گیاه آلوئه ورا؛ از معرفی انواع آن تا کاشت و نگهداری

نام گل	آلوئه ورا
نام انگلیسی	Aloe  vera
نام علمی	Aloe  vera
زادگاه	شرق و جنوب افریقا و مناطق مدیترانه‌ای

گیاه آلوئه ورا که نام دیگر آن صبر زرد است گیاهی است پراز خواص دارویی که در افزایش تقویت بدن نیز نقش دارد.و می توان آن را به عنوان مشهورترین کاکتوس دنیا نام برد.

نام علمی این گیاه Aloe  vera  و از خانواده سوسنیان (liliaceae) میباشد.

زادگاه این گیاه در مناطق مدیترانه ای و شرق و جنوب افریقا است و تا امروز 300 گونه از این گیاه شناسایی شده است. گیاه آلوئه ورا دارای خواص دارویی، خوراکی و آرایشی است که بیشتر در مناطق گرمسیر پرورش داده میشود ولی امروزه می توان در گلخانه و حتی در منازل نیز پرورش داد.

امروزه شواهدی است که نشان می دهد مصریان باستان از آلوئه ورا برای شستن دست و صورت خود از آن استفاده می کردند. و گفته می شود که کلئوپاترا نیزاز این گیاه برای پوست خود استفاده می‌کرده است.

از فواید آلوئه ورا این است که می توان آن را برای زیبایی پوست، مو و بهترشدن سوختگی‌ها استفاده کرد. و همچنین برای درمان آسم، اگزما، سوء هاضمه، تصفیه خون و... میتوان استفاده کرد.

اگر از این گیاه برای ریزش مو استفاده می کنید ، عصاره آن را به موهای خود مالیده و ماساژ دهید و کمی صبر کنید بعد موهای خود را شسته و این کار را هفته ای دو بار تکرار کنید تا نتیجه اش را ببینید.

 گیاه آلوئه ورا را می‌توانید به راحتی در منزل نگهداری کنید گلدان این گیاه را در محلی پرنور بگذارید تا در طول روز ۳ تا ۴ ساعت نور دریافت کند تا رشد بهتری داشته باشد.
 

 انواع و اقسام گونه های گیاه آلوئه ورا

این گیاه را می توان به دو نوع تقسیم کرد، یک نوع آن که خواص درمانی دارد و خوراکی است و نوع دیگرش که سمی است و قابل استفاده نیست.
 

نام گونه خوراکی

گیاه Aloe vera Barbadensis ، یکی از انواع خوراکی و رایج است که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه دارای برگهای سبز و ضخیم است که گلهایی زرد رنگ می دهد. این گونه خوراکی کناره برگ هایش تیغ هایی دارد و این گیاه مانند گل رز به شکل دایره دور تا دور برگ های گیاه رشد می کند.



 

نام گونه غیر خوراکی

گیاه Aloe vera var.chinensis ، یکی از انواع غیر خوراکی و غیر درمانی است که بیشتر برای تزئینات استفاده می شود. ظاهر این گیاه دارای برگ های خال خالی و نازک است تعداد برگهایش بیشتر از آلوئه ورا خوراکی است و پهنای کمی نسبت به  آلوئه ورا خوراکی دارد و نازک تراست.

 روی این برگها لکه های سفید و زرد دیده می شود و در فصل بهار و تابستان این گیاهان رشد بیشتری دارند و گلهای نارنجی رنگ زیبایی می دهند.

نحوه کاشت

تعویض گلدان

برای گیاه آلوئه ورا باید گلدانی سفالی به سایز خود گیاه انتخاب کرد و بهتر است از ترکیب ماسه یا پولیت 40 درصد با خاک برگ برای خاک گلدان استفاده کرد تا گیاه رشد خوبی داشته باشد.

بهتراست تعویض خاک گلدان هر 6 ماه یک بار انجام شود ، در این قسمت توجه داشته باشید که زهکشی های گلدان مسدود نشود زیرا در غیر این صورت ریشه ها فاسد می شود و گیاه از بین می رود.

بعد از 12 ماه که ریشه های گیاه به اندازه کافی رشد کردند می توان گلدان گیاه را تعویض کرد.
 

خاک

برای این گیاه بهتر است از خاکی سبک با زهکشی بالا استفاده کرد که آب را داخل خودش نگه ندارد و سریع خارج شود ، در اینجا می توان از خاک آماده کاکتوس یا ترکیبی از ماسه، پرلیت و خاک برگ یا ترکیب پیت ماس استفاده کرد.

و بهتر است آبی که زیر گلدان جمع می شود را خالی کنیم.
 

نحوه تکثیر

این گیاه را از دو روش پاجوش وقلمه برگ می توان تکثیر کرد.
 

روش پاجوش

این روش یکی از ساده ترین روشهای تکثیراست که معمولا در فصل بهار یا تابستان انجام می شود زیرا پاجوش ها در گیاه آلوئه ورا هر 6 ماه یک بار جوانه می زند.

در این قسمت باید جوانه های آلوئه ورا را از ریشه به آرامی جدا کرد و در یک گلدان دیگر با سایز مناسب کاشت، بعد از 2تا3 هفته گیاه ریشه زده و رشد می کند و ما یک آلوئه ورای جدید خواهیم داشت.


 

روش قلمه برگ

در روش قلمه برگ اول باید برگی مناسب برای تکثیر انتخاب کنیم وبهتر است طول  این برگ  ۸ سانتی‌متر به بالا باشد.

در این قسمت با یک چاقوی تیز برگ مورد نظر را در جهت رو به پایین می بریم. توجه داشته باشید که چاقویتان حتما تیز باشد تا از خراب شدن انتهای برگ جلوگیری شود. در این قسمت سعی کنید ،زمان بریدن به برگ فشار زیادی وارد نکنید تا به انواع قارچ و باکتری آلوده نشود.



بعد از آنکه برگ را از گیاه جدا کردیم آن را در جایی گرم نگهداری می کنیم تا در قسمتی که برش زده ایم یک لایه ای تشکیل شود که ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد اما این لایه از ورود بیماریها به داخل برگ جلوگیری می کند، زیرا اگر برگ  آلوئه ورا آلوده شود زود از بین می رود، و همچنین این لایه مانع خروج رطوبت و ژله گیاه به بیرون می شود.

در اینجا انتهای برگ را به هورمون ریشه زا آغشته می کنیم بعد گلدانی تهیه می کنیم و درون آن را  از خاک مخصوص گل‌های کاکتوس یا از مخلوط خاک و ماسه و شن پر می کنیم و برگ آلوئه ورا را حدود یک سوم درون خاک فرومی کنیم.

این کار را باید به آرامی انجام داد تا به برگ آسیبی نرسد.
 
بعد از کاشت برگهای آلوئه ورا در گلدان آنها را به مکانی گرم و آفتابی می بریم و آن ها را آبیاری می کنیم و سعی می کنیم برای مدت 4 هفته خاک گلدان را مرطوب نگه داریم. بعد از آن باید فقط زمانی به گلدان آب بدهیم که سطح خاک آن خشک باشد.



در این مرحله امکان دارد برگ آلوئه ورا کمی ضعیف یا خشک شود که این جای نگرانی نیست ، زیرا زمانی که گیاه شروع به ریشه زنی میکند گیاه ضعیف می شود.
 

شرایط نگهداری و پرورش گیاه آلوئه ورا

گیاه آلوئه ورا یا صبر زرد که در هندوستان به نام «آیورودا» شهرت دارد یکی از گیاهانی است که  شرایط نگهداری و تکثیرآن بسیار آسان است.
 

دمای مناسب نگهداری آلوئه ورا

گیاه آلوئه ورا به دمایی بین 17 تا 24 درجه سانتی گراد نیاز دارد و درهوای خیلی گرما وهوای خیلی سرد آسیب می بیند.

این گیاه نیازدارد چند ساعتی را زیر نور خورشید باشد پس اگر گلدان آلوئه ورا در خانه دارید به دمای آن توجه کنید.


 

آبیاری گیاه آلوئه ورا

مقدار آب دهی به گیاه آلوئه ورا باید کم باشد حدودا 12 یا  14 روز یک بار زمانی که خاک گلدان کاملا خشک شده باشد و زهکشی این گلدان باید طوری باشد که آب از آن خارج نشود و اگر در زیر گلدانی آبی جمع شد سریعا آن را خالی کنید تا ریشه گیاه از بین نرود، بنابراین آبیاری باید کم باشد که گیاه خراب نشود مخصوصا در زمستان که این گیاه به خواب می رود ، آبیاری آن بهتر است ماهی یک بار انجام شود.
 

کوددهی به آلوئه ورا

برای کود دهی به گیاه آلوئه ورا می توان از کودهای نیمه قوی(10-40-10) یا از کود رقیق (آبکی) در هر ماه یکبار از اوایل فصل بهار تا اواخر فصل تابستان استفاده کرد ، البته اگر گیاه در فضای باز قراردارد میتوان از کودهای گرم یا کودهای ارگانیک برای رشد گیاه استفاده کرد.


 

نور

گیاه آلوئه ورا از جمله گیاهانی است که عاشق نوراست ولی نه نور مستقیم خورشید این گیاه نور غیر مستقیم را ترجیح می دهد بنا براین پنجره‌های شرقی و غربی در خانه برای این گیاه جای مناسبی است.

اگر این گیاه را پشت پنجره ای قراردهیم که نور، مستقیم و زیاد باشد باعث سوختن برگهای آلوئه ورا می شود و ممکن است لکه هایی روی برگها بزند و برگ‌ها به نارنجی و قهوه‌ای تغییر رنگ بدهند در این شرایط گیاه را در جایی دیگر قرار دهید.

گیاه آلوئه ورا نورغیرمستقیم خورشید را به خوبی جذب می‌کند ولی اگر نور کم باشد برگهای این گیاه صاف و کدر می شود.
 

هرس کردن برگ آلوئه ورا

وسایل برش

این وسایل برای هرس کردن گیاه آلوئه ورا استفاده می شود. البته قبل از استفاده برای بریدن برگ آلوئه ورا باید اطمینان داشته باشید که چاقو و قیچی شما تیز باشد و با الکل کاملا استرلیزه شده باشد تا گیاه آسیب نبیند.

نحوه چیدن برگ این گیاه به این صورت است که اول برگ هایی که خشک شده اند و یا رنگ آن ها قهوه ای شده است و یا  برگ هایی که رنگ آنها پریده و ناسالم هستند، و یا آفت و بیماری دارند را با قیچی یا چاقو تیزواستریل شده با احتیاط جدا می کنیم و این کار را به آرامی انجام می دهیم تا آسیبی به برگهای سالم نرسد.

توجه داشته باشید که کم آبی یا آبیاری زیاد و نور کم باعث از بین رفتن برگ ها می شود.

برای چیدن برگ های سالم بیرونی هم از چاقو یا قیچی تیز استفاده می کنیم و برگ های قدیمی تر را جدا می کنیم زیرا دارای ژل زیاد آلوئه ورا در خود هستند و برای استفاده از این برگ باید آن را در یخچال نگهداری کنیم و زمان استفاده ژل داخلش را بر می داریم و این ژلها دارای خواص درمانی و دارویی زیادی هستند .


منبع: خانه و خانواده راسخون