مشخصات

کشور ایران
استان زنجان
شهرستان ابهر
بخش مرکزی
جمعیت ۱۵۱٬۳۱۹نفر
مساحت ۳۳۶۲ کیلومتر مربع
زبان‌ گفتار ترکی
مذهب شیعه
ارتفاع از سطح دریا ۱۵۴۰
شرایط آب و هوا سرد و معتدل
‌پیش شماره تلفن ۰۲۴
شناسهٔ ملی خودرو 97
ره‌ آورد انگور و اَردَک

ابهر یکی از شهرهای استان زنجان است. شهرستان ابهر  ۱۵۱٬۳۱۹نفر جمعیت دومین شهر پر جمعیت استان زنجان به حساب می آید.

میزان ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۵۴۰ متر است. ابهر در قسمت جنوب شرقی شهر زنجان قرار دارد. ابهر تا زنجان ۱۰۰ کیلومتر، تبریز ۳۸۶ کیلومتر، اردبیل ۳۵۵ کیلومتر، خرم‌آباد ۴۵۶ کیلومتر، ارومیه ۵۲۹ کیلومتر، رشت ۱۸۱ کیلومتر، همدان ۲۱۴ کیلومتر و تهران ۲۴۴ کیلومتر فاصله دارد. بیشترین میزان گرما در این منطقه ۴۵ درجه سانتی گراد و میزان سرمای آن ۳۰ درجه زیر صفر گزارش شده‌ است.

شرایط آب‌ و هوایی این شهرستان معمولا سرد و معتدل میباشد. میزان بارندگی در ابهر در فصل زمستان بیشتر از فصل تابستان است.

نام قدیمی ابهر اوهر بوده است. مردم محلی آن را اَبَر می نامند. گویش مردم این شهر آذری و لهجه ابهری میباشد و همچنین زبان لری بختیاری هم در بعضی خانواده‌ ها مرسوم است.

وسعت شهرستان ابهر ۲۷۷ هزار هکتار میباشد. این شهرستان به دلیل اینکه در نزدیکی جاده بین‌ المللی تهران – بازرگان قرار گرفته است از نظر شاخص‌ های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دارای بهترین موقعیت استان میباشد.
 

این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌باشد:

 
شهرها:
ابهر، صائین قلعه، هیدج
 
دهستان:
دهستان ابهررود، دهستان حومه، دهستان درسجین، دهستان دولت‌آباد
 
روستاها:
علی‌آباد، ارکین، ارهان، ازناب، اسپاس، برزابیل، بهاور، پیرزاغه، چنگ الماس، حسین‌آباد قارقالو، خلیفه حصار، خوشنام، داشبلاغ، درسجین، نایجوک، نورین، والایش و ینگی‌کند و ...
 

جای‌ های دیدنی شهرستان ابهر



 
مسجد جامع قروه
این مسجد در 15 کیلو متری روستای قروه یکی از روستاهای شهرستان ابهر قرار دارد. این بنا یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی شهرستان ابهر محسوب میشود. 

قدمت این مسجد به دوران سلجوقی باز میگردد و سبک ساختمان به صورت چهار طاقی است و گنبد بسیار زیبایی بر اضلاع چهار گانه آن ساخته شده است. این بنا دارای یک شبستان گنبند دار و دو شبستان خشتی میباشد.


 
آرامگاه پیر احمد زهرنوش
این بنای تاریخی در قسمت جنوبی شهرستان ابهر قرار دارد و قدمت ان به سده ۶ و ۷ هجری.قمری باز میگردد.

این آرامگاه در یکم مهر سال ۱۳۵۳ به‌ عنوان یکی از بناهای تاریخی در آثار ملی ایران به ثبت شده است. این بنا از دو طبقه تشکیل شده که در طبقه زیرین آرامگاه و طبقه بالایی در گذشته محل نیایش دراویش بوده است.


 
چشمه علی بلاغی
این چشمه در جاده ابهر به قیدار واقع شده است. میزان آبدهی در این چشمه در هر ثانیه ۱۰ لیتر می باشد. چشمه علی بلاغی برای مردم محلی این منطقه ارزش زیادی دارد و اهالی برای حاجت گرفتن به سراغ این چشمه می آیند.


 
سد کینه ورس
این سد 14 کیلومتر با شهرستان ابهر فاصله دارد و در روستای کینه ورس واقع شده است. این سد بر روی شاخه ‌کینه ‌ورس از رودخانه ابهر رود که از جنوب به‌طرف شمال جریان داشته و به دشت تاکستان وارد می‌شود.


 
امامزاده زیدالکبیر ابهر
یکی از بناهای بی نظیر در معماری امامزاده زیدالکبیر است که در شرق شهرستان ابهر واقع شده است.دلیل زیبایی خاص این بنا نحوه طراحی آن است که قسمت پایینی آن مستطیل شکل و قسمت بالالیی آن گنبدی میباشد. این بنا دارای چهار ایوان است که به صورت قرینه هستند و در دو سمت شرقی و غربی بنا قرار گرفته اند. قسمت بالایی گنبد که مخروطی شکل است از کاشی های آبی و زرد پوشیده شده است.


 
امامزاده اسماعیل ابهر
این بنا در قسمت شمال شهرستان ابهر و در جاده ترانزیت ابهر تاکستان قرار گرفته است. معماری این بنا در قسمت بیرونی به شکل هشت ضلعی و در قسمت درونی به شکل مربع میباشد.

مصالح مورد استفاده در قسمت بیرونی تماما آجری است. این مامزاده چهار ایوان به صورت قرینه دارد. تزئینات ایوان‌ها، مقرنس‌ها و کاربندی‌های گچی و گره‌ سازی است و در قسمت بالای ورودی‌ ها در هر ضلع پنجره چوبی پرکار و زیبایی تعبیه شده که نقوش آن گره‌ سازی و از موتیفی به نام شمسه در طرح‌ های مختلف منشعب است.

اضلاع چهارگانه دیگر بنا در نمای بیرونی به صورت طاق نماست و در وسط هر ضلع کلمه الله و سه کتیبه دیگر کلمه محمد (صلی الله علیه و آله) را نمایش می‌دهد.


آبشار گله خانه ( کله خانه )
این آبشار در ییلاق مرچین که در 15 کیلومتری قسمت شرقی ابهر واقع شده وجود دارد.

برای دسترسی به این آبشار زیبا باید از میان درختان سرسبز و پربار منطقه مرچین عبور کنیم و شاهد زیبایی درختانی همچون سپیدار و گردو در این مسیر باشیم.

در یک کیلومتری روستای مرچین و بعد از یک راه انحرافی که خاکی میباشد به آبشار گله خانه میرسیم.


 
تپه نور
این تپه در نزدیکی شهرستان ابهر قرار دارد و با توجه به شواهد به دست آمده توسط محققان قبلا در این تپه بنایی شبیه به گنبد سلطانیه وجود داشته که امروزه از بین رفته است و از این بنا فقط پایه های خیلی بزرگ بر جای مانده. طبق شواهد در نخستین لایه تپه نور گورستانی قدیمی وجود دارد که با توجه به سفال‌ های کشف شده زمان پیدایش حیات در این منطقه را هزاره اول پیش از میلاد مسیح حدس می‌زنند.


 
روستای ویر
یکی از مکان های گردشگری و جاذبه های طبیعی در شهرستان ابهر روستای ویر میباشد. یکی از دلایل جذب گردشگر در این روستا خانه های آن است که بافت قدیمی خود را حفظ کرده و از خشت و گل ساخته شده اند و در دو طرف رودخانه وس روستا وجود داردند. برجسته ترین جاذبه طبیعی روستای ویر مجموعه غارهای «داشکسن» است که پیشینه آن به دوران ساسانیان و ایلخانان باز می‌گردد.

غار داشکسن یا معبد اژدها از سه دهنه تشکیل شده که در زمان ساسانیان نیایشگاه بوده که در حال حاضر اثری از آن باقی نمانده اما نقش‌ و‌ نگارهای مربوط به دوره ایلخانان روی دیوارهای غار هنوز پابرجا میباشد. دیوار ویر هم از جاذبه های گردشگری این روستا محسوب میشود که مکانی مناسب برای صخره‌ نوردی و سنگ‌ نوردی است.
 

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان ابهر


مولانا شیخ قطب الدین احمد ابهری

مولانا شیخ قطب الدین احمد ابهری عالم،فقیه و شاعر دوره تصوف بوده و لقب ایشان پیر زهر نوش بود. دوره زندگی ایشان به سال های 500 تا 577 هجری قمری بازمیگردد.

از جمله کتاب های بر جای مانده از این عالم میتوان به: مقام العارفین ،داستان سلامان و ابسال گزارش از قطب المه و الدین مبین الاسلام الابهری و دیوان اشعار عربی اشاره کرد.

اثیرالدین مفضل بن عمر

اثیرالدین مفضل بن عمر عالم، فیلسوف، ستاره شناس و ریاضیی دان بنام ابهر در قرن نفتم بوده است. ایشان در کنار بزرگانی همچون امام فخر رازی و کمال الدیم موسوی بن اب الفضل یونس آموزش دیده بود و در رصد خانه مراغه  با خواجه نصرالدین طوسی همکاری داشته است.

یکی از آثار معروف وی هدایه الحکمه میباشد که شامل سه قسمت منطق و طبیعات و الهیات میشود و در زمان خود از معروف ترین کتب درسی به شمار می آمده است.

ملا محمد هیدجی زنجانی
در ناحیه هیدج از توابع شهرستان ابهر متولد شد و پس از تحصیل علم در منطقه به تهران مهاجرت کرد و در آنجا ریاضیات را کنار آقا میرزا حسین سبزواری و حکمت و فلسفه را در نزد میرزایی فرا گرفت. وی به ترکی و فارسی شعر گفته و وصیت نامه پند اموز دارد که در اخر دیوانش به چاپ رسیده است.

منبع: راسخون