معماری گوتیک از شاتر و ایل دو فرانس چون سیلی به سوی دولت فرانسه سرازیر شد و از مرزها عبور کرد و به کشور انگلستان قدم نهاد. انگلستان با روی باز معماری جدید را پذیرفت و علت آن هم این بود که نیمی از کشور انگلستان در قلمرو فرانسه بود. اسلوب معماری گوتیک انگلیس به سه مرحله تقسیم می‌شود. گوتیک نخستین، گوتیک مزین، گوتیک قائم.
 
تفاوت های کلیسای جامع انگلستان با سایر کلیساهای اروپا:
  1. برخلاف کلیساهای گوتیک فرانسه که غالباً در مرکز شهر ساخته می شد، کلیساهای جامع گوتیک انگلستان در حومه شهر و در دل مرغزارهای پهناور ساخته می شد.
  2. اغلب کلیساها در انگلستان کلیساهای رهبانی بودند، اما در گوتیک فرانسه برای روحانیون دنیوی ساخته می شدند.
  3. کلیساهای انگلیسی از شرق به غرب کشیده و گسترده بودند، اما در فرانسه کلیساها نسبتا کم طول بودند.
  4. ورودی ها بر خلاف کلیساهای فرانسه فاقد تندیس است.
  5. ارتفاع کلیساهای انگلستان کمتر از سایر کلیساهای اروپا است.
 

معماری گوتیک نخستین

اولین شکوفایی گوتیک در انگلستان در این دوره اتفاق افتاد. با وجودی که بناهای اولیه گوتیک در انگلستان از معیار های گوتیک پیروی می‌کردند اما نسبت به گوتیک فرانسوی، اصالت کمتری داشتند. برای مثال ساختمان های گوتیک نخستین انگلستان، دیوار های پهن تر و سنگین تری داشتند و با سبک رمانسک زیاد متفاوت نبودند.

اصلی ترین و متمایز ترین ویژگی این سبک، قوس های نوک تیز (لانست) می‌باشد. قوس های نوک تیز تنها در ساخت و پشتیبانی سقف های عظیم و گسترده استفاده نمی شدند بلکه چهارچوب پنجره ها و درها نیز، به شکل قوس های نوک تیز می‌باشند. از دیگر ویژگی های مورد توجه در این دوره میتوان به نوار های متقاطع در سقف های قوسی، برج های باریک و سرمناره های آنها، پنجره های کشیده و نوک تیز (هم بهم پیوسته و هم جدا از هم) و ستون های باریک اشاره کرد. عناصری مانند سقف های شیب دار، قطعات سنگی کنده کاری شده، برج های بلند و باریک و سالن‌ اصلی طویل در کلیسا را می‌توان در کلیسای این دوره مشاهده کرد. کلیسای سالزبری، بهترین نمونه معماری گوتیک نخستین انگلیس به شمار می رود.
 
کلیسای سالزبری
 

 
کلیسای جامع سالزبری در سده سیزدهم در شهر سالیسبوری واقع در جنوب انگلستان ساخته شد. صدها سنگ تراش و درودگر میان صده‌ای با مهارت زیاد برای آفرینش این برا کار کردند. الگوی ساخت این کلیسا باسیلیکی با دو بازوی عرضی است. فضای داخلی کلیسای سالزبری مشخصاً انگلیسی است. با وجود تاق های تویزدار، قوس های تیزه دار و مشبک کاری پنجره ها، ساختمان نسبت به بناهای گوتیک فرانسه  بسیار متفاوت به نظر می رسد. فضای داخلی کلیسا طولانی تر از کلیساهای مشابه در فرانسه جلوه می کند و به نظر می رسد که فضای داخلی آن نسبت به کلیساهای فرانسوی تاریک تر است. تاق نماهای سه چشمه بزر گ و ردیف پنجره فوقانی کوچک، مانند کلیساهای جامع گوتیک آغازین فرانسه، زیر تاق بندها قرار گرفته اند. ساخت این کلیسا حدود ۳۸ سال طول کشید. حدود ۱۰۰ سال پس از پایان ساخت این کلیسا یک برج و یک مناره به کلیسا اضافه شد. برای ساخت این دو سازه حدود ۶۵۰۰ تن سنگ به کار رفته است. برج هشت ضلعی کلیسا دارای ۲۱۹ متر طول دارد و مناره آن ۱۲۳ متر ارتفاع دارد و بلندترین مناره در انگلستان می باشد.

نمای بیرونی کلیسای سالزبری جذابیت و گیرایی کلیساهای جامع گوتیک فرانسه را ندارد. نمای غربی به گونه ای طراحی شده که تقسیمات درونی ساختمان را نشان نمی دهد، یعنی درست بر عکس نماهای هماهنگ کلیساهای گوتیک فرانسوی که تقسیمات آنها آرایش فضایی درونی بنا را هم نشان می دهند. سه پنجره تیزه دار بلند به انتهای غربی شبستان نور می رسانند و سه ورودی که میانی آنها بلندتر است راه های ورودی به کلیسا را فراهم می آورند. استفاده از دیوارهای قطور از دیگر شاخصه های معماری این کلیسا است. در انتهای شرقی بنا، نمازخانه کوچکی به نام نمازخانه بانو قرار دارد که وقف مریم عذرا، حامی کلیسا، شده است.

معماری گوتیک مزین

یکی از ویژگی های خاص معماری گوتیک این دوران، تزیینات پر زرق و برق، رنگارنگ، هندسی و مملو از خطوط منحنی پنجره ها می‌باشد. بعلاوه پنجره‌ها گوتیک مزین نسبت به گوتیک نخستین، تر پهن تر هستند. گسترده شدن پنجره ها و در نتیجه کاهش مساحت دیوارهای ساختمان، استحکام دیوار ها را کم تر کرد و بنابراین به جهت کم کردن بار و فشار بر دیوار ها، ساز و کار هایی پدید آمد. یکی از این ساز و کار ها، پشت بندهای معلق بود. این عناصر با هدف توزیع نیروی وزن دیوارهای بلند و سنگین و پشتیبانی آنها ساخته می‌شدند و به علاوه جنبه زیبایی شناختی هم داشتند و بر شکوه ساختمان می افزودند. در همین راستا، شیوه های ساخت گنبد ها و طاق ها بهبود یافت و این عناصر نیز در کاهش فشار وزن بنا بر دیوار ها، نقش قابل توجهی داشتند.

از دیگر ویژگی‌های گوتیک این دوره، می‌توان به تزیینات غنی و کنده کاری های باشکوه سنگ های ساختمان اشاره کرد. این سنگ های مزین شده را می توان در بیشتر نقاط سازه های مربوط به این دوره پیدا کرد. کلیسای اکستر کلیسای مربوط به دوره گوتیک مزین است.
 

کلیسای جامع اکستر
 

 
تأسیس این کلیسا به سال ۱۰۵۰ میلادی برمی‌گردد. از ویژگی های قابل توجه داخل کلیسا می‌توان به کنده کاری ها و مجسمه های چوبی و ساعت نجومی آن، اشاره کرد. سقف سالن اصلی کلیسا به صورت دنده دنده طراحی و ساخته شده و همچنین ستون ها نیز، خوشه ای هستند. محراب ۱۸ متری آن در طی سال های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۶ میلادی از چوب بلوط دوون ساخته شده است.

در پنجره غول‌پیکر شرقی کلیسا هنوز میتوان شیشه هایی که در قرن چهاردهم میلادی برای ساخت پنجره از آنها استفاده‌ شده بود را مشاهده کرد. در این پنجره، به کمک شیشه های رنگی، تصویر بیش از ۴۰۰ اسقف اعظم و حتی صحنه قتل توماس بکت (اسقف اعظم کلیسای کانتربری) به نمایش در آمده است. این کلیسا به علت نداشتن برج مرکزی، بزرگترین ترین سقف قوسی مربوط به قرون وسطی را دارا می‌باشد یعنی سالن اصلی کلیسا حدود ۹۶ متر طول یک‌سره دارد بدون اینکه توسط ستون یا هر مانع دیگری قطع شود.
 

معماری گوتیک قائم

آخرین شکوفایی معماری گوتیک در اروپا به دوره گوتیک قائم برمی‌گردد. همانطور که از نام این دوران پیداست خطوط عمودی در تزیینات پنجره ها و طراحی دیوار های آن بسیار قوی و ملموس است. طاق های بادبزنی در این دوره مورد استفاده قرار گرفتند تا دیوارها را در تحمل وزن بنا پشتیبانی کنند. در واقع طاقهای بادبزنی جایگزینی برای پشت بندهای معلق شد و در نتیجه پشت بندهای معلق صرفا جنبه تزیینی پیدا کردند.

تزیینات برجهای ساخته شده در بناهای این دوره نسبت به سایر دوره ها، بیشترین تاکید را بر مفهوم اوج دارد. پنجره های بنا نیز عظیم و پر ابهت هستند. فضای اشغال شده توسط دیوارها حداقل بود و این موضوع باعث می شد که فضای داخلی سازه های دوره گوتیک قائم، جا دار تر و پرنور تر به نظر برسند و احساس بهتری را القا کنند. بسیاری از ساختمانهای گوتیک که در انگلستان قرار دارند، مانند کلیسای کالج، مربوط به این دوره هستند. البته سالن‌های اصلی کلیساهای کانتربری و وینچستر به سبک قائم بازسازی شدند.
 
کلیسای کالج
 

 
این کلیسا در حال حاضر به دانشگاه کمبریج وابسته است اما در سال ۱۴۴۶ ، پادشاه هنری ششم ، سنگ بنای این کلیسای قرون وسطایی و گوتیکی را گذاشت. کلیسای کالج کینگ دارای بزرگترین طاق بادبزنی در جهان است . بیش از یک قرن بعد ، ۲۶ پنل شیشه ای تحت اقتدار پادشاه هنری هشتم نصب شدند که از آنها برای تقویت موقعیت و اقتدار خود به عنوان رئیس عالی کلیسای انگلیسی پس از شکستن رم استفاده کرد . پنجره های استیند گلس در کلیسای کالج کینگ، در سال ۱۵۳۱ تکمیل شد. علاوه بر شیشه های زیبا که طرح ها و نقوش زیبایی دارند، سقف کلیسای کالج کینگ نیز در زمره بهترین و یکی از زیباترین سقف های جهان است . سقف که به سبک بادبزنی طراحی شده و به گونه ای است  که آن را در امتداد دیوار ها می بینیم و انگار کاملا به هم پیوسته هستند. سالن اصلی این کلیسا دارای دوازده بند میباشد.
 
تمام مثال‌ها نامبرده در این مقاله کلیساهای جامع هستند و این به این خاطر است که معماران آن دوره تمام خلاقیت خود را صرف ساخت کلیساهای بزرگ می کردند. اما با این حال نمونه‌های انگشت شماری از سازه‌های کم اهمیت تر که به سبک گوتیک ساخته شده اند، وجود دارد. بیشتر کلیساهای ساخته شده در انگلیس مربوط به دوران گوتیک هستند و به علت طولانی بودن زمان ساخت آن ها، می توان تغییرات سبک ها چی معماری در گذر زمان را به خوبی در آنها مشاهده کرد. شما می‌توانید در یکی از این سازه ها عناصر ساده مربوط به اوایل دوران گوتیک تا عناصر تزیینی و مربوط به دوران های بعدی گوتیک در انگلستان را در کنار یکدیگر مشاهده کنید.
 

 منابع

معماری گوتیک انگلستان با بررسی آثار معماری گوتیک انگلستان، pickcad.com
پنجره های استین گلس در کلیسای کالج کینگ، charsik.com
Gothic Architecture in England, britainexpress.com