انواع سقط جنین

به طور کلی دو نوع سقط جنین وجود دارد:

* قرص‌های سقط جنین (به سقط جنین دارویی معروفند)

* جراحی سقط جنین (خانم‌ها تا هفته دهم حاملگی می‌توانند از قرص‌های سقط جنین استفاده کنند. بالاتر از ۱۰ هفته، انجام عمل جراحی تنها گزینه باقی مانده است.)

* سقط جنین با هر روشی که انجام شود؛ نیازمند مراقبت‌های ویژه پس از آن است. بسیاری از خانم‌ها پس از سقط جنین با عوارض جانبی از جمله: درد عضلانی شکم، خونریزی واژینال، حالت تهوع، درد سینه و خستگی مواجه می‌‌شوند.



در اغلب موارد، بدن زن تمام بافت‌های مربوط به حاملگی را دفع می‌کند. اگر سقط جنین در اوایل بارداری رخ دهد، این احتمال که بدن به تنهایی فرایند سقط جنین را کامل کند بیشتر است. اگر تمام بافت‌های مربوط به حاملگی دفع نشود، سقط جنین ناقص رخ می‌دهد که در این حالت برای جلوگیری از خونریزی و عفونت، نیاز به درمان خواهید داشت. برای خارج کردن بافت‌های باقی‌مانده معمولاً از سه روش زیر استفاده می‌شود:

انتظار و تحت نظر گرفتن مادر: در این روش هفت تا ۱۴ روز صبر می‌کنند تا جنین سقط‌شده به شکل طبیعی توسط بدن دفع شود. درصورتی‌که این فرایند به صورت کامل انجام نشود، ممکن است پزشک به سراغ روش‌های دیگری برود.

قرص‌هایی برای کمک به خارج کردن بافت‌ها: در این روش، پزشک با تجویز قرص‌های واژینال پروستاگلاندین، باعث تخلیه شدن محتویات رحم می‌شود. با توجه به شرایط، ممکن است پزشک یک قرص دیگر با نام میفپریستون تجویز کند که پس از آن، تخلیۀ رحم بهتر اتفاق می‌افتد.

عمل جراحی کورتاژ برای تخلیۀ رحم: در این روش، رحم با عمل کورتاژ تخلیه می‌شود. این عمل معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، اما گاهی نیز ممکن است بیهوشی عمومی لازم باشد. در این عمل، دهانۀ رحم به آرامی باز می‌شود و بافت‌های باقی‌مانده از طریق ساکشن خارج می‌شود. به این عمل اصطلاحاً اتساع و تخلیه یا کورتاژ تخلیه‌ای می‌گویند.

در مواردی که منتظر ماندن برای دفع خودبه‌خود بافت‌های باقی‌مانده باعث ایجاد مشکل می‌شود مانند خونریزی زیاد یا عفونت، پزشک ممکن است بدون انتظار برای دفع، تصمیم به عمل کورتاژ برای تخلیۀ بافت باقی‌مانده بگیرد.
 

خارج کردن بافت از طریق کورتاژ و ساکشن

در صورت خارج نشدن کامل بافت جنین و جفت از رحم پس از سقط جنین، پزشک از روشی به نام کورتاژ برای خارج کردن بافت باقی‌مانده استفاده خواهد کرد. در این روش، پزشک ابتدا واژن و دهانۀ رحم را با یک مادۀ ضدعفونی‌کننده تمیز خواهد کرد، سپس با استفاده از یک وسیلۀ فلزی نازک، دهانۀ رحم را باز خواهد کرد، مگر اینکه دهانۀ رحم از قبل به خاطر خروج مقداری بافت گشاد شده باشد.

در این روش نیازی به بیهوشی عمومی نیست و برای فرد یک داروی آرام‌بخش تجویز می‌شود و تحت بی‌حسی موضعی قرار خواهد گرفت. سپس پزشک از طریق روش ساکشن یا با استفاده از روش قدیمی و استفاده از ابزار، بافت باقی‌مانده را خارج خواهد کرد.

در روش ساکشن، پزشک با استفاده از یک لولۀ پلاستیکی توخالی که وارد رحم می‌کند، بافت‌های باقی‌ماندۀ جنین و جفت را توسط مکش از رحم خارج خواهد کرد و در روش قدیمی کورتاژ، پزشک با استفاده از وسیله‌ای شبیه قاشق‌، به آرامی بافت‌های جنین را از دیوارۀ رحم جدا و از رحم خارج می‌کند. خارج کردن بافت، کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و کل عمل در حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد.

در برخی موارد، اگر سقط جنین در سه ماهۀ دوم اتفاق افتاده باشد، ممکن است نیاز به عملی به نام اتساع و تخلیه باشد که در این حالت علاوه بر ساکشن، لازم است پزشک با استفاده از فورسپس و ابزارهای بیشتر، نسبت به جدا کردن و خارج کردن بافت اقدام کند و در انتها اگر Rh خون مادر منفی باشد، به او پادتن Rh تزریق خواهد شد.
 

راهکارهای مراقبت بعد از سقط جنین

برای کاهش عوارض جانبی سقط جنین رعایت بعضی نکات بسیار کمک‌کننده خواهد بود؛ از جمله:

* از پدهای گرم‌کننده استفاده کنید که دردهای عضلانی شکم را کاهش دهد.
* دست و صورت خود را دائم بشویید، به خصوص اگر حالت تهوع داشتید.
* اطراف خود را از دوستان و کسانی که دوستشان دارید، پر کنید؛ زیرا به دلیل تغییرات هورمونی، احساسات شما متغیر است.
* بهتر است برای چند روزی در خانه استراحت کنید.
* از داروهایی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده کنید.
* از سوتین سفت و محکم برای کاهش درد سینه استفاده کنید.

تغذیه پس از سقط جنین به چه صورت باید باشد؟

به طور کلی سقط جنین اتفاقی ناراحت کننده است. در این موقعیت شما علاوه بر نیاز به همدردی، به تغذیه مناسب نیز نیاز دارید. بدن شما پس از سقط ضعیف می‌شود. پس از سقط جنین اغلب دچار خونریزی و سرگیجه می‌شوید، که در نهایت باعث ایجاد ضعف در بدن شما می‌شود. غذایی که در این دوران مصرف می‌کنید تاثیر زیادی بر سلامت شما دارد. به همین دلیل نیاز است بدانید که چه غذاهایی را مصرف کنید و از خوردن چه غذاهایی پرهیز کنید تا در نهایت به بهبودی کامل برسید.
 

چه غذاهایی بهتر است بعد از سقط جنین بخوریم؟

غذاهای غنی از آهن
مهم‌ترین موردی که حتما باید رعایت شود مصرف غذاهای غنی از آهن است، چرا که سقط جنین باعث ایجاد خونریزی زیادی می‌شود. خونریزی زیاد باعث کم شدن حجم زیادی از آهن بدن شده و در آخر باعث ایجاد کم‌ خونی و علائم مرتبط می‌شود. احساس خستگی و ضعف پس از سقط جنین امری طبیعی است که برای رفع این مسئله استفاده از غذاهای سرشار از آهن بسیار مهم است. گوشت قرمز منبعی سرشار از آهن است، اما حتما باید به خوبی پخته شود. علاوه بر آن سعی کنید غذاهای غنی از ویتامین C نیز مصرف کنید، چرا که به جذب آهن در بدن کمک می‌کند.



غذاهایی که حس خوبی به شما می‌دهند
مسئله‌ای بسیار طبیعی است که پس از سقط جنین احساس افسردگی کنید. بعضی از زنان پس از سقط جنین می‌توانند به راحتی به زندگی عادی خود برگردند، اما برخی دیگر ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها درگیر این افسردگی باشند. غذاهای ساده‌ای وجود دارند که به شما کمک می‌کنند با افسردگی پس از سقط جنین کنار بیایید. سعی کنید غذاهای حاوی منیزیم مصرف کنید تا این دوره افسردگی را بهتر طی کنید. برخی از این خوراکی‌ها عبارتند از آجیل، لوبیا و شکلات ساده.

این خوراکی‌ها علاوه بر کمک به شما برای بهبود افسردگی، تولید انرژی در بدن شما را تقویت می‌کند، عملکرد عضلات و سیستم عصبی شما را بهبود می‌بخشد و سلول‌های بدن شما را بازسازی می‌کند.

غذاهای سرشار از کلسیم
ذخایر کلسیم بدن شما طی دوران بارداری به سرعت کاهش می‌یابد. بنابراین بسیار ضروری است که از غذاهای حاوی کلسیم استفاده کنید. برخی از بهترین منابع سرشار از کلسیم عبارتند از میوه‌های خشک شده، محصولات لبنی، شیر، غذاهای دریایی نظیر ماهی ساردین و سالومون، سبزیجاتی با برگ‌های سبز تیره و سویا.

چه غذاهایی نباید بعد از سقط جنین بخوریم؟

هم‌چنین تغذیه مناسب به این معناست که باید به مصرف یک‌سری از خوراکی‌ها نه بگویید تا بهبودی کامل را بدست آورید.

شیر پرچرب و گوشت قرمز
مطمئنا دوست ندارید پس از سقط جنین دچار التهاب و در نهایت ناراحتی و درد شوید. محصولات لبنی و گوشت قرمز حاوی چربی هستند که باعث التهاب می‌شوند. به غذاهایی نظیر پنیر، کره، گوشت گاو، شیر کامل و گوشت بره نه بگویید.

نشاسته‌‌های کم ‌فیبر
کربوهیدرات بهترین تقویت کننده انرژی بدن است و هم‌چنین سطح قند خون بدن شما را تنظیم می‌کند. با این حال، نشاسته‌های کم فیبر و غلات بهبود یافته می‌توانند تاثیر منفی بر بدن شما بگذراند و در نهایت باعث ایجاد نوسانات بسیاری در سطح قند خون ‌شوند. به همین دلیل در رژیم غذایی خود باید نشاسته‌های کم فیبر را محدود کنید و از مصرف غذاهایی نظیر نودل، چوب شور و تخم مرغ اجتناب کنید.

شیرینی‌جات
غذاهای شیرین که گلیسمی بالایی دارند باعث ایجاد نوساناتی در سطح قند خون شما می‌شوند. سعی کنید از مصرف نوشیدنی‌های گازدار و آب‌نبات پرهیز کنید.

سقط جنین چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

طبق نظریه پزشکان سقط جنین به طور معمول در سه ماه اول بارداری رایج است. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، نشان می‌دهد که ۸۵ درصد افراد پیش از هفته دوازدهم بارداری با این اتفاق مواجه می‌شوند. در برخی مواقع زنان باردار حتی بدون اینکه از بارداری خود با خبر باشند، با سقط جنین مواجه می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین عوارض و اتفاقاتی که برای دوران بارداری ذکر شده، مسئله سقط جنین است که در اوایل حاملگی اتفاق می‌افتد. سقط جنین یک تجربه تلخ برای مادران است که اخیرا شایع شده و حدود یک چهارم بارداری‌ها منتهی به این اتفاق ناخوشایند است.
 

انواع مختلف سقط جنین در اوایل بارداری

گاهی زنان باردار بدون اینکه خودشان بخواهند با این اتفاق رو به رو می‌شوند. عواملی مانند :

* ژنتیک
* بیماری‌های خاص
* و یا برخی عادات نادرست در این مسئله دخیل هستند.
* مرگ جنین بدون خواست مادر را سقط خود به خودی می‌گویند.
* سقط کامل
* سقط ناقص جنین
* عوامل تهدید کننده جنین
* سقط جنین فراموش شده
* سقط مکرر
* و سقط بدون اجتناب از انواع مختلف سقط جنین هستند که در ادامه هر یک از آن ها به طور کامل توضیح داده می‌شود.
 

خونریزی بعد از سقط جنین

خیلی از خانم‌ها بعد از سقط جنین دچار خونریزی می­‌شوند که به صورت لکه‌های کم یا زیاد پدیدار می­‌شود. همچنین مشاهده لخته‌های خون (حتی لخته‌های بزرگ خون) نیز در این دوران طبیعی است. خونریزی اگر از دو ساعت بیشتر طول بکشد؛ طبیعی نیست.

خونریزی زیاد و مداوم یعنی استفاده از دو یا تعداد بیشتر پد سایز بزرگ در یک ساعت و یا خونریزی زیاد به مدت ۱۲ ساعت یا بیشتر.

عوارض جانبی سقط جنین

با وجود اینکه هر دو روش سقط جنین بی­‌خطر هستند ولی عوارض جانبی دارند. یکی از عوارض رایج، عفونت است که ممکن است در اثر سقط جنین ناقص یا در معرض باکتری قرار گرفتن (مانند رابطه­ جنسی پس از سقط جنین) به وجود آید. با جلوگیری از رابطه جنسی برای مدتی و استفاده از پدهای بهداشتی به جای تامپون می‌توان از عفونت جلوگیری کرد.

از جمله علائم عفونت پس از سقط جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* بوی شدید ترشحات واژن
* تب
* دردهای شدید لگن

اگر به درمان عفونت توجه نشود؛ می‌تواند منجر به بیماری‌های خطرناکی شود، پس با مشاهده علائم با پزشک خود تماس بگیرید.

عوارض دیگری که ممکن است در اثر سقط جنین با آن روبه‌­رو شوید:
* درد عضلانی شکم
* خونریزی واژنی
* استفراغ و حالت تهوع
* درد سینه
* خستگی

سقط جنین ناقص یا غیرموفقیت‌آمیز: جنین هنوز زنده است یا به طور کامل از رحم خارج نشده است. در این شرایط نیز با عوارض شدیدی روبه‌رو می‌شوید:

سوراخی رحم: عوارضش به شکل دردهای شکمی شدید، خونریزی و تب است.

شوک عفونی: با علائمی مثل تب، احساس سردی، درد شکم و فشار خون پایین همراه است.

اگر تا ۲۴ ساعت بعد از سقط جنین خونریزی ادامه داشته باشد و رنگ خون قرمز روشن یا قرمز تیره و با درد شدید و دائمی همراه باشد؛ از عوارض سقط جنین به حساب می‌­آید. برای انجام بهتر مراقبت‌های بعد از سقط جنین حتما به حالت‌های مختلف توجه کنید و در صورت بروز مشکلات حاد، آن را با پزشک در میان بگذارید.
 

علائم بعد از سقط جنین که باعث نگرانی می‌شوند

برخی از علائم سقط جنین نیازمند درمان اورژانسی هستند و در صورت مواجه شدن با این علائم لازم است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. از جمله این علائم:

* تب
* خونریزی شدید (طبق تعریف گفته شده در قسمت خونریزی بعد از سقط جنین)
* بوی شدید ترشح واژن
* احساس سردی
* درد شدید شکم

رابطه جنسی بعد از سقط جنین

بعد از انجام سقط جنین با هر روشی، پیشنهاد می­‌شود تا دو هفته از رابطه جنسی (وارد شدن هر چیزی داخل واژن) جلوگیری کنید. رعایت این مورد باعث می‌شود که دچار عفونت‌های واژینال نشوید. توجه به این نکته یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از سقط جنین به حساب می­‌آید.

اگر بعد از سقط جنین رابطه­ جنسی (بدون استفاده از وسایل جلوگیری) داشتید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر به هنگام رابطه جنسی احساس درد داشتید؛ پزشک خود را مطلع کنید.

بهبود وضعیت روحی شما پس از سقط جنین

از دست دادن جنین طی بارداری واقعه‌ای تلخ و غم‌انگیز است. بسیاری از زوج‌ها پس از سقط جنین احساس ناراحتی می‌کنند. این حس کاملاً طبیعی است، بنابراین به خودتان برای بهبودی زمان بدهید. خانواده و دوستان در این شرایط می‌خواهند به شما آرامش بدهند، اما در واکنش مناسب به این رویداد با مشکل مواجه هستند. در صورت امکان به آنها بگویید که به پشتیبانی و حمایتشان نیاز دارید و روی کمکشان حساب کرده‌اید. سقط جنین می‌تواند مشکلات فیزیکی و احساسی زیادی برای شما و همسرتان ایجاد کند. در طول این مدت، فشار و استرس زیادی را تحمل خواهید کرد.

برخی از افراد نیز خود یا همسرشان را مقصر سقط جنین می‌دانند. هرچند بعید به نظر می‌رسد هر یک از آنها مبادرت به انجام کاری کرده باشد که منجر به سقط جنین شود یا از انجام اقدامی برای جلوگیری از آن دریغ کرده باشد. به خاطر داشته باشید که شما هنوز این شانس را دارید که در آینده نوزاد سالمی به دنیا آورید.
 

جلوگیری از بارداری پس از سقط جنین

برای جلوگیری از بارداری پس از سقط باید از وسایل جلوگیری استفاده کنید. رابطه جنسی غیر ایمن می‌تواند به حاملگی مجدد منجر شود.
 

بارداری مجدد بعد از سقط جنین

نگرانی بابت وقوع دوبارۀ سقط جنین در بارداری بعدی امری قابل درک است، اما متخصصان یک سقط ناخواستۀ جنین را لزوماً علامتی برای وجود مشکل در مادر یا پدر تلقی نمی‌کنند. در هر صورت، برای بارداری بعدی شاید مجبور شوید کمی صبور باشید و منتظر بمانید.

در هر یک از شرایط سقط ناخواسته، با کمک دارو یا روش‌های درمانی و جراحی پس از چهار تا شش ماه، چرخۀ عادت ماهانۀ شما دوباره شروع خواهد شد. برخی متخصصان معتقدند که پس از این عادت ماهانه می‌توانید برای بارداری مجدد اقدام کنید، اما گروهی دیگر توصیه می‌کنند که یک دورۀ دیگر از عادت ماهانه را نیز طی کنید. بنابراین زمان بیشتری برای بهبود جسمی و روحی نیاز خواهید داشت. در این مدت باید از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید، زیرا ممکن است شما دو هفته پس از سقط جنین، تخمک‌گذاری کنید و امکان بارداری مجدد وجود داشته باشد.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت مادرشو
سایت پذیرش24