عقیقه، سنت حسنه‌ای در دین اسلام است که به ذبح گوسفند یا شتر در روز هفتم تولد نوزاد، برای سلامتی و شادکامی او اشاره می‌کند. این سنت، قربانی کردن با آداب خاص است که در روز هفتم تولد فرزند مستحب بوده و اگر تا بلوغ اولاد انجام نشود، بر پدر و بعد از بلوغ بر خود فرزند واجب خواهد بود.

احکام این سنت، در اسلام به‌طور مفصل بیان شده‌اند و انجام صحیح آن، ثواب و پاداش فراوانی به همراه دارد. طبق روایات، این اقدام سبب سلامتی و طول‌عمر فرزند شده، بلا و شر را از اولاد دور نموده و او را در حفظ و امان الهی قرار می‌دهد. در این مقاله، قصد داریم شما را با احکام و آداب این سنت حسنه بیشتر آشنا کنیم.

آداب عقیقه برای پسر و دختر

همان‌گونه که در متن فوق اشاره کردیم این سنت، احکام و آدابی را شامل می‌شود. به‌عنوان مثال، اجرای این اقدام واجب، منوط‌به توان مالی والدین است. اگر پدر در روز هفتم تولد فرزند، توان مالی برای انجام آن نداشته باشد، واجب فوری از او ساقط می‌شود. یکی‌دیگر از احکام این است که در ذبح، کراهت دارد استخوان‌های حیوان شکسته شود و افراد باید برای تکه‌تکه کردن گوشت، جداسازی را از مفاصل انجام دهند.

در متن ذیل، به معرفی ویژگی‌های گوسفند در این ذبح می‌پردازیم:

سن حیوان عقیقه
شتر: باید پنج‌ساله یا بیشتر باشد.
بز: باید یک‌ساله یا بیشتر باشد.
گوسفند: باید حداقل شش ماه و اگر هفت ماه تمام باشد، بهتر است.


شرایط حیوان
نباید اخته شده باشد.
مغز شاخش شکسته نباشد.

گوشش بریده نشده باشد.
کور و خیلی لاغر نباشد.

لنگ نباشد به‌طوری‌که راه رفتن برایش مشکل باشد.

به‌طور‌کلی، حیوان باید سالم و بدون‌عیب باشد و ذبح آن توسط فرد مسلمان و با نیت قربانی و رعایت احکام شرعی صورت گیرد. هدف از اجرای این سنت حسنه، شکرگزاری خداوند متعال برای تولد فرزند و سلامتی او است. همچنین، این اقدام سبب دفع بلا و دور شدن بیماری از فرزند نیز می‌شود. یکی‌دیگر از آداب عقیقه برای پسر، قربانی کردن دو گوسفند و برای فرزند دختر، یک گوسفند است که باید مطابق با این احکام، اجرای آن صورت بگیرد.

 
 

نکته‌ای مهم در خصوص عقیقه گوسفند برای نوزادان

در حدیثی معتبر از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که: "این سنت مانند قربانی نیست و شرایط آن را ندارد؛ بنابراین هر گوسفندی کافی است؛ زیرا هدف گوشت آن بوده و هرچه چاق‌تر باشد، بهتر خواهد بود". باتوجه به حدیث نقل‌شده، به‌نظر می‌رسد که شرایط ذکرشده در ابتدای متن، بیشتر جنبه استحبابی دارند و واجب نیستند. درواقع هر گوسفندی که سالم و قابل خوردن باشد، جهت عقیقه برای دختر و پسر کافی خواهد بود.

احکام توزیع گوشت

این سنت حسنه برای هر بخش از این اقدام، احکامی را وضع نموده که افراد باید تک‌تک آن‌ها را اجرا نمایند. قسمتی از این آداب، مرتبط با توزیع گوشت ذبح‌شده است که در متن ذیل به‌شرح کامل آن، پرداخته‌ایم:

موارد منع مصرف
خوردن گوشت توسط پدر و مادر: خوردن گوشت این ذبح توسط پدر و مادر، به‌ویژه مادر، کراهت دارد.

خوردن گوشت توسط نان‌خوران: نان‌خوران پدر و مادر نیز شامل این کراهت می‌شوند.

نحوه توزیع گوشت

خام یا پخته: این گوشت می‌تواند به‌صورت خام یا پخته توزیع گردد.

دعوت از مؤمنان: پخت و توزیع گوشت عقیقه برای دختر به‌عنوان طعام، فرصتی عالی به‌منظور دعوت از مؤمنان و اطعام آنها خواهد بود.

مختص فقرا: این گوشت باید بین فقرا توزیع شود.
 

حکمت احکام

خیر و صلاح کودک: احکام این سنت، برای خیر و صلاح کودک وضع شده‌است.
اطعام فقرا: این گوشت، طعامی برای نیازمندان و ترویج احسان و نیکوکاری محسوب می‌شود.

نکات تکمیلی

• مقدار گوشتی که باید به فقرا داده شود، به نیت و استطاعت شخص قربانی‌کننده بستگی دارد.
• می‌توان گوشت را به‌صورت خام به فقرا داد و یا آن را پخت و به‌صورت خوراک گرم توزیع کرد.
 

عقیقه چه بلاهایی را دفع می‌کند؟

این سنت، قربانی کردن گوسفند یا شتر به‌نیت سلامتی و حفظ فرزند از بلاها و خطرات است و انجام آن، در روز هفتم تولد فرزند مستحب مؤکد شمرده می‌شود؛ اما تا زمان بلوغ واجب است. این اقدام حسنه فقط برعهده پدر نیست؛ بلکه مادر و سایر بستگان مانند پدربزرگ و عمو نیز می‌توانند آن را انجام دهند. اجرای این عمل فواید متعددی را شامل می‌شود که در ادامه متن، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

 

سلامتی و دفع بلا

این آداب و رسوم، به‌عنوان یک ضمانت‌نامه یا بیمه سلامتی عمل می‌کند و می‌تواند سبب دفع بلاها و حفظ سلامتی فرزند شود. به‌یاد داشته باشید که شرایط عقیقه برای همسر نیز همانند احکام این سنت برای دختر و پسر است.

شکرگزاری
دعاهایی که درهنگام این سنت خوانده می‌شود، شکرگزاری از خداوند متعال برای نعمت فرزند را نشان می‌دهد. شکرگزاری، سبب جریان برکت در زندگی افراد می‌شود و مزایای متعددی را به ارمغان می‌آورد.

اطعام فقرا
گوشت حیوان ذبح‌شده در این سنت، باید بین فقرا تقسیم شود و این عمل، سبب ترویج احسان و نیکوکاری در جامعه می‌گردد.

قرب به خداوند
 این اقدام، عملی عبادی و قرب به خداوند متعال است و می‌تواند سبب جلب‌‌ رضایت الهی شود.

ترویج سنت حسنه

 این اقدام، جهت ترویج سنت حسنه و تشویق دیگران به انجام این عمل نیکو است.

ایجاد شادمانی

انجام شرایط عقیقه برای همسر و فرزندان دختر و پسر و اجرای آن، منجربه شادمانی و خوشحالی خانواده و اطرافیان می‌گردد.

علاوه‌بر موارد ذکرشده، در روایات و احادیث، ثواب و فضایل زیادی برای این سنت حسنه ذکر شده‌است.

گروه دام سبز، با سال‌ها تجربه درزمینه فروش گوسفند زنده ، آماده ارائه هرگونه خدمات به شما عزیزان به‌صورت شبانه‌روزی (حتی در ایام تعطیل) است. شما می توانید با خاطری آسوده، گوسفند مورد‌نظر خود را از گروه دام سبز با مناسب‌ترین قیمت گوسفنده زنده در تهران تهیه نمایید.
 

دعاهای ذبح گوسفند

در دین اسلام، دعاهای متعددی برای این سنت وجود دارد که در متن ذیل، به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

اولین دعا
"بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دم‌ها بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ صلی‌ الله علیه و آله"

ترجمه دعای عقیقه گوسفند
"به‌نام خداوند بخشنده مهربان. خدایا، این اقدام ازطرف [نام فرزند] است. گوشت آن به‌جای گوشت او، خون آن به‌جای خون او و استخوان آن به‌جای استخوان او باشد. خدایا، آن را حفظ و پناهی برای خاندان محمد (صلی ‌الله علیه و آله) قرار ده".

در این دعا، از خداوند متعال خواسته می‌شود که این اقدام به‌عنوان فدیه و جایگزینی برای فرزند باشد و او را از بلاها و خطرات حفظ کند. همچنین، از خداوند درخواست می‌شود که به‌واسطه این امر، خاندان پیامبر اکرم (صلی‌ الله علیه و آله) را در پناه خود حفظ نماید.

نکات مهم
به‌جای عبارت «فُلَانٍ» نام فرزند را ذکر کنید.
این دعا را می‌توانید هنگام ذبح بخوانید.

دومین دعای عقیقه گوسفند
این متن به دومین دعای توصیه‌شده هنگام ذبح اشاره می‌کند که از امام باقر (علیه‌السلام) روایت شده‌است.
"بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ إِیمَاناً بِاللَّهِ وَ ثَنَاءً عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ الْعِصْمَةُ لِأَمْرِهِ وَ الشُّکْرُ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةُ بِفَضْلِهِ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ".

ترجمه بخش اول دعا
"به‌نام خدا و با یاری خدا، سپاس خدا را و خدا بزرگ‌تر است، به‌عنوان ایمان به خدا و سپاس بر رسول خدا (صلی ‌الله علیه و آله) و پذیرش فرمان او و شکرگزاری برای روزی او و شناخت فضل او بر ما اهل بیت".

دعای ویژه جهت عقیقه برای فرزند پسر
"اللَّهُمَّ إِنَّکَ وَهَبْتَ لَنَا ذَکَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْکَ مَا أَعْطَیْتَ وَ کُلَّمَا [کُلَّ ما] صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَی سُنَّتِکَ وَ سُنَّةِ نَبِیِّکَ صلی الله علیه و آله وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّیْطَانَ الرَّجِیمَ لَکَ سُفِکَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ".

ترجمه بخش دوم دعا (برای فرزند پسر)
"خدایا! تو به ما فرزندی پسر بخشیدی و تو به آنچه بخشیده‌ای داناتری، ازجانب توست آنچه به ما داده‌ای و هرآنچه انجام می‌دهیم، آن را از ما برطبق سنت خودت و سنت پیامبرت (صلی ‌الله علیه و آله) بپذیر و شیطان رانده‌شده را از ما دور کن. برای تو خون ریخته شد، شریک نداری و سپاس خدای پروردگار جهانیان است".

به‌یاد داشته باشید که وزن گوسفند عقیقه به‌صورت دقیق مشخص نشده‌است و شما می‌توانید برحسب سن ذکرشده حیوان، به اجرای این سنت حسنه بپردازید. به‌یاد داشته باشید که شما می‌توانید از حیواناتی همچون: شتر، گاو، گوسفند و بز برای اجرای این امر الهی استفاده نمایید. حیواناتی نظیر: مرغ، خروس، بوقلمون، شترمرغ و سایر حیوانات برای این سنت قابل استفاده نخواهند بود.

حکم خوردن کله پاچه گوسفند در این سنت الهی

حکم خوردن کله پاچه گوسفند در این سنت حسنه، مشابه حکم خوردن گوشت آن است. به این معنا که خوردن کله پاچه برای پدر و مادر و کسانی که نان‌خور آنها هستند، کراهت دارد؛ اما سایر افراد می‌توانند کله و پاچه عقیقه را مصرف کنند.

سخن پایانی

در این مقاله، شما را با پاسخ این پرسش که عقیقه چه بلاهایی را دفع می‌کند، آشنا کردیم و در ادامه به‌شرح احکام و آداب و شرایط این سنت حسنه پرداختیم. حال می‌توانید باتوجه به موارد ذکر‌شده، گوسفند مورد‌نظر را متناسب با بودجه و شرایط خود، از وب‌سایت دام سبز خریداری نمایید.