گلودرد هنگام بیدار شدن هم می تواند ناخوشایند باشد. هم اینکه خلق و خو و بهره وری شما را در طول روز تضعیف می کند زیرا علت آن هر چه که باشد خواب شما را به چالش می کشاند. ناراحتی گلو، اگرچه اغلب از نظر پزشکی یک وضعیت کاملا خوش خیم است، اما یک علامت هشدار دهنده است که نشان می دهد که احتمالاً شب قبل از آن خواب سالم و کافی نداشته‌اید و از طرفی برخی از ما اغلب متوجه می‌شویم که گلویمان صبح هنگام بیدار شدن از خواب خشک می‌شود. این به دلیل نوسانات طبیعی در ریتم شبانه روزی (ساعت داخلی بدن) است که در هنگام خواب بزاق کمتری تولید می شود. گفته می‌شود، اگر گلوی شما خشک‌تر از حد معمول است و علائم آزاردهنده دیگری مانند درد، مشکل در بلع و صدای خشن را دارید، ممکن است محرک‌های زمینه‌ای دیگری غیر از کم خوابی در درد گلو بعد از بیداری شما دخیل باشند. تشخیص علت اصلی اینکه چرا گلوی شما هنگام بیدار شدن از خواب درد می کند می تواند کمی چالش برانگیز باشد، زیرا دلایل زیادی برای این وضعیت وجود دارد.
 

دلایل احساس گلو درد بعد از بیدار شدن از خواب

 
ابتلا به آلرژی 
ممکن است که خارش و گلو درد اولین علامت آلرژی های فصلی باشد. آلودگی و گرد و غبار باعث ایجاد التهاب در راه تنفسی می‌ شود و احساس ناراحتی را ایجاد می کند.‌ برای از بین بردن آلرژی باید سعی کنید که قرار گرفتن در معرض آن آلرژن را کم کنید و اگر نیاز بود، از آنتی هیستامین و راهکارهای طبیعی برای از بین بردن شان استفاده کنید.

وجود تحریک کننده در محیط
ممکن است شما الرژی نداشته باشید اما یک ماده تحریک کننده در هوا وجود داشته باشد که گلو درد را ایجاد کند که معمولا بعضی از بو ها، اسپری ها یا گرد و غبار ها باعث ایجاد این وضعیت می شود. در طول این حالات توصیه می‌ کنیم که از این مواد دور بمانید و سعی کنید در یک هوای پاک تنفس کنید که حال تان بهتر شود.
 
هوای سرد و خشک
هوای خیلی سرد و خشک باعث اختلال در ایجاد تولید مخاط می‌ شود و همین باعث می‌ شود که شما مشکلاتی مانند آبریزش بینی، گلو درد و گرفتگی بینی را احساس کنید که در چنین حالتی رفتن به حمام گرم یا استفاده از دستگاه بخور می‌ تواند تا حد زیادی وضعیت را بهبود ببخشد.
 
رفلاکس اسید معده
اسید معده ممکن است باعث حساسیت، ایجاد سوزش، گرفتگی یا سرفه خشک شود و شب‌ ها وضعیت بدتری ایجاد کند؛‌ به خاطر همین ناراحتی‌ هایی را هنگام صبح در گلو به وجود می آورد که باید سعی کنید آن را مدیریت کنید تا دردتان بهبود پیدا کند. از غذاهایی هم که باعث حساسیت معده می‌ شود؛ خودداری کنید. شب ها هم بالش را بالاتر از سطح بدن تان قرار دهید.
 
کم آبی بدن
عدم مصرف آب کافی در طول روز باعث خشکی دهان و گلو در خواب می شود که تا صبح روز بعد ادامه پیدا می کند. بدن شما در حال حاضر بزاق کمتری در طول خواب ترشح می کند. از طرف دیگر، تعریق در طول شب می تواند باعث شود بدن شما رطوبت بیشتری نسبت به حفظ رطوبت خود از دست بدهد و در نتیجه آب بدنتان کم شود. تعریق شبانه ممکن است در اثر یک محیط خواب خیلی گرم، یائسگی و سرماخوردگی ایجاد شود. اگر هنگام بیدار شدن از خواب کم آبی عامل گلودرد شماست، حتماً در طول روز مایعات کافی مصرف کنید. از صبح تا اواخر بعد از ظهر تا جایی که می توانید آب بنوشید. هیدراته ماندن همچنین شما را پرانرژی نگه می دارد. از اواخر بعد از ظهر به بعد، مصرف مایعات خود را کاهش دهید. با این اوصاف، مصرف آب خود را قبل از خواب به طور کامل قطع بکنید، زیرا کم‌آبی بدن با مدت زمان کوتاه‌تر خواب کمتر از شش ساعت مرتبط است. همیشه بهتر است به جای ترس از بیدار شدن برای رفتن به دستشویی، شب ها آب بنوشید. اگر می توانید، شب ها یک لیوان آب کنار تخت خود نگه دارید.
 
مشکلات خواب مرتبط با تنفس
خروپف و آپنه انسدادی خواب (OSA) برخی از مشکلات خواب مرتبط با تنفس هستند که با گلودرد هنگام بیدار شدن از خواب ارتباط دارند. خروپف با تنفس دهانی همراه است. بدون شک جریان مداوم هوا دهان شما را خشک می کند و شما از خواب بیدار می شوید که احساس می کنید حفره دهان و گلویتان کم آب و خشک شده است. خروپف همچنین باعث ارتعاش بافت های پشت گلو می شود. برای همین تحریک بافت های گلو در صبح به شکل گلودرد عمل می کنند. خروپف همچنین با آپنه خواب مرتبط است. تحقیقات اخیر نشان می دهد که خشکی دهان یکی از علائم بالینی OSA است. خشکی دهان همیشه با خشکی گلو در هنگام بیدار شدن ارتباط دارد. علاوه بر این، سرماخوردگی معمولی و سینوزیت معمولاً مجاری بینی را مسدود می‌کنند، بنابراین در صورت ابتلا به آنها تنفس و خوابیدن برای شما دشوار می‌شود. در این شرایط الگوی خواب شما را مختل می کند. گزینه های درمانی مختلفی برای رفع خروپف و آپنه انسدادی خواب و کاهش ناراحتی گلو ناشی از آن وجود دارد. به عنوان مثال، خروپف ناشی از تنفس دهانی ممکن است با تغییرات ساده ای مانند آموزش تنفس از طریق بینی و استفاده از لوازم جانبی مانند نوارهای بینی و دهانی های ضد خروپف برطرف شود. در همین حال، خروپف به دلیل آپنه خواب ممکن است به درمان بیشتر و مراجعه به پزشک نیاز داشته باشد. پزشک ممکن است تغییرات سبک زندگی سالم (مانند ورزش منظم)، دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) یا حتی مداخلات جراحی را در موارد شدیدتر توصیه کند. 
 
آسیب به تار های صوتی
صحبت کردن زیاد مخصوصاً با صدای بلند به تار های صوتی شما آسیب وارد می کند و باعث ورم و حساسیت در آن می شود. توصیه ما این است که به صدای تان استراحت دهید. آبرسانی و استفاده از دستگاه بخور، ماساژ و دوری از عوامل تحریک کننده را هم فراموش نکنید.
 
انحراف بینی
انحراف بینی به دلیل جدایی غضروف از تیغه بینی اتفاق می‌ افتد؛ یعنی سرِ جای اصلی خودش قرار ندارد که باعث افزایش تولید مخاط می‌ شود و گلو درد را ایجاد می‌ کند که در چنین حالتی پزشک باید مسئله را بررسی کند و راهکار درمانی متناسب با وضعیت تان را در اختیارتان قرار دهد.
 
عفونت های باکتریایی
عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث درد گلو در هنگام بیدار شدن شوند. اصلی ترین عفونت، گلودرد استرپتوکوکی است که توسط باکتری استرپتوکوکوس پیوژنز ایجاد می شود.

گلودرد استرپتوکوکی به غیر از درد گلو، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

مشکل در بلع تهوع و استفراغ التهاب و قرمزی لوزه ها تب، سردرد و یا بدن درد بزرگ شدن غدد لنفاوی در ناحیه گردن لکه های قرمز کوچک در سقف دهان متخصصین پزشکی معمولاً آنتی بیوتیک ها را برای عفونت های باکتریایی گلو مانند گلودرد استرپتوکوکی تجویز می کنند. پزشک همچنین ممکن است مسکن هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن را برای مقابله با تب و دردهای همراه به شما بدهد. علاوه بر داروها، با آب نمک غرغره کنید تا به کاهش ناراحتی گلو مرتبط با عفونت های باکتریایی کمک کنید. همچنین باید مایعات زیادی بنوشید و رژیم غذایی نرم داشته باشید تا گلوی شما مرطوب بماند. برای کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان، قرص‌های ضدسرفه و اسپری‌های مسکن گلو معمولاً برای کاهش درد گلو استفاده می‌شود.
 
عفونت های ویروسی
عفونت‌های ویروسی مختلف مانند سرماخوردگی، سرخک، آبله مرغان، کروپ و حتی مونونوکلئوز (معروف به مونو) گلو را تحت تأثیر قرار می‌دهند. به همین دلیل است که وقتی از خواب بیدار می شوید گلوی شما درد می کند. گلوی شما ممکن است هنگام صحبت کردن یا قورت دادن احساس خراش، تحریک یا حتی دردناک کند. بسته به نوع عفونت ویروسی، ممکن است علائم دیگری مانند تب بالا، سرفه، بدن درد، آبریزش بینی، تورم لوزه ها و گرفتگی صدا نیز داشته باشید. برای عفونت‌های ویروسی مانند سرخک، آبله مرغان و مونو، احتمال دارد بثورات پوستی و تاول‌های پر از مایع را داشته باشید. عفونت های ویروسی معمولاً با استراحت مناسب و مصرف مایعات کافی از بین می روند. داروهای خانگی مانند غرغره کردن با آب نمک و مکیدن پاستیل ممکن است به تسکین گلو کمک کند. همچنین بهتر است برای رفع تب و درد مسکن هایی برای شما تجویز شود. توجه داشته باشید که آسپرین نباید برای افراد مبتلا به آبله مرغان استفاده شود زیرا با بیماری معروف به سندرم ری مرتبط است. در عوض، پزشک ممکن است داروهای غیر آسپرین مانند استامینوفن را به شما بدهد.
 
سیگار کشیدن
مصرف سیگار یک محرک شناخته شده گلودرد است که پس از بیدار شدن از خواب در صبح ادامه دارد. علاوه بر خشکی و تحریک گلو، بررسی ها نشان می دهد احتمال بروز سایر مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی در افراد سیگاری بسیار زیاد است، مانند: سرفه کردن تنگی نفس رفلکس اسید بوی بد دهان دندان درد گرفتگی مجاری بینی ترشحات بینی خرناس. بدون شک سایر عوارض احتمالی سیگار بی خوابی در بیمار را تشدید می کند. به هر حال، اگر با مشکلاتی مانند سرفه های شدید و گرفتگی بینی دست و پنجه نرم می کنید، ممکن است هنگام خواب هم با مشکلاتی روبرو شوید. همچنین دود سیگار می تواند همان علائم ناخواسته را در افراد غیر سیگاری ایجاد کند. بهترین برنامه اقدام ترک سیگار است. درمان های خانگی مانند غرغره کردن با آب نمک می تواند به کاهش درد گلو و خلط کمک کند. عادات سبک زندگی سالم مانند نوشیدن مایعات زیاد، رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم هم در هنگام ترک مصرف سیگار نیز مفید هستند.
 
ویروس ها و گلو درد
بسیاری از گلودردها به دلیل عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شوند، مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا، ویروس اپشتن بار یا (EBV)، کرونا، سرخک، آبله مرغان و اوریون.
 
مونونوکلئوز عفونی
علت دیگر گلودرد و التهاب لوزه، مونونوکلئوز ناشی از عفونت توسط ویروس اپشتن بار یا (EBV) است. در‌حالی‌که مونونوکلئوز می‌تواند تا دو ماه ادامه داشته‌باشد، در اکثر موارد خفیف است و با حداقل درمان برطرف می‌شود. علائم مونونوکلئوز که به آنفولانزا شباهت دارد عبارتند از:

گلو درد تورم لوزه‌ها تب تورم غدد لنفاوی زیر بغل و گردن سردرد، خستگی ضعف عضلانی تعریق شبانه

ممکن است یک فرد مبتلا به مونونوکلئوز، در طول مدت عفونت فعال، گلودرد مداوم داشته‌باشد.
 
ویروس کرونا (COVID-۱۹) و گلو درد

همه‌ی ما با ویروس کرونا آشنایی داریم و در زندگی روزمره‌ی خود با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم. شایع‌ترین علائم کرونا عبارتند از:

سرفه تب یا لرز تنگی نفس یا دشواری در تنفس درد عضله یا بدن درد گلو درد از بین رفتن چشایی یا بویایی اسهال سردرد خستگی حالت تهوع و استفراغ  احتقان یا آبریزش بینی.

گلو درد استرپتوکوک نوعی عفونت رایج گلو است که ناشی از قرار گرفتن در معرض باکتری استرپتوکوک ایجاد می‌شود. علائم گلو درد استرپتوکوکی شامل موارد زیر است:

تب بیشتر از ۱۰۱ درجه‌ی فارنهایت لکه‌های سفید در گلو غدد لنفاوی متورم و حساس شدن در ناحیه‌ی گردن.

ممکن است فرد برای مبارزه با گلو درد استرپتوکوکی و جلوگیری از عوارض آن به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته‌باشد. در کودکان، گلودرد استرپتوکوکی درمان نشده می‌تواند خطر تب روماتیسمی و التهاب کلیه را افزایش دهد.

طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، گلو درد استرپتوکوکی، ۲۰ تا ۳۰ درصد کودکان و ۵ تا ۱۵ درصد بزرگسالان را درگیر می‌کند.
 
خلط پشت حلق
داشتن خلط پشت حلق، به این معناست که مخاط اضافی از سینوس‌ها به پشت گلو تخلیه می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به گلودرد مداوم شود. مواردی مانند سینوزیت، تغییرات آب و هوا، برخی از داروها، غذاهای پرادویه، انحراف تیغه‌ی بینی، آلرژی و هوای خشک می‌توانند باعث خلط پشت حلق شوند. علاوه بر گلودرد، علائم دیگر خلط پشت حلق عبارتند از:

بوی بد دهان احساس نیاز مداوم به بلع خلط یا پاک کردن گلو سرفه که در شب بدتر می‌شود و حالت تهوع به علت وجود مخاط اضافی در معده.

اگر به طور مزمن از طریق دهان نفس بکشید، به ویژه در هنگام خواب، می‌توانید به گلودرد مزمن و مکرر مبتلا شوید. به احتمال زیاد، در آغاز صبح که از خواب بیدار می‌شوید گلو درد را تجربه خواهید کرد و احتمالاً با نوشیدن مایعات، این درد از بین می‌رود.
 
علائم تنفس دهانی شبانه شامل این موارد است:
خشکی دهان گلو درد گرفتگی صدا خستگی و تحریک‌پذیری هنگام بیدار شدن از خواب بوی بد دهان و سیاهی زیر چشم.

بیشتر اوقات، تنفس دهانی به دلیل نوعی انسداد بینی است که از تنفس مناسب از طریق بینی جلوگیری می‌کند. این انسداد به علت احتقان بینی، آپنه‌ی خواب و بزرگ شدن لوزه‌ها است.
 
آسیب دیدگی گلو
هرگونه آسیب مانند ضربه یا بریدگی در گردن، می‌تواند باعث گلو درد شود. گیر افتادن یک تکه غذا در گلو نیز می‌تواند باعث تحریک گلو درد شود. استفاده‌ی مکرر از تارهای صوتی و عضلات گلو یکی دیگر از علل رایج گلو درد هستند. فریاد زدن، بلند حرف زدن یا آواز خواندن می‌تواند منجر به گلودرد شود. گلودرد یک شکایت رایج در بین مربیان و معلمانی است که اغلب مجبور به فریاد زدن هستند.
 
ورم لوزه ها
اگر دچار گلو درد طولانی مدتی شده‌اید که برطرف نمی‌شود، ممکن است عفونت یا التهابی در لوزه‌ها داشته‌باشید. غالبا، التهاب لوزه در کودکان دیده می‌شود، اما افراد ممکن است در هر سنی به آن مبتلا شوند. التهاب لوزه در اثر عفونت‌های باکتریایی یا ویروس‌ها ایجاد می‌شود. التهاب لوزه ممکن است عود کند و چندین بار در سال ظاهر شود. گاهی ممکن است به درمان با آنتی‌بیوتیک نیاز داشته‌باشید.

از آنجا که انواع مختلفی از التهاب لوزه وجود دارد، علائم آن نیز بسیار متنوع است و می‌تواند شامل این موارد باشد:

مشکل در بلع یا بلع دردناک گرفتگی صدا گلودرد شدید گرفتگی گردن حساسیت فک و گردن به دلیل تورم غدد لنفاوی قرمزی و تورم لوزه‌ها وجود لکه‌های سفید یا زرد بر روی لوزه‌ها بوی بد دهان تب لرز سردرد.
 
سوزاک و گلودرد
سوزاک یک عفونت منتقله از راه جنسی (STI) است که توسط باکتری نایسریا گونوره ایجاد می‌شود. ممکن است تصور کنید که یک بیماری مقاربتی فقط دستگاه تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما سوزاک می‌تواند به علت رابطه‌ی جنسی دهانی محافظت‌نشده، گلو را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این شرایط، معمولا فقط منجر به قرمزی گلو و گلو درد مداوم می‌شود.
 
آبسه لوزه
آبسه‌ی لوزه، نوعی عفونت جدی باکتریایی در لوزه‌هاست که می‌تواند گلودرد مداوم و شدیدی ایجاد کند. این بیماری می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که التهاب لوزه‌ها به درستی درمان نشده‌باشد. هنگامی که عفونت از لوزه خارج می‌شود و به بافت اطراف گسترش می‌یابد، کیسه‌ای پر از چرک در نزدیکی یکی از لوزه‌ها تشکیل می‌شود. در این حالت ممکن است بتوانید آبسه را در پشت حلق خود مشاهده کنید. اما گاهی این کیسه‌ی چرکی در پشت یکی از لوزه‌ها پنهان می‌شود.

علائم آبسه‌ی لوزه، معمولا شبیه علائم التهاب لوزه، اما کمی شدیدتر است که عبارتند از:

گلو درد (معمولا یک طرفه) حساسیت و دردناک بودن لوزه‌ها تورم گلو و فک گوش درد عفونت در یک یا هر دو لوزه مشکل در باز کردن دهان به طور کامل مشکل در بلعیدن ورم صورت یا گردن مشکل در چرخاندن سر از یک طرف به طرف دیگر مشکل در کج کردن سر به پایین (حرکت چانه به سمت سینه) مشکل در کج کردن سر به بالا سردرد گرفتگی صدا تب یا لرز و بوی بد دهان.
 
اپی‌ گلوتیت
یک عفونت نادر اما به طور بالقوه خطرناک است. در اپی‌گلوتیت، التهاب و تورم اپی‌گلوت می‌تواند مجرای تنفسی را ببندد و تنفس را دشوار کند. این بیماری یک اورژانس پزشکی است.
 
شرایط نادر اما جدی
بیماری‌های شدیدتر اما کمتر شایع که می‌تواند باعث گلو درد شود عبارتند از:

عفونت HIV تومورهای گلو تومور زبان تومور حنجره.

در موارد نادر؛ گلو درد ممکن است نشان ‌دهنده یک مشکل جدی مثل سرطان گلو یا ایدز باشد اما خیلی اتفاق نادری است. اگر در کنار گلو درد؛ متوجه مشکلاتی مثل ورم یا برامدگی در ناحیه گردن، مخاط خونی یا علائم تب و آنفولانزا شدید، حتماً علائم خود را به پزشک بگویید.
 

چگونه گلو درد را آرام کنیم ؟

در کنار این که باید علت را پیدا کنید، می توانید راهکار های زیر را هم در پیش بگیرید تا درد بهبود پیدا کند:

آب گرم بنوشید. مصرف مایعاتی مانند آب گرم با عسل و یا آب گرم معمولی می تواند گلو درد را بهبود ببخشد. آب نمک قرقره کنید. ترکیب آب با نمک و قرقره کردن آن داخل گلو به مدت چند ثانیه و تف کردن آن به بیرون می تواند گلو درد را آرام کند. از قطره های مخصوص در داروخانه کمک بگیرید که گلو را نرم می کند. بخور بگیرید. بخور باعث گرم شدن راه تنفس در قسمت بینی و گلو می شود و گلو درد را تا حد زیادی بهبود می بخشد.