علل و علائم اسهال در نوزاد

یکی از متداول ترین مشکلات مادرانی که تازه صاحب فرزند شده اند مشکل مدفوع نوزاد و البته اسهال او است بطوریکه تمام نوزادان در ماه ها یا سالهای نخستین پس از تولد در مراحلی از زندگی خود دچار آن می شوند.
 

علل بروز اسهال

اسهال در نوزادان یا اجابت مزاج مکرر غیر معمول اغلب و نه همیشه ناشی از نوعی عفونت ویروسی است.
 
این عارضه همچنین می تواند در نتیجه مصرف بیش از حد میوه در رژیم غذایی یا حساسیت یا عدم تحمل غذایی باشد، در واقع بعضی از والدین بر این عقیده اند که دندان درآوردن نیز موجب بروز اسهال در نوزاد می شود.
 
در صورتی که نوزاد به طور ناگهانی دچار اسهال شده بطوریکه در ابتدا با تب و استفراغ و بی اشتهایی همراه باشد به احتمال زیاد این اسهال نوعی عفونت ویروسی است. این وضعیت خود به خود از بین می رود اما می تواند از چند روز تا چند هفته به طول انجامد.
 
نگران کننده ترین عارضه جانبی اسهال (غیر از درد ناحیه مقعد) کم شدن آب بدن است (در ادامه علائم کم آبی بدن آورده شده است).
 
در صورتی که فرزندتان در 24 ساعت گذشته شش یا تعداد بیشتری دوره اسهال را گذرانده باشد باید او را نزد پزشک ببرید.
 

چگونه می توان تشخیص داد که نوزاد دچار اسهال شده است؟

گاهی اوقات تشخیص آن آسان نیست. نوزادان کوچکتری که از شیر مادر تغذیه می کنند اغلب دارای مدفوع زرد بسیار نرمی هستند که این نوع مدفوع کاملاً طبیعی می باشد. با این حال چنانچه مدفوع او آبکی، دارای رگه های خلط بوده و به طور غیر معمولی بو می دهد و دفعات دفع بیش از حد معمول می باشد آنگاه می توان گفت که دچار اسهال شده است.
 
والدین غالباً به دلیل تنوع رنگ و تعداد دفعات دفع نوزاد تازه متولد شده دچار سردرگمی می شوند اما کثیف کردن پوشک تا 5 مرتبه در روز امری کاملاً طبیعی است.
 
تشخیص اسهال در نوزادان کمی بزرگتر آسان تر است به این دلیل که تا آن موقع خود متوجه شده اید که ظاهر و بوی مدفوع نوزاد چگونه است!
 
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند اغلب در طول هر نوبت تغذیه یا بلافاصله پس از آن اقدام به دفع می نمایند.
 
این امر به دلیل آن است که با پر شدن معده، شیر موجب تحریک مجاری روده ای شده و نوزاد را وادار به اجابت مزاج می نماید. اکثر نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند ظرف یک ماه خود را به گونه ای سازگار می سازند که یک یا دو مرتبه در روز اجابت مزاج داشته باشند.
 

چگونه می توان اسهال در نوزاد را درمان ساخت؟

در ادامه نحوه رسیدگی و درمان انواع اسهال را معرفی می کنیم.
 

اسهال خفیف

در صورتی که فرزندتان هنوز از شیر مادر تغذیه می کند بنابراین به این کار ادامه دهید. شیر مادر دارای مایعات و الکترولیت های مورد نیاز جهت جلوگیری از کم آبی بدن می باشد.
 
چنانچه کوچولویتان را از شیر گرفته اید، آب میوه را از رژیم غذایی اش حذف کنید و مقدار زیادی آب جوشیده خنک شده به او بدهید. رژیم غذایی او را به یک رژیم غذایی ساده و ملایم (مانند موز، نان تست، برنج، کراکر خشک و ماست مخصوص نوزاد) تغییر دهید.
 

اسهال حاد

چنانچه هنوز فرزند خود را از شیر نگرفته اید و او را با شیر مادر تغذیه می کنید، به این کار خود ادامه دهید. سعی نکنید به فرزندتان هیچ گونه داروی افراد بزرگسال بدهید، به این دلیل که می توانند عوارض جانبی جدی و خطرناکی را به همراه داشته باشند.
 
تا آنجا که امکان دارد فرزندتان را در آغوش گرفته و آرام سازید و پوشک او را به موقع تعویض کنید. هنگام تعویض پوشک به آرامی و مراقبت زیاد این کار را انجام دهید به این دلیل که پوست کودک به دلیل اسهال براحتی می تواند زخم شود.
 
لباس ها و ملحفه های او را جداگانه بشویید تا از انتشار عفونت جلوگیری شود. مرتباً دستان او و دستان خود را بشویید تا از شیوع میکروب به سایر افراد جلوگیری شود.
 

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که اسهال بیش از 12 ساعت به طول انجامیده یا همراه با درد شکم، تب یا مدفوع خونی است یا نشانه هایی حاکی از کم آبی بدن را در فرزند خود مشاهده می کنید با پزشک او تماس بگیرید.
 
پزشک به احتمال زیاد داروی خوراکی اُ آر اس (ORS) را جهت جبران مواد مغذی و آب از دست رفته بدن در حین اسهال تجویز خواهد کرد.
 
این دارو معمولاً پودری شکل است بطوریکه می توانید آن را در آب حل کرده و به فرزند خود در مقادیر اندک و مکرر بدهید. اهمیت دارد که این محلول را دقیقاً طبق دستورالعمل آورده شده بر روی پاکت درست کنید. هرگز این دارو را به غذا یا آب میوه کودک اضافه نکنید.
 

علائم کم آبی بدن

* گود افتادگی چشم یا رنگ پریدگی و پف کردن پوست
 
* خشک شدن پوست یا لبها
 
* سستی و بی حالی (بی حسی و بی توجهی به اطراف)
 
* گریه بدون اشک
 
* فرو رفتگی ملاج سر
 
* رنگ پریدگی دست و پا
 
* ادرار با رنگ زرد پررنگ
 
* خیس کردن کمتر از معمول پوشک
 

علت بروز اسهال چیست؟

شایع ترین علت بروز اسهال ویروسی تحت عنوان روتاویروس است.
 
روتاویروس از طریق مدفوعی ـ دهانی (faecal-oral) و بوسیله تماس با دستها، سطوح و اشیاء آلوده انتقال می یابد.
از آنجا که ترمیم پوشش روده در نوزاد پس از ابتلاء به یک بیماری ویروسی مدت زمانی طول می کشد، در نتیجه اسهال می تواند چند روز یا حتی چند هفته ادامه یابداین امر موجب بروز عارضه گاستروانتریت می شود. این عارضه نوعی عفونت روده به حساب آمده که به پوشش داخلی روده آسیب می رساند. پوشش آسیب دیده موجب نشت مایع شده و غذا بدون آنکه مواد مغذی اش جذب شود از آن عبور می کند. این امر اغلب موجب ایجاد بوی بسیار بد اسهال آبکی سبز یا قهوه ای می شود که در چند روز اول همراه با تب و استفراغ خواهد بود. از آنجا که ترمیم پوشش روده در نوزاد پس از ابتلاء به یک بیماری ویروسی مدت زمانی طول می کشد، در نتیجه اسهال می تواند چند روز یا حتی چند هفته ادامه یابد.
 
برای فرزند تان در دو و سه ماهگی واکسن خوراکی علیه روتاویروس تجویز می شود.
 
رعایت بهداشت می تواند احتمال بروز اسهال را کاهش دهد، به این دلیل که میکروارگانیسم های عامل این عارضه به راحتی از دست به دهان منتقل می شوند. بنابراین پس از دست زدن به پوشک کثیف یا استفاده از توالت دست های خود را کاملاً با آب و صابون بشویید.
 
جهت جلوگیری از انتقال اسهال فرزندتان به سایر کودکان، حداقل 48 ساعت پس از آخرین دوره بیماری از فرستادن او به مهد کودک خودداری کنید و تا دو هفته پس از آن او را به شنا نبرید.
 

اسهال همچنین می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

* عدم تحمل غذا یا آلرژی غذایی
 
* سرفه و سرماخوردگی
 
* داروهای آنتی بیوتیک
 
* مسمومیت غذایی
 
* کمبود آنزیم گرچه این موارد نادر می باشند.
 
سلب مسئولیت: اطلاعات موجود در این برنامه یا مقاله با کمک از کارشناسان و اطلاعات موجود در اینترنت بدست آمده است. داده های موجود در این مقاله ممکن است با داده های مربوط به کودک شما مطابقت نداشته باشد. اکیداً توصیه می شود رهنمودها و توصیه های موجود در این برنامه را بدون مشورت با پزشک خود اعمال نکنید.
 
 
منبع: اپلیکیشن ردیاب کودک (‏Baby Tracker‏)‏