تاریخچه ماساژ درمانی و فواید و عوارض آن

ماساژ درمانی چیست؟

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی دارای یک تاریخچه طولانی در فرهنگ‌های مختلف در دنیاست. امروزه مردم گونه‌های مختلفی از ماساژ درمانی را به عنوان مکمل دارو درمانی برای بهبود سلامت خود استفاده می‌کنند.

شواهد علمی در مورد ماساژ درمانی محدود است. محققان هنوز مطمئن نیستند که حین ماساژ درمانی چه تغییری در بدن اتفاق می‌افتد و چگونه ماساژ درمانی بر روی سلامت بدن تأثیر می‌گذارد. ماساژ درمانی در بافت‌های نرم بدن، عضلات، بافت‌های همبند، تاندون‌ها و رباط‌ها انجام می‌شود و در صورتی که توسط فرد خبره و به درستی انجام گیرد، هیچگونه خطری در پی نخواهد داشت.

تاریخچه ماساژ درمانی

تاریخچه ماساژ درمانی به نوشته‌هایی باز می‌گردد که از هزاران سال پیش در چین باستان، ایران، ژاپن، هند، عربستان، یونان، مصر و رم یافت شده است.

ماساژ درمانی یکی از شاخه‌های طب سنتی ایرانی است و پزشکان ایرانی در نوشته‌های خود، در مورد آن بحث کرده‌اند.

ابن سینا تأکید بسیار زیادی به داشتن تحرک جهت حفظ سلامتی دارد. او بیان می‌کند که وقتی مواد زائد در بدن تجمع پیدا می‌کند احتمال بروز عفونت، بیماری‌های سوء مزاجی و ایجاد ورم افزایش یافته و سیستم ایمنی بدن هم تضعیف می‌شود. او می‌گوید که بهترین راه برای پیشگیری از این عوارض، ورزش کردن است. در واقع توضیح می‌دهد که چنانچه تحرک اعضا به صورت صحیح، در زمان مناسب و متناسب با مزاج معتدل فرد صورت گیرد، بدن از مصرف دارو بی‌نیاز می‌شود. همچنین وی از تکنیک‌های ماساژ درمانی برای پخش کردن مواد زائدی که در عضلات تشکیل شده بود و رفع خستگی استفاده می‌کرد.

هدف اصلی در ماساژ درمانی ایرانی، تنظیم حرارت بدن و کمک به دفع مواد زائد است. این نوع ماساژ درمانی بر اساس شدت، سرعت، مدت و نحوه انجام به پنج دسته صلب، نرم، معتدل، کثیر و خشن تقسیم می‌شود. به نظر می‌رسد که عمده تفاوت ماساژ ایرانی با دیگر سبک‌های ماساژ درمانی نه در نحوه اجرای آن بلکه در توجه ویژه به شرایط خاص هر فرد و دلیل اختلال پیش آمده است.

ماساژ درمانی در دوران رنسانس در اروپا بسیار مورد استقبال قرار گرفت. این حرفه در سال ۱۸۵۰ در آمریکا معرفی و شناخته شد و محبوبیت آن در سال ۱۹۷۰ به بعد مخصوصاً در بین ورزشکاران به اوج خود رسید.
 

مزایای ماساژ درمانی چیست؟

ماساژ درمانی در درمان انواع بیماری‌ها بسیار تأثیرگذار است و می‌تواند سلامت فیزیکی و روحی شما را بهبود بخشد.

همچنین تجربه آرامش بعد از یک روز پر مشغله و رهایی از دردهای مزمن، نتیجه استفاده از این روش به طور منظم است که حال خوشی را برایتان به وجود می‌آورد. از جمله فواید ماساژ درمانی می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:

کاهش درد: ماساژ درمانی در بهبود درد پشت، کمر، گردن و آرتروز زانو بسیار تأثیرگذار است.
سرطان: ماساژ درمانی برای کاهش درد بیماران سرطانی، ایجاد آرامش و بالا بردن روحیه آن‌ها مؤثر است.
سلامت روان: ماساژ درمانی به آرامش روان و بهبود افسردگی بیمار کمک می‌کند. همچنین برای آرامش افراد میانسال بسیار مناسب است.

* بازسازی صدمات و آسیب‌های ورزشی
* کاهش استرس
* افزایش آرامش
* اضطراب و افسردگی
* کاهش اضطراب و افسردگی
* کمک به سلامت عمومی

انواع ماساژهای درمانی

زمانی که به پزشک سنتی مراجعه می‌کنید، ابتدا علائم بیماری، سابقه دارویی و پزشکی شما بررسی می‌شود. سپس نوع ماساژ، نقاط مورد نظر و دردناک و میزان فشار مورد نیاز تعیین می‌گردد.

حین ماساژ از روغن‌های گیاهی یا لوسیون برای کاهش سایش پوست استفاده می‌شود. مدت زمان ماساژ ممکن است کوتاه باشد یا یک ساعت و حتی بیشتر طول بکشد. انواع ماساژ طبق مدل‌ آن‌، در نقاط مختلفی از بدن و به شیوه‌های گوناگونی انجام می‌شود. در ادامه، برخی از ماساژهای معروف نام برده شده است:

* ماساژ سوئدی
* ماساژ آروماتراپی
* ماساژ سنگ داغ
* ماساژ بافت‌های عمیق
* ماساژ شیاتسو
* ماساژ تایلندی
* ماساژ رفلکسولوژی
* ماساژ مخصوص خانم‌های باردار
* ماساژ مخصوص ورزشکاران
* کشش لنفاوی

آیا دیدگاه طب سنتی برای ماساژ درمانی برای حفظ سلامت افراد است؟

از منظر طب سنتی ایران ورزش یا ریاضت یکی از مهمترین اصول ضروری حیات است که در پیشگیری از بیماری‌ها حرف اول را می زند. انواع ورزش‌ها و دلک‌های مختلف علاوه بر کمک به جذب مواد غذایی، دفع مواد زائد و افزایش توان بدنی با توجه به شدت، سرعت و مدت آن می تواند آثار درمانی متفاوتی مانند تقویت و سفتی اعضا، وترها و عضلات، افزایش حجم، جذب رطوبت و نرمی اعضای مختلف، اصلاح چاقی موضعی و لاغری موضعی، رساندن فواید روغن ها به بدن، آمادگی برای فعالیت‌های ورزشی، رفع خستگی و مشکلات بعد از فعالیت ورزشی داشته باشد.
 

فواید ماساژ درمانی چیست؟

در مطالعات اخیر آثار مختلف درمانی برای انواع ماساژها بیان شده است که شامل بهبود جریان لنف و خون، پاکسازی مجاری تنفسی، کاهش خستگی، کاهش دردهای مختلف عضلانی اسکلتی، بهبود کمیت و کیفیت خواب، کاهش استرس، افسردگی و اضطراب، کاهش کشیدگی عضلانی، افزایش قابلیت تحرک بافت نرم و افزایش دامنه حرکت بدون درد است.

از چه سنینی باید ماساژ درمانی را شروع کرد و تا چه مدت زمانی می‌توان اینکار را ادامه داد؟

بر اساس دیدگاه طب سنتی ایران همه سنین و افراد با توجه به شرایط خاص می توانند از منافع ورزش و ماساژ بهره ببرند. به طور مثال دلک از زمان نوزادی برای تقویت اعضا به صورت نرم و متناسب با هر عضو توصیه می شود. البته شرایط مختلف بیماری، مزاجی، سن و جنس، هیکل افراد و شرایط دمایی متفاوت باید در نظر گرفته شود. مثلا هوا نباید خیلی سرد یا خیلی گرم باشد و یا اینکه برای کسی که تازه از بیماری فارغ شده مالش قوی مضر است و بهتر است که ماساژ به اعتدال و ملایمت باشد. همچنین برای بیماری های قسمت میانی بدن مانند دستگاه گوارش ورزش مناسب ورزش اندم ها است و برای بیماری های بالاتنه ورزش مناسب ورزش های پایین تنه  است.
 

آیا ماساژ درمانی عوارضی برای افراد دارد و برای چه گروه هایی خطرناک است؟

در ماساژ همیشه باید به این مسئله توجه کرد که چه کارهایی می خواهید انجام دهید و به چه منظوری این کارها انجام می شود. توجه به شرایط مختلف جسمانی، سنی و بیماری های همراه مهم است. وضعیت های عمومی شامل موارد حاد مانند شوک آنافیلاکسی، صرع و تشنج، سکته قلبی، آسم، کومای دیابتیک، آپاندیسیت، نارسایی پیشرفته کلیوی، نارسایی پیشرفته ریوی، کم خونی (بسته به علت)، دیابت عارضه دار، مسمومیت حاملگی و بارداری های نابجا، هموفیلی، خونریزی ها، سرطان، مسمومیت ها، عفونت های خونی باید از ماساژ پرهیز کرد. همچنین تصلب شرایین پیشرفته، تب بسیار بالا، افزایش فشار خون ناپایدار و موارد التهابی موضعی مانند التهابات مفصلی، آرتریت روماتوئید، لوپوس و التهاب حاد رشته های عصبی، انواع مشکلات عروقی مانند فلبیت، ترومبوفلبیت، واریس های مری، کیست های خاص زانو، پوکی شدید استخوانی، زخم های باز و سوختگی های اخیر از موارد قابل ذکر منع ماساژ هستند.
 

 برای کاهش عوارض ماساژ درمانی چه توصیه ای می کنید؟

نکته اساسی اینکه ماساژ درمانی یک تکنیک عملی است که باید توسط متخصص و افراد دوره دیده مورد تایید صورت گیرد. همان طور که گفته شد توجه به نوع کارکرد و هدف از آن باید مورد توجه درمانگر باشد. در روند درمان علاوه بر اخذ رضایت نامه پس از توضیحات لازم، روند ماساژ شامل شکایت اصلی، معاینات اولیه، برنامه درمانی، شرایط بیمار قبل و بعد از هرنوبت ماساژ باید بررسی شود.
 

نکته‌هایی که قبل از درمان با ماساژ باید به آن‌ها توجه شود:

* نباید از ماساژدرمانی به جای درمان‎های رایج استفاده کرد. ماساژدرمانی طب مکمل است و باید در کنار درمان‌های دیگر از آن استفاده شود.

* در شرایط پزشکی خاص حتماً پیش از تصمیم به ماساژدرمانی باید در این باره تحقیق شود و با پزشک مشورت شود.

*از قانونی‌بودن مرکز ماساژدرمانی، مدرک‌ها، مجوزها و تجربۀ درمانگر اطمینان حاصل شود.

* پیشنهادهای درمانگر ماساژ، مانند گیاهان دارویی یا مکمل‌ و رژیم غذایی خاصی حتماً باید با پزشک در میان گذاشته شود.

* افرادی که اختلالات انعقاد خون دارند و تعداد پلاکت‌های خون آن‌ها کم است نباید از ماساژدرمانی استفاده کنند.

* افرادی که داروهای رقیق‌کنندۀ خون مثل «وارفارین» مصرف می‌کنند، نباید ماساژهای شدید انجام دهند.

* بعضی از نقاط بدن نباید تحت ماساژ شدید قرار بگیرند. مانند لخته‌های خون، شکستگی‌ها، زخم‌های باز یا زخم‌های در حال بهبود، عفونت‌های پوستی یا  استخوان‌های ضعیف، همچنین اعضایی که به‌تازگی تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند.

* بیماران مبتلا به سرطان حتماً باید شرایط خود را برای پزشک تشریح کنند. هر توصیه‌ای برای جلسات درمان با ماساژ لازم است از آن‌‎ها بگیرند. فشار روی تومورها و مواردی مانند این ممکن است برای بیمار بسیار خطرناک باشد.

* زنان باردار قبل از انجام ماساژدرمانی باید با پزشک خود مشورت کنند.


منبع: سایت کلینیک طبی سنتی ایران
سایت ایمنا
سایت دکتر سریتا