از علت تا درمان کم کاری تیروئید در باردای

کم کاری تیروئید و بارداری

کم کاری یا پرکاری تیروئید قبل از بلوغ کمتر دیده می شود و در دختران و پسران یکسان بروز می کند. اما پس از بلوغ، مشکلات تیروئید در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود و به نظر می رسد به نوعی با هورمون های جنسی زنانه ارتباط دارد.

مشکلات غده تیروئید در دوران حاملگی و بعد از آن هم در خانم ها بسیار شایع  می باشد.

 کم کاری تیروئید هنگامی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن، هورمون تولید کند.

لازم به ذکر است که اگر کم کاری تیروئید در دوران حاملگی برای خانمی اتفاق بیفتد، باید سریعا به پزشک متخصص غدد مراجعه کند و اقدامات درمانی را آغاز کند و گرنه با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد.1
 

علل تیروئید کم‌کار در بارداری

عوامل مختلفی می‌تواند باعث این عارضه در دوران بارداری باشند که مادران معمولا پیش از این دوره به آنها مبتلا هستند؛ کم‌کاری تیروئید در بارداری می‌تواند اثرات مخربی بر جنین بگذارد و به همین دلیل است که خانم‌ها پیش از این دوره با انجام آزمایش ها باید آن را تشخیص بدهند و درمان کنند. در ادامه به دلایل کم‌کاری تیروئید در بارداری می‌پردازیم:
 

سیستم ایمنی

این شایع‌ترین نوع عامل کم‌کاری تیروئید بوده که ناشی از حمله سیستم ایمنی به تیروئید است، به صورتی که آن را از کار می‌اندازد و گاهی آن را ملتهب می‌کند. اگر خانمی پیش از حاملگی به این عارضه دچار باشد و آن را تشخیص ندهند، برای او و جنین مشکلات جبران‌ناپذیری پیش خواهد آمد.
 

بیماری مادرزادی

خانم‌ها بیشتر از آقایان به تیروئید کم‌کار مبتلا می‌شوند و متخصصان علت آن را بیشتر ژنتیکی دانسته‌اند. هم‌چنین ممکن است خانمی با نقص غده تیروئید به دنیا آمده باشد و یا بعد از تولد این قسمت از بدن او رشد کافی را نداشته باشد، علت این نواقص هنوز روشن نیست و آن ها را ناشی از عوامل ارثی می‌دانند.

به هرحال اگر مادری با این عوارض رو برو باشد، باید پیش از بارداری حتما آن را با رژیم غذایی مناسب و داروهای جبران‌کننده کنترل کند تا در طول دوران بارداری به او و فرزندش آسیبی نرسد.
 

عوامل بیرونی

گاهی این بیماری در خانم‌ها دلایل خارجی دارد، مثلا اگر پیش از بارداری تحت عمل جراحی سرطان تیروئید قرار گرفته باشد، قسمتی از آن را از دست داده است؛ گاهی برای درمان سرطان‌های موجود در سر و گردن، درمان با اشعه و رادیوتراپی صورت می‌گیرد و این روی تیروئید تاثیر گذاشته و آن را کم‌کار می‌کند که معمولا تا چند ماه این عارضه ادامه دارد و نباید وارد بارداری شد. بعضی اوقات هم داروهایی مصرف می‌شود که باعث کم‌کاری در غده تیروئید می‌شوند و قبل از مصرف آن و پیش از حاملگی حتما باید با متخصص غدد مشورت کرد.2

علائم کم کاری تیروئید در بارداری

علائمی مانند خستگی و افزایش وزن می توانند نشان دهنده کم کاری تیروئید باشند ولی اینها علائمی است که در یک بارداری طبیعی نیز اتفاق می افتد در حقیقت علائم بستگی زیادی به میزان کمبود هورمون در بدن دارد ولی به طور کلی برخی علائم عبارتند از

افزایش وزن

افزایش سطح کلسترول

خستگی

افسردگی

کاهش ضربان قلب

مشکلات حافظه

پوست خشک

یبوست

تورم پا

گرفتگی عضلات.3
 

مشکلات ناشی از کم کاری تیروئید در بارداری

- سقط جنین

- زایمان زودرس

- مسمومیت بارداری

- فشار خون ناشی از بارداری

- اختلالات رشد در کودک

- عوارضی مانند کاهش آهن بدن و افزایش فشار خون

- آسیب های مغزی در کودک مانند معلولیت های شناختی

متخصص غدد علاوه بر تجویز دارو، به فرد باردار توصیه می کند که هر شش هفته یک بار آزمایش تیروئید بدهد تا میزان هورمون تیروئید در خون مشخص شود.1
 

پزشکان چگونه تیروئید در بارداری را تشخیص می‌دهند؟

برای تشخیص تیروئید در بارداری، پزشک علائم شما را بررسی می‌کند و برخی آزمایشات خون را برای اندازه گیری سطح هورمون تیروئید انجام می‌دهد. در این آزمایش معمولا سطح هورمون های زیر در خون مادر اندازه گیری می‌شود:
 

آزمایش Tsh یا هورمون تحریک کننده تیروئید

اگر مقدار TSH اندازه گیری شده کمتر از حد نرمال باشد، به پرکاری تیروئید مبتلا هستید. در بارداری، مقدار TSH در جریان خون کاهش پیدا می‌کند، بخصوص در سه ماهه اول بارداری.
 

آزمایش t3 وt4

اگر مقدار t3 و t4 زیاد باشد، به معنی پرکاری تیروئید است.

اگر با توجه به نتیجه آزمایشات انجام شده، کم کاری تیروئید در شما تشخیص داده شد باید به صورت مرتب در طول بارداری خود، تحت نظر پزشک باشید. باید سطح هورمون های تیروئید در دوران بارداری طبیعی باشد، تا مطمئن باشید که جنین به طور طبیعی رشد می‌کند و مشکلی ندارد. پزشک ممکن است برای بررسی علت کم کاری و پرکاری تیروئید در بارداری آزمایش‌های دیگری را مانند آزمایش TSI برای شما تجویز کند.4

روش درمان کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری

اختلال کم‌کاری تیروئید به راحتی قابل درمان و کنترل است. روش درمان آن مصرف روزانه و مادام العمر قرص‌ لووتیروکسین جهت جایگزینی هورمون تیروئید در بدن می‌باشد. این قرص برای جنین بی‌خطر بوده و مصرف آن تا زمانی که غده تیروئید جنین شروع به تولید هورمون‌های تیروئید ‌کند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اگر فرد قبل از بارداری مبتلا به کم‌کاری تیروئید باشد و در حال مصرف قرص لووتیروکسین باشد، به احتمال زیاد باید تحت نظر پزشک خود، دوز دارو را افزایش دهد. به طور کلی، هدف از درمان کم‌کاری تیروئید در بارداری، حفظ سطح هورمون تیروئید در محدوده طبیعی، مناسب مادر و کودک است.

بررسی و نظارت بر سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) برای تنظیم میزان دوز دارو از اهمیت به سزایی برخوردار است. بنابراین، زنان باردار مبتلا به کم‌کاری تیروئید از دادن آزمایش خون به طور منظم و ثابت غافل نشوند.5
 

روش‌های پیشگیری از عوارض کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری

برخی از پژوهشگران و سازمان‌های پزشکی در مورد غربالگری بیماری تیروئید راهبردهایی را ارائه داده‌اند که عبارتند از:

زنانی که قصد بارداری دارند باید قبل از اقدام به بارداری آزمایشات مربوط به غربالگری بیماری‌های تیروئید را انجام دهند.

در صورتی که مادران با مشکلاتی از قبیل گواتر، سطح بالای آنتی بادی‌های تیروئید، داشتن زمینه ارثی و خانوادگی بیماری تیروئید و داشتن علائم کم‌کاری تیروئید مواجه هستند، باید مورد آزمایش کم‌کاری تیروئید قرار بگیرند.

در زنانی که نشانه‌های بالینی و آزمایشگاهی کم‌کاری تیروئید در حد مرز قرار دارد و کسانی که در آزمایش خون‌شان آنتی بادی مثبت مشاهده شده است، باید درمان کم‌کاری تیروئید را در ابتدایی بارداری با دوز داروی کم شروع کنند.

افرادی که قبل از بارداری دچار کم‌کاری تیروئید هستند باید مجدداً مورد آزمایش قرار بگیرند تا برای آن‌ها میزان مناسب مصرف دارو مشخص شود. در دوران بارداری دوز دارو تا ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

مقدار مصرف دارو در دوران بارداری متغیر است، به این معنی که باید مادر به طور منظم آزمایش خون بدهد تا دوز دارو کنترل شود. با گذشت زمان بزرگتر شدن جنین در شکم مادر، بسیاری از مادران نیاز به دوزهای بیشتری برای جایگزینی هورمون دارند.

میزان مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید در دوران بارداری و بعد از آن با توجه به میزان سطح هورمون تحریک کننده تیروئید(TSH) در خون، کنترل و مشخص می‌گردد.5

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.darmankade.com
3.www.tiradsono.com
4.www.dr-javanmard.com
5.www.ahmadfanaei.com