شرح و تفسیر دعای سمات

مقدمه: 
دعا، مغز عبادت است و خداپرستان واقعی، بندگی را در سایه دعا ممکن می‌دانند. قرآن و ائمه معصومین(علیهم‌السلام)، اهمیت، چگونگی و روش دعا را به ما آموخته‌اند و از این رهگذر، دعاهای پرارزشی، در کتاب‌های روایی جمع‌آوری شده است.

یکی از آنها دعای «سمات» است که به مناسبت اسامی عظیم الهی و سایر اسامی و علاماتی که در آن به کار رفته، آن را «سمات» (جمع سما) خوانده‌اند. آن چه بیش از هرچیز در دعای سمات به چشم می‌خورد، استفاده از واژه های قرانی است.

شرح های زیادی برای دعای سمات نوشته شده است در این مقاله به معانی سمات و سند دعای سمات، نظر امام خمینی در مورد اسم اعظم و آداب قرائت دعا و آثار و برکات دعا و شرح  بعضی از واژه‌ ها و اصطلاحات دعای سمات خواهیم پرداخت.
 

شرح و تفسیر دعای سمات(شناخت مختصری از کلیات دعای سمات)

معنای لغوی و اصطلاحی سمات:
سمات جمع سمة می باشد. از ماده و ریشه ی وسم که در آن تاء به واو بدل شده و به معنای نشانه ها و علامت ها است. بالجمله به مناسبت اسامی عظیمه الهیه و سایر اسامی و علاماتی که در این دعای شریف است آن را دعای سمات گفتند.

شبور: برخی بر این باورند که علت این نام گذاری این است که دعای سمات یا شبور در اصل عطایی است از جانب پروردگار که در اختیار مؤمنین قرار داده شده است.

اما «شبور» در مجمع‌البحرین است که: شبور مانند تنور، به معنای بوق است. معرب است (جوهری این را گفته است). و دعای سمات مشهور نامیده می‌شود به دعای شبور و این لفظ عبرانی است
و این مناسبت دارد با آن چه روایت شده که یوشع، محاربه با عمالقه کرد.

امر کرد که خواص از بنی‌اسرائیل کوزه‌های گلی خالی بر کتف‌های خود به عدد اسم‌های عمالقه گرفته و هریک شاخ گوسفند سوراخ‌داری برداشته و این دعا را پوشیده بخوانند.

تا که بعضی شیاطین جن و انس نربایند و رفتار کنند. پس در آن شب این کار کردند. آخر شب که شد، کوزه‌ها را در لشکرگاه عمالقه شکستند. صبح که شد تمام مرده بودند، با شکم‌های باد کرده؛ گوییا ساقه‌های خرمای از پا درآمده بودند.

یکی از باور‌های اشتباه درباره دعای سمات در مسئله تلفظ اسم آن است. سِمات در اصل به کسر سین تلفظ می‌شود.

سند دعای سمات مورد وثوق است
این دعا از جناب محمّد بن عثمان عَمْرى(رحمه الله) که یکى از نوّاب چهارگانه امام زمان(علیه السلام) است به سندش از حضرت امام باقر(علیه السلام)و امام صادق(علیه السلام) نقل شده است.

اما به دلیل جایگاه او که نایب خاص حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است می‌توان نسبت این دعا به آن حضرت را قوی دانست. [1]

سید بن طاووس در جمال الاسبوع این دعا را از سه طریق نقل می‌کند.. شیخ عباس قمی این دعا را در مفاتیح الجنان[2] به نقل از مصباح شیخ طوسی آورده است.

بنا به گفته مجلسی این دعا در بین اصحاب در غایت شهرت بوده و به طور منظم آن را می‌خواندند.[3]
    
دعای سمات از منظر امام خمینی:
«دعای عظیم الشان (سمات) که منکران را جرأت انکار سند و متن آن نیست و مقبول عامه و خاصه و عارف و عامی است و در آن دعای شریف مضمونهای عالی مقام و معارف بسیار است که شمیم آن قلب عارف را بیخود کند و نسیم آن نفخه الهیه در جان سالک دمد.» [4]

اسم اعظم از منظر امام خمینی در دعای سمات
وی درباره حقیقت غیبی اسم اعظم می‌گوید: اسم اعظم را به‌ حسب حقیقت غیبی، جز خداوند هیچ کسی از آن آگاهی ندارد.
 
سخن امام خمینی درباره مقام لفظی اسم اعظم
بحث دیگر حضرت امام درباره اسم اعظم، مربوط به مقام لفظی آن است که درباره آن می‌گوید: حقیقت اسم اعظم به‌حسب لفظ و عبارت، پس آن را تنها اولیای اهل ریاضت و علمای راسخین در علم می‌دانند و از دیگران مخفی است .

و آنچه در کتاب‌های عرفا و مشایخ از حروف اسم اعظم یا کلمات آن آمده، یا از روایات صحیحه گرفته شده و یا در اثر کشف و ریاضت که هنگام فراغ و انصراف از دنیا برای آنان حاصل شده است.

حقیقت عینی اسم اعظم، عبارت از انسان کامل است که خلیفه خدا در همه عالم هستی است و او حقیقت محمدی است که عین ثابت او در مقام الاهیه با اسم اعظم متحد است و سایر اعیان ثابته، بلکه اسمای الاهی از تجلیات این حقیقت شمرده می‌شود.

چون اعیان ثابته، تعیّن‌های اسمای الاهی است و عین ثابت حقیقت محمدی، عین اسم الله اعظم است و سایر اسما و صفات و اعیان، از مظاهر و فروع آن است. پس همه پدیده‌های نظام آفرینش تجلی و ظهور حقیقت محمدی است. [5]
  
آداب خواندن دعای سمات
 خواندن ادعیه مستحب است و به همین دلیل مؤمنین در هر زمانی که دوست داشته باشند می‌توانند دعا بخوانند، اما برای بهره مندی کامل از خواص دعای سمات بهتر است به توصیه ائمه (ع) درباره زمان خواندن دعای سمات عمل کنیم.

طبق روایاتی که در این باره وارد شده‌اند بهترین زمان برای خواندن دعای سمات عصر جمعه (نزدیک به غروب آفتاب) است. همچنین این زمان نه تنها برای خواندن دعای سمات، بلکه برای خواندن ادعیه دیگر نیز زمان مناسبی است.

زیرا زمان اجابت دعا است. حضرت فاطمه زهرا (س) در این هنگام فردی را به پشت بام می‌فرستاد تا نزدیک شدن غروب جمعه را اطلاع دهد و این زمان را زمان اجابت دعا معرفی می‌کردند.

دعای سمات از دعاهاى مشهور است[6] که اکثر علماى بزرگ به آن عنایت داشته اند. مستحب است این دعا را در ساعت هاى آخرِ روز جمعه بخوانند.

شیخ طوسی در مصباح المتهجد با عنوان «دعاء السمات مروی عن العمری یستحب الدعاء به آخر ساعة من نهار یوم الجمعة» آورده است.

همچنین  شب‌های شنبه مستحب است و نیز هرکه در وقت رفتن به جایی یا طلب حاجتی و یا روی آوردن به دشمنی که از او بیمناک است یا زمامداری که از او هراسان است.

این دعا را بخواند حاجت او برآورده می‌شود و از شر دشمن محفوظ می‌ماند و هر کس نتواند این دعا را بخواند این دعا را بنویسد و بر بازوی خود ببندد یا در بغل بگذارد‌‌‌، همان تأثیر را دارد.

شیعیان دعای سمات را به صورت جمعی . گروهی و در مکان‌های مذهبی، یا به صورت فردی می‌خوانند.
 
آثار و برکات دعای سمات.
1- نشانه‌های استجابت دعا در این دعا بسیار است.
2- نشانه‌های خداوند متعال در این دعا فراوان آمده است[7]
3- در روایت آمده، این دعا براى رفع شرّ و ستم دشمنان است
4- اجابت سریع دعاها و پاداش فراوان الهى، در ان است. [8]
5- امام باقر(ع) فرمودند: اگر سوگند یاد کنم که در این دعا اسم اعظم الهی است درست گفته ‌ام.[9]
6- رفع گرفتاری، نزدیک شدن به خداوند و دفع شر همسایه بد از جمله خواص دعای سمات هستند.

مسلمانان به توصیه پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در مواجهه با مشکلات یا به منظور نزدیک شدن به درگاه الهی و بهره مندی از دریای الطاف خداوند به ادعیه و زیارات مختلف روی می‌آورند.
 
متن و محتوای دعای سمات
در دعای سمات، خدا را به اسم اعظم، پیامبران و مکان‌های مقدسی که خداوند در آن مکان‌ها با رسولانش تکلم نمود و بر آنان وحی فرستاد، قسم داده یا خوانده می‌شود. ابتدای دعا با مناجات خداوند آغاز شده و در ضمن آن به نعمت‌های خداوند اشاره شده است.

 همراهی حضرت موسی با بنی‌اسرائیل عبور آن‌ها از دریا و هلاک فرعون و لشگریان فرعون را یاد کرده است.در بندهای دیگر سخن گفتن خداوند با موسی بن عمران، ابراهیم، اسحاق، یعقوب و اینکه خداوند آن‌ها را یاری رسانده را ذکر کرده است.
 رحمت خداوند را به حضرت آدم و ذریه او یادآوری می‌کند و سپس برکت خداوند بر امت‌های گذشته را خاطر نشان می‌کند و بر شمول برکت خداوند بر امت، ذریه و امت پیامبر(ص) تأکید می‌کند.
و از خداوند می‌خواهد که بر پیامبر(ص) و خاندان او صلوات فرستاده و برکت و رحمت خویش را بر آنها شامل کند، کما اینکه بر ابراهیم و آل ابراهیم درود، برکت و رحمت خود را شامل کرده است.
 
جایگاه و عظمت دعای شریف سمات
این دعا بیش از 30 شرح بر آن نوشته شده است  این شروح در ادوار مختلف و بخاطر اهمیت این دعا بوده است.

یکی از دلایل مهم نوشتن شرح بر دعای سمات ذکر این دعا در کتب علما مشهور از جمله دعای سِمات را ابن طاووس در جمال الاسبوع، کفعمی در البلد الامینو مصباح،مجلسی در بحارالانوارو زاد المعاد. شیخ طوسی در مصباح المتهجد، [10]
 
این دعا در مصباح المتهجّد، صفحه 416 و جمال الاسبوع، صفحه 533 مرحوم علاّمه مجلسى نیز آن را در بحارالانوار، با شرح و توضیح آورده است [11]آقابزرگ طهرانی حدود بیست شرح بر دعای سمات را شمرده[12] و شرح‌های دیگری نیز بر این دعا به چاپ رسیده است .

مانند شرح سید علی قاضی طباطبایی(۱۲۸۲-۱۳۶۶ق)، عارف و استاد اخلاق حوزه علمیه نجف با نام «شرح دعای سمات» که در ابتدا به معنای لغوی سمات و روایاتی که بر اساس عظمت این دعا آمده است را مطرح ساخته و سپس به سندیت دعا و محتوای آن اشاره می‌کند.[13]
 
این دعا دارای معارف بلند و عمیق عرفانی است.ائمه علیهم‌السلام است.زیرا بیش‌تر عبارات و اصطلاحات این دعا برگرفته از آیات قرآن است و اشاره به کلام وحی دارد.

در این دعا خداوند را به اسمای حسنا و اسم اعظمش، به رسولان و نزدیکان درگاهش و به مکان‌های مقدسی که در آن مکان‌ها با پیامبرانش سخن گفت و بر آنان وحی فرستاد، می‌خوانند و سوگند می‌دهند، تا درهای رحمتش را بر آنان بگشاید و گره‌ها را از کارهای‌شان وانماید.

بسیاری از الفاظی که در قرآن و کلمات وحی و لسان ائمه ـ علیهم‌السلام ـ آمده ـ نظیر آسمان، زمین، اغلاق، مفاتیح، صراط، میزان و... ـ مراد از آنها حقایق کلی و معانی عامه است که در هر موردی مصداقی از مصادیق آنها منظور است
.
حضرت صادق(ع) فرمود: «پس بگیرید این دعا را بر دشمنان خود از سایر مردم و این از عمیق مکنون علم و مخزون علم است. پس بخوانید آن را برای حاجت که به خدا دارید و ظاهر نکنید آن را برای سفها، زنان، کودکان، ستم‌کاران و منافقان.»

حضرت امام محمدباقر(ع) فرمود که: «اگر مردمان می‌دانستند آن چه ما می‌دانیم از سوال‌ها که در این دعاست و بزرگی کار آن نزد خدای تعالی و زودی اجابت خدای تعالی، خواننده آن را با آن چه ذخیره نهاده است.

خدا از ثواب نیکو، وی را به سبب این دعا با یکدیگر با شمشیر جنگ کردندی و اگر سوگند خورم که اسم اعظم خدای تعالی در آن است، راست خورده باشم و این از علم نهانی است.»

شرح  بعضی از واژه‌ ها و اصطلاحات دعای سمات
 1- الاعز الاجل الْأَکْرَمُ دردعای سمات
یعنی خدایا تو را می‌خوانم به اسم عزیزتر و بزرگ‌ترت از جهت کرامت. ذکر این سه صفت از اوصاف الاهی در ابتدای دعا که تمجید اوست، بیانگر این است که موصوف به این صفات، یعنی خدای متعال، مبدأ حاجات و منتهای خواهش‌ها و در برآوردن حاجات مهربان است.

پس کرم هیچ کریمی به او نمی‌رسد؛ برای آن‌ که او عطا می‌کند از نعمت، آن ‌قدری که غیر او نمی‌تواند مانند او عطا کند، هر نعمتی از جانب او می‌رسد یا این‌که او اختراع کرده و به‌وجود آورده و یا این‌که او اسباب آن را فراهم کرده و راه وصول به آن را آسان نموده است.

بنابراین منظور از صفت اکرم در این‌جا، این است که پروردگاری که عطایش فوق عطای هرکس دیگر است؛ چراکه هرکس دیگری که به انسان عطایی ‌کند، به استحقاق عطا می‌کند؛ ولی پروردگار بدون استحقاق عطا می‌کند، علاوه بر این، عطای دیگران هم عطای او است. [14]
 
2- مغالق و مفتاح دردعای سمات
مغالق چیزی است که با آن در را می بندند و مفتاح چیزی است که با آن در بسته را می‌گشایند. منظور این است که با اسم اعظم گره‌ها گشوده می‌شود. در این‌جا نیز منظور از آسمان، زمین و ابواب آن و مفاتیح و مغالق همان‌گونه است که در مقدمه بیان شد؛ یعنی حقایق کلی است.

منظور از ابواب سما در این دعا یا اشاره به گشایش درهای جود و بخشش است، به‌سبب افاضه رحمت و نزول برکات یا ارسال باران و استجابت دعا و یا کنایه از قبول شدن دعا و بالا رفتن آن به جانب آسمان است و بسته شدن درهای آسمان نیز اشاره به جلوگیری از نزول رحمت است. منظور از گشایش درهای زمین نیز تنگی و سختی‌ها و ناملایمات است. [15]
 
4- معنای مجد دردعای سمات
مجد به‌ معنای شرافت وسیع و بزرگواری با عظمت است و ماجد به ‌معنای شریف و کریم است و این صفتی است ویژه برای خدا تعالی؛ زیراکه از صفات جلال است. [۱6]

منظور از مجد خدا، بزرگی و بزرگواری او است. "بمجدک" یا به‌معنای متوسلاً بمجدک است و یا "با" برای قسم است و به‌معنای به حق مجدک است.
 
5- مقدسین و کروبیین دردعای سمات
 مراد از "مقدسین" و "کروبیین" ملائکه‌ای هستند که مقرب درگاه الاهی‌اند.
 
6- ارض مصر بتسع آیات دردعای سمات
این جمله عطف به "کلّمت" در ابتدای کلام است؛ یعنی به مجد تو که با موسی در مقدسین و در سرزمین مصر؛ در‌حالی‌که به نُه معجزه و نشانه همراه بود. این فراز از دعا اشاره به آیه «وَ أَدْخِلْ یَدَکَ فی‌ جَیْبِکَ تَخْرُجْ بَیْضاءَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ فی‌ تِسْعِ آیاتٍ إِلی‌ فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ» دارد. [۱7]
 
آیات نه‌ گانه عبارت است از: [۱8]
1.«ید بیضاء» (درخشیدن دست)؛ ۲. اژدها شدن عصا؛ ۳. طوفان کوبنده برای دشمنان؛ ۴. «جراد» (تسلط ملخ بر زراعت‌ها و درختان)؛ ۵. «قمل» (نوعی آفت نباتی که غلات را نابود می‌کرد)؛ ۶. «ضفادع» (هجوم قورباغه‌ها از رود نیل به زندگی مردم)؛ ۷. «دم» (ابتلای عمومی به خون دماغ یا به رنگ خون درآمدن آب رود نیل)؛ ۸. قحطی و خشک‌سالی؛ ۹. شکافته شدن دریا.
  
7- مسجد خیف دردعای سمات
خیف، محل سرازیر که سیل‌گیر نباشد. [19] و خیف در منا در چنین محلی واقع است و شاید مسجد خیف را به این جهت خیف گویند که در منا واقع است. پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و هزار پیامبر دیگر در آن نماز خوانده‌اند. [20]
 
8-  بئر شیع یا بئر سبع دردعای سمات
چاهی بود که نزد آن تجلی الاهی برای حضرت اسحاق رخ داد و آن‌جا مکانی مقدس شده است. می‌گویند: حضرت ابراهیم آن چاه را حفر نمود و هفت گوسفند به شخصی به نام ابامالک داد که از آن چاه محافظت کند.

از این جهت آن چاه را بئر سبع نامیدند. تجلی خدا برای اسحاق در بئر شیع بود که در آن‌جا به او وحی شد که به طرف مصر نرو و ساکن آن‌جا نشو؛ بلکه به سرزمینی که من می‌گویم و برای تو گشایش می‌نمایم و مبارک می‌گردانم برو ... . [21]

9- طور سینا دردعای سمات
طُور سِیناء کوه یا مجموعه‌ای از کوه‌ها در کشور مصر است که در قرآن و تورات از آن یادشده است. در طور سینا وقایع مختلفی از جمله صحبت کردن خداوند با حضرت موسی(ع)، میقات چهل‌روزه،‌ (چهل شب) میقات به همراه هفتاد نفر از بنی‌اسرائیل و مرگ موسی(ع) رخ داده است.

پیامبر اسلام(ص) علت تقدس طور سینا را مواردی از جمله صحبت کردن خداوند با حضرت موسی(ع)‌ در آن‌جا دانسته است. 
10- ربوات المقدسین دردعای سمات
یعنی زمین‌های بلند و کوه‌پایه‌هایی که مواضع نزول وحی بر حضرت موسی بود. [22]
 
11- جبل حوریث دردعای سمات
 جبل حوریث کوهی است در سرزمین شام که موسی در اولین خطاب الاهی در آن کوه، مخاطب خداوند قرار گرفت. البته گفته‌اند کوهی است در مدین شهر قوم شعیب که روبه‌روی تبوک است، محلی میان مدینه و شام و در آن چاهی است که موسی برای دختران شعیب از آن چاه آب کشید. [۲3]
  
12- عمود النار دردعای سمات
عمود النار عطف بر المقدسین و ظرف برای "کلّمت" است و معنایش این است که در عمود آتش با موسی تکلم کردی. منظور از آن، آتشی است که حضرت موسی در جانب طور سینا دید که خدا از زبان او در قرآن خبر داده است که فرمود: «إِنِّی آنَسْتُ ناراً سَآتیکُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ آتیکُمْ بِشِهابٍ قَبَسٍ لَعَلَّکُمْ تَصْطَلُون‌؛ [۲4]

موسی به خانواده خود گفت: من از دور آتشی دیدم، زود است که از آن برایتان خبری بیاورم یا پاره‌آتشی. شاید گرم شوید».شاید منظور از عمود نار، آتشی بوده که در شب با آنها بوده که روشنی می‌داد و از نور آن راه را پیدا می‌کردند.
13-  تابوت شهادت دردعای سمات
صندوقی بود که حضرت یوسف آن را به طرف کوه حوریث از ناحیه طور سینا حمل کرد که در روز ابر سفید بر آن سایه می‌افکند و در شب به عمود نور و آتش درخشش داشت.

گفته‌اند تابوتی بود که خدا برای مادر موسی فرستاد تا وی آن را در دریا افکند. ممکن است تابوتی باشد که مواریث انبیا از آدم تا خاتم در آن بوده و الآن پیش امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ است. [۲5]
 
14- غمائم النور دردعای سمات
ابر سفیدی است که برای موسی در مکان‌های متعدد ظاهر شد و نور حق در آن متجلی می‌شد. یکی در طور سینا که در بالای کوه ابری ظاهر و از بالای ابرها موسی کلام حق راشنید. [۲6]
 
15- قبّة الرمّان  دردعای سمات
 گنبدی است که حضرت موسی و هارون به دستور خدا ـ در میان خباء المحضر که تابوت شهادت را در آن می‌گذارند ـ ساختند و ... البته ممکن است قبة الزمان باشد و منظور از آن بیت‌المقدس باشد که این نظر ظاهراً درست نباشد.

زیرا در زمان موسی هنوز بیت‌المقدس ساخته نشده بود و وجود خارجی نداشت و بعدها به‌دست حضرت داوود و سلیمان ساخته شد. مجلسی می‌گوید: قبة الزمان را موسی و هارون به دستور خدا در بیابان تیه ساختند و معبد ایشان بود. [۲7]
 
16- جبل فاران در دعای سمات
کوهی است از کوه‌های مکه که پیامبر بر آن مناجات می‌کرد. [۲8]و طلوع خدا در ساعیر و ظهور او در جبل فاران، عبارت است از: ظهور وحی و امر و بروز اراده و اقتدار الاهی است.

همچنان‌که وحی به موسی در طور سینا بوده، وحی به عیسی در ساعیر و وحی به پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در کوه فاران بود.
 
17- بیت ایل در دعای سمات
خانه‌ ای بود که حضرت یعقوب ـ هنگام رفتن پیش دایی‌اش برای ازدواج با دختر او ـ از سنگ بنا کرد که مسجد و معبد او باشد، نه برای زندگی. [۲9]
  
17- ساعیر میثاق در دعای سمات
 کوهی است که خداوند بر آن به عیسی وحی فرستاد. [30] در سی سالگی بود که مأموریت یافت رسالت خود را به بنی اسرائیل آشکار سازد. در کوه ساعیر بود که از سوی خداوند به وی وحی رسید و در زمان عروج به آسمان سی و سه سال داشت. 
  
19-  میثاق ابراهیم در دعای سمات
بشارتی بود که خداوند در سن پیری، فرزندی به نام اسحاق و بعد از اسحاق، یعقوب را به ابراهیم داد.امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود: مراد از این میثاق، امامت آل‌محمد ـ علیه‌السلام ـ است که خداوند وعده آن را به حضرت ابراهیم ـ علیه‌السلام ـ داد.

ابوبصیر می‌گوید: از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ درباره سخن خدای متعال ـ که فرمود: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ؛ و قرار داد آن را کلمه باقی ماندنی در پشت ابراهیم ـ پرسیدم، فرمود: و آن امامتی است که خداوند در نسل امام حسین ـ علیه‌السلام ـ قرار داد. [31]
 
مثلا :میزان هر چیزی است که با آن سنجیده می‌شود؛ اعم از آن‌که آن چیز محسوس باشد؛ مانند ترازو یا این‌که از امور معنوی باشد؛ مثل علم منطق که با آن فکر صحیح از غیر صحیح سنجیده می‌شود .

یا عدل الاهی و دین حق که با آن باطل و اعتقادات صحیح از فاسد و اخلاق نیکو از فاسد سنجیده می‌شود؛ مانند آیه شریفه: «اللَّهُ الَّذی أَنْزَلَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمیزانَ وَ ما یُدْریکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَریبٌ؛ [32]

خداوند کسی است که کتاب را به‌حق نازل کرد و میزان (سنجش حق و باطل و خبر قیامت) را نیز تو چه می‌دانی شاید ساعت (قیام قیامت) نزدیک باشد».
  
نتیجه:
در شرح و تفسیر دعای سمات(شناخت مختصری از کلیات دعای سمات)  نکات زیر قابل تامل است.
1- دعای سمات یکی از ادعیه بسیار مجرب در اسلام است. و یکی از ادعیه نام آشنا در میان شیعیان است
2- برخی بر این باورند که دعای سمات دربرگیرنده اسم اعظم الهی است.

3- بزرگان و پیشوایان دین در احادیث به خواص دعای سمات اشارات فراوانی داشته‌ اند که همین مسئله باعث محبوبیت دعای سمات در میان مسلمانان شده است.

4- دعای سمات دارای دو اسم است. این دعا در میان مسلمانان به نام‌های «سمات» و «شبور» شهرت دارد.
5- نام‌های خداوند در متن آن بسیار تکرار شده‌اند و منظور از اسم‌ها، اسم‌های خداوند باری تعالی است.

6- در رابطه با سند دعای سمات شکی در اعتبار و وثوق آن نیست و راویان شیعه این دعای بلند مرتبه را به نقل از امام محمد باقر (ع) در کتب روایی ذکر کرده‌اند.
7- اسم سمات مورد تایید ثبت احوال ایران برای نامگذاری دختر است .
 
پی نوشت:
1.مجلسی، بحار الانوار، ج۹۰، ص۹۶
2.قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۳۵ـ ۱۲۸
3.مجلسی، بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۰۱
4.امام خمینی، تفسیر سوره حمد، ص۱۹.
5.امام خمینی، شرح دعای سحر، ص ۱۸۸ ـ ۲۰۱.
6.بحارالانوار، جلد 87، صفحه 102
7.دایرة المعارف شیعه، ج۷، ص۵۲۷
8. بحارالانوار، جلد 87، صفحه 96.
9.مجلسی، بحارالانوار، ج۸۷، ص۱۰۰ـ ۹۶
10.طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۴۲۰ ـ ۴۱۷
11.بحارالانوار، جلد 87، صفحه 96 به بعد.
12.آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۸، ص۱۹۰
13.سید علی قاضی طباطبایی، شرح دعای سمات، ، چاپ اول، ۱۳۸۴.
14. ، تفسیر نمونه، ج ۲۷، ص ۱۵۷؛ تفسیر ذیل آیه ۳ سوره علق.   
15. میر جهانی طباطبایی، سید حسن، روایح النسمات در شرح دعای سمات، ص ۱۴۱، کتاب‌خانه صدر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۰.
16. طریحی، مجمع البحرین، ج ۳، ص ۱۴۳ ؟؟؟، واژه "مجد".
17. اسراء (۱۷)، آیه ۱۰۱.   
18. ، تفسیر نمونه، ج ۱۲، ص ۳۰۷؛ تفسیر ذیل آیه ۱۰۱ سوره اسراء.   
19. لغت‌نامه دهخدا، واژه "خیف"؛ خیف جای فروتر از درشتی کوه و بلندتر از مسیل آب.
20. کلینی، کافی، ج ۴، ص ۵۱۹، ح ۴، دارالکتب الاسلامیة تهران، ۱۳۶۵ش.   
21. میر جهانی طباطبایی، سید حسن، ، ص ۳۹۴،
22. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۸۷، ص ۱۲۳، موسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق
23. میرجهانی طباطبایی، ، ص ۳۴۸،
24. نمل (۲۷)، آیه ۸.   
25. همان، ، ص ۳۳۴ ـ ۳۳۷، 26
27. همان، روایح النسمات در شرح دعای سمات، ص ۴۰۸ ـ 420
28. طریحی، مجمع البحرین، ج ۳، ص ۳۹۶، واژه "فرن".   
29. میرجهانی طباطبایی، ، ص ص ۳۹۹
30 .طریحی، مجمع البحرین، ج ۲، ص ۳۷۳، واژه "سعر".   
31. بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۲۶۰
32.شوری (۴۲)، آیه ۱۷.   
  
منابع:
https://www.iribnews.ir/fa/news/2976996
https://makarem.ir/main.asp
https://www.wikiporsesh.ir
https://fa.wikishia.net/view
https://fa.wikifeqh.ir