که به عنوان وظیفه ی با اولی، به عنوان وظیفه ی ثانوی، به عنوان وظیفه ی دینی و اسلامی و به عنوان وظیفه ی سیاسی، شرکت آحاد مردم در انتخابات واجب است. مردم باید در انتخابات شرکت کنند و با این کار، مشت محکمی بر دهان آمریکا و استکبار و گروهک ها و مخالفین اسلام و مسلمین و مخالفین جمهوری اسلامی بکوبند.(6)
 
آحاد ملت ما باید بدانند آنچه بکارند، می روند. بعضی و ممکن است در رأی گیری شرکت نکنند؛ بعد بگویند چرا فلان کار نشد. شما باید شرکت می کردید و آن کسی را که فکر می کنید می تواند این کار را انجام دهد و می پسندید، انتخاب می کردید تا آن طور که می خواهید، بشود. نمیشود ما در انتخابات شرکت نکنیم؛ بعد نتیجه انتخابات احیانا آن طور که ما میپسندیم، نشود؛ سپس بگوییم چرا نشد! بله، وقتی انسان شرکت نکند، همین است. همه باید شرکت کنند؛ این یک وظیفه است؛ هم از وظیفه اسلامی است، هم وظیفه میهنی و ملی است و حفظ عزت و شوکت کشور به این وابسته است، هم وظیفه و سیاسی است - کسانی که فهم و تشخیص سیاسی دارند، و وظیفه دارند وارد شوند – هم وظیفه اخلاقی است؛ حقوق مردم اقتضاء می کند که در این میدان وارد شوند. کارهایی که باید در این کشور انجام گیرد، اقتضاء می کند که انسان و در این میدان وارد شود. انتخابات را مغتنم بشمارید و قدر و بدانید و در آن شرکت کنید؛ حادثه بسیار مهمی است.(7)
 

حضور در انتخابات

شرکت و حضور در انتخابات برای مردم، هم یک فریضه سیاسی است، هم یک فریضه ی دینی است. این مثل این است که یک انسانی بدن خودش را با ویتامین و با غذاهای مقوی تقویت کند؛ وقتی بدن تقویت شد، میکروب ها دیگر نمی توانند در او نفوذ کنند؛ دشمنی هم اگر حمله کرد، می تواند از خودش دفاع کند. این، مهمترین مسئله در باب انتخابات است؛ یعنی حضور مردم.(8)
 
آنچه در انتخابات بسیار مهم است، حضور عمومی مردم است؛ همه باید در انتخابات شرکت کنند؛ این یک وظیفه ی ملی است؛ این چیزی نیست که با بودن دولت دولت های مختلف، روی کار بودن جریان های مختلف، جناح های مختلف، تغییر بپذیرد. انتخابات یک فریضه است؛ همه باید شرکت کنند؛ همه باید خود را موظف بدانند برای اینکه در انتخابات شرکت کنند.(9)
 
قال الإمام الباقر علیه السلام: إنما یبتلى المؤمن فی الدنیا على قدر دینه. همانا مؤمن در این دنیا هر مقداری که دین و ایمان داشته باشد به همان اندازه مورد امتحان و آزمایش قرار می گیرد.(10)
 
 یکی از پایه های اقتدار ملی همین است که مردم پای صندوق های رأی بروند و رأی بدهند و رئیس جمهور را انتخاب کنند. البته سلایق مردم مختلف است؛ نامزدها هم متعددند؛ هر کدام از آن ها هم سلیقه و نظری دارند و مردم هم به یک نفر رأی میدهند؛ این مسأله بعدی است. مسأله اول این است که همه در این آزمون عمومی ملت ایران شرکت کنند و نشان دهند که ملت ایران زنده است و به سرنوشت کشورش علاقه دارد.(11)
 
هم حق و هم تکلیف مردم است که بیایند و سرنوشت کشورشان را به دست خودشان معین کنند؛ زیرا که کشور متعلق به مردم است. مردم باید بیایند و با انتخاب صحیح و آزادانه، قانون گذارانشان را در قوه مقننه معین کنند؛ مجریان خودشان را با ترتیبی که در قانون معین شده است، معین کنند. این حق مردم است و متعلق به آن هاست؛ اما تکلیف هم هست. این طور نیست که یکی بگوید من نمی خواهم از این حقم استفاده کنم؛ نه، سرنوشت نظام و بسته به احقاق و استنقاذ این حق است؛ این تکلیف است؛ باید همه شرکت کنند. نظام جمهوری اسلامی توانسته است این حق را در اختیار مردم بگذارد؛ اما در گذشته ما این حق را نداشتیم. در نظام های گذشته، مردم از استفاده از چنین حقی محروم بودند. نظام جمهوری اسلامی این حق را داده است؛ باید مردم بروند و استنقاذ کنند. گاهی یک رأی هم مؤثر است؛ هیچ کس نگوید رأى من تنها چه تأثیری دارد. گاهی یک رأی یا چند رأی، در سرنوشت یک کشور اثر می گذارد. شما می توانید با رأی دادن خودتان، شخص مؤمن صالح را به مجلس بفرستید. آن کسی که به مجلس رفت، در هنگامه حساس - آن جایی که رأی یک نماینده می تواند سرنوشت کشور یا یک قشر، یا سرنوشت اقتصاد را معین کند - رأی او کارساز خواهد بود. لذا هیچ وقت کسی نگوید که رأی من چه تأثیری دارد.(12)
 
(وَ الَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورَى بَیْنَهُمْ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ) (13) و آنان که دعوت پروردگارشان را پاسخ می گویند و نماز و می گزارند و کارشان بر پایه مشورت با یکدیگر است و از آنچه به آن ها روزی داده ایم انفاق می کنند.

شرکت در انتخابات بعنوان تکلیف شرعی و عقلی

 من- طبق معمول - درخواستم از مردم این است که از همین آغاز وقت و از اول صبح، پای صندوق های رأی بروند. همه بروند، همه رأی بدهند، طبق تشخیص په خودشان عمل کنند و سهم خودشان را در اداره ی کشور و در تعیین مدیریت عالی اجرائی کشور، به عهده بگیرند. این یک حق و در عین حال یک تکلیف است. حق آحاد مردم ماست که نظر بدهند؛ تکلیف آن ها هم همین است. به اعتقاد من، این هم تکلیف شرعی و هم تکلیف عقلی۔ یعنی عقلائی- است که این کار را انجام بدهند.(14)
 

حضوری آگاهانه و محققانه در انتخابات

 همه کسانی که در مقابل اسلام و آینده این کشور احساس مسؤولیت می کنند، وظیفه دارند که در این آزمایش الهی شرکت کنند. البته این حضور باید آگاهانه و از روی تحقیق و با به دست آوردن حجت بین خود و خدا باشد. کسی که رأی می دهد و فردی را انتخاب می کند، باید برطبق تشخیص باشد. این تشخیص را به دست آورید و ان شاء الله با قاطعیت در این آزمایش الهی شرکت کنید.(15)
 
قال الامام علی علیه السلام : من نام عن عدوه أنبهته المکاید . هرکه از دشمن خود غافل شود، دسیسه ها او را به خود آورد.(16)
 

جلوگیری از سوء استفاده تبلیغاتی دشمن با شرکت در انتخابات

ملت ما، باید امکان سوءاستفاده های تبلیغاتی را به دست دشمنان ندهد. دشمنان می خواهند ما در انتخابات شرکت نکنیم؛ دشمنان می خواهند که ما انتخاباتمان چشمگیر نباشد؛ دشمنان می خواهند چنین وانمود کنند که ملت، رغبتی به انتخابات و به کارهای مربوط به مجلس و مسائل اساسی نظام ندارد. شما باید این را تخطئه کنید و باید شرکت کنید.(17)
 
(إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا)(18) به راستی کسانی که ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند خدای رحمان ایشان را محبوب دیگران می گرداند.
 

تلاش برای شناخت و انتخاب اصلح و تحصیل حجت شرعی

ملت باید تلاش خود را بکند، باید زحمت بکشد و دنبال اصلح بگردد. من مکرر عرض کرده ام که مسأله، مسأله دین و خدا و ادای تکلیف است. همچنان که اصل انتخابات یک تکلیف الهی است، انتخاب اصلح هم یک تکلیف الهی است. قبلا هم گفتیم که تفاضل ولو کم باشد، در این قضیه بسیار است. باید بگردید، بین خودتان و خدا حجت و پیدا کنید؛ یعنی بتوانید از راهی بروید که اگر خدای ی متعال پرسید شما به چه دلیل به این فرد رأی دادید، و بتوانید بگویید به این دلیل. بین خودتان و خدا، دلیل و حجتی فراهم کنید و بعد با خیال راحت بروید رأی بدهید. و مردم باید این کار را بکنند و ما هم از خدا می خواهیم و دعا و آرزو می کنیم که خدای متعال دل های مردم را به سمت نامزد اصلح - آن که واقعا صلاحیتش بیشتر است - هدایت کند.(19)
 
مردم سعی کنند صالح ترین را انتخاب کنند. آن کسانی که نامزد ریاست جمهوری می شوند و در شورای نگهبان صلاحیت آن ها زیر ذره بین قرار می گیرد و شورای نگهبان و صلاحیت آن ها را اعلام می کند، این ها همه شان صالحند. اما مهم این است که شما در بین این افراد صالح، بگردید و و صالح ترین را پیدا کنید. این جا جائی نیست که من و شما بتوانیم به حداقل اکتفاء کنیم؛ دنبال حداکثر باشید؛ بهترین را انتخاب کنید.(20)
 

مظهر اراده ملی و مردم سالاری اسلامی

انتخابات مظهر اراده ی ملی است، نماد مردم سالاری اسلامی است. ما که مسئله ی مردم سالاری اسلامی را در مقابل دموکراسی لیبرال غربی مطرح کردیم، مظهر مردم سالاری اسلامی همین حضور مردم در انتخابات است. لذا به خاطر اهمیتی که انتخابات دارد، دشمنان ملت ایران همیشه سعی کرده اند انتخابات را از شور و هیجان بیندازند؛ برنامه ریزی کردند که مردم را از حضور در پای صندوق های رأی باز بدارند؛ مردم را دلسرد کنند، مردم را ناامید کنند. در طول سال های مختلف که ما انتخابات داشتیم - چه انتخابات مجلس، و چه بخصوص انتخابات ریاست جمهوری - همیشه دشمنان ما سعی کردند این انتخابات را بی رونق کنند؛ این به خاطر اهمیت انتخابات در کار کشور است.(21)
 

کسی نگوید رأی من یک نفر چه اثری دارد؟!

ما مردم در این زمینه تصمیم گیریم. هیچ کس هم نگوید که رأى من یک نفر چه اثری دارد. میلیون ها از همین یک نفرها تشکیل میشود. همه احساس وظیفه کنند و ان شاء الله وارد میدان شوند. به توفیق پروردگار، همین جور هم خواهد شد. مسلما امنیت کشور، مصونیت کشور، پیشرفت کشور، با حضور همگانی و حداکثری مردم افزایش پیدا خواهد کرد و این کشور به توفیق الهی خواهد توانست یک گام دیگر به سمت اهداف والای انقلاب اسلامی پیش برود.(22)
 
قال الامام علی علیه السلام:لا خیر فی عزم بلا زم؛ در تصمیمی که با دور اندیشی همراه نباشد خیری نیست. (23)
 

در اقتصاد؛ امنیت؛ استقلال؛ در همه چیز تأثیر می گذارد

در درجه اول، گسترش مشارکت و حضور گسترده مردم در انتخابات اهمیت دارد. شور انتخاباتی در کشور و حضور مردم پای صندوق های رأی می تواند تهدیدهای دشمنان را بی اثر کند؛ می تواند دشمن را ناامید کند؛ می تواند امنیت کشور را تأمین کند. ملت عزیز ما در همه نقاط کشور این را بدانند؛ حضور گسترده ی آن ها در پای صندوق رأی، در آینده کشور تأثیر دارد؛ در امنیتی در استقلال، در ثروت ملی، در اقتصاد، در همه مسائل مهم کشور تأثیر می گذارد. این نکته ی اول؛ که انتخابات باید به توفیق و الهی، به کمک پروردگار، با همت ملت ایران، با مشارکت گسترده تحقق پیدا کند.(24)
 

آفرینِ اول مالِ مردم است!

حماسه سیاسی یعنی حضور آگاهانه مردم در صحنه سیاست کشور و مدیریت کشور؛ نمونه ی بارزش همین حادثه ی انتخابات است که اندکی بعد أن شاء الله به توفیق الهی، در وقت مقرر، با حضور و شرکت شوق آفرین مردم انجام خواهد گرفت. آن ها چون فهمیدند هدف حماسه ی سیاسی و حماسه ی اقتصادی چیست، از همین حالا به خیال خودشان شروع کرده اند به تخریب کردن. امروز انواع و اقسام تبلیغات وجود دارد برای اینکه در عرصه ی اقتصادی، مردم را دچار یأس و نومیدی کنند؛ در عرصه ی سیاسی، انگیزه ی مردم را از حضور در میدان سیاست و بالخصوص در میدان انتخابات کاهش دهند. آن ها ملت ایران را نشناخته اند. این حرکت عظیم ملت ایران در عرصه های مختلف، نتوانسته غفلت و بی اطلاعی طراحان و سیاستگذاران پشت پرده ی استکبار را به خود بیاورد و متوجه کند؛ نمیدانند با کی طرفند. در طول این سی و چند سال، این ملت، با این همه معارضه، با این همه دشمنی، ایستاد. مسئولین اگر یک جا از خودشان ایستادگی نشان دادند، به پشتوانه ی مردم بود، به پشتیبانی مردم بود. آفرین اول مال مردم است، تحسین بزرگ متعلق به مردم است؛ این ها بودند که به مسئولین دل دادند، پشتگرمی دادند تا بتوانند در مقابل زورگوئی ها و فشارها و افزون طلبی های دشمنان و مستکبران بایستند؛ آنجائی که ایستادند. امروز هم همین جور است، در آینده هم به توفیق الهی همین جور خواهد بود.(25)

تحقیق کنید؛ دقت کنید؛ رأی شما تعیین کننده است...

 در نهایت، رأی مردم تعیین کننده است. آنچه که اهمیت و دارد، تشخیص شما و رأی شما است. باید خودتان تحقیق می کنید، ملاحظه کنید، دقت کنید، از انسان های مورد اعتمادتان بپرسید، تا به اصلح برسید و اصلح را انتخاب کنید.( 26)
 
(إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لَا هُمْ یَحْزَنُونَ) (27) کسانی که گفتند پروردگار ما الله است، سپس استقامت و به خرج دادند نه ترسی برای آن هاست و نه غمی دارند.
 

نامزد اصلح، ویژگی های اصلح، انتخاب اصلح

آنچه که در این فاصله و در این فرصت مهم است، این و است که مردم علاوه بر همت بر حضور، همت بر انتخاب خوب هم داشته باشند. همان طور که عرض کردیم، یک انتخاب خوب، یک انتخاب درست، نه فقط در طول چهار سال، گاهی در طول ده ها سال تأثیراتش برای کشور باقی می ماند. برای انتخاب خوب باید فکر کرد، باید معیارها را شناخت. من ان شاءالله در آینده مطالبی عرض خواهم کرد؛ اما اجمالا معیار اصلی این است که کسانی سر کار بیایند که همتشان بر حفظ عزت و حرکت کشور در بر جهت هدف های انقلاب باشد. آنچه ما در این سال های طولانی از خیرات و برکات به دست آورده ایم، به برکت هدف های انقلاب بوده است؛ هر جائی که ما کم آوردیم، عقب ماندیم، شکست خوردیم، به خاطر غفلت از هدف های انقلاب اسلامی و هدف های اسلامی بوده است. کسانی سر کار بیایند که مصداق:«إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا» باشند؛ اهل استقامت، و اهل ایستادگی باشند؛ زرهی پولادین از یاد خدا و از توکل و به خدا بر تن خودشان بپوشند و وارد میدان شوند. شعارها را نگاه کنید، ببیند شعارهائی که تعیین میکنند، چه جور شعارهائی است؟ گاهی بعضی ها - البته اشتباه می کنند - برای جلب آراء، شعارهائی می دهند که این شعارها من از حدود قدرت و اختیاراتشان بیرون است؛ این ها را مردم هوشمند ما می توانند بشناسند، مراقبت کنند، دقت کنند. ا آنچه که برای مردم لازم است، آنچه که فوریت بیشتری دارد، آنچه که با واقعیات و امکانات کشور سازگار است، و آنچه که به افزایش قدرت درونی ملت می انجامد، آن ها را در شعارهایشان بگنجانند؛ این یکی از معیارها است. افراد دو متعددی آمده اند. ان شاءالله شورای محترم نگهبان طبق وظائف قانونی خود، آن کسانی را که صلاحیت دارند، به مردم معرفی خواهد کرد. همه هم باید تابع قانون باشند.(28)
 

نامزد اصلح، انتخاب اصلح

شورای محترم نگهبان، خب مردمانی پرهیزگار، متقی و آگاهند؛ طبق قانون تشخیصی میدهند و عده ای به عنوان افرادی که صالحند، معرفی می شوند؛ من و شما باید نگاه کنیم ببینیم در بین این صالح ها کدام صالح ترند، کدام بیشتر به درد مردم می خورند، کدام بیشتر میتوانند این بار سنگین را بر دوش بکشند و با امانت کامل این راه را ادامه دهند و پیش ببرند؛ این را باید من و شما نگاه کنیم، ببینیم، بشناسیم. از افرادی که ممکن است ما را هدایت کنند، راهنمایی کنند، کمک بخواهیم؛ بالاخره خودمان را به حجت شرعی برسانیم. اگر انسان بر طبق حجت و شرعی کار کرد، چنانچه بعدا غلط هم از آب دربیاید، و باز سرفراز است، می گوید من تکلیفم را عمل کردم؛ اما اگر بر طبق حجت شرعی عمل نکنیم، بعد خطا از آب دربیاید، خودمان را ملامت خواهیم کرد؛ عذری نداریم، از حجتی نداریم.(29)
 
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره آل عمران، آیه۱۰۳
2- نهج البلاغه خطبه ۱۷۲
3- سوره رعد، آیه ۱۱
4- صحیفه امام ج ۱۸ ص ۳۱۸
5- صحیفه امام ج ۱۲ ص ۴۹
6- بیانات رهبری در خطبه های نماز جمعه تهران ۱۳۷۱/1/7
7- بیانات رهبری در خطبه های نماز جمعه تهران ۱۳۸۰/2/28
8- بیانات رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۸۶/12/22
9- بیانات رهبری در دیدار جمعی از پرسنل و فرماندهان نیروی هوایی ارتش ۱۳۸۶/11/19
10- بحارالأنوار، ج ۶۷، ص ۲۱۰، ح ۱۲
11- بیانات رهبری در خطبه های نماز جمعه تهران ۱۳۸۰/2/28
12- بیانات رهبری در دیدار کارگزاران حج ۱۳۸۷/11/26
13- سوره شوری، آیه ۳۸
14- مصاحبه پس از شرکت در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری 1388/3/22
15- بیانات در اجتماع زائران مرقد مطهر امام خمینی (رضی الله عنه) ۱۳۸۰/3/14
16- غرر الحکم : ۸۶۷۲
17- مصاحبه در پایان بازدید از پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ۱۳۷۱/2/17
18- سوره مریم، آیه ۹۶
19- بیانات رهبری در دیدار خانواده های معظم اسرا و مفقودان جنگ تحمیلی ۱۳۷۶/2/31
20- بیانات رهبری در جمع مردم استان کردستان در میدان آزادی سنندج 1388/2/22
21- بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۲/1/1
22- بیانات رهبری در دیدار دست اندرکاران برگزاری انتخابات ۱۳۹۲/2/16
23- غرر الحکم ح ۱۰۶۸۲
24- بیانات رهبری در حرم مطهر رضوی 1392/1/1
25- بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور ۱۳۹۲/2/7
26- بیانات رهبری در حرم مطهر رضوی 1392/1/1
27- سوره احقاف، آیه ۱۳
28- بیانات رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۹۲/2/25
29- همان
 
منبع: اخلاق اسلامی در انتخابات، معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان چاپ و انتشارات اوقاف، چاپ اول، صص 29-9