رابطه حرکت و ورزش با دستگاه تنفس

ارتباط حركت با دستگاه تنفس بسیار روشن وآشكار است . شما ده پله را تند بالا بروید و یا ۱۰۰متر تند بدوید.ملاحظه می كنید كه نفس شما به شمارش می افتد . توضیحش ساده است . ماشینهای موتوری برای حركتهای تند بنزین زیادتری لازم دارند . بدن انسان نیز برای حركت تند احتیاج به نیرو و انرژی بیشتری دارد. این انرژی با سوخت و ساز مواد غذائی در مقابل اكسیژن یعنی اكسیداسیون به دست می آید . زندگی سلولهای بدن و فعالیت آنها به اكسیژن بستگی دارد . شما اگر روی پایتان طوری بنشینید كه روی شریان پا (رگ پا ) فشار بیفتد در چند دقیقه پایتان كرخت می شود و گز گز می كند . این همان كندی جریان خون و كمبود اكسیژن است ،همانطور روی شریانهای نقاط دیگر بدن اگر فشار بیاورید یا مانعی مجرای رگها را مسدود نماید ( مانند آمپولی در شریان قلب ) جریان خون و اكسیژن قطع و عضو با ورود ناراحتی از كار خواهد افتاد . تحمل اعضا ء بدن در مقابل كمبود اكسیژن متفاوت است . دست وپا و اطراف بدن تا ۱-۲ ساعت به قطع جریان خون تحمل دارند ولی از همه بیشتر مغز وقلب به اكسیژن احتیاج دارند . پس از قطع جریان اكسیژن ( قطع تنفس )مغز در یكی دو دقیقه و قلب نیز در ۲-۳ دقیقه از كار می افتد . خوشبختانه اكسیژن به مقدار فراوان و مفت و مجانی در هوای آزاد وجود دارد و ۲۱% تركیب هوا اكسیژن است . در سطح دریا غلظت آن بیشتر و در ارتفا عات هر چه بالا تر برود مقدار آن كمتر می شود . غلظت اكسیژن در هوا به ارتفاع محل و فشار آتمسفربستگی دارد به ترتیب زیر :
ارتفاع از سطح دریا ـ فشار آتمسفر ـ غلظت اکسیژن
کنار دریا ( همسطح )ـ ۷۶۰ ـ۱۵۹
۱۰۰۰ مترـ ۶۶۰ ـ ۱۴۳
۲۰۰۰ مترـ ۵۶۰ ـ ۱۲۷
۳۰۰۰ متر ـ۴۶۰ ـ ۱۱۲
۴۰۰۰ متر ـ۴۱۰ ـ ۹۶
۸۰۰۰ متر ـ ۲۵۰ ـ ۵۲
فشار آتمسفر تا ارتفاع ۳۰۰۰ متر هر ۱۰ متر یك آتمسفر كمتر می شود . از ۳۰۰۰ متر به بالا هر ۲۰ متر یك آتمسفر كمتر می شود.
در هر ارتفاعی نسبت اكسیژن با گاز های دیگر تركیب هوا ثابت و ۲۱% می باشد.
اگر كسی سوار هواپیما و یا هلیكوپتر شود و در ارتفاع ۶۰۰۰ متر پیاده شود گرفتار مشكلات تنفس وكمبود اكسیژن بوده به تنگ نفس ، سر گیجه و تهوع و بیحالی گرفتار خواهد شد و از ۸۰۰۰ متر به بالا قادر به تنفس و زندگی نخواهد شد . ولی با صعود چند مرحله و اقامت چند روزه در فواصل ارتفاعات مكانیزم اتو ماتیك بدن با تحولات و تغیرات هشیارانه و اعجاب انگیز در تركیبات خون كمبود اكسیژن را جبران خواهد كرد .در استراحت چند روزه در ارتفاعات با مكانیزم اسرار آمیزی طبیعت هشیار بدن به نسبت كم شدن غلظت اكسیژن در هوای بلندیها تعداد گلبولهای قرمز ( اكسیژن آور ) خون را بالا می برد تا گلبولهای زیاد از غلظت كم هوا اكسیژن كافی را فراهم كرده آفتی از كمبود اكسیژن در سلولهای بدن عارض نشود .این اختلاف در تعداد گلبولهای قرمز خون به طور طبیعی در خون ساكنین كنار دریا و یا ارتفاعات وجود دارد.
ساكنین همسطح دریا در یك میلیمتر مكعب خون در حدود ۴ میلیون گلبول قرمز دارند ، در حالیكه ساكنین فلاتهای بلند مانند تبت ، هیمالیا ، جبال آند در آمریكای جنوبی در هر میلیمتر مكعب خون ۶ میلیون گلبول قرمز دارند.
موقع فعالیت بدنی هنگام صعود در ارتفاعات با توجه به كمبود غلظت اكسیژن و نیاز مبرم بدن به اكسیژن بیشتر در موقع فعالیت بدنی ، قلب و دستگاه تنفس همزمان فعالیت فوق العاده ای را از خود نشان می دهند . تعداد تنفس از ۱۶ به ۴۰-۵۰ بار در دقیقه و ضربان قلب از ۷۲ به ۱۴۰-۱۸۰ بار در دقیقه بالا می رود . این افزایش فوق العاده ضربانهای قلب و شمار تنفسهای عمیق احتیاجات اكسیژن بدن از فعالیت زیاد را از فشار كم اكسیژن هوا فراهم و از بروز عوارض كمبود آن جلو گیری می نماید.رابطه حركت و ورزش با دستگاه تنفس در اخذ و جذب و استفاده صحیح از اكسیژن خلاصه می شود.
ریه ورزشكاران در حكم ماشین سیار و آماده به كار است.ورود هوا با فشار های مكرر در نفس های عمیق هنگام فعالیت بدنی ، هجوم امواج هوا به داخل ریه ها برونشها را بازتر ، عضلات آنها را ورزیده تر و امواج تار های كركی داخل برونشها را زنده تر و شاداب تر نگهمیدارد و در آنها تمام حبابهای ریه ها در حال فعالیت می باشند و جریان سریع خون در جدار حبابها رشد شان را كاملتر و جذب اكسیژن را سهل تر وفراوان تر می نماید.
منبع:www.vista.ir
/ن