دانستني‌هاي فرش

نویسنده : محمد عليزاده



فرش در خانه اکثر ايراني‌ها يکي از وسايل ضروري خانه به حساب مي آيد. اگر شما قصد خريد فرش براي منزلتان را داريد پيشنهاد مي‌کنيم ابتدا اين مطلب را بخوانيد تا درنهايت با وجود تنوع بسيار طراحي و نقشه فرش در بازار دچار سردرگمي نشويد.

فرش‌هاي دستباف در ايران در سه قالب اصلي بافته مي‌شوند: ترنج، خشتي و افشان که در اين ميان لچک ‌ترنج از طرفداران بيشتري برخوردار بوده است. در واقع مي‌توان گفت فرش‌هايي که در اکثر خانه‌هاي ايرانيان ديده مي‌شود با حاشيه‌اي پهن در اطراف و طرحي بيضي يا دايره در ميان، طرح ترنج است که مورد استقبال زيادي قرار گرفته است. اين نوع طرح از معماري ساختمان‌هاي سده آخر دوره اشکانيان الهام گرفته شده است و نمادي از حياط ساختمان‌هاي آن دوره است. لچک‌هاي فرش باغچه‌هاي سبزي‌کاري خانه‌ها و بيضي وسط حوض حياط است. در طرح افشان، لچک و ترنج حذف شده و با حفظ همان حاشيه کناري در وسط فرش طرح گل و ساقه و برگ ديده مي‌شود. در طرح خشتي نيز تمام سطوح داخلي به مستطيل‌هاي مساوي تقسيم شده و در داخل هريک نقشه‌اي بافته شده است. هرچه طرح درون خشت‌ها تکراري نباشند نشانه مرغوبيت نقشه است. در کنار اين فرش‌ها طرح‌هاي ديگري نيز وجود دارد که در شهرهاي ديگر ايران بافته مي‌شوند و از آن جمله مي‌توان به گبه، فرش‌هاي ترکمن و ... اشاره کرد.

چه فرشي براي چه جور جايي؟

پيش از آنکه براي خريد فرش اقدام کنيد لازم است به برخي نکات نظير نوع کفپوش خانه، وسعت محيط، ميزان نورگيري، رنگ ديوارها و روکش مبلمان‌ها و پرده‌ها، ميزان تردد در محيط و سبک فضاي خانه دقت کنيد. اين نکات شما را در اين زمينه راهنمايي مي‌کند:
براي فضاهايي با وسعت‌کم، فرشي با ترکيب روشن انتخاب کنيد. در ضمن طرح افشان براي اين نوع فضاها مناسب‌تر است ولي هرگز طرح خشتي انتخاب نکنيد چون فضا را بيشتر کوچک نشان مي‌دهد.
اگر اتاق شما به اندازه کافي نورگير نيست، فرش با ترکيب رنگي روشن انتخاب کنيد. هر چه فرش روشن‌تر باشد فضا نوراني‌تر به نظر مي‌رسد.
به هنگام انتخاب رنگ فرش به پالت رنگي موجود در فضا شامل رنگ ديوارها، پارچه روکش مبلمان، پرده‌ها و حتي رنگ چوب لوازم و از همه مهم‌تر رنگ کفپوش توجه کنيد. اگر در فضاي مدنظر شما، ديوار، کفپوش يا مبلمان طرح‌دار وجود دارد، فرشي با طرح‌هاي خلوت انتخاب کنيد تا تعادل طرح و نقش در کف محيط حفظ شود. گبه به لحاظ سبک طراحي بهترين انتخاب براي محيط‌هاي رنگي و شلوغ است.
براي فضاهاي پر رفت‌وآمد مثل اتاق نشيمن يا ورودي خانه، فرش‌هاي روشن با بافت ظريف يا به اصطلاح رج بالا مناسب نيست. اين گونه فرش‌ها در اين مکان‌ها در معرض آسيب‌ديدگي بيشتري قرار مي‌گيرند.
قبل از خريد فرش به سنتي يا مدرن بودند خانه خود نيز توجه کنيد. مثلا اگر خانه شما کفپوش پارکت دارد، گبه روي آن زيباتر مي‌شود اما براي فضاهاي سنتي‌تر، طرح لچک‌ترنج مناسب‌تر است.

ماشيني بخريم يا دستباف؟

اگر توجه کرده باشيد اکثر پدرها و مادرهاي ما در خانه‌هايشان فرش دستباف دارند و آن را بسيار با ارزش‌تر از فرش ماشيني قلمداد مي‌کنند. گر چه هم‌اکنون فرش‌هاي ماشيني بسيار زيبايي وارد بازار شده است و به دليل ارزاني آن نسبت به فرش دستباف بسيار مورد استقبال قرار گرفته اما بايد به اين نکته اشاره کنيم که فرش دستباف مزاياي بسياري در مقايسه با فرش ماشيني‌ دارد و بهاي بيشتر پرداخت کردن براي آن از نظر بسياري از افراد به صرفه‌تر است. در اينجا برخي مشخصات اين دو نوع فرش را با هم مقايسه مي‌کنيم:
فرش‌هاي دستباف از دور و نزديک جلوه بسيار خوبي دارند اما فرش‌هاي ماشيني تنها از دور جلوه دارند و از نزديک چندان مرغوب به نظر نمي‌رسند.
گذشت زمان رنگ‌هاي فرش دستباف را جلا مي‌دهد اما از جلوه فرش ماشيني مي‌کاهد.
فرش دستباف در زمستان گرم و در تابستان سرد است اما فرش ماشيني به دليل آنکه از مواد پلاستيکي تهيه شده است، اين خاصيت را ندارد.
فرش دستباف اگر تميز نگه داشته شود هيچ‌گونه مشکلي براي سلامت فرد ايجاد نمي‌کند اما فرش‌ ماشيني داراي پرزهاي پلاستيکي است که در پي عبور و مرور حالت کهربايي به خود گرفته و در هوا معلق مي‌شود و در مواردي باعث بروز حساسيت‌هاي تنفسي مي‌شود.
فرش ماشيني به مرور زمان ارزش خود را از دست مي‌دهد ولي فرش دستباف به مرور زمان ارزش پيدا مي‌کند.

چگونه عمر فرش را افزايش دهيم؟

مانند هر شي ديگري فرش نيز نياز به نگهداري دارد. با رعايت برخي نکات مي‌توانيد طول عمر فرش خود را افزايش داده و براي مدت بيشتري آن را نو نگاه داريد:
1) اجازه ندهيد نور مستقيم خورشيد روي فرش بتابد.
2) فرش را در نزديکي منابع حرارتي و آتش‌زا قرار ندهيد.
3) براي جابه جا کردن فرش آن را رول کنيد و هرگز اقدام به تا کردن فرش ننماييد چون سبب شکسته شدن آن مي‌شود.
4) فرش را در مکان‌هاي مرطوب قرار ندهيد زيرا رطوبت باعث پوسيدگي فرش مي‌شود.
5) وسايل سنگين نظير مبلمان و کمد را روي فرش قرار ندهيد زيرا سبب فشردگي الياف در يک نقطه مي‌شود و در صورت اجبار به اين کار، هر چند وقت يکبار نيز جاي وسايلي که روي فرش گذاشته‌ايد را تغيير دهيد.

6) هفته‌اي يکبار فرش را با جاروبرقي تميز کنيد.
7) اگر روي فرش لکه‌اي افتاد فورا آن را تميز کنيد. اگر لکه روي فرش باقي بماند پاک کردن آن سخت مي‌شود و نماي فرش را تار و تيره مي‌کند.
8) هر چند وقت يک‌بار فرش را سر و ته کنيد تا در معرض سايش قرار نگيرد.
9) فرش را در زير درها به گونه‌اي پهن کنيد که در تماس مداوم با آن نباشد.
10) شستن فرش را به شرکت‌هاي معتبر قاليشويي بسپاريد و از شستن آن در خانه حذر کنيد.
11) اگر فرش را روي سراميک يا موزاييک پهن کرده‌ايد و اين امر سبب حرکت فرش مي‌شود مي‌توانيد از چسب‌هاي مخصوص فرش يا همان ترمز فرش يا آسترهاي اسفنج مانند استفاده کنيد.
منبع:http://www.salamatiran.com