ورزش و آرتريت


 

نويسنده: اميد صالحيان - کارشناس ارشد فيزيولوژي ورزش




 
بالا رفتن سن با آغاز انواع و اقسام بيماري هاي همراه است؛ اما با رعايت نكات بهداشتي و رواني مي توان دوران سالمندي بهتري داشت. بيماري آرتريت يا التهاب مفاصل از شايع ترين بيماري هايي است كه افراد با آن روبه رو هستند. در صورتي كه دچار درد مفاصل و احياناً التهاب آنها هستيد، ورزش مي تواند به شما كمك كند. شايد باور كردن آن مشكل باشد، اما كارشناسان معتقدند حركات مفاصل، درد آنها را تخفيف مي دهد، چرا كه ورزش كردن باعث تقويت عضلات اطراف مفاصل مي شود و در نتيجه تنش مفاصل را كاهش مي دهد. ورزش باعث خواب بهتر نيز مي شود و در عين حال وزن را كنترل مي كند و انرژي بيشتري به شما مي دهد. علاوه بر تخفيف دردهاي ناشي از آرتريت، ورزش مي تواند ساير مشكلات سلامتي مانند ديابت، استئوپروز (پوكي استخوان) و ناراحتي هاي قلبي را كاهش دهد. ولي به خاطر داشته باشيد اگر به تازگي تصميم به ورزش كردن گرفته ايد، به آرامي شروع كنيد و هرگز عجله نكنيد. آرتريت يك واژه ي كلي به مفهوم التهاب مفاصل است كه در بيش از 100 بيماري مفصلي روي مي دهد و شامل وضعيتي است كه موجب درد، سفتي و خشكي مفصل شده و در مفصل و بافت همبند اطراف آن تورم ايجاد مي گردد.
اين بيماري، بيماري شايعي است و از هر هفت نفر يك نفر در هر سني گرفتار مي شود. آرتريت مي تواند بافت هاي حمايت كننده ي مفاصل شامل عضلات، تاندن ها، ليگامان ها و ساير بخش هاي بدن را تضعيف كرده و وضعيت را بدتر كند. براي اين مشكل درمان هاي طبي وجود دارند، اما برنامه ي ورزشي مناسب نيز مي تواند درد و خستگي را كنترل و از ساختار مفصل و فعاليت آن محافظت كند. اگر بدانيد التهاب مفصل تان از چه نوع است و چه علائمي داريد، با كمك پزشك و فيزيوتراپيست مي توانيد برنامه ي ورزشي متعادلي طراحي كنيد و اثرات مخرب التهاب مفاصل را كاهش و سلامت عمومي خود را افزايش دهيد. خشكي مفاصل، درد و تورمي كه در اثر التهاب در مفاصل ايجاد مي شود، مي تواند به شدت محدوده ي حركات مفصلي را كاهش دهد. اجتناب از فعاليت فيزيكي به علت درد و ناراحتي منجر به كاهش شديد حجم عضلاني و افزايش وزن مي شود. ورزش به عنوان بخشي از درمان، تحرك مفاصل، نيروي عضلاني و توانايي فيزيكي بدن را افزايش مي دهد و كمك مي كند فرد وزن مناسب خود را حفظ كند.

فوايد ورزش در التهاب مفاصل:
 

* علائم بيماري را تخفيف مي دهد
* از تخريب بيشتر مفاصل جلوگيري مي كند
* حركت طبيعي مفاصل را حفظ مي كند
* انعطاف پذيري و نيروي عضلاني را افزايش مي دهد
* وزن را كنترل كرده و فشار وارد شده به مفاصل را كاهش مي دهد
* بافت غضروف و استخوان را قوي و سالم نگه مي دارد
* وضعيت استقامتي بدن و سيستم قلبي ـ عروقي را بهبود مي بخشد

نرمش براي افزايش محدوده ي حركتي:
 

افرادي كه مبتلا به التهاب مفاصل هستند، به خصوص در مراحل اوليه ي بيماري، براي كاهش درد مفاصل درگير مخصوصا زانو، دست ها و انگشتان را در حالت خميده نگه مي دارند تا راحت تر باشند. اين كار اگر چه اوايل موجب تخفيف درد مي شود، اما نگه داشتن مفاصل در چنين حالتي به مدت طولاني موجب خشك شدن مفصل و مانع فعاليت هاي روزانه مي شود. نرمش هاي كششي و انعطاف پذيري به حفظ فعاليت طبيعي مفاصل كمك مي كنند. كشش ملايم و خم كردن مفاصل به صورت كنترل شده، تا حدي كه به راحتي حركت كنند، موجب افزايش توانايي حركتي مفاصل مي شود. پزشك با فيزيوتراپيست مي تواند نرمش هاي مناسب را براي انگشتان، شانه ها، پشت، گردن، لگن، زانوها و مچ پيشنهاد كند.

نرمش هاي تقويت كننده:
 

عضلات قوي مفصل هاي ضعيف را پايدار و از تخريب بيشتر آنها جلوگيري مي كنند. برنامه ي تقويتي مناسب بايد جزئي از برنامه ي درماني باشد تا بافت عضلاني حمايت كننده را بدون تأثير مخرب بر مفاصل حفظ كند يا افزايش دهد.

با درد چه كنيم؟
 

افرادي كه به التهاب مفاصل مبتلا هستند، به علت ايجاد درد از ورزش كردن اجتناب مي كنند. ورزش هاي ايزومتريك براي اين طراحي شده اند كه بدون اينكه مفاصل درگير، حركت داشته باشند، گروه خاصي از عضلات را تقويت كنند. اين ورزش ها موجب حركت مفصل نمي شوند، اما با خم و راست كردن متناوب، گروه خاصي از عضلات را تقويت مي كنند. ورزش هاي ايزوتونيك مشابه نرمش هايي هستند كه براي افزايش محدوده ي حركتي مفاصل استفاده مي شوند. اين ورزش ها شديدترند و براي تقويت عضلات نيز انجام مي شوند. براي اين منظور تدريجاً به تعداد يا سرعت تمرينات افزوده و يا از باندهاي كشي يا دمبل هاي كوچك استفاده مي گردد.
هيدروتراپي يا ورزش در آب نيز مناسب است؛ زيرا آب مقداري از وزن را كم مي كند و فعاليت براي مفاصل دردناك راحت تر مي شود.
منبع:ماهنامه ي تخصصي دنياي سلامت، شماره ي 51