دكاكين و كاروانسراى شيشه گرخانه نيم آورد

بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم
بعد الحمد و الصلاة ؛ غرض از تحرير و ترقيم اين كلمات شرعيه الدلالات واضحة المبادى و النهايات آن است كه : چون توفيقات ربانى و تأييدات سبحانى شامل حال عليا حضرت عفّت و عصمت اشتمال ، مخدره مكرمه صالحه ، بانو خانم ، صبيه مرحوم مغفور آقا محمد ، زوجه دائمه آقا محمد باقر بن حاجى رضا گرديده ، در هنگامى كه اقارير شرعيه از او ممضى و مسموع بوده غرض ابتغاء وجه كريم ذوالجلال راجيا سبيل الاجر و الجزاء « يوم تجد كل نفس ما عملت من خير محضرا » (345) به عقد دوام وقف مخلّد شرعى و حبس مؤبّد ملّى نمود همگى و تمامى عرصه و اعيان رقبات مفصلات ذيل الكتاب محدودات ذيل را :

[ رقبات مفصله : ]
 

1 ـ تمامت عرصه و اعيان كل شش دانگ بازارچه معينه و شيشه‏گرخانه معلومه و دكاكين بازارچه مزبوره را واقع در محله نيماورد كه از قرار حجج و قبالجات على حده به مخدّره واقفه منتقل شده ، و در محل وقوع لغاية الشهره غنيه از حدّ و شرح است بالتمام .
2 ـ قاطبه دكان معين قنادى كه حاليا طباخى شده ، واقع در محله نيماورد قرب مسجد ذوالفقار را محدود به حدود اربعه مفصّله ذيل الكتاب است :
حد[ى ] به دكان قيچى سازى
[ حدود ديگر ] به شارع از اطراف ثلاثه .
3 ـ قاطبه دكان نمد فروشى واقع در محله نيماورد قرب مدرسه ، اعنى مسجد ذوالفقار محدود به حدود مفصله ذيل الكتاب را با كافه :
حد[ى ] به دكان كلاهدوزى
حد[ى ] به دكّه
حد[ين ] به شارع از طرفين
4 ـ دكان معين قالب تراشى واقع در ايضا محدود به حدود ذيل الكتاب :
حد[ى ] به دكان كلاهدوزى
حد[ى ] به دكان بايره
حد[ين ] به شارع از طرفين
5 ـ دكان معين طباخى واقع در ايضا محدود ذيل الكتاب را :
حد[ى ] به دكان قلم تراش سازى
حد[ى ] به دلودوزى
حد[ى ] به شارع
حد[ى ] به فاضلاب
با كافه ملحقات شرعيه و عامه منضمّات اسلاميه هر يك از ممارّ و مداخل و سقوف و سطوح و الواح و غيره ، مضافات و متعلقات خارجا داخلاً ، دائرا بائرا ، قديما جديدا من القديم الى الآن كه [ . ] در قبل از اين وقف نموده ، وقفا صحيحا شرعيا و حبسا مؤبدا مليّا .
* * *
و در نفس عقد توليت آنها را مادام الحيوة با خود قرار داده و بعد از خود با سركار وصى عالى مقدار خود كه از قرار وصيت نامچه على حده بجهت خود معين نموده و بعد ا هر كه سركار فيض مدار وصى صلاح دانند و معين [ نمايند ] و در بين وقفنامچه قلمى خواهند نمود .
و نظارت نيز مخصوص سركار متولى خواهد بود ، و قرارداد واقفه آن است كه سركار متولى وصى ، نماء و منافع و وجه اجاره آنها را (346) هر ساله اخذ نموده [ به مصارف ذيل برساند : ]

[ مصارف : ]
 

اولاً ـ متوجه تعميرات لازمه اعيان موقوفه مزبوره شوند .
[ ثانيا ـ ] و يك عشر از آن جهت حق التوليه خود ضبط نموده .
[ ثالثا ـ ] نه عشر تتمه را صرف روشنائى روضات مقدسات عرش درجات سدره
مرتبات نجف اشرف عليه آلاف التحية و الثناء و كربلاى معلى و كاظمين عليهما السلام نمايند .
* * *
و تعميرات اعيان موقوفه و حق التوليه خود را مقدم دانند . و اعيان موقوفه مزبوره را به مورد مبايعه و معامله و مراهنه و غيره درنياورند و به اجاره طويله زايد بر سه سال ندهند و به ارباب استيلا مطلقا مدخليت نداده ، از خرابى و انهدام مصون داشته ، همواره سعى تام تمام در آبادى و معمورى آنها بعمل آورند .
و از قرارى كه مذكور شده توليت رقبات مسطوره مادام الحيوة با خود واقفه و بعد از او با سركار وصى شرعى او و بعد با هر كه سركار وصى معين نمايند خواهد بود و الحال مخدره واقفه تخليه يد ملكيت از اعيان موقوفه مزبوره نموده و به تصرف وقف داده ، به رسم توليت متصرفه و مادام الحيوة خود به قرارداد مذكوره معمول مى‏دارد ، و شرايط صحت وقف به عمل آمده ، و صيغه شرعيه بر طبق مضامين عاليه جارى و واقع شده ، و اين كلمات باقرارها به جهت وقفنامچه شرعيه قلمى شد كه عند الحاجه حجّت بوده باشد ، 22 شهر شوال سنه 1222 .

[ سجلات : ]
 

1 ) اعترف محبوب المكرم (347) زيد عزّه بما زبر فى الهامش ( ؟ ) ، 20 ربيع الثانى 1257 .
محل مهر مرحوم مغفور آقا شيخ عبد الوهاب غفر له .
2 ) جناب نواب اقرار نمودند در آنچه به خط خودشان نوشته‏اند و صيغه تفويض توليت بنحو مذكور در كمال احتياط جارى شد ، 20 شهر ربيع الثانى 1257 .
موضع خاتم مبارك سركار شريعتمدار ناصر الملة و الدين حجة الاسلام و المسلمين مروج شريعت سيد المرسلين و صلوات اللّه‏ و سلامه عليه ، الحاج محمد جعفر دام ظله العالى .
3 ) چون توليت مفصلات مرقومات در اين وقفنامچه حسب الشريعة المقدسه با حقير است و واقفه موفّقه ـ جزى ( ؟ ) اللّه‏ لها ـ تفويض توليت را به حقير واگذاشته است كه هر كس را صلاح بدانم بعد از خود متولى و ناظر كنم ؛ لهذا توليت را بعد از خود تفويض نمودم به اولاد ذكور خود نسلاً بعد نسل بشرط الاعلم و الازهد .
و با انقراض اولاد ذكور به اولاد ذكور از اناثِ خود و با انقراض جميع به اولاد ذكور از اناثِ والد مرحوم علامه‏ام ميرزا محمد باقر الشهير بنوّاب غفر اللّه‏ له ؛ و با انقراض جميع ، به اعلم و افضل فضلاى دارالسلطنه اصفهان و با انقراض جميع با فضلاى عصر است (348)، « فمن بدله بعد ما سمعه فانما اثمه على الذين يبدلونه » (349).
كتبه الداعى محمد ابن محمد باقر الشهير بنوّاب لاهيجانى الاصل اصفهانى المسكن فى 19 ربيع المولود 1257 .
محل مهر مرحوم ميرزا محمد نواب غفر له .
4 ) اعترف بما رقم فيه لدى ، حرّره محل مهر .
( محل مهر ؟ ) .
5 ) قد ثبت الطباق بين الاصل و الفرع متنا و حاشيةً لدى الاقل ، حرّر فى 19 شهر شعبان 1278 .
سجع مهر : « عبده الراجى احمد » .
6 ) هو ؛ قد اعترفت المخدرة الموفقة بالوقف كما سطر و جرت الصيغة الشرعيه لدى الاقل [ . ] .
موضع خاتم مبارك مرحمت و غفران پناه جنّت و رضوان آرامگاه ميرزا محمد باقر نوّاب نور اللّه‏ مضجعه ؛ محل مهر مرحمت پناه ملا محمد مؤمن كوپائى غفر له .
7 ) اقرّت المقرة المعروفة بما رقم فيه لدى و كتب [ فى ] غره شهر ذى الحجة 1222 .
محل مهر شريف مرحمت و غفران پناه جنت و رضوان آرامگاه آقا شيخ محمد نور اللّه‏ مرقده .
8 ) عرض المضمون صريحا علىّ فاقرّت بما رقم كما زبر فيه ، و كتب فى 11 شهر ذى القعدة الحرام 1222 .
موضع خاتم مبارك مرحوم مغفور خلدآشتيان و طاير رياض جنان ميرزا مرتضى شيخ الاسلام ساكن ( ؟ ) اصفهان طاب ثراه .
9 ) وقف بودن اعيان مذكوره بر نهجى كه قلمى شده معلوم شده درگاه اله و عالى شان آقا محمد صادق هم مقرّ به آن و توليت آن با سركار جناب شامخ الالقاب مخدومى آقا ميرزا محمد ـ دام اقباله ـ است ، حرّره 1248 و انا الآثم .
محل مهر مغفور جنت مكان آخوند ملا محمد كاظم هزارجريبى طاب ثراه .
10 ) قد قوبل ذا مع اصله و بينهما وفاق [ و] طباق ، حرّره الاقل فى 20 شهر شعبان 1278 .
سجع مهر : « يا محمد ابن عبد اللّه‏ » .
11 ) قد ثبت طباقه مع الاصل فى 20 شهر شعبان 1278 .
سجع مهر : « محمد جعفر بن محمد صفى » .
12 ) قد اعترف المخدرة الواقفة [ ال ]معروفه كما فيه لدى و كتب ، اجراء صيغه شرعيه بحضور شد فى خامس شهر ذى القعدة الحرام 1222 .
محل خاتم مبارك مرحمت و غفران پناه جنت و رضوان آرامگاه طاير رياض جنان حاجى مير محمد حسين ، امام جمعه سابق اصفهان طاب اللّه‏ ثراه .
13 ) رونوشت كاملاً برابر و مطابق با اصل است ، [ امضا : ] « ( مصطفى مهرى ؟ ) » ، 19/12/24 .
14 ) سواد مطابق با اصل است كه نزد اينجانب است ، فى 6 شهر ربيع الثانى سنه 1365 .
[ امضا : ] « اقل ابراهيم النورى » .

سند ضميمه
 

موقوفه شيشه گرى
عرضه مى‏دارد اقل الطلبه ميرزا ابراهيم نواب در خصوص كل شش دانگ هر يك از كاروانسراى واقعه در محله نيماورد (350) قرب مسجد نو اصفهان ، معروف به سراى شيشه گرخانه و تمام بازارچه شيشه گرخانه از بدو الى الختم آن ، و دو دست خانه متصل به هم چسبيده جنب سراى مرقوم و بهاربند و انبارهاى كاروانسرا و كارخانه و انبار متصل به خانه‏هاى مرقومه و كل شش دانگ هر يك از پنج باب دكان واقعه در بازار ، چهار باب آن متصل به در مسجد نو و يك باب قرب مقابل سراى حاجى كريم كه از قرار حدود ذيل است :

[ مصرف و رقبات مفصله : ]
 

و از موقوفات جهت روشنايى در عتبات عاليات عرش درجات است :
1 ـ كاروانسراى مرقوم و بهاربند و انبارها و كارخانه و دو باب خانه كوچك و بزرگ و تمام بازارچه متصل به يكديگر است و غنى از حد است .
2 ـ كل شش دانگ دكان جوهر فروشى جنب مسجد نو به حدود ذيل است :
[ حدى ] به دكان كوچك موقوفه و دالان مسجد
[ حدى ] ايضا ظهر آن به مسجد مزبور
[ حدى ] به دكان كوچك و تيمچه [ . ] ها
[ حدى ] به شارع بازار
3 ـ كل شش دانگ كوچك دكان جنب دكان جوهر فروشى و متصل به دالان مسجد و بالاخانه فوق دالان مسجد ، دو دست دكان است .
حدى به دكان جوهر فروشى موقوفه مسطوره
حدى به در و دالان مسجد مزبور
حدى ظهر آن هم به جوهر فروشى
حدى به شارع بازار
4 ـ دكان مقابل درِ مسجد كه فعلاً فواكهى است از قرار حدود ذيل :
حدى به دكان خرازى فروشى موقوفه مسطوره
حدى به دكان فواكهى ديگر
حدى به خرابه تيمچه خيابانى ( ؟ )
حدى به شارع بازار
5 ـ دكان خرازى فروشى متصل به آن به حدود ذيل :
حدى به دكان وقفى مسطور
حدى به دكان نفط فروشى
حدى به خرابه تيمچه خيابانى ( ؟ )
به شارع بازار
6 ـ دكان خرازى فروشى مقابل سراى حاجى كريم ظهر فاضلاب حمام ذوالفقار [ به حدود ذيل : ]
حدى به دكان صحافى
حدى به دكان فرش فروشى
حدى به فاضلاب حمام
حدى به شارع بازار
* * *
و توليت آنها بر حسب قرارداد واقفه آنها ، اولاً با جد اعلاى (351) اينجانب مرحوم عليين مقام آقاى آقا ميرزا محمد باقر نوّاب لاهيجانى اعلى اللّه‏ مقامه بوده و بعد از ايشان با فرزند ذكور آن مرحوم ، مرحوم آقاى حاجى محمد نوّاب و جدّ ابى اينجانب بوده و امروزه بر حسب عقد واقفه توليت رقبات مرقومه و همچنين [ نظارت . .(352)] .

[ سجلات : ]
 

[ فراز سند : ]
1 ) شريعتمدارا ! قبلة الاناما ! نايب الاماما ! حجة الاسلاما ! آية اللّه‏ عَلَى الاناما ، ادام اللّه‏ ظلاله [ . ] العالى .
2 ) بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم ؛ شرحى كه مرحوم مغفور حجة الاسلام و المسلمين عالم ربانى آقاى جزى ـ طاب ثراه ـ مرقوم فرموده‏اند مطاع و لازم الاتباع است . رقبات مسطوره وقف و توليت با جناب مستطاب شريعتمدار ملاذ الاسلام آقاى حاجى ميرزا ابراهيم نوّاب سلمه اللّه‏ تعالى است واقعه [ . ] حمام است ، فى شهر محرم 1340 .
[ . . ] نوّاب .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « عبده عبد الحسين بن محمد مهدى الحسينى » .

[ حاشيه راست : ]
 

1 ) بسمه تعالى ؛ آنچه مرحوم حجة الاسلام جزى ـ طاب ثراه ـ مرقوم فرموده‏اند مطاع و تخلّف از موجب آن جايز نيست ، فعلى هذا رقبات مذكوره وقف و توليت آن با جناب شريعت مآب عمدة العلماء الاطياب آقا حاج ميرزا ابراهيم نوّاب مى‏باشد .
العبد محمد الرضا سنه 1334 ( ؟ ) .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « محمد الرضا بن محمد حسين » .
2 ) تصريح رقبات مرقوم در فوق وقف و توليت با جناب [ . . ] و تخلف حرام است [ . . . ] درج است ، التاريخ .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « عبده حسين [ . ] حسين الحسينى » .
3 ) بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم ؛ شرحى كه مرحوم مبرور حجة الاسلام و المسلمين آقاى جزى ـ طاب رمسه الشريف ـ مرقوم فرموده‏اند مطاع و لازم الاتباع است و تخلف حرام است ، حرّره فى 17 شهر ذى الحجة الحرام 1329 .
4 ) بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم ؛ مرقومات از كاروانسرا ، بازارچه و هر پنج باب دكان [ . ] از وقف روشنايى نجف و كربلا و كاظمين است و تصرف وقف بوده است ، و هر كس ادعايى بر خلاف بياورد باطل است ، و توليت هم اولاً با همان مرحوم نوّاب بزرگ بوده ـ اعلى اللّه‏ مقامه ـ و فعلاً امر توليت با شما است و به ميزان شرعى متولى مى‏باشيد ، 12 ج ل 1336 .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « عبده عبد الكريم بن محمد مهدى » .

پی نوشت ها :
 

345) سوره آل عمران : 30.
346) در متن كلمه « گرفته » بصورت خط خورده آمده است.
347) مطابق قواعد لغت عربى « المحبوب المكرم » صحيح است ولى چون سياق عبارات اين وقف نامه و ساير وقف نامه‏ها فارسى است ، در بسيارى از وقف نامه‏ها با اغماض از رعايت قواعد دقيق عربى ، مى‏توان حكم به صحت آن در استعمالات فارسى نمود ، لذا از تصرف در آنها خوددارى نموديم.
348) روى عبارت « با فضلاى عصر است » خط خورده است.
349) سوره بقره : 181.
350) در متن « نيم آورد » آمده است.
351) در متن « اعلى » آمده است.
352) به علت پارگى ذيل سند ، نيم سطر آخر متن ناخواناست.
 

/ن