از علت تا درمان پرکاری پاراتیروئید

غده پاراتیروئید چیست؟

غدد پاراتیروئید چهار غده بیضی شکل و مجزا هستند که در قسمت پشت غده تیروئید قرار دارند. این چهار غده در قسمت‌های بالا و پایین لوب‌های راست و چپ تیروئید و در سطح خلفی آن قرار گرفته‌اند. در حالت عادی غدد پاراتیروئید به شکل دانه‌های برنج و به همان اندازه هستند.

جالب است بدانید با وجود نزدیکی بیش از حد این دو غده درون‌ریز (منظور تیروئید و پاراتیروئید) به یکدیگر، هم از نظر عملکردی و فیزیولوژی و هم به لحاظ بافت‌شناسی دو غده کاملا مجزا محسوب می‌شوند.1
 

پرکاری غده پاراتیروئید چیست؟

شایع‌ترین بیماری غده پاراتیروئید، مشکل پرکاری است که با توجه به تعریفی که بالاتر ارائه کردیم؛ در این حالت مقدار هورمون‌های پاراتیروئیدی ترشح شده بیش از میزان لازم است. به این حالت پاتولوژیک، هیپرپاراتیروئیدیسم یا پرکاری پاراتیروئید گفته می‌شود. غده پاراتیروئید فرد مبتلا به پرکاری پاراتیروئید دچار مشکل شده و حتی در زمانی که سطح کلسیم خون نرمال یا بالاست باز هم ترشح پاراتورمون را ادامه می‌دهد.1
 

علائم پرکاری پاراتیروئید

در پاراتیروئیدپرکار سطح کلسیم افزایش پیداکرده و این افزایش به‌نوعی اختلال محسوب می‌شود. هایپر پاراتیروئیدیسم اولیه شایع‌ترین نوع پرکاری است که معمولاً به دلیل رشد یک یا چند غده پاراتیروئید اتفاق می‌افتد. در برخی موارد هم سرطان غده پاراتیروئید عاملی برای پرکاری و افزایش سطح کلسیم است.

علائم در افراد مختلف متفاوت است و حتی در مواردی ممکن است فرد علائمی نداشته باشد و با آزمایش این بیماری در وی تشخیص داده شود؛ اما به‌طورکلی متخصصان علائم و نشانه‌هایی را برای این اختلال در نظر گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به

درد مفاصل

احساس خستگی

عدم تمرکز

کاهش اشتها

یبوست

افزایش دفعات ادرار

احساس تشنگی

عدم عملکرد درست کلیه‌ها

سنگ کلیه

اختلالات سیستم عصبی

و پوکی استخوان اشاره کرد
 
یکی از علائم دیگر پرکاری که بسیاری از بیماران از آن شکایت دارند استخوان‌درد است؛ زیرا با افزایش هورمون پاراتورمون بافت استخوانی آسیب می‌بیند و این خود دلیلی است برای احساس درد در نواحی استخوانی.

معمولاً در این شرایط کلسیم بیشتری از استخوان‌ها کاسته و به خون اضافه می‌شوند. درصورتی‌که تشخیص و درمان پاراتیروئید پرکار دیر انجام بگیرد استخوان به‌مرورزمان مقاومت خود را ازدست‌داده و در برابر کوچک‌ترین ضربه‌ای واکنش نشان داده و شکسته می‌شود و درنهایت فرد را به پوکی استخوان دچار می‌کند. این عارضه در بین افراد مسن و زنان بیشتر دیده می‌شود اما همانطور که می‌دانید بهترین راه درمان پوکی استخوان پیشگیری است.2

علت هیپرپاراتیروئیدیسم چیست؟

رایج‌ترین علت بروز پرکاری پاراتیروئید در غدد پاراتیروئید، تشکیل یک توده‌ی اضافی (غیر سرطانی) در یکی یا تعداد بیشتری از این غدد است. خوشبختانه غده‌ای که پرکار است به ندرت سرطانی و بدخیم است (کمتر از یک مورد از ۲۵۰۰ مورد)، اما این موضوع دلیلی برای بی‌خطر بودن آن نمی‌شود؛ چرا که پرکاری پاراتیروئیدی موجب بالا رفتن غیر طبیعی سطح کلسیم در خون فرد مبتلا می‌شود و به دنبال آن تخریب برخی بافت‌ها در بدن شکل می‌گیرد.1
 

عوامل تشدید کننده بیماری پرکاری پاراتیروئید 

• وجود یک‌ بیماری‌ اخیر، به‌ خصوص‌ اختلالات‌ غدد درون‌ریز

• سابقه‌ راشیتیسم‌ یا کمبود ویتامین‌ د

• نارسایی‌ کلیه‌

• مصرف‌ مسهل‌ها

• مصرف‌ داروی‌ دیژیتال‌

• زنان‌ بالای‌ 50 سال‌.3
 

عوارض پرکاری پاراتیروئید 

هیپرتیروئیدیسم می تواند عواقب متعددی را به دنبال داشته باشد که عبارتند از:
 

مشکلات قلبی

یکی از جدی ترین مشکلات هیپرتیروئیدیسم درگیر کردن قلب است که شامل افزایش ضربان قلب و ضربان نامنظم قلب است که این عوارض با درمان مناسب قابل درمان هستند.

 

شکنندگی استخوان

هیپر تیروئیدیسم درمان نشده می تواند سبب ضعف و شکنندگی استخوان ها (استئوپروز) شود مقاومت استخوان های شما تا حدی به مقدار کلسیم و سایر مینرال های موجود در آن ها بستگی دارد مقادیر بالای هورمون تیروئید توانایی بدن برای نگهداری کلسیم در استخوان ها را ضعیف می کند.
 

مشکلات چشم

افرادی با بیمای چشمی Gravesدچار مشکلات چشمی مانند بیرون زدگی، قرمزی و یا تورم، حساسیت به نور ،دید تار و دید دوتایی می شود.
 

پوست قرمز و متورم

در بعضی موارد نادر افرادی با بیماری پوستی Gravesپوست تحت تاثیر قرار می گیرد و سبب قرمزی و تورم پوست به خصوص در ساق و کف پا می شود.
 

تیروئید سمی

هیپر تیروئیدیسم می تواند شما را در خطر تیروئید سمی قرار دهد و به صورت ناگهانی علائم را شدت  دهد و منجر به تب، افزایش ضربان قلب و گاهی اوقات سبب هذیان گویی شود، اگر این علائم را دیدید سریعا در پی درمان باشید.3
 

تشخیص پرکاری غده پاراتیروئید چگونه انجام می‌شود؟

تشخیص پرکاری پاراتیروئید با سنجش سطح سرمی هورمون PTH در خون به راحتی انجام می‌گیرد. یکی دیگر از راه‌های تشخیص پرکاری غده پاراتیروئید، اندازه‌گیری میزان کلسیم موجود در ادرار ۲۴ ساعته است. البته این روش کاربرد چندانی ندارد و مطمئن‌ترین روش همان اندازه‌گیری سطح سرمی هورمون است.1

درمان پاراتیروئید پرکار

مهم‌ترین درمان غده پاراتیروئید جراحی و خارج کردن آن از بدن است؛ اما جراحی راهی نیست که برای همه توصیه شود بلکه به صلاحدید پزشک این کار انجام می‌گیرد.

درصورتی‌که میزان بالا بودن کلسیم اندک باشد و کلیه‌ها به‌طور طبیعی کار و وظیفه خود را انجام داده و تراکم استخوان طبیعی و یا تا حد بسیار کمی غیرطبیعی باشد نیاز به جراحی و خارج کردن غدد وجود ندارد.

عدم پیگیری‌های لازم جهت درمان غده پاراتیروئید شرایط را بغرنج کرده و ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد.

جهت تشخیص درمان پاراتیروئید پرکار آزمایش و اندازه‌گیری سطح کلسیم خون و همچنین سونوگرافی و رادیوگرافی از راه‌هایی است که متخصص غدد جهت تشخیص بیماری از آن استفاده می‌کند.

درمان دارویی پرکاری پاراتیروئید به‌وسیله داروهایی چون کلسی میمتیک ها calcimimetic، بیس فسفونیت ها و یا درمان‌های هورمونی انجام می‌پذیرد. این داروها به‌عنوان قرص پرکاری پاراتیروئید نیز شناخته می‌شوند؛ اما جهت درمان پاراتیروئید پرکار از روش‌های غیرپزشکی و غیر شیمیایی دیگر هم استفاده می‌شود.

درمان گیاهی پرکاری پاراتیروئید یا درمان خانگی پاراتیروئید بیشتر شامل تغییر سبک زندگی و بهبود زندگی است. ورزش منظم، پرهیز از مصرف دخانیات، میزان کافی از مایعات و آب استفاده کردن در طول روز و به‌هیچ‌عنوان بدن خود را بی‌آب نگاه نداشتن است. همچنین انجام توصیه‌هایی که در ادامه برای شما بازگو می‌کنیم ضروری است.

حتماً مقدار 1000 میلی‌گرم کلسیم از طریق مصرف مواد غذایی چون لبنیات، گوشت و سبزیجات دریافت کنید. استفاده از مکمل‌ها در صورت مشورت با پزشک بلامانع است. در طول روز به میزان 400 الی 600 واحد ویتامین دی دریافت کنید.

درصورتی‌که در جغرافیایی زندگی می‌کنید که در طول روز آفتاب در آسمان وجود دارد حتماً از این نعمت استفاده کرده و بخش وسیعی از ویتامین دی را از طریق آفتاب و نور خورشید دریافت کنید. البته باید توجه داشت که دریافت نور خورشید از پشت پنجره و یا پوست در زیر لباس بی‌فایده است و برای درمان کمبود ویتامین D کمکی نمی‌کند. دست و پای‌برهنه خود را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید.

درمان پاراتیروئید با طب سنتی معمولاً شامل مصرف مواد خوراکی شامل کلسیم کم و یا پرهیز از مصرف بیشتر از نیاز روزانه کلسیم است.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.nikbakhtclinic.com
3.www.beytoote.com