علائم سرطان سینه و راههای تشخیص و درمان آن

سرطان سینه امروزه به سرعت در حال افزایش شیوع است. در این نوشته درباره این سرطان و علائم و روش‌های پیشگیری آن صحبت خواهیم کرد.

سرطان سینه یا breast cancer نوع بدخیمی در بافت سینه است که در صورت عدم درمان، ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن نیز منتقل شود. متاسفانه این سرطان با سرعت بسیار زیادی در حال گسترش است به طوری که هم اکنون منابع ذکر کرده‌اند که از هر ۸ زن یک نفر به سرطان سینه مبتلا می‌شود. این سرطان شایع‌ترین سرطان در خانم‌هاست که در کشورهای غربی اغلب زنان بالای ۵۰ سال را به خود درگیر می‌کند ولی در ایران سن ابتلا به این سرطان بسیار کمتر بوده و اغلب در سنین جوانی با آن مواجه می‌شوند. برخلاف باور عمومی که این سرطان را متوجه زنان می‌دانند مردان نیز ممکن است به این سرطان مبتلا شوند البته احتمال آن حدود صد برابر کمتر از زنان است.
 

سرطان پستان چگونه به وجود می‌آید؟

این سرطان مانند اغلب سرطان‌ها دو نوع خوش خیم و بدخیم دارد که هر دو نوع آن ناشی از رشد وتکثیر غیرقابل کنترل سلول‌ها در ناحیه پستان است که منجر به ایجاد غده و بافت‌های ناهنجار می‌شود. در نوع خوش خیم تکثیر سلول‌ها در مرحله‌ای متوقف می‌شود و دیگر ادامه نمی‌یابد بنابراین از نظر پاتولوژی این قبیل توده‌ها در نمای ماکروسکوپی حدود مشخصی دارند و چندان به بافت‌های اطراف دست‌اندازی نکرده‌اند. ولی در نوع بدخیم این سرطان، تکثیر سلول‌ها متوقف نمی‌شود و همچنان ادامه می‌یابد. بنابراین نه تنها بافت سینه را به طور کامل درگیر می‌کند بلکه ممکن است در موارد پیشرفته به بافت‌ها و ارگان‌های دیگر همچون ریه، کبد، مغز، پوست، رحم و… متاستاز داده و آن‌ها را نیز درگیر کند.

انواع سرطان سینه

•    سرطان مجرایی (در این نوع سرطان سینه سلول های سرطانی فقط داخل مجرای سینه رشد می کنند. با لمس سینه خود اگر احساس کردید که توده ای در سینه وجود دارد و یا از نوک سینه مایعی غیر از شیر خارج شد حتما به پزشک مراجعه کنید. ۸۰ تا ۹۰ درصد کسانی که مبتلا به سرطان سینه می شوند از این نوع می باشند).

•    سرطان لوبولی (با جمع شدن شیر مادر دراین لوبول ها و ایجا توده سفت و تورم ، تغییر در ظاهر سینه جزء علائم این سرطان می باشد و تشخیص این نوع سرطان از طریق نمونه برداری از بافت سینه می باشد).

•    سرطان التهابی ( در این نوع از سرطان سینه ظاهر سینه ملتهب میشود بصورتی که موجب قرمزی و ورم سینه می شود ).
 

شایع‌ترین محل بروز سرطان سینه

سرطان پستان اغلب از مجاری شیری انتهایی (terminal duct) منشا می‌گیرند و از آنجایی که این مجاری در ربع فوقانی و خارجی پستان تجمع یافته اند بنابراین این محل شایع‌ترین محل بروز توده‌های پستانی است.

چه عواملی احتمال بروز سرطان سینه را افزایش می‌دهند؟

عوامل مختلفی وجود دارند که فرد را در معرض ابتلا به این سرطان قرار می‌دهند. البته وجود چند یا حتی همه‌ی این عوامل بیانگر بروز قطعی سرطان در فرد نیست بلکه احتمال آن را اندکی در فرد افزایش می‌دهد ضمن این که با رعایت  برخی از این عوامل می‌توان از بروز این سرطان جلوگیری کرد.

در صورتی که سرطان سینه در افراد درجه یک خانواده (مادر، خواهر، دختر) وجود داشته باشد و یا خود فرد قبلا مبتلا به دیگر بیماری‌های سینه (ازجمله کیست پستان و فیبروز) و یا سرطان سینه بوده باشد؛ ریسک ابتلا به این سرطان در وی نسبت به سایرین به شدت افزایش میابد.

یائسگی دیررس یا بلوغ زودرس در افراد نیز ممکن است زمینه‌ساز بروز این سرطان باشد. نازایی یا حاملگی در سنین بالای ۳۵ سالگی از جمله عوامل خطرساز سرطان سینه هستند.

مصرف غذاهای چرب، استعمال دخانیات و در معرض نور مستقیم قرار گرفتن پوست (مخصوصا پوست قفسه سینه) ممکن است در آینده خطر این سرطان را به دنبال داشته باشد.
 

چگونه پیش از آن که سرطان سینه پیشرفت کند می‌توان آن را تشخیص داد؟

روش‌های مختلفی برای تشخیص زودرس سرطان سینه یا جلوگیری از آن وجود دارد که ساده‌ترین و البته موثرترین روش، خودآزمایی پستان است. در این روش فرد باید جلوی آینه قرار گرفته و دست همان طرفی که قصد معاینه‌ی پستان را دارد بالا و به پشت سرش ببرد تا بافت پستان به طور کامل کشیده شود و هرگونه توده و بافت ناهنجار به خوبی تشخیص داده شود. این معاینه بهتر است در زمانی که بدن زنان کمترین تاثیرات هورمونی را نشان می دهد یعنی یک هفته بعد از قاعدگی انجام شود در غیر این صورت ممکن است توده‌هایی کاذب را زیر دستمان حس کنیم. در این معاینه باید توجه خاصی به غدد لنفاوی زیر بغل منظور داشت زیرا در صورت متاستاز، اولین محلی که تومورهای سینه به آن دست اندازی می‌کند غدد لنفاوی زیر بغل است.

روش دیگر معاینه سینه توسط پزشک زنان و زایمان است که بهتر است به صورت سالیانه مخصوصا در خانم‌های بالای ۴۵ سال انجام شود.

ماموگرافی دقیق‌ترین روش تشخیص ضایعات سینهی است که هر گونه مشکلی را به خوبی و به طور واضح نشان می‌دهد. البته این روش در خانم‌های جوان به دلیل اینکه بخش اعظم بافت پستان را مجاری شیری تشکیل می‌دهند ممکن است اندکی خطا داشته باشد ولی همچنان به عنوان دقیق‌ترین روش شناخته می‌شود. با اطمینان می‌توان گفت که ماموگرافی هیچگونه عارضه‌ای ندارد.

چه علائمی به عنوان زنگ خطر سرطان سینه شناخته می‌شوند؟

ممکن است فرد طی خودآزمایی پستان متوجه توده یا توده‌هایی غیر طبیعی در بافت سینه خود شود که احتمال دارد سفت، نرم، متحرک، چسبنده یا ندول مانند باشد که به محض دیدن این توده‌ها باید حتما فرد به پزشک مراجعه کند.

ممکن است فرد به تازگی و یا چند روزی متوجه ترشحاتی از نوک یکی از پستان‌ها یا هر دو سینه شود. این ترشحات رنگ‌های متفاوتی ممکن است داشته باشند مثلا احتمال دارد که این ترشحات خونی بوده و به رنگ قرمز باشند یا بی‌رنگ یا سفید و… باشد.

تغییرات اخیر نوک پستان از دیگر موارد حائز اهمیت در تشخیص سرطان سینه است. البته دقت کنید که این تغییرات باید به تازگی و اخیرا ایجاد شده باشد زیرا بعضی افراد از همان سن بلوغ دچار عدم تقارن و یا تورفتگی نوک پستان در یک یا هر دو پستان هستند. در این صورت این موضوع چندان اهمیت تشخیصی نخواهد داشت. البته دقت کنید که گاهی اوقات تو رفتگی نوک پستان با تغییر وضعیت بیمار ایجاد می‌شود. مثلا فرد در حالت خوابیده نوک پستان‌هایش طبیعی است و در صورت نشستن نوک آن‌ها به داخل فرورفتگی پیدا می‌کند.

گاهی فرد در نوک پستان‌ها احساس خارش شدیدی دارد و یا در این محل قرمزی و تورم و یا ترک‌های پوستی و پوسته پوسته شدن می‌بیند که این علایم قطعا نشان‌دهنده پاژه (نوعی سرطان سینه) است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل همان طور که پیش‌تر نیز اشاره شد از نشانه‌های سرطان سینه و به احتمال بسیار زیاد دست‌اندازی آن به بافت‌های اطراف است.

همان‌طور که گفته شد در معاینه‌ی پستان وقایع اخیر اهمیت دارد یکی از این موارد عدم تقارن پستان‌ها از نظر اندازه است؛ به شرطی که به تازگی به وجود آمده باشد زیرا بسیاری از خانم‌ها از همان زمان بلوغ تفاوت اندازه اندکی را در سینه ها متوجه می‌شوند ولی اگر این تفاوت به تازگی ایجاد شده باشد از اهمیت بالینی برخوردار است زیرا ممکن است توده‌ای در پستان باشد که سبب افزایش‌ سایز آن شده باشد.

به طور کل تمام نشانه‌هایی که گفته شد در صورتی که فقط در یکی از پستان‌ها دیده شوند، نسبت به زمانی که هر دو پستان را درگیر کنند خطرناک‌تر بوده و نشانه‌ی قوی‌تری برای احتمال بروز سرطان هستند.
 

مراحلی که در سرطان سینه با آن مواجه می شوید

بر اساس نتایج آسیب شناسی و نتایج مربوط به آزمایشات خون و اسکن های تصویری مرحله سرطان سینه تعیین می شود.اگر وجود سرطان سینه بعد از آزمایشات و ماموگرافی و سونوگرافی تایید شد، تعیین میزان پیشرفت آن ابتدا بسیار مهم است.سرطان پستان مراحل متفاوتی دارد که در کل شامل مراحل ۰ تا ۴ می باشد و تعیین مرحله آن توسط پزشک و با نمونه برداری و ازمایشاتی چون ماستکتومی و لامپکتومی (برداشتن بخشی از پستان) و نمونه برداری از غدد لنفاوی زیر بغل صورت می گیرد.
 

سرطان سینه مرحله صفر

این دوره را دوره پیش از سرطان نیز می نامند که اولین مرحله سرطان سینه به شمار می آید و معمول ترین آن نیز رشد سلولی غیرطبیعی در کانال های شیری سینه است. این مرحله از سرطان سینه تهاجمی نبوده و به دیگر بافت های سینه سرایت نخواهد کرد اما می تواند در صورت درمان نشدن در آینده به دیگر نقاط سینه سرایت نماید. در این نوع از سرطان، سلول های سرطانی هنوز به غدد لنفاوی و دیگر ارگان های بدن نیز سرایت نکرده اند. این نوع از سرطان معمولاً تنها با جراحی یا پرتو درمانی مداوا خواهند شد.
 

مرحله ی اول سرطان سینه

سرطان سینه مرحله ۱ تهاجمی است بدین معنی که سلول های سرطانی وارد بافت های سالم سینه شده اند. در نوع ۱ امعمولاً تومور کمتر از دو سانتیمتر طول خواهد داشت. سرطان در این نوع به بیرون از سینه سرایت نکرده و هیچ غده لنفاوی درگیر نشده است. در مرحله ۱ نیز هیچ توموری وجود ندارد یا طول آن کمتر از ۲ سانتیمتر است و رشته های نازکی از سلول های سرطانی در غدد لنفاوی یافت می شوند. در سرطان سینه مرحله ۱ معمولاً از روش لوپکتومی برای حفظ سینه و بدنبال آن پرتودرمانی استفاده می شود. برای تومورهای بزرگ تر از یک سانتیمتر نیز ممکن است شیمی درمانی در نظر گرفته شود. روش تکه برداری معمولاً برای تشخیص سرطان در غدد لنفاوی نزدیک سینه تجویز خواهد شد.
 

مرحله دوم سرطان سینه

در سرطان سینه مرحله ۲، سرطان رشد کرده اما هنوز در مراحل اولیه قرار دارد. این مرحله خود دارای دو دسته بندی است. در مرحله ۲ یکی از موارد زیر وجود دارد

* هیچ توموری وجود نداشته و کمتر از ۴ غده لنفاوی مبتلا به سرطان در زیر بازو
* توموری کوچک (کوچک تر از ۲ سانتیمتر) و سرطان در کمتر از ۴ غده لنفاوی زیر بازو
* توموری بین ۲ تا ۵ سانیتمتر بدون این که غدد لنفاوی درگیر شده باشند
* سرطان سینه مرحله ۲ بی می تواند شامل یکی از مراحل زیر باشد:
* توموری به ابعاد ۲ تا ۵ سانتیمتر و رشته های کوچک سلول های سرطانی در غدد لنفاوی
* توموری بین ۲ تا ۵ سانتیمتر و سرطان در کمتر از ۴ غده لنفاوی زیر بازو
* تومور بزرگ تر از ۵ سانتیمتر و بدون درگیر شدن غذذ لنفاوی

اگر چه سرطان سینه مرحله ۲ از مرحله ۱ بزرگ تر است و می تواند شامل درگیر شدن غذذ لنفاوی نیز باشد اما هنوز امکان درمان و بهبودی بسیار بالاست. در این مورد می توان از روش های ماستکتومی یا لوپکتومی به علاوه پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده کرد. در صورت موثر بودن پزشک می تواند از درمان هورمونی و روش های درمانی هدفمند نیز استفاده نماید. در مواردی نیز غدد لنفاوی  تکه برداری شده و یا به طور کلی برداشته خواهند شد. 

سرطان سینه مرحله سوم 

درمان سرطان سینه مرحله ۳ بسیار متنوع است. در برخی از موارد تمام سینه بیمار برداشته می شود که به آن ماستکتومی (mastectomy) گفته می شود. در مواردی دیگر نیز از روش نجات سینه یا لامپکتومی (lumpectomy) و یا پرتودرمانی و در مواردی نیز شیمی درمانی و برداشتن غده لنفاوی درگیر استفاده می شود. برخی بیماران نیز روش های هورمون درمانی و درمان سرطان هدفمند را دریافت خواهند کرد. در برخی موارد نیز ابتدا بیمار تحت شیمی درمانی قرار می گیرد تا سایز تومور کاهش پیدا کند و پس از آن ماستکتومی و پرتودرمانی صورت خواهد گرفت.

هورمون درمانی و درمان سرطان هدفمند نیز ممکن است در صورت لزوم و مفید دانسته شدن مورد استفاده قرار گیرند. افرادی که سرطان سینه آن ها در مرحله ۳ قرار دارد معمولاً برای برداشتن دستکم برخی از غدد لنفاوی درگیر در زیر بازو مورد عمل جراحی قرار گرفته و ممکن است برای درمان غدد لنفاوی نزدیک ترقوه و استخوان سینه تحت پرتودرمانی قرار گیرند.

سرطان سینه مرحله ۳ در واقع از موارد پیشرفته سرطان به شمار می آید. در این مرحله سلول های سرطانی خود را به غدد لنفاوی رسانده اند اما هنوز به دیگر ارگان های بدن سرایت نکرده اند. این مرحله خود بر اساس اندازه تومور و میزان درگیر شدن غدد لنفاوی به سه دسته بندی تقسیم می شود.

* هر یک از موارد زیر می تواند در دسته بندی سرطان سینه نوع ۳ اَی قرار بگیرد
* عدم وجود تومور یا وجود تومور با هر اندازه ای و سرطان در ۴ تا ۹ مورد از غدد لنفاوی مجاور
* توموری بزرگ تر از ۴ سانتیمتر در طول و رشته های کوچک سلول های سرطان سینه در غدد لنفاوی
* توموری بزرگ تر از ۵ سانتیمتر و سرطان در یک تا سه غده لنفاوی در نزدیکی استخوان سینه

سرطان سینه نوع ۳ بی می تواند هر اندازه ای باشد. این نوع از سرطان در دیواره سینه یا پوست سینه رخ می دهد که می تواند با تورم موضع همراه باشد. این نوع نیز تا ۹ غذه لنفاوی مجاور را نیز درگیر خود خواهد کرد. سرطان سینه نوع ۳ سی می تواند توموری در هر اندازه باشد و یا اصلی توموری وجود نداشته باشد. این نوع مواردی که سرطان به ۱۰ یا تعداد بیشتری از غذذ لنفاوی نزدیک بازو و ترقوه سرایت کرده باشد را نیز در بر نمی گیرد.
 

سرطان سینه مرحله ۴

در مرحله ۴ سرطان سینه ، سرطان سینه به نقاط دیگر بدن راه پیدا کرده و به اصطلاح متاستاز کرده است که از این مناطق می توان به استخوان ها، کبد، مغز و ریه ها اشاره کرد. این مرحله را سرطان سینه متازتاتیک می نامند و اگر چه معمولاض غیر قابل درمان انگاشته می شود اما روش های درمانی جدید به بیمار کمک می کنند که چند سال بیشتر زنده بمانند حتی در حالی که بیماری آن ها وارد مراحل پیشرفته ای شده است. اصلی ترین روش درمانی که در واقع تنها به تاخیر انداختن مرگ است استفاده از داروهاست و در برخی موارد نیز شیمی درمانی توصیه می شود.

در زنانی که سرطان سینه آن ها با استفاده از هورمون های زنانه تغذیه می شود از روش های هورمون درمانی مانند استفاده از تاموکسیفن یا بازدارنده های آروماتاز برای جلوگیری از رشد سرطان استفاده می شود. داروهایی که ویژگی های خاص سلول های سرطانی را نشانه می گیرند و در روش موسوم به درمان هدف دار به کار برده می شوند می توانند اثرات آنزیم ها و پروتئین هایی که باعث رشد سلول های سرطانی می شوند را کاهش دهند. در مواردی کمتر نیز از جراحی و پرتودرمانی برای کاهش نشانه ها و عوارض استفاده می شود که اثرات سرطان سینه مانند درد شدید را کاهش می دهند.
 

درمان سرطان سینه

جراحی
نوع جراحی با توجه به نوع و اندازه تومور و هم چنین شرایط جسمانی بیمار در نظر گرفته می شود.

لامپکتومی
شامل برداشت بافت سرطانی و بافت سالم اطراف است. معمولا بعد از جراحی، رادیوتراپی و یا هورمون درمانی برای بیمار در نظر گرفته می شود. در این روش جراحی، از بافت سینه محافظت خواهد شد.

در این روش جراحی، گره های لنفاوی زیر بغل نیز بررسی می شوند تا میزان پخش شدگی سرطان مشخص گردد.

ماستکتومی
برداشت بافت سینه. در صورتی که سرطان تهاجمی باشد، این جراحی به تنهایی موثر نخواهد بود.

در ماستکتومی رادیکال تعدیل شده، سینه و گره های لنفاوی زیر بغل برداشته می شوند، اما عضلات زیر قفسه سینه باقی می مانند. با اینکه بعد از این روش جراحی، رادیوتراپی برای بیمار در نظر گرفته می شود، اما در صورتی که سرطان متاستاز نداده باشد، این روش جراحی به تنهایی موثر خواهد بود.

در ماستکتومی رادیکال، سینه و عضلات زیر قفسه سینه برداشته می شوند.

رادیوتراپی
در این روش، سلول های سرطانی باقی مانده بعد از جراحی، با تابش اشعه نابود می شوند.

رادیوتراپی، درمان موضعی است که تنها بر روی سلول های سرطانی اثر می کند و معمولا پنج مرتبه در طول هفته انجام می شود.

رادیوتراپی یکی دیگر از روش های درمان سرطان سینه است که فاقد درد بوده و عوارض جانبی بسیار کمی را برای بیمار به همراه دارد.

در درمان سرطان سینه، از اشعه های خارجی استفاده می شود، بدین معنا که اشعه از خارج به ناحیه مورد نظر در سینه تابانده می شود.

شیمی درمانی
شیمی درمانی، شامل مصرف داروهایی است که به نابودی سلول های سرطانی و یا توقف رشد سلول ها کمک می کنند. این روش درمانی، سلول های سرطانی که به سایر نواحی مهاجرت کرده اند را نیز نابود می کند.

احتمال بروز عوارض این روش به داروهای مصرفی بستگی دارد و می تواند شامل تهوع، استفراغ، کاهش اشتها و یا خستگی باشد.

توصیه می شود بیماران بعد از پایان درمان، هر سه تا شش ماه یک بار و به مدت دو تا سه سال، جهت چکاپ به پزشک مراجعه کنند.

آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه وجود دارد؟

مهم ترین عوامل خطر برای ایجاد سرطان پستان سن و سابقه خانوادگی است که قابل کنترل و پیشگیری نیست. با این حال، برخی از عوامل خطر را می توان پیشگیری کرد. این موارد شامل پرهیز از استفاده طولانی مدت درمان های هورمونی، بچه دار شدن قبل از 30 سالگی، شیردهی، جلوگیری از افزایش وزن با ورزش و رژیم غذایی مناسب و محدود کردن مصرف الکل است.

زنانی که سابقه خانوادگی دارند در معرض خطر بسیار بالایی هستند و ممکن است از روش های شیمیایی پیشگیری از سرطان سینه بهره مند شوند. این روش شامل مصرف دارو یا مکمل برای جلوگیری از پیشرفت سرطان است. دسته ای از داروها به نام تعدیل کننده های گیرنده استروژن انتخابی (SERM) با جلوگیری از تأثیر استروژن بر برخی از بافت های بدن، از جمله بافت پستان، عمل می کنند. با این روش خطر ابتلا به سرطان پستان را تا 50٪ در زنان در معرض خطر کاهش پیدا می کند.

همچنین انجام چکاپ های منظم و تست ماموگرافی، جهت تشخیص هر گونه تغییر اولیه در بافت سینه توصیه می شود. خانم ها بعد از چهل سالگی، باید سالی یک بار نسبت به انجام این تست اقدام کنند.

خانم هایی که بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان هستند، باید زودتر نسبت به انجام ماموگرافی اقدام کنند.

چاقی بعد از یائسگی و یا مصرف بیش از حد مشروبات الکلی، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهند. به همین خاطر، توصیه می شود خانم ها وزن بدنی خود را در حالت ایده آل نگه دارند و ورزش را در برنامه هفتگی خود قرار دهند.

خانم هایی که از لحاظ ژنتیکی، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند، می توانند داروی تاموکسیفن مصرف کنند. داروی دیگری به نام رالوکسیفن که در درمان پوکی استخوان تجویز می شود، با مهار اثر استروژن، از بروز سرطان سینه پیشگیری می کند.
 

آزمایشات غربالگری مورد نیاز جهت تشخیص سرطان سینه

سرطان پستان هرچه زودتر تشخیص داده شود، احتمال بهبودی آن بیشتر است. ماموگرافی های غربالگری به سادگی اشعه ایکس پستان هستند. هنگام عکسبرداری با اشعه ایکس، هر پستان برای چند ثانیه بین دو صفحه قرار می گیرد. اگر مسئله غیر عادی به نظر می رسد یا نیاز به نماهای بهتر است، نماهای بزرگنمایی شده یا عکس هایی با زاویه خاص گرفته می شوند. ماموگرافی اغلب تومورها را قبل از احساس تشخیص می دهد و همچنین می تواند لکه های ریز کلسیم را که نشانه اولیه سرطان است شناسایی کند. اکثر سرطان های پستان از طریق یافته های غیرعادی ماموگرافی تشخیص داده می شود.
 

بهترین زمان برای انجام ماموگرافی

در حال حاضر، درمورد اینکه خانم ها از چه زمانی باید ماموگرافی را انجام دهد، بحث های زیادی وجود دارد اما به طور کلی:

* زنان 40 تا 44 ساله باید شروع به غربالگری ماموگرافی کنند.
* زنان 45 تا 54 ساله که به طور متوسط ​​در معرض خطر هستند، باید سالانه ماموگرافی غربالگری انجام دهند.
* زنان 55 سال به بالا باید هر 2 سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.

تا زمانی که یک خانم از سلامتی خوبی برخوردار باشد و انتظار برود 10 سال یا بیشتر زندگی کند، غربالگری باید ادامه پیدا کند. اگر سابقه خانوادگی سرطان پستان یا سابقه سلامتی شخصی دارید که خطر شما را افزایش می دهد (قرار گرفتن در معرض اشعه، جهش ژنتیکی)، با پزشک خود در مورد شروع ماموگرافی زودتر یا انجام آزمایش های دیگر مانند MRI پستان یا سونوگرافی صحبت کنید. اکنون بسیاری از مراکز از ماموگرافی دیجیتال و سه بعدی استفاده می کنند که حساسیت بیشتری نسبت به ماموگرافی معمولی دارند.

خانم ها باید با بافت طبیعی پستان خود آشنا باشند و هر گونه تغییر در ظاهر، اندازه، احساس بافت یا نوک پستان و هرگونه ترشحات پستان را به جراح خود اطلاع دهند.

در چه افرادی علاوه بر ماموگرافی غربالگری MRI نیز توصیه شود؟

در جمعیت های خاصی از زنان، مانند موارد زیر:

* زنانی که جهش شناخته شده BRCA 1 یا 2 دارند.
* کسانی که سابقه خانوادگی بسیار بالایی در سرطان پستان یا تخمدان دارند.
* افرادی که قبلاً تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند.

سایر جمعیت های زنانی که از غربالگری ام آر آی بهره مند می شوند، کسانی هستند که قبلاً به سرطان پستان مبتلا شده اند، آن هایی که سرطان لوبولار شناخته شده دارند و کسانی که پستان بسیار متراکمی دارند، تجسم آن ها در ماموگرافی دشوار است. تصمیم گیری در مورد نحوه غربالگری سرطان پستان (با ماموگرافی یا ماموگرافی و MRI ) باید بر اساس وضعیت بیمار و نظر جراح صورت گیرد.
 

آیا شیمی درمانی برای سرطان سینه موجب ریزش مو می شود؟

داروی مهم و اصلی که در شیمی درمانی بیماران سرطان پستان از آن استفاده می شود دارویی است که موجب ریزش موی افراد می شود. به همین دلیل است که در درمان سرطان پستان برخلاف سرطان روده فرد به طور حتمی موهای خود را از دست می دهد.

اما در یک سری از افرادی که بیماری آن ها پیشرفت زیادی نکرده است، احتمال عود یا برگشت بیماری بسیار پایین است و غدد زیر بغل لنفاوی هنوز درگیر نشده باشد، می توان مدت زمان تزریق دارو را کمی طولانی تر کرد. یعنی در طی شیمی درمانی به جای اینکه داروی شیمی درمانی در 4 ساعت به بیمار تزریق شود، 7-8 ساعت طول بکشد. زیرا در این روش کلاه های یخی که روی سر بیمار قرار می گیرد، سر را سرد می کند و خونرسانی پوست سر و مغز را کاهش می دهد. اما این سرد شدن سر ممکن است برای برخی از بیماران قابل تحمل نباشد.
 

نکات مهم در رابطه با ماموگرافی

نکته مهم در ریزش موی ناشی از شیمی درمانی در سرطان پستان این است که این ریزش مو و از دست رفتن مو موقتی است. در برخی از افراد که  پزشک دوره شیمی درمانی کوتاه مدتی برای آن ها تجویز کرده است ممکن است موهای آن ها کم پشت شود اما نمی ریزد. در افرادی که به صورت روتین تحت درمان اصلی شیمی درمانی قرار می گیرند داروی آدرمایسین عامل اصلی ریزش مو می شود.

بلافاصله پس از اتمام شیمی درمانی که یک دوره 4 ماه تا 4 ماه و نیمه است به محض قطع داروها موی بیمار سریع رشد می کند و تقریبا با گذشت یک سال از درمان، موهای آن ها پرپشت می شود. تعداد بسیار کمی از افراد که ممکن است رشد موی کمی داشته باشند، از سوی پزشک به همکاران متخصص پوست و مو معرفی می شوند که با داروهای تقویتی رشد موهای آن ها با سرعت بیشتری انجام گیرد.
 

آیا احتمال بازگشت بیماری سرطان سینه وجود دارد؟

احتمال بازگشت سرطان سینه در همه خانم ها وجود دارد اما احتمال این قضیه که چند درصد است بستگی به عوامل زیادی دارد مانند، سایز تومور، تعداد غدد لنفاوی درگیر شده، گیرنده هورمونی دارند یا خیر، هرسپتین گرفته اند یا خیر و یک سری عوامل دیگر که در برگه پاتولوژی بیمار و اطلاعات اولیه او دیده می شود.

اما زمانی که بخواهیم تقسیم بندی کنیم اولین زمان احتمال شیوع عود دو سال اول است. اگر خانم ها بتوانند دو سال اول را به سلامت طی کنند احتمال خطر افت می کند و نوبت دوم 5 سال است. اگر بیمار در 5 سال بعد از درمان سرطان نیز دچار عود نشود، احتمال عود به یک باره کاهش پیدا می کند. یعنی بعد از 5 سال خیلی انتظار نداریم که خانمی به یک باره دچار عود یا متاستاز شود. اما نه اینکه این احتمال صفر باشد. فقط درصد این احتمال بعد از 5 سال بسیار کم می شود. اگر 10 سال از بیماری خانمی گذشته باشد دیگر احتمال عود بیماری زیر دو یا سه درصد می رسد.

اگر فردی بعد از 15 سال دچار بازگشت سرطان شود دیگر عود سرطان قبلی نامیده نمی شود. بنابراین مهم ترین زمان دو سال اول و بعد 5 سال اول است.

بیوپسی پستان چگونه انجام می شود؟

اگر بخواهیم بیوپسی را به صورت سوزنی انجام دهیم خیلی بهتر است. زیرا بیمار نیاز به اتاق عمل ندارد و با تزریق چند سی سی داروی بی حسی، نمونه برداری انجام می شود. مزایای این نمونه برداری این است که بیمار بیهوش نمی شود ، اتاق عمل نمی رود، هزینه بیمارستان ندارد، بستری نمی شود و هیچ برشی روی سینه او ایجاد نمی شود.

در نتیجه برای عمل جراحی پزشک می تواند در جراحی بیمار انتخاب کند و وابسته به برش قبلی جهت بیوپسی نیست.

بافت های پستان به هیچ وجه دست خورده نمی شود و ساختار بافت پستان تغییر نمی کند. زمانی که جراح قصد جراحی بیمار را داشته باشد کاملا با یک ساختار نرمال مواجه است که به راحتی می تواند هر تغییری که می خواهد برای جراحی بیمار انجام دهد. همچنین تمام نکات تشخیصی برای آن که جراح تشخیص دهد توده پستان چه نوعی است و چه شرایطی دارد با بیوپسی سوزنی قابل انجام است. یعنی برنامه ریزی هر بیمار و نوع جراحی که برای وی تصمیم گیری می شود قبل از عمل مشخص می شود.

بنابراین صحیح ترین اقدام این است که بیوپسی سوزنی برای بیمار انجام شود و نمونه تشخیص داده شود. اگر نمونه سرطانی است تصمیم گیری برای نوع جراحی بیمار برای استفاده از تکنیک های آنکوپلاستی انجام شود که در نهایت نتیجه جراحی را برای بیمار رضایت بخش تر خواهد کرد.
 

روش های بازسازی سرطان سینه چیست؟

انواع روش های بازسازی سینه پس از سرطان برای خانم ها استفاده می شود، چه فلپ عضله خودشان باشد، چه فلپ به علاوه پروتز باشد و چه پروتز یا تزریق چربی باشد. منتها بیمار باید ابتدا ویزیت شود تا تشخیص داده شود چه روش بازسازی برای وی مناسب تر است.
 

کلام آخر

در بروز سرطان پستان نیز همچون اغلب سرطان‌های دیگر دو عامل ژنتیک و محیط نقش به سزایی دارند. بنابراین نمی‌توان گفت که با کنترل هر یک از این عوامل می توان به طور قطعی از بروز این سرطان جلوگیری کرد ولی برخی رفتارهای پرخطر مانند مصرف دخانیات و الکل، مصرف بیش از حد الکل، تحریک بیش از حد ناحیه آگزیلاری (زیر بغل) مثلا استفاده مداوم از اپیلاسیون، مصرف بیش از حد قرص‌های ضد بارداری و قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور مستقیم خورشید ممکن است احتمال بروز این سرطان را افزایش دهند و فرد را مستعد این بیماری کنند. هر چند در این سرطان نقش ژنتیک به عنوان یک عامل بسیار مهم و تعیین‌کننده شناخته شده است.

متاسفانه چون علت دقیق ابتلا به این سرطان مشخص نیست طبیعتا راه‌حل مشخصی برای پیشگیری از آن هم وجود نخواهد داشت ولی خودآزمایی و چکاپ سالیانه توسط پزشک و در صورت نیاز استفاده از ماموگرافی سبب می‌شود که بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شده و از پیشرفت آن جلوگیری شود ولی متاسفانه افراد این موضوع را جدی نگرفته و بعضا حتی در صورتی که متوجه مورد غیر طبیعی در پستان‌هایشان می‌شوند آن را نادیده می‌گیرند و یا به خوددرمانی و درمان‌های خانگی می‌پردازند در نتیجه زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنند بیماری بسیار پیشرفت کرده و شرایط بسیار وخیم است.

بنابراین توصیه‌ی ما به همه ی خانم‌ها مخصوصا خانم‌های بالای ۳۵ سال جدی گرفتن خودآزمایی و چکاپ سالیانه است.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکتر نفیسی
سایت دکتر حجت