مقدمه:
در  دوران  عقد دختر و پسر می توانند به شناخت بیشتری از یکدیگر دست یابند و به شناخت قبلی خود که پیش از این دوران، در مرحله انتخاب به دست آورده اند، عمق بیشتری  ببخشند.
 
اگر این دوران با هوشیاری و خردمندی سپری شود، تبدیل به شیرین ترین و به یادمانی ترین دوران زندگی زوج های جوان می شود. زیرا دختر و پسر، از داشتن موهبت همسر بهره مند هستند و نیز مسئولیت ها و تعهدات کمتری نسبت به یکدیگر دارند.
 
دوران نامزدی فقط فرصتی برای عشق ورزیدن نیست؛ بلکه فرصتی است که طرفین از نظر روحی و فرهنگی بیشتر به یکدیگر توجه کنند و ببینند آیا می توانند شریک و همکار خوبی برای زندگی آینده یکدیگر باشند یا خیر؛ بنابراین اگر به راستی به یکدیگر علاقمندید و می خواهید در زندگی زناشویی خوشبخت شوید، بهتر است تا شناخت کامل، شکیبا باشید.
 
بعضی از دختران و پسران جوان این سوال را مطرح می کنند که : “وقتی وارد رابطه آشنایی و نامزدی می شوم چه کار کنم تا طرف مقابلم را جذب خودم کنم؟
 
 این طرز تفکر از اساس غلط است زیرا نباید طرف مقابل را جذب کرد بلکه باید خود واقعی تان باشید تا اگر شخصیت شما با این فرد همخوانی دارد یک ازدواج و زندگی خوشبختانه داشته باشید.
 
در این مطلب راسخون به بهترین ویژگی های دوران عقد از جهت رفتار و گفتار اشاره خواهیم کرد که دختران و پسران جوانی که در دوران نامزدی و عقد هستند و هنوز به خانه بخت نرفته اند چه ترفندهایی برای درک مقابل یکدیگر بکار بگیرند تا شناخت بیشتری حاصل شود.

و قاعدتا چه نوع رفتارهایی و چه نوع شناختی را باید از طرف مقابل در این دوران تجربه کنند تا با شناخت بیشتر در مسیر زندگی گام بردارند.
 

بهترین ویژگی های دوران عقد

1.افزایش شناخت

شناخت مراحلی دارد. مرحله اول که شناخت کلی و هماهنگی فکری، اعتقادی و رفتاری است، در زمان خواستگاری و با تحقیق و گفتگو باید حاصل شود و بدون آن نباید وارد مرحله عقد و محرمیت شد.
 
اما با توجه به اینکه دختر و پسر از دو خانواده مختلف به هم رسیده اند و مدت کوتاهی است با یکدیگر آشنا شدهاند، نکته های مبهم و نامشخص زیادی دارند.
 
باید با سلیقه ها، رسم و رسوم و ویژگیهای اخلاقی یکدیگر آشنا شوند. کمکم متوجه حساسیت ها، قلق ها و سلیقه های یکدیگر شوند و با شناخت دقیقتر روحیّات، از آنچه موجب خوشحالی یا ناراحتی همسر می شود آگاه شوند.
 
 همچنین والدین همسر چه خصوصیاتی دارند، به چه مسائلی اهمیت می دهند و چه اموری برای آنان بی اهمیت است. گاهی هم آشنایی با ویژگیهای فامیل و بستگان درجه یک لازم است و به برخورد صحیح با آنان در آینده کمک می کند.
 
 مثلا وقتی عموی آقاداماد خیلی شوخ است و این نکته را قبلا آقاداماد به عروس خانم گفته باشد، هنگام برخورد با عمو، جا نمی خورد و رفتار او برایش عجیب نیست .
 
و یا اگر داییِ عروسخانم خیلی ساکت است، وقتی داماد به این مسئله آگاه باشد، در برخورد با او خاطرش جمع است و گمان نمی کند که با او سرد برخورد شده است.
 
 بله؛ بدست آوردن این شناختها که سرمایه ارزشمندی برای آینده است فرصتی می طلبد و دوران عقد می تواند این فرصت مناسب باشد.
 

2.سعی در انس و ارتباط بیشتر

محبت، عشق و علاقه زوجین به یکدیگر، سرمایهای الهی است. خداوند در لحظه عقد، عشق و محبت را به قلب آنان تزریق میکند. اما این سرمایه هرچه بیشتر شود به سلامت، عمق و حقیقت زندگی آینده نیز بیشتر کمک می کند.
 
حتماً تا کنون دیدهاید افرادی که صاحب سرمایهای هستند ولی برای هدفی که دارند کم است. ابتدا سعی می کنند سرمایه را تقویت نموده و افزایش دهند و وقتی به مقدار قابل توجهی رسید برای کسب هدف خود اقدام می نمایند.
 
دوران عقد فرصتی است که زوجین با رفتار، گفتار و اظهار محبتهای خود، سرمایهی محبت را افزایش داده و انس و ارتباط خود را عمق ببخشند و در پایان دورهی عقد با سرمایهی عظیمی از عشق و محبت وارد زندگی شوند.
 
امام صادق (علیه السلام) میفرمایند:هرگاه کسی را دوست داشتی او را بدان آگاه ساز، زیرا این کار دوستی را در میان شما استوار می سازد.(1)
 
طبیعی است افزایش سرمایه محبت هم نیاز به احسان و ابراز علاقه دارد و هم رفع موانع. محبت یعنی برطرف نمودن سوء تفاهمها و جبران رنجشهای احتمالی.
 
پس لازم است محبت خود را فقط در قلبمان حبس نکنیم، بلکه با زبان و عمل آن را به همسرمان بگوییم و نشان دهیم و هرگاه مورد اختلافی پیش آمد، هرچه زودتر در رفع آن اقدام نماییم.
 

4.ایجاد امید با قرارها و برنامه های مفید

امید به آینده روشن از مهمترین انگیزه های زندگی و تلاش است. هرچه زوج جوان به آینده خوشبینتر باشند، انرژی بیشتری برای شروع زندگی و تحمل سختیها و نارساییها دارند.
 
 در دوران عقد، دختر و پسری که در آغاز پیوند مبارک ازدواج هستند می توانند با برنامهریزی و تعیین هدفها و راهکارهای رسیدن به آنها امید را در دل یکدیگر تقویت نمایند.
 
 قرارهای لازم و تعیین بایدها و نبایدهای زندگی آینده و تعیین کارهای مختلف زندگی، ذوق و شوق را در دل زوج جوان به جوش می آورد و نشان دادن دورنمای زیبای زندگی، میل به حرکت و تلاش را افزون می نماید.
 
وقتی آقا پسر به خانمش می گوید تا شش ماه دیگر مدرکم را میگیرم و در فلان کار استخدام می شوم و هنگامی که دخترخانم به همسرش می گوید در کلاس خیاطی ثبت نام کردهام تا با هنر خیاطی به زندگیمان زیبایی بیشتری ببخشم، هر دو خوشحال و امیدوار می شوند.
 
 
 
هنگامی که به یکدیگر میگویند متعهد میشویم با افراد صالح و سالم رفت و آمد کنیم و به یکدیگر قول میدهیم هرگز حرمت هم را نشکنیم و در هر حال از دایره ادب و اخلاق خارج نشویم، امید به زندگی پایدار و پرمهر و محبت در دلها موج میزند.
 
بنابراین از برنامه های بسیار زیبا و مفید، قول و قرارهای سازنده و تصمیمهای پاینده است. این برنامه ها و تصمیمها، ابتدا نسبت به نوع مجلس عروسی، مکان و زمان آن و در مرحله بعد نسبت به مسکن، شغل و نوع رابطه با دیگران و بالاخره نسبت به قوانین ثابت زندگی و سیاستهای کلی و همیشگی آن است.
 

4. کسب تفاهم بیشتر

تفاهم یعنی فهم و درک متقابل و هماهنگ شدن؛ طبیعی است هیچ دو نفری از جهات روحیات و سلیقه ها کاملاً یکسان نیستند، خصوصاً وقتی دو جنس از دو محیط مختلف به هم می رسند.
 
 یکی از هنرنماییهای زوجین در دوران عقد، این است که بادقت روحیات، خواسته ها، ضعفها و قوتهای یکدیگر را بشناسند و تلاش کنند با محبت و تدبیر ضعفهای یکدیگر را جبران نموده و در اختلاف سلیقه ها تا جایی که ممکن است هم سلیقه شده و در مقدار باقیمانده با هم هماهنگ شده و رعایت یکدیگر را بنمایند.
 
 پذیرش همسر با ویژگیها و خصوصیات خود، کمک بزرگی به همدلی و همراهی در زندگی آینده است. همچنین هماهنگ شدن با روحیات، عرف و سلیقه خانواده همسر از تنشها جلوگیری نموده و زندگی را هماهنگ و دلپذیر می نماید.
 
پس برای اینکه زوجین بتوانند به تفاهم بیشتر برسند لازم است به دو نکته توجه خاصی داشته باشند:
الف) اینکه زن و مرد، از دو جنس مختلف با ویژگیهای فیزیکی و روحیات متفاوت هستند.
ب) هرچند زنها و مردها، هر کدام در یکسری ویژگیها مشترکند، ولی هر زنی با زن دیگر و مردی با مرد دیگر، تفاوتهای فردی دارد.
هرچقدر دختر و پسر به این دو نکته توجه کرده و در جهت شناخت یکدیگر، تلاش کنند در کسب تفاهم بیشتر موفقتر خواهند بود.
 

5.اصلاح عیب ها و ضعف ها

هریک از ما ضعفهایی داریم که مانع حرکت صحیح در زندگی می شوند. زودرنجی، پرتوقعی، عجله در قضاوت، نیشوکنایه در زبان و نداشتن روحیه تشکر از این ضعفها هستند.
 
 اولین قدم در اصلاح این ضعفها، توجه و اعتراف به آنهاست و سپس عزم جدی برای اصلاح. دوران عقد به دلیل ویژگیهایی که دارد فرصت بسیار خوبی برای اصلاح این عیبها به شمار میرود:
 
- ابتدای مرحلهی جدیدی از زندگی است.
 
- در جوانی انعطاف و تغییر آسانتر است.
 
- هر یک از دختر و پسر دوست دارند در مقابل همسر زیبا، مطلوب و دلنشین باشند.
 
- حالت ملاحظه حال همسر و به دل او راه رفتن بیشتر است.
 
- حرمتها شکسته نشده و سرمایه محبت زیاد و دست نخورده است.
 
- انگیزهی معنوی و اخلاقی و میل به رشد و کمال بیشتر است.
 
- درگیریهای ذهن به امور مادی و مسائل مختلف داخل زندگی، کمتر است.
 
- و بالاخره فطرت پاک و صفای جوانی، بستر خوبی برای اصلاح عیبها و کسب کمالات است.
 
آری مجموع این نکته ها، دوران عقد را تبدیل به فرصتی نیکو برای خودسازی و تبدیل ضعفها به قوتها می کند. پس خوشا به حال جوانانی که از این فرصت طلایی بیشترین بهره را بردارند.
 

6.کسب آمادگی برای استقلال

قبل از ازدواج، جوانها به جهات مختلفی وابسته به والدین هستند:
 
-  مادر مسؤولیت آشپزی، لباسشویی و نظافت منزل را به عهده دارد و دختر گاهی به صورت دلخواه به او کمک می کند.
 
-  پدر مسؤولیت تأمین زندگی را به عهده دارد و پسر یا اصلاً به فکر نیازهای زندگی نیست و یا کمکی حداقل و بهندرت دارد.
 
-  برخورد با مسائل خاص زندگی مانند تنگناهای اقتصادی، ارتباط با اداراتی مانند شهرداری، دارایی و رفع اختلافات با همسایه ها به عهده پدر است و پسر در این موارد ورود پیدا نمی کند.
 
-  پذیرایی از مهمانان از جهت کیفیت و کمیت به عهده مادر است و دختر غالباً مانند یکی از مهمانها همکاری زیادی با مادر ندارد.
 
- تصمیم گیریهایی مانند مسافرت، تغییر مکان منزل، خرید کالاهای اساسی با پدر است و پسر مشغول امور شخصی خود.
 
- تصمیم گیری نسبت به شرایط خاص مانند رفتن به عروسی یا عزا و نوع لباس و برخورد در این مناسبتها با مادر است و دختر یک نسخه دیکته شده را اجرا می کند و تجربه انتخاب و تصمیم ندارد.
 
اکنون و در آغاز زندگی، هر یک از دختر و پسر برای اولینبار می خواهند همه مسؤولیتها را خود به دوش کشیده و نقشهای والدین را اجرا نمایند. بدیهی است بی مقدمه و بدون تمرین، ورود به این میدان سخت و پراشتباه خواهد بود.
 
 دوران عقد می تواند دختر و پسر را برای قبول این مسؤولیت سنگین آماده نماید. اما با دو شرط:
 
الف) آنها به فکر فراگیری هنر مسؤولیتپذیری باشند و با دقت و مشورت تلاش کنند فوت و فن کارها را بیاموزند.
 
ب) والدین به دختر و پسر مهلت و فضا بدهند تا آنها بتوانند استعدادهای خود را شکوفا نمایند.
 

7. هنرآموزی برای زندگی

اداره زندگی نیاز به داشتن هنرهای مختلفی دارد که نداشتن آنها حرکت را کند نموده و گاهی مسائلی را پیش می آورد.
 
دختری که برای ورود به زندگی مستقل آماده می شود لازم است آشپزی، خیاطی، خودآرایی، آراستن منزل را بداند و با برخی هنرهای دیگر مانند بافتنی، گلسازی، شیرینیپزی، سفرهآرایی نیز آشنا باشد.
 
بدیهی است هرچه بیشتر از این هنرها بهرهمند باشد، به شیرینی و نشاط زندگی خود کمک می کند و همسر را بیشتر به خود جذب نموده و به گرمی روابط می افزاید.
 
همچنین پسری که می خواهد مرد خانه باشد و مسؤول ادارۀ زندگی، باید تخصص لازم را در حرفهی مورد علاقهی خود داشته باشد و علاوه بر آن رانندگی و برخی کارهای اولیه خدماتی مانند امور مربوط به برق، آب، کولر، تلویزیون و... را در حد متوسط یاد داشته باشد که فردا در زندگی برای یک کار کوچک معطل و محتاج دیگران نباشد.
 
 و از آنجا که معمولاً تا قبل از مطرح شدن جدی خواستگاری و ازدواج، دختران و پسران فراگیری این امور را هم جدی نمی گیرند، دوران عقد فرصت خوبی است که به کسب و تقویت این هنرها بپردازند و با آمادگی بیشتر وارد زندگی مستقل شوند.
 
 هرچقدر این هنرها تقویت شوند در زندگی مشترک اعتماد به نفس بیشتر و در نتیجه از آرامش بیشتری برخوردار خواهند بود.
 

8.یادگیری مهارت های لازم

وقتی کلمه «مهارت» گفته می شود ابتدا مهارتهایی همچون خط و نقاشی، به ذهن می رسد اما میدانیم مهارتهای دیگری هست که نقش آنها در زندگی بسیار بسیار بیشتر از مهارت خط و نقاشی است.
 
مهارتهایی که میتواند زندگی ما را به بهشتی دلپذیر تبدیل نماید و نداشتن آنها زندگی را پرتنش، تلخ و گاهی منهدم می کند.
 
به عناوین این مهارتها دقت کنید:
- مهارت همسرداری
- مهارت تربیت فرزند
- مهارت حل مسئله
- مهارت کنترل خشم
 
فراگیری این مهارتها به مربی، کلاس و مطالعه نیاز دارد و زمان دوران عقد فرصت مناسبی برای فراگیری این مهارتهاست که دختر و پسر همراه باهم و با برنامهریزی در این کلاسها شرکت نموده و یا باهم به مطالعه ی کتابهای مفید پرداخته و بخشی از باهم بودنها را به این امر خطیر اختصاص دهند. تنها یک تذکر مهم در اینجا باقی می ماند و آن اینکه انتخاب کلاس، کتاب، سیدیهای مناسب در این موضوعات را حتماً زیر نظر یک مربی متخصص و متعهد و با مشورت او انجام دهید.
 
 چون در این رشته ها گاهی مطالب نادرستی در کلاس یا کتابی دیده می شود که تشخیص آن، کار هرکسی نیست. پس برای مصونیت از لغزشها از مشاورین آگاه و دلسوز بهرهمند شویم.
 

9.ملاقات های صمیمانه و معتدل

از زیباترین و لذتبخشترین بخشهای دوران عقد، ملاقاتها و دید و بازدیدهاست. این دیدارها که گاهی در منزل دختر، گاهی در منزل پسر و گاهی در بیرون منزلها صورت میگیرد، فواید و برکات زیادی دارد.
 
 ابراز محبت، آشنایی با افکار و سلیقه های یکدیگر، گفتگو برای آیندهی زندگی، ایجاد امید و تقویت آن، تمرین زندگی مشترک و فراگیری مشترک برخی دانستنیهای لازم، چه در بعد عقیدتی و اخلاقی و چه در بعد روابط اجتماعی، همه و همه از برکات باهم بودن است.
 
 هرچه این فرصت را بهتر و آگاهانهتر سپری کنند عشق و علاقه به یکدیگر بیشتر شده و سرمایهگذاری بیشتر و بهتری برای آینده خواهند داشت.
 
این ملاقاتها، با همه زیبایی و شیرینی شرایطی دارد که اگر رعایت نشود کمکم طعم خود را از دست داده و خدای ناکرده مایهی دلسردی و دوری دلها می شود.
 
برخی از آن شرایط عبارت است از:
1- نظم و خوشقولی
 
2- آراستگی و نظافت
 
3-اظهار محبت همراه با هدیه
 
4- جامعیت به این مفهوم که در ملاقاتها، همهی خوبیها در نظر گرفته شود:
 
الف) اظهار محبت و لذت بردن از کنار هم بودن
 
ب) گفتگوهای مفید و سازنده
 
ج) کمک به والدین
 
د) برنامه های معنوی که توضیح آن خواهد آمد
 

10.رعایت وضع ظاهری

از نکته های مهم و مؤثر در روابط زوجین، خصوصاً در دوران عقد، رعایت وضع ظاهر است. آراستگی و زیبایی نعمت الهی است که باید از آن بهره جست. جالب است که آراستگی، هم در روحیهی خود فرد تأثیر بسزایی دارد، هم در جلب رضایت و محبت همسر.
 
 دخترخانمی که در دوران عقد قبل از قرار ملاقات با همسر، استحمام نموده، لباس تمیز و زیبا می پوشد، مراقب بهداشت دهان و دندان هست و با آرایش و بوی خوش به استقبال همسر م یرود، می تواند از همسر دلربایی نموده و او را عاشق خود نماید.
 
آقاپسری که در هنگام ملاقات با همسر، تمیز، معطّر و با لباسی جذاب حاضر میشود بدون شک در خشنود نمودن همسر و جلب رضایت او موفق است.
 
در زمینه ی رعایت وضع ظاهری دو نکته را فراموش نکنیم:
 
1- سعی کنیم پاکیزگی و آراستگی یک عادت نیکو شود و اینچنین نباشد که پس از مدتی غافل شویم و البته این ضعف در آقایان بیشتر مشاهده می شود.
 
1-مراقب باشیم آرایش و استفاده از برخی وسایل و زینتها را برای همسر قرار دهیم و در مقابل نامحرمان، حدود شرعی را رعایت نماییم تا رحمت و لطف خدای مهربان همواره شامل حال ما باشد.
 

11. گفتگوی گرم، مفید و محبت زا

فرصت گفتگو از فرصتهایی است که باید آن را غنیمت شمرد. خصوصاً در دوران عقد، گفتگوهای دوران عقد زیربنای زندگی را تشکیل می دهد و همانگونه که می تواند سازنده، آگاهیبخش، محبتزا و پرخیر و برکت باشد، می تواند خسارتآفرین هم باشد. لذا مناسب است در گفتگوهای دوران عقد که هنگام دیدار و در منزل یا هنگام گشتوگذار و در خیابان و پارک و رستوران و یا حتی قبل از خواب و هنگام استراحت اتفاق می افتد نکته هایی را رعایت نمود:
 
1- در هر حال و زمان و مکانی که گفتگو میکنیم اخلاق و ادب را رعایت نماییم و از سخنان زشت، توهینآمیز، تمسخر و نیش و کنایه به شدت پرهیز نماییم.
 
2- از اظهار محبت غافل نشویم و به هر مناسبت و بهانهای به یکدیگر اظهار محبت کنیم، جملاتی مانند: «دوستت دارم» «به تو افتخار می کنم» «تو برای من بهترینی» و... بسیار تأثیرگذارند. بیجهت نیست که پیامبر عزیزمان (صلیاللهعلیه و آله)  فرمودند: «اگر مردی به زنش بگوید: دوستت دارم، این کلام هیچ وقت از قلب زن خارج نمی شود.»(2)
 
1- در گفتگوها، مراقب باشیم با تعریف از کسی باعث تحریک حسّ حسادت همسرمان نشویم.
 
2- از مقایسه پرهیز کنیم و همسر خود را با هیچکس مقایسه نکنیم.
 
3- هنگام انتقاد و تذکر، ضمن بیان خوبیها و امتیازات طرف مقابل، با لحن ملایم و تعبیرات دلنشین و در خلوت، مطلب را بیان کنیم.
 
4- در بیان خواسته ها و آنچه دوست داریم یا نداریم صریح اما با محبت باشیم. گاهی کلیگویی و با کنایه گفتن باعث می شود طرف مقابل مطلب را نگیرد و رعایت نکند و بیشتر زمینه گلهمندی و دلخوری فراهم گردد.
 
5-  و آخرین نکته که بسیار مهم و حساس است بهادادن به احساسات و عواطف می باشد. این نکته را خصوصاً باید آقاپسرها در دوران عقد توجه داشته باشند.
  

12. هدیه

از بهترین ابزارها برای رسیدن به هدفهای مهم دوران عقد، هدیه است. هدیه دادن و قبول هدیۀ طرف مقابل، برکات زیادی دارد.
افزایش محبت، رفع سوء تفاهم و کدورت، زمینه سازی برای پذیرش و همراهی بیشتر، اعلام به یادبودن و... همه و همه از آثار هدیه است. امیرالمؤمنین (علیهالسلام) میفرمایند: هدیه دادن جلب محبت میکند.(3)
 
پس همسران خصوصاً در دوران عقد از آن غافل نشوند و البته مناسب است چند نکته را در مورد هدیه توجه داشته باشند:
 
1- به فکر هدیه های گرانقیمت نباشند و توجه داشته باشند در هدیه «به یادبودن و توجه» مهم است نه قیمت.
 
ضمناً تقیّد داشتن به هدیه گرانقیمت، باعث کم شدن و یا قطع شدن آن در درازمدت و نیز ایجاد انتظار نابهجا در طرف مقابل می شود.
 
1-در تهیهی هدیه ها بیشتر علاقه طرف مقابل و زیبایی و تنوع را در نظر بگیریم و اگر با رعایت این ویژگیها مفید و پراستفاده هم باشد، نورٌ علی نور است.
 
2-حتماً لازم نیست هدیه به مناسبت خاصی باشد بلکه در دیدارهای عادی هم خصوصاً آقا پسرها اگر دست خالی نباشند آثار ارزندهای دارد. هرچند یک بسته آدامس یا یک گلِسر باشد.
 
3- از تعریف و تشکر نسبت به هدیهی دریافتی غافل نشویم که شکر نعمت، نعمتت افزون کند.
 
4- میتوان گاهی هدیه را بجای اینکه به دست همسر داد در جایی قرار داد که ناگهان با آن مواجه شده و غافلگیر شود و لذت بیشتری ببرد.
 

13.نامه نگاری های محبت آمیز

بعضی کارها، روشها و برنامه ها در زندگی، جایگاه جذاب و حساسی دارند که هیچ چیز نمیتواند جایگزین آن شود. نامهنگاری در دوران عقد از این روشهاست.
 
 دختر و پسری که در دوران عقد به سر میبرند میتوانند نامه هایی برای یکدیگر بنویسند و در ملاقاتها به یکدیگر بدهند و در فرصتهای تنهایی که کنار هم نیستند به یاد هم آن را مطالعه نمایند. خواندن این نامه هم یاد همسر را زنده میکند، هم عشق را شعلهور و ویژگیهای مثبت همسر را در ذهن پررنگ نموده و نیز از تلاش شیطان برای دورکردن دلها جلوگیری مین ماید.
 
در نوشتن این نامه توجه به چند نکته مفید است:
1- نامه مخصوص سفر نیست بلکه در شهر خودتان هم به یکدیگر نامه بنویسید و در لحظات دوری از یکدیگر جای خالی حضور را پرکنید.
 
2- گاهی در نامه ها راحتتر می شود ابراز عشق و علاقه کرد خصوصاً جوانهایی که به علت کمرویی یا جهت دیگری در اظهار عشق و محبت حضوری ضعف دارند.
 
2- در قالب نامه، می توان برخی ارزشها و خوبیها را به یکدیگر یادآوری نمود و برخی خطاها را با لطافت و بصورت اشاره تذکر داد.
 
3- برشمردن امتیازات همسر و شکر خداوند بر داشتن همسری با این ویژگیها در نامه، ضمن اینکه تشکر از همسر است، سبب تثبیت و حفظ خوبیها هم میشود و در آینده نیز هرگاه نامه مرور شود، تذکری زیبا و نیکو خواهد بود.
 

14. مسافرت های کوتاه

در بین روشهای مختلف شناخت یکدیگر و هماهنگ شدن با هم که در دوران عقد میتواند به دختر و پسر کمک کند، مسافرت جایگاه خاصی دارد. البته مسافرت لازم نیست به نقطه دور یا به مدت طولانی باشد،.
 
 بلکه مسافرتهای یکی دو روزه به اطراف شهر یا شهرهای نزدیک هم مفید و مؤثر است. در این مسافرتها اخلاق، روحیات و توان دختر و پسر برای یکدیگر روشنتر می شود.
 
میزان توقعات، مقدار تحمل، درصد مدارا و همراهی با همسر در اموری که مطابق سلیقه نیست در سفر مشخص می شود. چون در سفر سختی و آسانی، خوشی و ناراحتی، کمی و زیادی، خستگی و آسایش همه هست و مهم این است .
 
که در این فراز و نشیبها بهتر میتوان هم را شناخت. البته شناخت مقدمهای است برای هماهنگ شدن و همشکل شدن. همچنین فرصت صحبت و تبادل نظر بیشتر است و می توان در این فرصت، بیشتر دربارهی برنامه های زندگی و سایر مسائل گفتگو کرد.
 
نکته دیگر اینکه در سفر بار تصمیمگیری، مهیا ساختن کارها و حل مسائل مستقیماً بر روی دوش زوجین بوده و نمونهای کامل از یک زندگی مستقل و تمرین آن است.
 
لذا از سفرهای کوتاه و نزدیک با مدت زمان کم شروع کنید و تجربهی خود را افزایش دهید. فقط غفلت نکنید که حتما با اجازه و رضایت و نظارت والدین باشد چون هنوز هیچ یک از پسر و دختر مستقل نیستند و عدم اطلاع یا نارضایتی والدین موجب بیبرکتی و نارسایی شده و مسئلهساز می گردد.
 

15.شرکت مشترک در محفل های معنوی

در دوران عقد، چشمهی عشق و علاقه بین دختر و پسر در حال جوشش و افزایش است. علاقه به همراهی و باهم بودن، علاقه به اظهار محبت، نشان دادن دوستی و برای یکدیگر قدم برداشتن. پس به جاست از این شور و شوق هرچه بیشتر در جهت رشد و کمال بهرهبرداری نمود.
 
بنابراین دختر و پسر میتوانند با هم قرار بگذارند حداقل هفتهای یکبار در یک محفل معنوی شرکت نمایند. مثلاً با هم به حرم یا زیارتگاهی که در نزدیکی آنهاست مشرف شوند و لحظاتی را از معنویت آن مکان بهرهمند گردند.
 
 و یا در جلسهی تفسیر قرآن و بیان معارف دینی و فرمایشات معصومین (علیهمالسلام) شرکت نمایند تا ضمن با هم بودن بر علم و معرفت و کمالات خود بیافزایند و متوجه ضعفها و قوتهای خود شوند.
 
همچنین میتوانند با هم در کلاسهای آموزش خانواده و مانند آن شرکت نموده و اطلاعات خود را در زمینه خانواده افزایش دهند.
 
ضمنا دختر و پسر، خودشان هم می توانند محفلِ معنوی را ایجاد کنند، مثلا با هم قرار بگذارند شبی در هفته دعای توسل بخوانند و یا دقایقی از جلساتِ باهم بودن را به تلاوت قرآن بگذرانند.
 
علاوه بر این موارد میتوانند با قرارهای معنوی به یکدیگر تعهد دهند که در امور دینی مانند نماز اول وقت، بیشتر مراقبت نمایند.
 
آخرین نکته اینکه حفظ دستآوردهای معنوی از کسب آن مهمتر است، پس مراقب باشیم این دستآوردها را با رفتار خطا از دست ندهیم.
 

16.بهره های عالی از فرصت های طلایی

دوران عقد، فرصتی طلایی در مجموع زندگی است زیرا از یک طرف، عشق و علاقه و وابستگی عاطفی در اوج بوده و بار مسؤولیت زندگی بسیار سبکتر و مشغولیتها کمتر می باشد و از طرف دیگر انگیزهی جلب رضایت یکدیگر و عمل به خواسته ها فراوان است. به خاطر همین ویژگیها، میتوان بادقت و برنامهریزی از یکسری بهره های معنوی ویژه بهرهمند شد. به این نمونه ها دقت فرمایید:
 
- دختر و پسر قرار بگذارند هر روز 5 آیه از قرآن کریم را با ترجمه خوانده و به یکدیگر گزارش دهند.
 
-  نمازها را اول وقت بخوانند.
 
- برای هرهفته، تمرین یک کار زیبا را به هم قول دهند، مانند: احترام به والدین، پرهیز از بگومگو و بحث، زودتر سلام کردن و خوشقولی و منظم بودن.
 
- مطالعه ی یک کتاب را با هم شروع کرده و قرار بگذارند
 
- در یک هفته مثلاً روزی 5 صفحه از آن کتاب را مطالعه نمایند.
 
- برخی دعاها یا زیارتها را در برخی مناسبتها بخوانند.
 
آری قرارهای سبک، قابل اجرا و جذاب، دوران عقد را به دورانی شیرین و با معنویت تبدیل می کند.
 

17. رازداری

به فرموده ی خداوند در قرآن کریم زن و شوهر به منزلۀ لباس برای یکدیگرند.(3) لباس انسان را از سرما و گرما حفظ می کند، زینت و مایهی آبرومندی و عیب پوش است.
 
 زن و شوهر هم باید نقصهای یکدیگر را که به خاطر صمیمیت و با هم بودن متوجه می شوند از دیگران بپوشانند و نیز برنامه های زندگی و موفقیتهای خودشان را بیجهت برای هرکسی بازگو نکنند.
 
در دوران عقد هم گاهی کدورتها و ناراحتیهایی پیش می آید که اگر بخواهند فوری به دیگران بگویند علاوه بر لطمه زدن به آبروی یکدیگر، حل مسئله را سختتر می کند لذا رازداری، از مهمترین نکته ها در زندگی مشترک است، اما توجه به دو نکته مهم است:
 
1- ضمن حفظ آبروی همسر، باید به فکر اصلاح خطای او با گفتگوی صمیمانه، تذکرات غیرمستقیم و مشورت بدون ذکر نام باشیم.
 
2- در مواردی که همسر ظلم می کند و  خدای ناکرده کار به اذیت و تنبیه بدنی می کشد، خصوصاً دختر باید پدر و مادر را در جریان بگذارد و با راهنمایی آنان بهگونهای عمل شود که هم جلوی ظلم گرفته شود و هم زندگی اصلاح شود و علاوه بر اینها، آبروی همسر نیز حفظ گردد.
 

18.مدت زمان مناسب

از ابتدای این نوشتار بر این نکته تأکید شد که دوران عقد هدفهای مهم و ارزشمندی دارد که باید تلاش کنیم در این مدت به آن هدفها برسیم:
 
-  انس با یکدیگر
-  شناخت بیشتر زوجین
-  آماده شدن برای جدایی از خانواده
-  رفع موانع برای شروع زندگی مستقل
 
اکنون می گوییم مدت مناسب برای دوران عقد زمانی است که این هدفها تأمین شود که به طور معمولی اگر مانع خاصی نباشد حدود 6 تا 9 ماه کافی است.
 
 در این مدت و با دقت و رعایت، آمادگی لازم برای ورود به زندگی مشترک در زیر یک سقف پیدا می شود و تأخیر بی جهت آفت هایی دارد که باید از آن پیشگیری نمود. برخی از آن آفتها را در بخش دوم مطالعه مین مایید.
 
 
بنابراین طولانی شدن دوران عقد بیش از این به صلاح دختر و پسر نیست، مگر در مواردی که عذر موجهی در کار باشد، مانند:
 
1- ناتمام بودن دوران خدمت سربازی پسر
 
2- نبودن شغل ثابت و مشخص برای پسر، با اینکه به فکر بوده و تلاش می کند.
 
3- آماده نبودن محل سکونت
 
4- آماده نبودن جهیزیه
 
5- فوت برخی بستگان درجه اول
 
که البته در این موارد هم باید بلافاصله پس از رفع مانع اقدام نمود و زندگی مستقل را آغاز کرد.
 

ننیجه:

در دوران عقد دختر و پسر، می‌توان به موارد زیر توجه داشت:
1.افزایش شناخت: فرصتی برای آشنایی و شناخت عمیق‌تر از همسر آینده و ارتباط نزدیک با او.
2.سعی در انس و ارتباط بیشتر: تلاش برای برقراری ارتباط صمیمی و پایدار با همسر آینده.
3.ایجاد امید با قرارها و برنامه‌های مفید: برنامه‌ریزی مشترک برای آینده و ایجاد امید به روابط پایدار و پربار.
4.کسب تفاهم بیشتر: تمرین برای برقراری تفاهم و اتفاق نظر با همسر آینده.
5.اصلاح عیب‌ها و ضعف‌ها: شناسایی و بهبود نقاط ضعف و عیب‌های شخصیتی برای رشد فردی و ارتباط بهتر.
6.کسب آمادگی برای استقلال: آماده‌سازی برای تبدیل شدن به زندگی مشترک و مسئولیت‌پذیری.
7.هنرآموزی برای زندگی: یادگیری هنرهای مختلف برای زندگی خانوادگی و ارتباطات موثر.
8.یادگیری مهارت‌های لازم: اکتساب مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت زندگی مشترک و روابط خوب.
9.ملاقات‌های صمیمانه و معتدل: حضور در محافل خانوادگی و دوستانه برای برقراری ارتباطات مثبت.
10.رعایت وضع ظاهری: توجه به ظاهر و نگاهی مرتب و خوب به ظاهر شخصی و ارتباطات.
11.هدیه: اهدای هدایا به همسر آینده به عنوان نشانه ارزش‌گذاری و ارتباط عاطفی.
12.گفتگوی گرم، مفید و محبت زا: برقراری گفتگوهای صمیمی و محبت‌آمیز برای افزایش ارتباط و تفهیمات بهتر.
13.نامه‌نگاری‌های محبت‌آمیز: نوشتن نامه‌ها و ارتباطات نوشتاری محبت‌آمیز با همسر آینده.
14.مسافرت‌های کوتاه: سفرهای کوتاه مدت برای تجدید نشاط و ایجاد خاطرات خوب.
15.شرکت مشترک در محفل‌های معنوی: حضور در مراسمات و محافل معنوی برای افزایش ارتباط روحی.
16.بهره‌گیری از فرصت‌های طلایی: بهره‌مند شدن از فرصت‌های مناسب برای توسعه روابط و فرصت‌های جدید.
17.رازداری: حفظ اسرار و محافظت از اطلاعات شخصی و خانوادگی.
18.مدت زمان مناسب: مدیریت زمان و استفاده بهینه از زمان برای انجام فعالیت‌های مورد نیاز در دوران عقد.
 

پی نوشت:

1.امام صادق (علیهالسلام): اِذا اَحبَبتَ رَجُلاً فَأخبِرهُ بِذلِکَ فَإنَّهُ اَثبَتُ لِلمَوَدَّۀ بَینَکُما (اصول کافی/ ج2/ ص644)
2.قَولُ الرَّجُلِ لِلمَرأۀِ: اِنّی اُحِبُّکِ، لاَ یَذهَبُ مِن قَلبِها اَبداً (وسائل الشیعه/ ج20/ ص23)
3.اَلهَدِیَّۀُ تَجلِبُ المَحَبَّۀ (مستدرک الوسائل/ ج13/ص207)
4.هُنَّ لِباسٌ لَکُم وَ اَنتُم لِباسٌ لَهُنَّ (بقره/187)
 

منبع:

عدالتیان، مهدی، 1343، مهترین و بدترین دوران عقد، سرشناسه، مشهد: خانه پژوهش: راه روشن، 1393 .