لوله گاز رسانی یا لوله‌های فولادی از انواع سازه‌های فولاد صنعتی هستند که نقش بسیار مهم و حیاتی را در حوزه‌های مختلف ایفا می‌کنند. لوله فولادی با ابعادی طویل و سطح مقطعی دایره‌ای‌شکل به بخشی مهم از انتقال گاز و مایعات در سطح جهان تبدیل شده است که برای تولید آن باید از یک‌سری قوانین و استانداردها پیروی کرد.

ازآن‌جایی‌که استحکام بالا، مقاومت در برابر گرما و خوردگی این محصول را به یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنایع ساخت‌و‌ساز تبدیل کرده است، بررسی انواع آن و روش‌های به‌کارگیری در این محصول برای خرید یکی از الزامات است که در این مقاله به آن پرداخته‌ایم.

بررسی انواع لوله ­های فولادی

ازآن‌جایی‌که شیوه‌های متنوعی برای تولید لوله گاز رسانی یا انواع لوله‌های فولادی با هر نوع کاربری، به‌کار رفته­، تنوع این محصولات نیز، بسته به نیازی که دارید، بالا است. این تنوع در فولادها با ترکیب‌های شیمیایی مختلف سبب شده تا خواص فیزیکی و مکانیکی متفاوت در ساخت لوله‌های فولادی ایجاد شود.

باید به این نکته توجه داشته باشید که نوع فولاد به‌کارگرفته‌شده در ساخت لوله‌های فولادی معمولا نوع کاربری و شرایطی که لوله برای آن انتخاب می‌شود را تعیین می‌کند. دقیقا به همین دلیل است که بیشتر مواقع در فرایند طراحی و ساخت سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی به ‌بررسی جنس و سایر تجهیزات لوله‌کشی می‌پردازند.

برای آشنایی بهتر با این موضوع، برخی از این مدل‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
 

ویژگی لوله‌های درزدار

برای ساخت لوله فولادی درزدار معمولا از ورق‌های فولادی و جوش‌کاری استفاده می‌شود. تعریف کلی از فرآیند ساخت این محصول به این صورت است که ورق‌ها را به‌شکل دایره خم کرده و 2 سر اتصال را به‌وسیله جوش‌کاری به‌هم وصل می‌کنند.
 

اما به‌طور معمول از روش‌های زیر برای ساخت این لوله‌ها استفاده می‌شود:

  • جوش‌کار‌ی مقاومت الکتریکی
  • جوش‌کاری زیرپودری


فرآیند جوش‌کاری مقاومت الکتریکی در تولید لوله گاز رسانی

در این شیوه خبری از جوش‌کاری ورق‌ها با الکترود نیست. اندازه‌ای که برای جوشکاری ورق‌ها در نظر می‌گیرند معمولا 8/1 تا 24 است. مواد اولیه به‌کاررفته در ساخت این لوله‌ها از نوع رول‌شده بوده که پس‌از باز شدن از روی قرقره توسط غلطک‌های مخصوص شکل داده می‌شوند. در این مرحله محل اتصال لبه‌ها را با استفاده از عبور میدان الکتریکی و ایجاد مقاومت و تولید حرارت ذوب کرده و به‌هم جوش می‌دهند.
 

فرآیند جوش‌کاری زیرپودری در ساخت لوله گاز رسانی

این روش جوش‌کاری را با استفاده از الکترود انجام می‌دهند. ماده اولیه به‌کاررفته در این شیوه معمولا plate است که پس‌از شکل‌گیری به‌شکل لوله، آن را با استفاده از الکترود به‌هم جوش می‌دهند. برای جلوگیری از این‌که مواد مذاب جوشکاری با هوا در ارتباط نباشند، الکترودها با پودرهای مخصوص محافظت می‌شوند.

به همین دلیل است که به این نوع جوشکاری زیرپودری گفته می‌شود. اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که این امکان وجود دارد به‌جای استفاده از پودر، از یک گاز خنثی یا آرگون استفاده شود.
 

لوله­‌های فولادی بدون درز

روش تولید این لوله گاز رسانی بسیار متفاوت است و از شیوه سنبه‌کاری چرخشی به‌وسیله شمش‌های گرد گداخته‌شده استفاده می‌کند. در این لوله‌ها شما جای هیچ درز و جوش‌کاری را نخواهید یافت.

در واقع این لوله‌های بدون درز از اهمیت بالایی در صنایع برخوردار هستند و برای کاربردهای مختلف، به‌خصوص در مواقعی که فشار بالا در سیستم به‌کار گرفته شده باشد، استفاده می‌شوند.

صنایعى مانند نفت و گاز و پتروشیمی، ســاخت مخازن تحت ­فشار، بویلرها و مدارهاى هیدرولیکى ازجمله مواردی است که در آن از این لوله‌ها استفاده می‌شود. از مزیت‌های استفاده از این محصولات کیفیت و استحکام بالای آن‌ها است که به‌علت نداشتن درز جوش می‌توان از آن نام برد. فولاد مهر سهند بهترین نماینده برای تولید و فروش این محصولات است که می‌توانید به‌راحتی انواع این لوله‌ها را تهیه کنید.
 
 

استانداردهای جهانی برای تولید و ساخت انواع لوله گاز رسانی

استفاده از استانداردها به‌عنوان یک زبان مشترک برای تسهیل در تبادل اطلاعات و خریداری محصولات صنعتی در سطح جهان یاد شده است. برای تولید لوله گاز رسانی هم نیاز به وجود این استانداردها است که سبب می‌شود تا کیفیت در سطح جهانی بهبود پیدا کند و یک‌پارچگی در تولید این روند به‌وجود آید.

استانداردهایی که برای لوله در نظر گرفته‌اند شامل اطلاعاتی مانند طول، عرض، ضخامت و سایر ویژگی‌های مربوط به لوله می‌شوند. در واقع این موارد، به توضیح دقیق‌تری از مشخصات فنی لوله‌ها می‌پردازد و این تضمین را می‌دهد که تمامی محصولات به یک استاندارد مشترک و قابل‌ قبول جهانی تعلق دارند.

در نهایت این امر سبب می‌شود که افراد و شرکت‌ها بتوانند به‌راحتی از محصولات استفاده کنند و مطمئن شوند که مشخصات فنی و عملکرد آن‌ها مطابق با نیاز و سودشان است.

در ادامه به برخی از این استانداردها اشاره خواهیم کرد:

استانداردهای ASME B31.4 و ASME B31.8

یکی از این استانداردهای مهمی که توسط انجمن مهندسین مکانیک آمریکا (ASME) تعیین شده دقیقا استانداردهای ASME B31.4 و ASME B31.8 است. این قوانین به این موضوع اشاره دارد که باید خطوط لوله فشارقوی برای انتقال نفت و گاز استفاده شوند. در واقع این استانداردها مشخصات و ویژگی‌ها را برای ساخت و نصب خطوط لوله فشارقوی تعیین می‌کنند.


استاندارد GOST روسیه

این استانداردهای بیشتر برای دسته‌های مختلف محصولات فولادی مانند لوله‌ها، میله‌ها، صفحات و ورق‌ها اعمال می‌‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
  • GOST 380 فولاد کربنی
  • GOST 390 کاربرد در ساخت تایر
  • GOST 550 کاربرد در ساخت لوله‌های بدون درز برای خط لوله‌های نفت
  • COST 977 فولاد ریخته گری

استاندارد JIS ژاپن

این استاندارد یک سیستم کاملا طبقه‌بندی‌شده است که روی ساخت، تولید و آزمایش کلیه مواد صنعتی ازجمله فولاد دخالت دارد. این استانداردها برای تولید فولاد الزامات خاصی را در نظر می‌گیرند که شامل طیفی از گریدهای فولادی است که در صنایعی هم‌چون ساخت‌وساز و خودروسازی مورد استفاده هستند. باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که این استانداردها روش‌های تست فولاد را نیز مشخص می‌کنند و شامل آنالیز شیمیایی، تست کشش و تست سختی هستند.


استاندارد BSi انگلستان

این استاندارد لوله گاز رسانی بیشتر بر الزامات فنی بر تولید، ساخت و آزمایش فولاد در انگلستان را برعهده دارد. معمولا این استانداردها در صنایعی مانند ساخت‌وساز، مهندسی و تولید اجرا می‌شوند. به‌طور معمول از BS برای تولید فولاد استفاده شده است و در سازه‌های مختلف مانند ساختمان‌ها، پل‌ها، و خطوط لوله استفاده می‌شود. این استانداردها به‌طور گسترده در سطح بین‌المللی پذیرفته ‌شده و اطلاعات مهمی را به تولیدکنندگان محصولات فولادی ارائه می‌دهند.

جمع ­بندی
با توجه به این‌که این روزها استفاده از آهن و فرآورده‌های فولادی بسیار گسترش پیدا کرده است، به‌طور حتم استانداردها و قوانین بسیار مهمی در ارتباط با تمام جنبه‌های تولید این محصولات در نظر می‌گیرند. کافی‌است یک نگاه اجمالی به اطراف خود بیاندازید تا دریابید که استفاده از این کالا در سطح بسیار زیادی درحال رشد و توسعه است و برای بهره‌گیری بهتر از آن‌ها نیاز است تا با انواع این محصولات بیشتر آشنا شوید.
لوله گاز رسانی و انواع لوله‌های فولادی دیگر ازجمله این محصولات هستند که نقش بسیار مهمی در صنایع ایفا می‌کنند و تقریبا گستردگی لازم در تمام حوزه‌ها را دارند.