يك حزب به اسم مستضعفين در تمام دنيا (4)

ديدگاههاي نظري امام خميني (ره) در حوزه سياست خارجي

2- رعايت حدود و حفظ شعائر اسلامي در جامعه

بدون شك جوامعي كه در حفظ شعائر اسلامي به حداقل بسنده مي كنند و بعضا حتي در سطح جامعه و رسانه هاي عمومي آن كشور فساد علني و رفتارهاي آشكار ديده مي شود، شايستگي سيادت جهان اسلام كه مي بايست به سوي فضيلت و معنويت حركت كند را ندارند و قطعا چنين كشورهايي نمي توانند الگوي امت براي رسيدن به فضايل اخلاقي و اجتماعي گردند. بنابراين معيار، كشوري بيشترين لياقت و شايستگي ام القري بودن را دارد كه بيشترين پايبندي به اصول ديني را داشته و اين اصول را در سطح جامعه خود پياده كرده باشد. (33)

3- شجاعت و شهامت كفرستيزي

ام القراي جهان اسلام به واسطه مسئوليت سنگيني كه در نجات مظلومان و محرومان و ستمديدگان مسلمان دارد، مي بايست شهامت و جسارت برخورد با مستكبران و زورگويان را داشته باشد. كشورهايي كه در عمل نشان داده اند كه زير يوغ بندگي مستكبران هستند، چگونه مي توانند داعيه نجات امت اسلامي را داشته باشند، بدون ترديد كشورهايي كه بيشترين ملاطفت را با دشمنان درجه يك اسلام دارند، نمي توانند و نخواهند توانست حتي براي مسلمانان دلسوزي كرده و از محرومين دردي را دوا كنند.

4- دفاع از حدود و ثغور اسلام در مجامع بين المللي

يكي از وظايف مهم ام القري اسلامي صيانت از حيثيت و هويت اسلام در جهان است. ام القري بايستي نسبت به مسائل و اعتبار و خدشه وارد شدن به اصول و مقدسات اسلام حساس بوده و در مقاطعي كه دشمنان اسلام قصد ضربه زدن به اصول و مقدسات آن را دارند ساكت ننشيند و به هر وسيله ممكن از آن دفاع كند و فرصت هر نيت پليدي را در نطفه خفه نمايد و يا در صورت بروز آن به بهترين نحو آن را در مجامع بين المللي مطرح كرده و ريشه آن را بخشكاند. همان طوري كه مشاهده كرديم در قضاياي مختلفي كه براي اسلام و مسلمين و قرآن كريم پيش آمد بسياري از كشورها و رهبران آنها كه داعيه رهبري امت اسلام را دارند يا سكوت كامل كرده و يا تحرك اندكي از خود نشان داده و يا به طريقي با عاملان اهانت از در سازش برآمدند نظير قضيه فلسطين، كتاب توطئه آيات شيطاني و قتل عام مردم مسلمان بوسني و. . . در حالي كه در تمام عمر امام فلسطين يكي از دغدغه هاي اصلي ايشان بوده و هنوز هم جمهوري اسلامي ايران بزرگترين مدافع حقوق فلسطينيان در جهان است و در قضيه توطئه كتاب آيات شيطاني نيز امام با شهامت و صلابت كامل اين توطئه را خنثي كرد (كه جاي بحث مفصلي دارد) و حكم ارتداد و اعدام سلمان رشدي را صادر كردند و در ساير موارد نيز جمهوري اسلامي ايران همواره مدافع اسلام و مسلمانان به هر طريق ممكن بوده و هست.

5- تلاش در جهت اشاعه احكام و فرهنگ غني اسلام

يكي ديگر از ويژگيهاي ام القري تلاش براي معرفي و اشاعه احكام، قوانين، فرامين، و فرهنگ دين مبين اسلام در جهان به شيوه هاي مختلف و در مناسبتهاي مختلف مي باشد كه بايستي تلاش شود تا از طريق گفتگو، مفاهمه، تبليغات، تاءليف قلوب و. . . كامل بودن و سعادت بخش بودن آن را به جهانيان شناساند و مهمترين ابزار در اين راه فرهنگ اسلامي مي باشد كه متاسفانه تا كنون كشورهاي اسلامي عملكرد چندان رضايت بخشي در اين زمينه نداشته اند و تبليغات غريبان بر آنها اثر گذاشته به جاي صدور فرهنگ اسلامي، يا آن را به كلي فراموش كرده و يا به صورت خيلي كمرنگ به آن عمل كرده اند و به جاي آن فرهنگ غرب را با آغوش باز پذيرا شدند فقط در بعد از انقلاب اسلامي و رهنمودهاي امام مبني بر صدور انقلاب بوسيله فرهنگ و تبليغات فرهنگي يكبار ديگر نام اسلام در جهان زنده شد و تمام هم ايشان همين مساله بود. در سالهاي اخير هم رياست جمهوري اسلامي ايران در پاسخ به نظريه هانتينگتون مبني بر برخورد تمدنها كه نه تنها مورد استقبال جهانيان قرار نگرفت بلكه باعث ناخرسندي بسياري از دانشمندان و جامعه شناسان جهاني قرار گرفت، نظريه گفتگوي تمدنها را ارائه كردند كه علاوه بر اينكه فطرتهاي سالم و پاك دنيا آن را پذيرفتند سازمان ملل متحد از آن استقبال كرده و سال 2000 را سال گفتگوي تمدنها ناميدند و كنفرانس سران كشورها را به اين مناسبت تشكيل دادند كه باز هم افتخاري براي مسلمانان و ايرانيان شد كه اساس و مبناي اين نظريه رهنمودهاي نجات بخش قرآن كريم و اسلام عزيز و امام راحل بود.

6- دارا بودن توانمنديهاي ژئوپولتيك و راهبردي

اين معيار اگر چه به عنوان يك شرط مجرد چندان قابل توجه نيست اما به عنوان يك امتياز بسيار حائز اهميت است. كشورهايي كه داراي جمعيت و نيروي انساني اندك و مساحت ناچيزي هستند يا از اهميت ژئوپولتيك ضعيفي برخوردارند، خواه ناخواه قابليت و استعداد لازم را براي سازماندهي امت اسلامي و جهان اسلام نداشته و يا حداقل مي توان گفت كه با مشكل مواجه خواهند شد و در مواجهه با دشمنان بسيار آسيب پذير خواهند بود.
آنچه كه گفته شد مهمترين خصوصيات و ويژگيهايي است كه به واسطه آنها يك كشور، استعداد و توانايي و قابليت ام القري بودن را پيدا مي كند. بنابراين مي توانيم اين نتيجه را بگيريم كه ام القري بودن يك كشور، بستگي به تحقق اين شرايط و ويژگيها دارد و لذا مي تواند ثابت و هميشگي نباشد: با اين توضيح كه يك كشور ممكن است در يك زمان ام القري باشد و در زماني ديگر لايق اين منصب نباشد. نتيجه اين كه ام القري در يك نسل به نسل ديگر به ارث نمي رسد، مگر اين كه صفات و شرايط نيز به نسل بعدي منتقل شده و به ارث رسيده باشد و آن كشور همچنان به لحاظ معيارهايي كه گفته شد برجستگي و شايستگي ام القري بودن را داشته باشد. (34)
با عنايت به توضيحاتي كه در رابطه با ام القري بودن كشوري ارائه شد مي توان اين نتيجه را گرفت كه از زمان پيدايش انقلاب اسلامي به رهبري امام تا كنون كه چند سال از رحلت ايشان مي گذرد مشخصه هاي ام القري به طور كامل فقط در كشور ايران وجود داشته و بس. اميدواريم كه براي هميشه مدافع مظلومين و موطن اميد مسلمانان باقي بماند زيرا هر فكر و ايده و مكتبي نياز به محافظاني دارد كه آن را حفظ كرده، توسعه داده تثبيت نمايند و براي اين امر حتما بايستي يك پايگاه فيزيكي نيز وجود داشته باشد تا به وسيله آن برنامه توسعه و اشاعه و ياري مسلمانان و محرومين صورت گيرد كه از آن پايگاه به ام القري تعبير مي شود لذا در نظر گرفتن مصالح و منافع آن پايگاه براي بقاي آن الزامي است و حفظ و صيانت از ام القري عين مصلحت اسلام است با اين توصيف هيچگونه تضادي بين منافع و مصالح مردم (كشور ايران) به عنوان ام القري و مصالح و منافع اسلام وجود ندارد.
براي هر چه بيشتر روشن شدن موضوع باز هم از كلام امام بهره مي گيريم:
"روابط خارجي ما براساس حفظ آزادي، استقلال و حفظ مصالح و منافع اسلام و مسلمين است " . (35)
امام با قاطعيت تمام حفظ مصالح و منافع مردم را از وظايف غير قابل انكار خويش تلقي مي كنند:
"سياست ما هميشه بر مبناي حفظ آزادي و استقلال و حفظ منافع مردم است كه اين اصل را هرگز فداي چيزي نمي كنيم " . (36)
امام هدف از تشكيل حكومت را فقط براي تامين منافع و مصالح مردم مي دانند و قبل از پيروزي انقلاب در پاسخ به سؤالي، هدف از تشكيل حكومت را اينگونه بيان مي فرمايند:
"حكومت آينده هيچ تعهدي جز در برابر ملت و حفظ منافع و مصالح آنها ندارد " . (37)
بنابراين مي توان اين نتيجه كلي را گرفت كه مصلحت در سياست خارجي اول مصلحت اسلام است بعد مصلحت مردم يا منافع ملي البته در مورد مصلحت اهم اسلام همانطوري كه در مقدمه فصل بيان شد كساني مي توانند اين مساله را درك و هضم نمايند كه ديدگاه امام را براساس اسلامي و مفاهيم و اهداف اسلامي درك كنند در خارج از اين چارچوب هيچگاه نمي توانند اين اولويت را بپذيرند. مورد ديگري كه به نظر مي رسد توضيح داده شود اين است كه مصلحت اسلام خود در واقع مصلحت مردم مي باشد يعني اسلام به خودي خود نيازي به مصلحت ندارد و مكتب اسلام براي سعادت و خوشبختي انسانها برنامه تعريف كرده است در نهايت صلاح اسلام مصالح و منافع براي سعادت بشر است و امام به اين وجه مستتر در مكتب اسلام توجه كرده و در تشخيص مصلحت اهداف بلندمدت را مدنظر دارند و خود را مامور سعادت همه انسانها مي دانند نه فقط سعادت مردم كشوري خاص مثل ايران.

خشونت سياسي در عرصه بين المللي و انديشه صدور انقلاب

همان طوري كه در طول تحقيق و به مناسبتهاي مختلف و با شيوه ها و الفاظ مختلف توضيح داده شد، مهمترين هدف امام خميني در مبارزه با ظلم و ستم و در پيروزي رساندن انقلاب نجات اسلامي بود كه توسط رژيم منحط پهلوي و با برنامه ريزيها و تبليغات آنها قرار بود كه از جامعه ايران رخت بربندد و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران از آنجا كه امام به عنوان يك مسلمان رسالت خويش را تبعيت از پيامبر اسلام در توسعه و نشر تعاليم نجات بخش اسلام قرار داده بودند همواره تلاش مي كردند كه يكبار ديگر اسلام را در سراسر جهان معرفي و از نو احيا كنند. اسلامي كه با تلاش دشمنان و تبليغات استعمارگران در مدت زمان طولاني فقط اسمي از آن باقي مانده بود و مذهب و مكتب، و عملكرد آن هم در اغلب كشورها وسيله اي شده بود در خدمت استكبار و استعمار مسلمانان. هدف امام جايگزين كردن اسلام ناب محمدي به جاي اسلام امريكايي بود كه اين هدف را تحت عنوان صدور انقلاب مطرح كردند و يكي از آرزوهاي بزرگ ايشان صدور كامل انقلاب و ارزشها و قوانين اسلامي بود.
در اين مجال كوتاه با توجه به گسترده بودن ابعاد صدور انقلاب، بررسي صدور انقلاب از ديدگاه امام كاملا ميسر نمي باشد. در اين بررسي سعي شده است به يكي از جنبه هاي صدور انقلاب كه با اهميت مي باشد و شبهاتي هم در اذهان مردم به وجود آورده است و گاهي دشمنان انقلاب براي معرفي چهره اي بد از انقلاب و امام آن را دستاويز قرار مي دهند و همچنين به مناسبت اينكه بحث خشونت سياسي، گفتگوي تمدنها و مفاهمه بحث مطروحه روز جامعه ما مي باشد بپردازيم.
حضرت امام شخصيتي بسيار مهربان و رئوف بود و چهره اي پر عطوفت داشت و رافت و لطافت هميشه و در همه حال در چهره و بيان ايشان هويدا بود و جاذبه اي خاص در رخسارشان وجود داشت، لبريز از دوستي و محبت و شفقت به مردم. هرگز مانند بسياري از رهبران كه به هنگام خشم و ناراحتي برمي آشفتند و فرياد مي زدند نبودند در بدترين حوادث با آرامش و طماءنينه صحبت مي فرمودند لذا نشان دادن چهره اي خشن و مستبد از ايشان توسط دشمنان اسلام و شيطان بزرگ امريكا ظلم بزرگي در حق اين رادمرد بزرگ جهان است. عملكرد و شخصيت ايشان در طول زندگي شان، تئوري بعضي افرادي كه معتقد هستند بايستي براي معرفي و صدور انقلاب و يا احياي ارزشهاي اسلامي به هر وسيله اي متكي شد را رد مي كنند و هرگز توقع نداشتند به زور و اجبار ديگران را پيرو و دنباله رو انقلاب اسلامي كنند. همان طوري كه در تثبيت نظام جمهوري اسلامي ايران با وجودي كه مي دانست هر آنچه ايشان بپسندند مردم ايران نيز لبيك مي گويند ولي هرگز نخواست حق انتخاب را از مردم بگيرد و اراده آنان را سلب نمايد، لذا مي بينيم آن را به رفراندم گذاشته و بيش از 98% مردم با انتخاب و اختيار خود به استقرار جمهوري اسلامي راي مثبت دادند. كسي كه به خود اجازه نمي دهد اختيار از كساني كه در قلوب آنان قرار دارد بگيرد چگونه ممكن است در سيستم جهاني براي صدور انقلاب متوسل به زور و خشونت گردد.
امام اعتقاد كامل به آيه شريفه لااكراه في دين داشته و معتقد بودند با معرفي چهره و عملكرد واقعي اسلام و قوانين آن سعي شود تا جهانيان به لحاظ قابليت ذاتي كه در اسلام وجود دارد به آن تمايل پيدا كنند.
امام براي احياي ارزشهاي اسلامي ابتدا حتي با رژيم شاه نيز متوسل به خشونت نشده اند ايشان ابتدا به پند و اندرز و توصيه به شاه و دولتمردانش پرداختند و به آنها توصيه مي كردند كه به اصلاح سيستم بپردازند و عظمت و اقتدار مردم مسلمان ايران را حفظ كنند. لذا در اين بررسي گزيده هايي از فرمايشات امام در رابطه با صدور انقلاب فارغ از هر گونه اعمال زور و خشونت و از طريق راههاي مشروح تحليل مي گردد.
پي نوشت ها:

33. تقوي، پيشين، ص 598.
34. تقوي، پيشين، ص 598.
35. صحيفه نور، ج 3، ص 236.
36. صحيفه نور، ج 3، ص 51.
37. صحيفه نور، ج 4، ص 177.
منبع:مجله حضور - شماره 34

/ج