آشنایی با صفر تا صد آزمایشات دوران بارداری

آزمایشات دوران بارداری

آزمایش‌‌های بارداری یکی از اقدامات مهم برای مراقبت‌های دوران بارداری است. این آزمایش‌ها اطلاعاتی را دربارۀ سلامت شما و فرزندتان در اختیار پزشک می‌گذارد و کمک ‌‌می‌کند تا هر نوع مشکل مؤثر در سلامت جنین و شما مثل نقص‌‌های مادرزادی، بیماری‌‌های ژنتیکی و عوارض بارداری تشخیص داده شود. برخی از آزمایش‌های بارداری برای همۀ زنان تجویز می‌شود، درحالی‌که برخی از آنها فقط با توجه به شرایط زنان باردار و تشخیص پزشک تجویز خواهد شد.1
 

آزمایش ادرار در دوران بارداری

در اولین جلسات معاینۀ بارداری پزشک معمولاً درخواست انجام یک آزمایش ادرار کامل و کشت ادرار را خواهد داد. برخی پزشکان در هر جلسه معاینه یا هر سه ماه یک بار درخواست آزمایش ادرار ‌می‌دهند و پزشکان دیگر تا زمانی که نشانه‌های هشداردهنده‌ای وجود نداشته باشد از شما آزمایش ادرار دیگری نمی‌گیرند.

این موضوع که آیا در هر جلسه از معاینات بارداری، آزمایش ادرار لازم است یا خیر، بستگی به تشخیص پزشک دارد.1
 

آزمایش خون

این آزمایشات در مطب پزشک انجام می‌شوند. یک آزمایشگاه تشخیص پزشکی، با انجام آزمایش خون، وضعیت هورمون Hcg را می‌سنجد. 

آزمایشات خون، برای تعیین حاملگی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
 

آزمایش خون Hcg– از نوع کیفی

هدف این تست، بررسی میزان تولید HCG در بدن است. بدین ترتیب یک پاسخ ساده بله یا خیر راجع به باردار بودن فرد حاصل می‌شود.
 

آزمایش خون HCG- از نوع کمی

هدف این تست، تعیین دقیق میزان hcG در بدن است. 

اصلی‌ترین دلیل غیرعادی شدن میزان HCG، عدم اطمینان راجع به تاریخ‌های حاملگی است.

اگر سطح HCG بیشتر، یا کمتر از حد مورد انتظار باشد، آنگاه پزشک با توجه به مدت زمان پیش‌بینی شده از طول دوره حاملگی، دستور انجام آزمایشات بیشتر را صادر می‌کند. آزمایش اولتراسوند، یا آزمایشات HCG تکمیلی، طی چند روز انجام می‌شوند.

اصلی‌ترین دلیل غیرعادی شدن میزان HCG، عدم اطمینان راجع به تاریخ‌های حاملگی است. بدین ترتیب مشخص می‌شود که شما در چه مرحله‌ای از حاملگی قرار دارید، و این نتایج تا چه اندازه‌ای با انتظارات شما سازگاری دارند.
 

آزمایش خون HCG – کمی (عددی)

دقت بسیار بالایی دارد، زیرا مقدار دقیق HCG خون را می‌سنجد. مقادیر قابل تشخیص توسط این آزمایش، به مراتب کمتر از مقادیر قابل تشخیص توسط آزمایش کیفی، یا آزمایش ادرار است.

سرعت تشخیص آزمایشات HCG خون، بیشتر از آزمایشات ادرار است. آزمایشات خون، معمولاً گران‌قیمت‌تر از آزمایشات خانگی هستند. مشخص شدن نتایج این آزمایشات، مستلزم انتظار بیشتری است. مشخص شدن نتایج آزمایشات خون، به یک هفته یا بیشتر زمان نیاز دارد.2

آزمایش‌های تشخیصی تهاجمی بارداری

این نوع آزمایش‌های تشخیصی، آزمایش‌هایی تهاجمی است که برای تشخیص قطعی نقص‌های مادرزادی استفاده می‌شود. از آنجا که این آزمایش‌ها می‌تواند باعث آسیب رساندن به جنین شود، انجام آنها با احتیاط صورت می‌گیرد. در مواردی که غربالگری پرخطر باشد، معمولاً آزمایش‌های تشخیصی برای اطمینان از وجود ناهنجاری انجام می‌شود. این آزمایش‌ها به این دلیل که دقت بالایی در تشخیص دارند، تنها ملاک پزشکی قانونی برای صدور مجوز ختم بارداری است.
 

نمونه‌برداری از پرزهای جفتی یا cvs

در این آزمایش، پزشک با وارد کردن یک سوزن به داخل شکم یا وارد کردن یک لولۀ باریک به درون واژن، نمونۀ کوچکی از جفت برمی‌دارد و با بررسی نمونه، سندرم داون یا دیگر عارضه‌‌های ژنتیکی را تشخیص ‌‌می‌دهد. این آزمایش با اطمینان، وجود یا نبود مشکل را نشان ‌‌می‌دهد اما مثل آمنیوسنتز با خطر سقط جنین همراه است.
 

آمنیوسنتز (amniocentesis)

پزشک با وارد کردن یک سوزن به داخل شکم مادر، نمونه‌ای از مایع اطراف جنین بر‌‌می‌دارد و آن را برای تشخیص اختلالات کروموزومی و نقص‌‌های مادرزادی بررسی ‌‌می‌کند. این آزمایش امکان تشخیص نقص‌های لولۀ عصبی را نیز برای پزشک فراهم می‌کند. آمنیوسنتز با خطراتی مانند سقط جنین همراه است. این آزمایش معمولاً در هفتۀ ۱۶ بارداری انجام می‌شود.1
 

سونوگرافی‌ های دوران بارداری

از ابتدای بارداری تا پایان آن، معمولاً سه یا چهار سونوگرافی برای کنترل سلامت جنین و مادر انجام می‌شود. سونوگرافی‌های دوران بارداری به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ سونوگرافی‌ های معمول که لازم است هر زن بارداری آنها را انجام دهد و سونوگرافی‌‌های تشخیصی و تکمیلی که در صورت لزوم درخواست انجام آن داده می‌شود. 

به منظور کنترل روند بارداری و رشد جنین، همچنین غربالگری نقص‌های مادرزادی جنین، بهتر است مادر باردار در طول بارداری چند سونوگرافی را انجام دهد.
 

سونوگرافی NT

سونوگرافی NT بخشی از غربالگری سه ماهۀ اول بارداری است و معمولاً طی هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود. در این نوع سونوگرافی، پزشک میزان مایع پشت گردن جنین را با هدف بررسی احتمال اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و تریزومی ۱۸ اندازه‌گیری می‌کند.

سونوگرافی NT در کنار آزمایش خون غربالگری، احتمال ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی را بررسی می‌کند و در صورت وجود احتمال بالا، پزشک برای تشخیص قطعی، آزمایش‌هایی مانند CVS را تجویز خواهد کرد.
 

اسکن ناهنجاری‌های جنین یا آنومالی

اسکن آنومالی که سونوگرافی اواسط بارداری یا سونوگرافی تفصیلی نیز نامیده می‌شود بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۸ قابل انجام است. اما از آنجا که بر اساس قوانین ایران، سقط‌درمانی با محاسبۀ تاریخ اولین روز قاعدگی فقط تا پایان هفتۀ ۱۹ امکان‌پذیر است، این اسکن در فاصلۀ هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام می‌شود تا در صورت وجود مشکلی که نیاز به ختم بارداری دارد، این امکان برای والدین وجود داشته باشد.
 

سونوگرافی سه‌بعدی و چهاربعدی

انجام سونوگرافی سه‌بعدی و چهار‌بعدی اختیاری است و یکی از سونوگرافی‌های معمول و استاندارد بارداری نیست. پزشکان اغلب این سونوگرافی‌ها را بنا به درخواست زنان باردار تجویز می‌کنند و همۀ پزشکان نیز امکانات سونوگرافی سه‌بعدی و چهار‌بعدی را در مطبشان ندارند.
 

اکوکاردیوگرافی قلب جنین

اکوکاردیوگرافی جنین، نوعی تصویربرداری تخصصی با استفاده از اسکن قلب جنین با تمام جزئیات است که برای تشخیص نقص‌های قلب استفاده می‌شود. اگر پزشک در معاینات روتین بارداری و سونوگرافی‌ها مشکلی را مشاهده کند، معمولاً برای بررسی دقیق‌تر عملکرد قلب جنین، اکوکاردیوگرافی قلب جنین را تجویز می‌کند.3

آزمایش غربالگری دیابت بارداری

به منظور غربالگری دیابت بارداری، پزشک معمولاً برای همۀ زنان باردار در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمایش‌هایی را توصیه می‌کند. معمولاً آزمایش‌های غربالگری دیابت بارداری به دو روش انجام می‌شوند.

یکی از این روش‌ها تست چالش گلوکز است. در این روش به زن باردار، ۵۰ گرم گلوکز خوراکی داده می‌شود و بعد از یک ساعت گلوکز خون از طریق یک نمونه‌گیری خون ساده اندازه‌گیری می‌شود، درصورتی‌که گلوکز خون کمتر از ۱۴۰میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، وضعیت طبیعی محسوب خواهد شد و در غیر این صورت، مرحلۀ دوم آزمایش که آزمایش تحمل گلکوز خوراکی است درخواست می‌شود. در این آزمایش ابتدا قند خون ناشتا اندازه گرفته می‌شود و سپس به فرد ۱۰۰ گرم گلوکوز خوراکی داده می‌شود و میزان قند خون سه بار؛ یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت پس از خوردن گلوکز اندازه‌گیری می‌شود.

پزشک با بررسی نتایج، تشخیص قطعی دیابت بارداری را می‌دهد. روش دیگر روش یک مرحله‌ای است که در آن آزمون چالش گلوکز حذف شده است و پزشک تست تحمل گلوکز خوراکی دو ساعته با ۷۵ گرم گلوکز را درخواست می‌کند.3
 

آزمایش های سه ماهه اول بارداری

در سه ماهۀ اول بارداری، پزشک برای زیر نظر گرفتن وضعیت سلامت شما و جنین آزمایش‌هایی را تجویز خواهد کرد.2
 

آزمایش های سه ماهه دوم بارداری

در سه ماهۀ دوم بارداری گاهی نیاز است آزمایش‌هایی را با تشخیص پزشک انجام ‌دهید. بهتر است از قبل نسبت به آنها آگاهی داشته باشید تا زمانی که پزشک انجام آنها را برای شما ضروری تشخیص دهد، بهتر بتوانید تصمیم بگیرید. 2
 

آزمایش های سه ماهه سوم بارداری

در سه ماهۀ سوم بارداری با توجه به این که زمان زایمان نزدیک می‌شود، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای بررسی وضعیت و آمادگی شما برای زایمان درخواست کند. شناخت این آزمایش‌ها و آگاهی نسبت از آنها به شما کمک کند تا بتوانید راحت‌تر متوجه صحبت‌های پزشکتان شوید.​​​​​​2

پینوشتها
1.www.nooralab.com
2.www.darmankade.com
3.www.madarsho.com