شهرستان جوین کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری و مشاهیر آن

مشخصات

کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
شهرستان	جوین
بخش	مرکزی
جمعیت	۵۴٬۱۴۵ نفر
مساحت	۱۶۵۶٫۰۵ کیلومتر
زبان گفتار	زبان ترکی خراسانی
مذهب	شیعه
ارتفاع از سطح دریا	۱٬۱۰۰ متر
شرایط آب و هوا	گرم و خشک
پیش شماره تلفن	۰۵۱
شناسه ملی خودرو	ایران ۳۲ ج
ره آورد	قالی، قالیچه، پشتی، کلوچه شیرین محلی و زنجفیلی، سیاه دانه و زیره سبز

شهرستان جوین یکی از شهرستان‌ های استان خراسان رضوی محسوب میشود و در قسمت غربی این استان واقع شده است. مرکز این شهرستان شهر نقاب است و از دو بخش مرکزی و عطاملک تشکیل شده است. وسعت شهرستان جوین تقریبا ۱۶۵۶٫۰۵ کیلومتر مربع می باشد و ارتفاع متوسط  آن از سطح دریا ۱٬۱۰۰ متر می باشد. این شهرستان در دامنهٔ شمالی رشته‌ کوه جغتای و دامنهٔ جنوبی رشته‌ کوه‌ های آلاداغ و شاه جهان و در محدودهٔ تقریبی ۲۵ٰ°۳۶ تا۵۰ٰ°۳۶ عرض شمالی و ۱۲ٰ°۵۷ تا ۵۳ٰ°۵۷ طول شرقی واقع شده و از سمت شمال با شهرستان اسفراین، از سمت شرق با شهرستان خوشاب، از سمت جنوب با شهرستان سبزوار و شهرستان داورزن و از سمت غرب با شهرستان جغتای، همسایه است. اگر بخواهیم از صنایع دستی و سوغاتی های این شهر نام ببریم میتوانیم به بافت قالی و قالیچه و پشتی اشاره کنیم که در شهرها و روستاهای آن رواج بسیار دارد و اکثر طرح هایی که در این شهرستان تولید میشود در نقش قالی جوین بلوچی و کردی می باشد. از سوغات این ناحیه میتوان کلوچه شیرین محلی و زنجفیلی، سیاه دانه و زیره سبز را نام برد. در این شهرستان کارخانه‌ های صنعتی بزرگی همانند کارخانه فولاد پارس جوین، کارخانه موتورهای الکتریکی جوین، شرکت صنعت گستر عطاملک جوین، کارخانه قند جوین، کارگاه های بزرگ و کوچک گوناگون وجود دارد و به هین خاطر جزو قطب های صنعتی استان خراسان رضوی به شمار می آید. هم چنین این شهرستان یک قطب کشاورزی نیز می باشد و چغندر قند، گندم و مخصوصا پسته از مهم ترین محصولات آن می باشد.
 

این شهرستان شامل بخش‌ های زیر می‌ باشد:

 

بخش ها:

مرکزی، عطاملک
 

دهستان:

دهستان بالاجوین، دهستان پیراکوه، دهستان حکم‌آباد و دهستان زرین
 

روستاها:

انداده، بهرامیه، بیدخور، دلک‌ آباد، رامشین، سیرغان، فتح‌ آباد نو، کروژده، منجشیرین، کمایستان و ....
 

جای‌ های دیدنی شهرستان جوین

 
 

مجموعه تاریخی آق قلعه جوین

بنا به شواهد باستان شناسی این مجموعه تاریخی در محوطه وسیع و شهر تاریخی آق قلعه واقع شده و معماری آن به سبک ایلخانی و تا حدودی شبیه به سلطانیه زنجان می باشد. آق قلعه شامل یک ایوان ورودی بزرگ و رفیع منتهی به گنبد بزرگ و عظیم و دو شبستان بزرگ در اضلاع غرب و شرق گنبد خانه است. همچنین مسجد آق قلعه شبستانی از یک مسجد نسبتا بزرگ عصر ایلخانی بوده و در غرب شهر نقاب جوین واقع شده است.


 

روستای گردشگری بیدخور

مجموعه سیاحتی و تفریحی بیدخور یکی از روستاهای هدف گردشگری بوده که در دهستان براکوه واقع است و در حدود ۴۵ کیلومتر با شهر نقاب فاصله دارد. زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های خوش آب و هوا و معتدل، این روستای کوهستانی را به یکی از جاهای دیدنی جوین تبدیل کرده است. این منطقه گردشگری به دلیل داشتن طبیعتی زیبا برای اکوتوریسم و از سوی دیگر به دلیل واقع شدن بقعه امامزاده سید احمد در آن، دارای پتانسیل برای توسعه گردشگری مذهبی نیز می‌باشد. در اطراف این روستای دیدنی آثار و بناهای تاریخی چون حمام قدیمی و برج قلعه نیز قرار داشته که می‌تواند گردشگران فرهنگی را به خود جذب نماید.


 

آرامگاه سعدالدین حمویه

سعدالدین حمویه از جمله عرفای بزرگ خراسان در سده هفتم هجری است که در سال ۵۸۷ هجری، قمری در قریه بحرآباد از توابع بخش مرکزی شهرستان جوین چشم به جهان گشود. وی بعدها به خوارزم رفت و از محضر درس شهاب الدین حیوقی تلمذ نمود و سپس در مدرسه سلطانیه نیشابور به تعلیم پرداخت. وی به مناطق مختلفی از جمله حجاز و شام و مسجد الاقصی سفر نمود، تا اینکه پس از بازگشت از سفرطولانی مرید شیخ نجم الدین کبری یکی دیگرازعرفان بزرگ زمان خودگردید. سعدالدین حمویه سرانجام در سال ۶۵۰ هجری، قمری دارفانی را وداع گفت، از وی آثار بسیاری برجای مانده است.


 

آرامگاه خواجه نجم الدین کبری

بنای آرامگاه واقع در روستای زیرآباد هسته مرکزی یک مجموعه معماری منتسب به خواجه نجم الدین کبری عارف نامی و بنیانگذار مسلک کبرویه است. بنای آرامگاه تاریخی واقع در روستای زیرآباد هسته مرکزی یک مجموعه معماری منتسب به خواجه نجم الدین کبری عارف نامی و بنیانگذار مسلک کبرویه است. ساختار معماری این اثر در نمای بیرونی تاارتفاع ۶ متر مربع بوده و بقیه دارای طرحی شانزده ضلعی است که گنبدی بر فراز آن قرار دارد، پیرامون بنا را چهار طاقی قرار گرفته که یکی از آنها ورودی اصلی محسوب می­گردد. بنا برشواهد گویا بنای آرامگاه فضای شبستان مانندی نیز داشته، که پایه ستونها و بخشی از ستونهای آن برجای مانده است. اگر چه فضای داخلی بنا فاقد عناصر تزئینی است اما قوس هایی از نوع کلیل که تنها در قابهای بخش فوقانی دیده می­شود آن را با آراستگی همراه نموده است، با توجه به ویژگیهای معماری و اجزاء و عناصر ساختار آن می توان بنیان این بنا را به دوره سلجوقی و سده دهه ششم هجری نسبت داد.


 

سدیام

این سازه آبی در ۳۰ کیلو متری جنوب غربی شهر نقاب واقع گردیده است و از نوع خاکی با هسته رسی است این پروژه در سال ۱۳۷۱ به اتمام رسید. مخزن این سازه با ۱/۸ میلیون متر مکعب گنجایش از طریق رودخانه یام آبگیری شده و سطح دریاچه یا آبگیری شده و سطح دریاچه آن ۴۳/۱۸ هکتار می­ باشد. همچنین از نظر مشخصات این سد دارای طول تاج ۲۰۲ و عرض تاج ۸/۶ متر بوده و ارتفاع آن ۵/۱۹ متر است. سدیام به عنوان یکی از نقاط گردشگری منطقه جوین به دلیل آب و هوای مطبوع و محیط طبیعی دریاچه همه روزه تعداد زیادی از دوستداران طبیعت را به سوی خود فرا می ­خواند و از جاهای دیدنی جوین می باشد


 

بقعه هفت امامزاده کروژده

بقعه این امامزادگان در شمال روستای کروژده جوین واقع شده و پلان بنا از بیرون هشت ضلعی است و ساقه گنبد با عقب نشینی نسبت به دیوار اصلی، شانزده ضلعی‏ می باشد. قدمت بنا با توجه به اسلوب معماری و حجم بنا مربوط به دوره تیموری است.


 

بقعه امامزاده قاسم

بقعه منسوب به مدفن امامزاده قاسم یا شاهزاده قاسم در پنج کیلومتری نقاب قرار دارد و ساختار معماری آن ویژگی های ابنیه دوره تیموری را القا می کند. نمای بیرونی این آرامگاه هشت ضلعی است که در ضلع جنوبی آن ایوان با پوشش گنبدی و سکوهای طرفین واقع شده است.این بقعه ازجاهای دیدنی جوین می باشد


 

آبشار بید

اگر در طی سفر خود از مسیر سبزوار به اسفراین گذر می کنید؛ بهتر است سری هم به روستای بید بزنید. این روستا در ۴۵ کیلومتری اسفراین قرار دارد و یکی از جاهای دیدنی جوین محسوب میشود. در تمام روستا طبیعتی بکر دیده میشود. اما آبشار بید زیبایی زائد الوصفی دارد. این آبشار در فاصله ۱۶۸۰ متری از سطح زمین قرار دارد. و بر روی دامنه شرقی کوه کمردنگ واقع شده است. بی شک گردش در این منطقه در تابستان می تواند بسیار فرح بخش باشد.


 

غار اژدربیدین

غار در ابتدای مسیر دسترسی به آبشار بید در ارتفاع ۱۶۸۰متری بر دامنه شرقی کوه کمردنگ واقع شده است و از جاهای دیدنی جوین می باشد این غار در منطقه به غار « اژدر» معروف می باشد. ابعاد دهانه ورودی غار ۱/۲۰ در ۱/۵۰ می باشد. طول راهروی اصلی غار ۶متر و ارتفاع آن در ابتدای دهانه ۱/۲۰ می باشد که در انتها به ۲ متر می رسد. از نظر جغرافیایی در جنوب غربی روستای بید شهرستان جوین و به فاصله ۳ کیلومتری از آن قرار دارد. این غار از دو مسیر قابل دسترسی است: مسیر اول در ابتدای ورودی روستا با تمایل به سمت جنوب شرقی از داخل رودخانه بید و از طریق جاده ناهموار و سنگریزه دار می گذرد.
 

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان جوین

 

عطاملک جوینی

علاءالدین ابوالمنظر عطاملک بن بهاءالدین محمد جوینی در سال ششصد و بیست و سه هجری قمری در «جوین» از توابع خراسان به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلاتش از آن جا که پدر و برادرش به شغل دیوانی مشغول بودند وارد کارهای دیوانی شد. او پیش از حمله هلاکوخان به ایران، سفرهایی به مغولستان انجام داده بود. در سال 657ه.ق به دنبال فتح بغداد توسط هلاکوخان، او حکومت عراق را به عطاملک جوینی واگذار کرد و جوینی تا سال 680ه.ق حاکم عراق بود. با حضور او در دستگاه اداری مغولان، اقدامات بی رحمانه آنان علیه مردم کاهش یافت و از تباه شدن آثار فرهنگی ایران تا اندازهای جلوگیری شد. عطاملک 24سال اداره عراق را به عهده داشت تا اینکه بر اثر دسیسه‌های دشمنانش خان مغول بر او بد بین شد و او را بر کنار کرد. مهم‌ترین اثر عطاملک جوینی کتاب تاریخ جهان‌گشا است که در آن به شرح جنگ‌های چنگیزخان و هلاکوخان مغول و شرح جنایات آنان پرداخته است. از خدمات او می‌ توان به احداث نهر نجف اشاره کرد. این مورخ بزرگ در 58سالگی درگذشت. 
 

شیخ نجم‌الدین کبری

احمدبن عمربن محمد خیوقی خوارزمی کنیه ابوالجناب و ملقب به نجم‌‏الدین و طامةالکبری و معروف به شیخ نجم‏‌الدین کبری مؤسس سلسله کبرویه و از صوفیان قرن ششم و هفتم هجری است. وی خرقه اصل از اسماعیل قصری گرفته و به شیخ نجم‌الدین کبری لقب طامةالکبری و شیخ ولی تراش نیز داده‌اند. شیخ فریدالدین عطار، باباکمال جندی، شیخ رضی الدین علی لالا، شیخ سعدالدین محمد حمویی، شیخ نجم الدین رازی، مجدالدین بغدادی و بهاء ولد از اعاظم طریقه کبراویه و بزرگان دیگر همه از شاگردان و مریدان این شیخ می‌باشند. وی توانست با کمک شاگردانش در مقابل سلسله سهروردیه در مغرب، سلسله کبرویه را در مشرق بنا کند و دامنه تعلیماتش را از خراسان و ماوراءالنهر تا شام و آسیاى صغیر گسترش دهد. وی هرچند ادامه دهنده راه عارفان پیش از خود است، اما روش و نگرش خاص خود را داشته و تعالیم و آموزه‌های وی به هیچ وجه تکرار سخنان و مطالب پیشینیان نیست؛ به ویژه در رساله فوایح الجمال و فواتح الجلال نظریات بدیعی ایراد کرده و شاید بتوان این اثر را یکی از آثار منحصر به فرد در بیان تجربه‌های عرفانی دانست. افزون بر آن این اثر از لحاظ رنگ شناسی عرفانی نیز مهم است. به نوشته «محمدجواد شمس» از دیگر ویژگی‏‌های نجم‌الدین کبری و برخی عارفان مکتب او، ارتباط و نزدیکی آموزه‌ها و تعالیم آنان با آموزه‏‌ها و تعالیم مکتب تشیع است به ویژه آنکه سلسله عرفانی ذهبه که در قرن هشتم و نهم هجری از این مکتب منشعب شد، کاملا رنگ و بوی تشیع دارد. با توجه به اینکه شخصیت والا مقام همچون نجم الدین کبری از شخصیت‌های مشترک ترکمنستان و ایران است اما مقبره خود آن حضرت با پشتیبانی مالی یک نهاد آمریکایی بازسازی شده است. در ورودی این آرامگاه نوشته‌های لعابی سفالی از آیاتی از قرآن کریم است که با توجه به گذشت زمان و تأثیر آب و هوا رو به تخریب هستند و کارشناسان و مقامات فرهنگی ایران با توجه به تجربه چندین ساله در زمینه مرمت و بازسازی آثار تاریخی حداقل می‌توانند در احیا و بازسازی کتیبه و نوشته‏‌هایی از آیات قرآن کریم بر روی دیوراهای آرامگاه نجم الدین کبری پیر ولی تراش مشارکت کنند.