همه چیز راجع به علت و درمان کابوس شبانه

کابوس شبانه چیست؟

کابوس‌ها، خواب‌هایی کاملاً واقع‌گرایانه و آزاردهنده هستند که فرد را از خواب عمیق بیدار می‌کنند و معمولاً با تپش قلب شدید همراه هستند. کابوس‌ها معمولاً در هنگام حرکت سریع چشم در خواب (REM) و زمانیکه خواب می‌بینید اتفاق می‌افتد. از آنجایی‌ که حرکت سریع چشم در اواخر شب تند‌تر می‌شود، احتمال دیدن کابوس در هنگام دم‌ صبح بسیار شایع‌تر است.

موضوعات کابوس در افراد مختلف متفاوت است. بعضی از کابوس‌ها در اکثر افراد مشترک هستند. مثلاً بعضی از افراد بزرگسال، سقوط از ارتفاع را در خواب تجربه می‌کنند. تجربه یک رویداد آسیب‌زا مانند تصادف یا حمله می‌تواند باعث دیدن کابوس‌های مکرر شود.

وحشت‌های شبانه و کابوس، هردو باعث پریدن از خواب می‌شود. اما این دو اختلال با یکدیگر تفاوت دارند. وحشت شبانه معمولاً در ساعات اولیه خواب رخ می‌دهد. و بعد از پریدن از خواب، دلیل این وحشت فراموش می‌شود.1
 

علائم کابوس های شبانه

علائم و نشانه‌های کابوس های شبانه که توسط DSM-5 طبقه بندی شده است، عبارت است از :

تکرار شدن خواب های طولانی، پریشان کننده و خواب‌هایی که آن ها را به خوبی به یاد می آوریم. این خواب‌ها عموماً در زمینه فرار از تهدیدها برای زنده ماندن، داشتن امنیت و حفظ جسم و جان هستند. کابوس‌ها اغلب در نیمه دوم قسمت اصلی خواب اتفاق می افتند.

هنگام بیدار شدن از رویاهای پریشان کننده، فرد به سرعت هوشیار می شود.

اختلال خواب باعث پریشانی و زجر قابل توجهی در زمینه‌های اجتماعی، کاری یا سایر حوزه‌های مهم عملکردی می‌شود.

علائم کابوس به اثرات فیزیولوژیکی یک ماده، به عنوان مثال اعتیاد به مواد، یا یک دارو مرتبط نیست.

وجود همزمان اختلالات روانی و پزشکی و دیدن خواب‌های پریشان کننده که در ارتباط با همین اختلالات است.

همانگونه که پیش‌تر نیز به این موضوع اشاره شد، کابوس های شبانه در کودکان و نوجوانان بیشتر و در بزرگسالان کمتر اتفاق می‌افتد. البته نیمی از بزرگسالان نیز کابوس های شبانه را در طول زندگی خود تجربه کرده‌اند. در این میان اختلال کابوس های شبانه در زنان بیشتر از مردان ممکن است اتفاق بیفتد.

البته اگر این اختلال در دوره‌های موقتی اتفاق بیفتند، نیازی به درمان ندارند. کابوس های شبانه ممکن است با وقایع آسیب زا یا نامطلوب، خواب نامنظم، کمبود خواب و خستگی ناشی از مسیرهای پروازی طولانی (jet lag) افزایش یابند.

حدود یک درصد از بزرگسالانی که کابوس های شبانه مکرر را تجربه می کنند و به همین دلیل دچار اختلال خواب می‌شوند، باید به دنبال درمان باشند. این افراد ممکن است از نداشتن عملکرد مناسب در محل کار، مدرسه یا در محیط خانه رنج ببرند.2

چند عامل مؤثر در دیدن کابوس شبانه

 

اضطراب و استرس

نگرانی از کار، استرس از رابطه‌ای که دارید و ... موضوعاتی هستند که در دیدن کابوس‌های شبانه نقش دارند.
 

خوردن قبل از خواب

این میان وعده دیررس متابولیسم را افزایش می‌دهد و باعث فعال‌تر شدن مغز و زمان خواب بیشتر شود؛ مطالعه‌ای که در مجله The Mind and Body منتشرشده است، نشان داد که 7 نفر از 10 نفر شرکت‌کننده ‌ای که قبل از خواب فست فود خوردند از دیدن کابوس شبانه شکایت کردند.
 

افسردگی

مسائل روحی و روانی مربوط به تغییراتی در زندگی مانند طلاق و جدایی، از دست دادن عزیزان، مشکلات اقتصادی و نگرانی‌های شغلی می‌تواند منجر به دیدن کابوس شود.
 

اختلالات خواب

سندرم پای بی‌قرار، انقباض عضلات در خواب، گرفتگی نفس و آپنه همه این شرایط می‌تواند در دیدن کابوس مؤثر باشد.
 

داروها

برخی داروها مثل داروهای ضدافسردگی و خواب‌آور روی مغز اثر گذاشته و باعث دیدن کابوس در خواب شبانه می‌شوند.
 

ترک مواد مخدر

افرادی که به‌تازگی ترک مواد مخدر را پشت سر گذاشته‌اند کابوس‌های بسیار واضحی را تجربه می‌کنند که معمولاً سناریوهایی را در خود گنجانده‌اند که باعث ایجاد حس ناامیدی، وحشت و اضطراب شدید در فرد می‌شود.
 

بی‌خوابی

 این وضعیت ممکن است خود را به شکل کابوس‌های آزاردهنده نشان دهد.

چند نمونه از رایج‌ترین کابوس‌های شبانه عبارت‌اند از دیدن دندان‌های در حال ریزش، تحت تعقیب بودن، ناتوانی در پیدا کردن سرویس بهداشتی، برهنه بودن درملأعام، آماده نبودن برای امتحان، پرواز کردن، افتادن، قرار گرفتن در یک وسیله نقلیه غیرقابل‌کنترل، پیدا کردن یک اتاق جدید در خانه و تأخیر و دیر رسیدن.3
 

تشخیص

هیچ آزمایشی برای اختلال کابوس انجام نمی‌شود. کابوس‌ها تنها به‌عنوان اختلالی در نظر گرفته می‌شوند که روی کیفیت خواب تأثیر می‌گذارند و باعث پریشانی و دلهره می‌شوند. برای تشخیص اختلال کابوس، پزشک سابقه پزشکی و علائم را بررسی می‌کند.

پزشک ممکن است برای شناسایی شرایطی که ممکن است باعث ایجاد کابوس شود، معاینه فیزیکی انجام دهد. اگر کابوس‌های مکرر شما نشان‌دهنده اضطراب است، پزشک ممکن است شمارا به یک روانشناس معرفی کند.

علائم اختلال کابوس معمولا بر اساس توصیفات شما از تجربیاتتان تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است از شما درباره‌ی سابقه‌ی خانوادگی شما درزمینهٔ اختلالات خواب سوال‌هایی بپرسد.
 

پلی سومنوگرافی (مطالعه خواب)

اگر خواب شما به‌شدت آشفته است، پزشک ممکن است یک مطالعه خواب شبانه را برای تشخیص اینکه کابوس‌ها به اختلال خواب دیگری مرتبط هستند یا نه توصیه کند. در این آزمایش حسگرهایی که روی بدن شما قرار می‌گیرند، امواج مغزی، میزان اکسیژن در خون، ضربان قلب و تنفس و همچنین حرکات چشم و پا را هنگام خواب ضبط و کنترل می‌کنند. ممکن است از شما فیلم گرفته شود تا رفتار شما در طول خواب بررسی شود.1

درمان کابوس های شبانه

درمان کابوس های شبانه نیز با توجه به آنچه که در DSM-5 به آن اشاره شده است، می‌تواند به صورت‌های زیر انجام گیرد.

اگر دچار استرس مزمن هستید، حمایت از طرف دوستان و نزدیکان می تواند به شما کمک کند.

شاهد یک اتفاق تلخ بودن و یا تجربه آن ممکن است سایر زمینه‌های عملکردی شما را تحت تأثیر قرار دهد. در چنین شرایطی مشاوره با یک متخصص بهداشت روان توصیه می شود.

به اشتراک گذاشتن احساسات خود با خانواده، دوستان و یا یک درمانگر ممکن است به شما در مقابله بهتر با وقایعی که برای شما ایجاد ناراحتی می‌کنند، کمک کند.

در شرایط خاصی ممکن است سلامت جسمی شما نیاز به توجه داشته باشد. در این حالت ورزش منظم و تداوم در رعایت بهداشت و خواب کافی مفید است. با انجام فعالیت های بدنی، ممکن است سریعتر بخوابید و از خواب عمیق تری لذت ببرید.

یادگیری نکات مفیدی در زمینه آرامش درمانی برای کاهش تنش عضلات و کاهش اضطراب نیز برای درمان کابوس های شبانه موثر است.

در برخی موارد ممکن است لازم باشد تا در مورد داروهای تجویزی با پزشک متخصص مشورت کنید. ممکن است نیاز به قطع دارو و امتحان کردن گزینه های دیگر داشته باشید.

استفاده از آرامبخش‌ها، الکل، کافئین و سایر محرک‌ها را به ویژه در هنگام خواب ترک کنید.2

پینوشتها
1.www.pezeshkekhoob.com
2.www.darmankade.com
3.www.erfansalamat.com