جان سخت‌ها


 






 

دکتر علي ناظري/ روانپزشک
 

عوامل شكل‌دهنده شخصيت انسان‌ها همواره در طول تاريخ از موضوعات بحث‌برانگيز و جالب براي دانشمندان علوم انساني بوده است. امروزه در حيطه علوم تربيتي و با پيشرفت روزافزون علم ژنتيك و در تركيب با دانش روان‌شناسي نظريه‌هاي جديدي در مورد ساختار شخصيت آدمي طراحي شده است.
در روا‌ن‌پزشكي شخصيت انسان به عنوان مجموعه‌اي از صفات ذاتي و سرشتي توأم با ويژگي‌هاي محيطي و تربيتي تعريف مي‌گردد. در واقع برخي از صفات انسان كه با هيجانات او ارتباط بيشتري دارند واجد خصوصيات ارثي مي‌باشند و آنهايي كه بيشتر برپايه منطق و دانش در انسان ايجاد مي‌شوند حاصل رشد و تربيت تلقي مي‌گردند. براين اساس گروهي از افراد از بدو تولد در دسته افراد مقاوم طبقه‌بندي مي‌شوند.
اين افراد ذاتاً سختكوش، دقيق، مصمم، كمال‌گرا و مشتاق هستند و كمتر تحت تأثير مشكلات و بي‌توجهي‌هاي محيط و اجتماع از آرمان‌هاي خود دست مي‌كشند و در نتيجه در صورتي كه در مسير رشد و تربيت پختگي لازم را به دست بياورند در دوره بزرگسالي قابليت اين را دارند كه به عنوان افرادي مقاوم و كمال گرا و موفق به اجتماع معرفي شوند اما آنچه كه در طول دوران رشد رواني افراد به صفات شخصيت آنها اضافه مي‌شود و مي‌تواند به‌ويژه به چنين افرادي در تكميل شخصيت آنها كمك كند مجموعه‌اي از صفات است كه خصوصيات خوداتكايي
ناميده مي‌شوند.
صفاتي از قبيل اميدواري، كارداني، مسووليت‌پذيري، هدفمندي، اعتماد به نفس بالا و منظم بودن كه آدمي در اثر تربيت مستقيم و نيز الگوپذيري خانوادگي و اجتماعي امكان كسب آنها را دارد. البته اين دسته صفات مي‌توانند همواره در حال رشد و تقويت در انسان باشند لذا افرادي كه در سال‌هاي كودكي و نوجواني به هر دليل در كسب اين ويژگي‌ها نقصان داشته‌اند، امكان به دست آوردن آن در سال‌هاي بعد از طريق تجربه و آموزش را دارند و به ويژه اگر ذاتاً افرادي مقاوم باشند، سريع‌تر عضوي از گروه انسان‌هاي «جان سختِ» اجتماع مي‌گردند.
به اين تعبير مي‌توان گفت آن دسته از افراد اصطلاحاً درونگرا كه در احساسات و ادراكات خود به دنبال آرمان‌هاي بلندپروازانه هستند چنانچه بتوانند در حيطه عملگرايي اجتماعي با اعتماد به نفس و با برنامه حركت كنند جزو اين گروه محسوب خواهند شد. در پايان بايد خاطرنشان كرد كه به دست آوردن توانمندي مهارت در مواجهه با فشارهاي رواني عامل اصلي در افزايش اعتماد به نفس و اميدواري در افراد است و كسب اين مهارت‌ها مستلزم انجام برخي امور در زندگي فردي و اجتماعي است از قبيل مراقبه خويشتن براي شناسايي واكنش‌هاي خود در قبال فشارهاي رواني، بازسازي برداشت‌هاي ذهني، آرام‌سازي رواني، زمان‌بندي صحيح كارها و كسب توان حل مسايل كه اين آخري نيازمند نگاه گسترده به انواع راه‌حل‌ها و محك زدن يكايك آنها مي‌باشد.
منبع:www.salamat.com