مشخصات

کشور ایران
استان خراسان شمالی
شهرستان شیروان
بخش مرکزی
جمعیت  ۱۵۹٬۹۵۰ نفر
مساحت ۳۷۸۹ کیلومتر مربع
زبان گفتار کرمانجی، ترکی و تاتی
مذهب شیعه
ارتفاع از سطح دریا ۱۰۹۷ متر
شرایط آب و هوا نسبتاً سرد در زمستان و گرم و معتدل در تابستان
پیش شماره تلفن ۰۵۸
شناسه ملی خودرو 42 خ
ره آورد کلوچه برنجی، قَتْلَمَه، چُزمه، کشک، قره قروت، قالیچه، جاجیم، نمد، پوستین، گلیم‌ بافی و ...

شهرستان شیروان یکی از شهرستان‌های استان خراسان شمالی در شمال شرق ایران است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۷، ۱۵۹٬۹۵۰ نفر بوده‌است. شهرستان شیروان ۳۷۸۹ کیلومتر مربع وسعت دارد. ترک‌ها و کرمانج‌ها ساکنین اصلی این شهرستان هستند. شیروان مرکز شهرستان شیروان و دومین شهر بزرگ و مهم استان خراسان شمالی است.  این شهر از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان اسفراین، از شرق به شهرستان فاروج و از غرب به شهرستان بجنورد محدود می‌شود. مرکز آن شهر شیروان است. شیروان از شهرهای مرتفع استان خراسان شمالی است که در درهٔ رود مرزی اترک مابین کوه‌های کپه‌داغ و آلاداغ جای گرفته‌است. شیروان دارای آب و هوای نسبتاً سرد در زمستان و گرم و معتدل در تابستان می‌باشد.
 

این شهرستان شامل بخش‌ های زیر می‌ باشد:

 
بخش ها:
بخش مرکزی، بخش سرحد، بخش قوشخانه
 
دهستان:
دهستان حومه، دهستان زوارم، دهستان سیوکانلو، دهستان گلیان، دهستان تکمران، دهستان جیرستان، دهستان قوشخانه بالا، دهستان قوشخانه پایین
 
روستاها:
آق‌ قلعه، اولاشلو، باداملق، تفتازان، سرخ‌ زو، شرکانلو، علی‌ خان‌ قلعه، قوردانلو، گره زو، ملاباقر و ....
 

جای‌ های دیدنی شهرستان شیروان

 
آبشار اسطرخی یا آبشار شارشار
آبشار اسطرخی، یکی از بهترین جاذبه‌های طبیعی شیروان است که متاسفانه تعداد کمی از گردشگران آن را می‌شناسند. آبشار اسطرخی در روستایی به همین نام و در 28 کیلومتری جنوب شهرستان شیروان واقع شده‌است. اما بگذارید تا کمی از روستای اسطرخی بیشتر بدانیم!روستای زیبا و دلفریب اسطرخی، یکی از روستاهای کوهستانی استان خراسان شمالی است که در دره‌ای عمیق قرار گرفته است. رودخانه‌ای که از میان روستا می‌گذرد، بر زیبایی‌های آن افزوده است. با این‌حال آبشار اسطرخی که بلندترین آبشار شیروان است، یکی از شاهکارهای طبیعت در روستای اسطرخی به شمار می‌رود.این آبشار با درختان تنومند سپیدار، گردو و بید در آغوش کشیده شده ‌است و به دلیل برخورد با صخره‌های سنگی اطرافش سروصدای دل‌انگیزی را به گوشتان می‌رساند. اهالی روستای اسطرخی، این آبشار را شارشار هم می‌نامند. بالای آبشار یک آسیاب آبی قدیمی قرار دارد و در اطرافش انبوهی از درختان سرسبز به چشم می‌خورد.چشمه سهراب، درخت ارس با قدمت 1200 سال، رودخانه دائمی، دره اسطرخی، آسیاب‌های قدیمی و زیارتگاه شاهزاده عبدالرحمان از دیگر مناطق دیدنی در روستای اسطرخی هستند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست.
 
روستای اوغاز
قرارگیری شهرستان شیروان در میان رودخانه‌های بسیار سبب شده ‌است تا این شهرستان دارای روستاهای سرسبز بسیاری باشد. روستای اوغاز، یکی از روستاهای دیدنی شیروان است که در 15 کیلومتری شمال شرق شیروان واقع شده‌است. این روستا که بیش از 600 سال قدمت دارد، یکی از روستاهای کهن و از جاذبه‌های تماشایی شیروان به شمار می‌رود.روستای اوغاز، آبشار بسیار زیبایی دارد که در مسیر آن سنگلاخ‌هایی به چشم می‌خورد و تماشای جریان آب در میان این سنگلاخ‌ها بسیار دیدنی است. درختان ارس کهنسال، درخت گردوی 500 ساله و آب‌معدنی کوه کیسمار از دیگر جاذبه‌های دیدنی در روستای اوغاز هستند.
 
غارهای اسفیدان
شهرستان شیروان آثار باستانی زیادی را در خود جای داده است و غارهای اسفیدان یکی از این آثار دیدنی است. این غارها در ضلع شمال غربی روستای زیبای اسفیدان و بر بالای صخره‌ای که چشمه هینورد از آن می‌گذرد واقع شده‌اند. در همان نزدیکی کوهی به نام خزانه وجود دارد که بالای آن نیز غاری دیگر به نام غار خزانه راهه قرار گرفته است. اگر مسیر این غار را تا انتها طی کنید، به یک چاه دست‌کند می‌رسید که در گذشته از آن به عنوان پناهگاه استفاده می‌ شده است.
 
دره و آبشار زو اِرم شیروان
دره زو ارم، به معنای دره بهشت است و از جاذبه‌های دیدنی شیروان به شمار می‌رود. جاذبه‌ای که هدیه زیبای طبیعت به این شهرستان و مردمان آن بوده‌ است. این دره در روستای زو ارم که از توابع بخش مرکزی شیروان است، در 28 کیلومتری جنوب شرق این شهرستان واقع شده است.روستای زو ارم، از روستاهای قدیمی و خوش آب‌وهوا در شهرستان شیروان است و بیش از 80 چشمه در آن وجود دارد. این دره در 28 کیلومتری جنوب غربی شیروان واقع شده ‌است. زو ارم، یک منطقه ییلاقی دارد که انتهای آن به کوه‌های تخت میرزا و شخری می‌رسد. در این منطقه می‌توانید چشمه‌سارها، آبشارها، حوضچه‌های سنگی، کوه‌های سربه‌فلک کشیده، باغ‌های میوه، رودخانه‌های پر از آب و انواع گیاهان دارویی و خوراکی را بیینید. آن زمان است که متوجه خواهید شد چرا این دره را زو ارم می‌نامند.قسمتی، گون، کمای و پونه از گیاهان دارویی است که می‌توان در این دره یافت. دره زو ارم، یک آبشار نیز به همان نام دارد که جزو دیگر زیبایی‌های این روستا به شمار می‌رود. «تپه دست‌ریز ارک» و «قزلر قلعه» از آثار تاریخی این روستا هستند.
 
روستای گلیان
روستای گلیان، روستایی است که یادآور ماسوله برایتان خواهد بود. این روستا در 23 کیلومتری جنوب شیروان واقع شده است و مناظر طبیعی بی‌نظیر و رودخانه‌های پر آبی دارد. این روستا دارای طبیعتی بکر و خانه‌های پلکانی است که باعث شده گلیان نیز از روستاهای پر گردشگر مخصوصا در روزهای نوروز باشد. روستای گلیان، با داشتن غار کافر قلعه، مقبره بابا توکل گلیانی، گبرخانه، چشمه‌سارهای فراوان و باغ‌های پر درخت یکی از مناطق ییلاقی پر گردشگر در شیروان است.
 
قزلر قلعه
قزلر قلعه که به قلعه دختر شهرت بیشتری دارد از جاذبه‌های باستانی شیروان است. این قلعه بر روی بلندترین کوه منطقه زیدر قرار گرفته است. قلعه قزلر، بسان دیگر قلعه‌ها در ایران چهار برج در چهارگوشه خود دارد، اتاق‌های اندرونی و بیرونی، تنوری برای پخت نان، حمام و انبار از دیگر بخش‌های این قلعه هستند.قزلر قلعه، در نزدیکی روستای تاریخی زیدر، روستایی که زادگاه دانمشند بزرگ (شهاب‌الدین زیدری) است قرار گرفته است.
 
غارهای هنامه
غارهای هنامه، مجموعه‌ای از غارهایی است که با دست کنده ‌شده‌اند. این غارها در روستایی به همین نام و در قلب کوهی قرار گرفته است. این غارها در سه طبقه و در سینه کوهی حفاری شده‌اند که قدمت آن را به قرن‌های چهارم و پنج هجری نسبت می‌دهند. گویا از این غارها برای در امان ماندن از آشوب‌ها و ناامنی‌ها استفاده می‌شده است.غارهای هنامه در جنوب روستای هنامه و در هجده کیلومتری شما شیروان واقع شده‌اند.
 
آرامگاه تیموری
آرامگاه تیموری از دیگر شاهکارهای باستانی در شیروان است. این آرامگاه در 6 کیلومتری شیروان و در شمال شرقی مقبره امام‌زاده حمزه رضا قرار گرفته است. آرامگاه تیموری، شاهکاری از دوره تیموریان و محل دفن یکی از سرداران تیمور گورکانی است. این آرامگاه از خشت ساخته شده و نمایی هشت ضلعی دارد که قسمت داخلی آن چهارگوش است. بخش داخلی این آرامگاه را گچبری‌ها و کتبیه‌های فیروزه‌ای رنگی تشکیل می‌دهند که اطراف مقبره را احاطه کرده‌اند.
 
آتشکده قلعه سام
آتشکده قلعه سام، در روستای چم‌بور شهرستان شیروان واقع شده‌است. این بنا که یادگاری از دوران ساسانیان است، بر بالای کوه سام واقع شده و دو برج دارد. آتشکده قلعه سام، دارای اتاق‌های نگهبانی است که در میان صخره‌ها کنده شده است. یک آتشکده که در قسمت جنوب غربی قلعه قرار گرفته و درخت‌های چنار کهنسالی که 500 سال قدمت دارند، از دیگر جاذبه‌های این قلعه هستند.
 
قلعه زو
قلعه زو از دیگر جاذبه‌های بکر شهرستان شیروان است. این قلعه که در منطقه‌ای کوهستانی و در ارتفاعات شمالی شیروان واقع شده است، منطقه‌ای شناخته شده در شیروان به شمار می‌رود. دره قلعه زو، چشمه انیر و قلعه تیموری که بیش از 800 سال قدمت دارند، از جاذبه‌های گردشگری در نزدیکی قلعه زو هستند.
 
منطقه گردشگری گلول
منطقه گردشگری گلول در 85 کیلومتری شمال شیروان قرار گرفته است و بیش از 18هزار متر مربع مساحت دارد. گلول یک منطقه حفاظت‌شده است که تنوع پوشش گیاهی و جانوری بسیار خوبی دارد. گلول 160 گونه گیاهی از قبیل ارس، کرکو، قره‌قات، تنگرس، نسترن وحشی، شیرخشت، انجیر وحشی و زرشک را در خود جای داده‌است. در حقیقت این منطقه زیستگاه حیوانات خاصی از جمله قوچ اوریال، کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، گرگ، روباه، کفتار، شغال، تشی و سمور نیز است.از حیوانات خاص و درختان انبوه ارس که بگذریم، منطقه گردشگری گلول دارای یک دریاچه مصنوعی نیز است که در فاصله 500 متری از پاسگاه جنگل‌بانی قرار گرفته و پرورش ماهی و قایق‌سواری از اقداماتی است که در این دریاچه صورت می‌گیرد.چشمه خلیفه سلطان، چشمه حسین‌خان و چشمه شوی از چشمه‌های دیدنی در این منطقه گردشگری هستند. منطقه گردشگری گلول، همچنین جاذبه‌های دیدنی بی‌شماری دارد که دره‌خونی، امام‌زاده زکریا، گورستان تاریخی گبری، سنگر عوض‌بیگ و رودخانه مرزی فیروزه، بخشی از جاذبه‌های این منطقه هستند.
 

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان شیروان

 
پروفسور اسماعیل حسین زاده بوانلو
 پروفسوراسماعیل حسین زاده متولد 1325 در شهرستان شیروان، روستای بوانلو می باشد. وی دوره ابتدایی را در دبستان روستای اوغاز به اتمام رساند و پس از تکمیل دوره های راهنمایی و دبیرستان وارد دانشگاه شد و توانست مدرک کارشناسی اقتصاد خود را از دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران اخذ کند. وی برای ادامه تحصیلات بیشتر در رشته اقتصاد در سال 1354 به آمریکا رفت و توانست دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه کویین کالج و دکترای تخصصی (P.h.d) را در دانشگاه New school نیویورک دریافت کند. او سپس  به عنوان استاد وارد دانشگاه Drake (دریک) در ایالت ایووا در شهر مرکزی دموین (deef-moames) شد و به تدریس دوره هایی در زمینه اقتصاد سیاسی، سیستم های اقتصاد تطبیقی، اقتصاد بین المللی و توسعه اقتصادی پرداخت و توانست در مدت کوتاهی یکی از استادان برجسته دانشگاه های آمریکا شود. وی دارای پژوهش های ارزشمندی در زمینه علم اقتصاد هم چون موج های طولانی توسعه و تنزل اقتصاد، بحران های اقتصادی، سیاست های سازماندهی مجدد، خرید و فروش ارز، NAFTA (قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی)و تولید، بدهی(کشورهای)جهان سوم، تعیین سیاست های اقتصادی ریاست جمهوری است. وی هم چنین استاد ارشد دانشگاه دریک از 1988 تاکنون، دانشگاه لانگ آیلند و کالج هایی هم چون جورجیا، منهتن وپیترز در نیوجرسی بوده است و به دلیل پژوهش ها و مقالاتش در دانشگاه دریک و دیگر دانشگاه های ایالات متحده جوایز متعددی دریافت کرده است. او علاوه بر تالیف کتاب های مختلف درباره اقتصاد دارای 40 مقاله در موضوعات مختلف علم اقتصاد است که در دانشگاه های آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد.
 
سعید توکلیان
سعید توکلیان متولد 1331 در شیروان (استان خراسان) است. او پس از اتمام تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیل به انگلیس عزیمت می کند و به مدت یازده سال به تحصیل و کار در رشته های هنری (عکاسی، مولتی ویژن، گرافیک و پویانمایی) می پردازد. در سال 1360 با اخذ مدرک کارشناسی با درجه ممتاز در زمینه طراحی و ارتباطات سمعی و بصری به ایران باز می گردد و پس از بازگشایی دانشگاه ها، در دانشکده صدا و سیما، دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی به تدریس مواد نظری و کاربردی پویانمایی می پردازد. عضویت در انجمن بین المللی مطالعات پویانمایی و حضور فعال در جشنواره های معتبر پویانمایی از دیگر فعالیت های او به شمار می رود. او در سال 1374 برای گذراندن یک دوره تحصیلات تکمیلی از سوی معاونت آموزشی سازمان صدا و سیما به کشور مالزی اعزام می شود و همچنین در راه اندازی استودیوی پویانمایی بعثت و شرکت فرهنگی هنری صبا، نقش مهمی به عهده می گیرد. فیلمبرداری فیلم پویانمایی از بی نهایت و ساخت شصت و پنج برنامه چهل دقیقه ای برای صدا و سیما در مورد مباحث مختلف پویانمایی، عضویت در هیات داوران بخش پویانمایی جشنواره های مختلف، حضور در هیات داوران اولین جشنواره بین المللی پویانمایی تهران، عضویت در آسیفای ایران و تدریس پویانمایی از دیگر فعالیت های او محسوب می شود.