روزه از جمله عبادات بافضیلت به شمار می آید و همچنین یکی از ستون های پنجگانه اسلام است روزه یک نوع جهاد هم محسوب می شود. روزه اثرات فراوانی برای ما دارد مانند: به دست آوردن تقوای الهی، کفاره بسیاری از گناهان، وسیله ای برای امتحان الهی و تثبیت اخلاص الهی، موثر بودن در شادی قیامت ....  .                         
برخی معتقد هستند روزه داری ایجاد روحیه ای برای نظم ، صبر بر گناهان و قناعت در زندگی، و مشکل هایی که در زندگی افراد را تقویت  می کند و قدرت تحمل افراد را بالا می برد، آمارهایی که منتشر شده نشان می دهد که جرم جنایت در این ماه بسیار پایین می آید.1

نکته قابل توجه این است که روزه افراد بیمار و ناتوان در روزه داری چگونه است؟ به همین دلیل یه سری پرسش و پاسخی که از مراجع مختلف شده در باره روزه افراد ناتوان و بیمار گرداوری کردیم مانند احکام روزه بیماران و ناتوانان آیت الله شبیری زنجانی این بار احکام بیماران را از نظر آیت الله سبحانی بررسی می کنیم:
 

1.حجت قرار دادن گفته پزشک برای روزه:

وقتی پزشک به بیمار اعلام کرده که با وجود بیماری نباید روزه بگیرد؟
پاسخ: چنانچه پزشک مورد اعتماد باشد، مکلف نباید روزه بگیرد.
 

2. استفاده از قرص زیر زبانی هنگام روزه:

بیمارانی که بیماری فشار خون دارند، قرصی زیر دندانی دارند که وقتی قرار می دهند به سرعت جذب می شود و فرد هیچ حسی نمی کند که چیزی از حلق پایین برود، آیا می تواند از این قرص ها هنگام روزه استفاده کند؟
پاسخ: چون در این نوع بیماری، خطر جدی است و اگراین قرص در دهان جذب می شود و وارد حلق نمی شود، مشکلی در روزه ایجاد نمی شود، و روزه ایشان درست است.


3.حکم روزه کسی که لثه او خونریزی می کند:

شخصی که دچار بیماری لثه است، و در روز چند بار لثه ایشان دچار خونریزی می شود و گهگاهی از روی غفلت خون از حلق فرو می رود، آیا روزه او صحیح است؟
پاسخ: اگه از روی غفت و بی توجهی از حلق پایین برود، روزه او صحیح است.

4. حکم روزه مشاغل سخت:

بنده در جایی زندگی می کنم که دمای هوا بسیار بالاست، حتی تا دمای 45 درجه می رسد، از آن طرف مشغول کاری هستم که بسیار سخت و سنگین است، وظیفه من در مورد روزه ماه رمضان چیست؟
پاسخ: در ماه مبارک رمضان مرخصی  بگیرید و روزه ماه رمضان را انجام دهید.

5. حکم روزه استفاده از اسپری:

افرادی که مبتلا به آسم هستند، لازم است که از اسپری استفاده کنند حکم روزه این افراد چگونه است؟
اگر ذرات اسپری وارد حلق نشود مشکلی در روزه ایجاد نمی شود، و چنانچه ذرات وارد حلق شود اسپری را به اندازه ای که ضروری است استفاده کنید و روزه هم انجام دهید.
 

 
6.  حکم روزه عقب مانده ذهنی:

افرادی که عقب مانده ذهنی هستند که وقت نماز را نمی توانند تشخیص بدهند، ولی به طور کلی می دانند که روزه واجب است، حکم روزه این افراد چیست؟
پاسخ: اگر درک می کنند که روزه چه چیزی است و از طرف خداست و روزه بر همه واجب است  این افراد باید روزه بگیرند، البته باید به مقدار درک برسند.
 

7. حکم استفاده از ماده ای با تنباکو و آهک هنگام روزه: 

از تنباکو و آهک ماده ای به دست می آید که هنگامی که در دهان قرار گیرد باعث می شود که فرد بیحال شود، آیا مصرف این ماده روزه را باطل می کند؟
پاسخ:اگر این ماده کم کم در دهان حل شود و نکته مهم این که از حلق فرو رود، باعث باطل شدن روزه می شود.

8. مصرف دارو یا آمپول در شب:

اگر انسان در صورت استفاده از آمپول یا دارویی خاص، در شب می تواند روزه بگیرد، آیا استفاده از این دارو ها واجب است؟
پاسخ: چنانچه استفاده از این داروها حرج و سختی یا زیانی به فرد نمی زند باید استفاده کند، یا اینکه فرد با خوردن غذای مخصوصی می تواند فردا روزه بگیرد، باید آن غذا را بخورد. 


9. بیماری بی اختیاری خروج منی:

شخصی که بیماری خاصی دارد که بی اختیار از وی منی خارج می شود، وظیفه او برای روزه هاش چیست؟
 پاسخ:هر وقت که مطمئن شد که آبی که از وی خارج شده منی است – البته آبهایی شبیه منی نباشد -غسل بر وی واجب است، وظیفه او این است که برای روزه غسل کند، چنانچه شب باشد، غسل را قبل از طلوع فجر انجام دهد و چنانچه روز باشد باید  قبل از نماز ظهر و عصر غسل کند و روزه او در این حالت درست است.


10. دادن کفاره قبل از پایان سال در صورت یقین داشتن به استمرار بیماری تا پایان سال:

شخصی که به علت بیماری نتوانسته کل ماه رمضان را روزه بگیرد و همچنین مطمئن است که بیماری او تا سال بعد ادامه دارد آیا این شخص می تواند در بین سال کفاره روزه اش را بدهد؟
پاسخ: به شرطی می تواند کفاره پرداخت کند که بیماری ادامه دار باشد و تها علم به این مساله که بیماری ادامه دار است دلیل نمی شود، پس باید تا ماه رمضان بعدی صبر کند و بعد کفاره را بپردازد.

11. انجام آندوسکوپی یا هنگام روزه:

اگر بیماری هنگام روزه داری اندوسکوپی کند آیا روزه اش باطل می شود؟
پاسخ: اگر لوله آندوسکوپی روغن مالی شده نباشد و هیچ چیزی به همراه لوله از گلو پایین نرود مشکلی ندارد.


12. بخور دادن هنگام روزه داری:

هنگام بخور دادن با آب یا عرق دارو های گیاهی یا شیمیایی، معمولا مقداری بخار وارد شش می شود، آیا این کار باعث باطل شدن روزه می شود؟
پاسخ: چون بخار بدست آمده از داروهای شیمیایی یا گیاهی وارد مجرای تنفسی می شود برای روزه اشکال دارد.
 

13. فرورفتن خون از حلق:

کسی که خون دماغ می شود، و بدون اختیار خون بدون اینکه وارد فضای دهان شود از حلق پایین برود، آیا باعث باطل شدن روزه می شود؟
پاسخ: باعث باطل شدن روزه نمی شود.

16. سختی کار برای کسی که نان آور خانه است:

گارگری که فقط با در آمد کارگری زندگی همسر و فرزاندانش را می گذراند، این فرد بیمار نیست و فقط به دلیل گرمای هوا و طولانی بودن روز توانایی کار و روزه را ندارد؛ آیا فقط به علت برآورده کردن معاش خانواده می تواند روزه هایش را انجام ندهد و در روزهای خنک و کوتاه سال روزه بگیرد؟
پاسخ روزه بر ایشان واجب است، حتی اگر لازم باشد مرخصی بگیرد یا اینکه بعضی از وسایل خانه را برای نیاز مالی یک ماهه خود بفروشد.


17. حکم روزه دیوانه ادواری:

دیواره ادواری که مقداری از روز حالشان بهبود می یابد آیا قضا و کفاره بر ذمه آنها است؟
پاسخ: قضا و کفاره ای بر ذمه ایشان نیست.

18 مرگ خانم بار دار در ماه رمضان:

اگر زن باردار یا شیرده در میانه ماه رمضان یا نه مثلا حدود یک ماه بعد از ماه رمضان فوت شود، آیا قضا یا کفاره بر ذمه وارثین او هست؟
اگر این خانم در میانه ماه رمضان فوت کند قضای روزه ندارد اما اگر بعد از مدتی بعد از ماه مبارک رمضان بمیرد، اگر تا این زمان توان یا قدرت روزه گرفتن را داشته قضای روزه واجب می باشد و چنانچه توانایی برای انجام روزه قضا نداشته پس قضا ندارد.2

منابع:
 1.ویکی شیعه
 2.خبرگزاری امین