بررسی بحث حجاب در دانشگاه و عدم رعایت آن در جامعه دانشجویی

طرح مسأله و ضروت بحث

با توجه به شرایط سنی خاص دانشجویان که در اوج غرایز جنسی می باشند و همچنین شرایط محیطی برخی از دانشگاه ها که در آنها، حجاب رعایت نمی شود؛ باید قبول کرد که پاکدامنی و دوری از گناه در این شرایط بسیار سخت شده و دانشجویان را با مشکلات ذهنی و روحی بسیاری روبه‌رو ساخته است.

یکی از دغدغه های فرهنگی دانشجویان متعهد عزیز این است که چرا در دانشگاه ها، حجاب رعایت نمی شود. و بیان می دارند که در چنین شرایطی هرچه قدر هم آدم خوبی باشیم باز هم تحریک می شویم، و درنهایت سوال می نمایند که تکلیف در این زمینه چیست؟

در مقابل دیدگاه دانشجویان معتقد به رعایت حجاب اسلامی، برخی از دانشجویان دختر می پرسند که چرا تو ایران اجازه داده نمی شود تا ما دخترها مثل دانشجویان دختر کشورهای غربی آزادنه و با پوشش دلخواه خود در محیط دانشگاه تردد کنیم؟

تعدادی از دانشجویان خود را ملزم به رعایت حجاب می دانند ولی نسبت به عدم رعایت حجاب توسط همکلاسی و دوست صمیمی خود نگرانند و دنبال راه حلی برای این معضل هستند.
در این نوشتار به بررسی همه موارد مذکور پرداخته و راهکارهایی برای حل این معضلات و ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در دانشگاه را بیان می نماییم.
 

پسران و بدحجابی

یکی از دغدغه های فرهنگی دانشجویان عزیز متعهد این است که چرا در دانشگاه ها، حجاب رعایت نمی شود. و بیان می دارند که در چنین شرایطی هرچه قدر هم آدم خوبی باشیم باز هم تحریک می شویم، و درنهایت سوال می نمایند که تکلیف در این زمینه چیست؟

با توجه به شرایط سنی خاص دانشجویان که در اوج غرایز جنسی می باشند و همچنین شرایط محیطی برخی از دانشگاه ها این نگرانی قابل درک می باشد و باید قبول کرد که پاکدامنی و دوری از گناه در این شرایط بسیار سخت شده و دانشجویان را با مشکلات ذهنی و روحی بسیاری روبه‌رو ساخته است.

متأسفانه در چنین شرایطی برخی از دانشجویان دختر و حتی اساتید خانم نیز توجه به جنبه های مختلف ذهنی دانشجویان پسر نمی کنند و به دلیل عدم رعایت حدود شرعی حجاب باعث درگیری بیشتر ذهن دانشجو می شوند.

بهترین راهبردی که دانشجویان را در مقابله با این معضل یاری می نماید اهتمام جدی دانشجویان به انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر با رعایت شرایط و مراتب آن می باشد.

اصل امر به معروف و نهی از منکر نوعی نظارت غیر رسمی است که خداوند برای جلوگیری از انحراف جامعه و افراد به آن امر کرده است:
«وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛
و باید از میان شما، گروهی، (مردم را) به نیکی دعوت کنند و به کار شایسته وادارند و از زشتی بازدارند، و آنان همان رستگارانند.»[1]

اگر امر به معروف و نهی از منکر به طور صحیح صورت پذیرد به افراد خطاکار کمک می کند که از ناهنجاری دوری کنند و به افراد تذکر دهنده کمک می کند که به حفظ ارزش ها پایبند باشند. این امر مهم را می توان به اشکال مختلفی انجام داد:

الف. فردی

بدیهی است اگر دانشجویان در این زمینه به صورت جدی وارد عمل شود و این فریضه الهی را منطبق با شرایط و مراتبی که در شرع مقدس معین گردیده، عملی سازند؛ دستگاه های فرهنگی و مراکز موجود در دانشگاه ها نیز بهتر می توانند در برپایی معروف ها و رفع منکرات اقدام نمایند و ضمن تشویق و ترغیب دانشجویان به انجام شؤونات اسلامی، راهکا‌رها و اقدامات بنیادی فرهنگی را در جهت گسترش ارزش های اسلامی در بین دانشجویان فراهم سازند.
 

ب. گروهی

در این راستا راهکارهای ذیل پیشنهاد می گردد:
اول: برای تحقق بهتر اهداف امر و نهی دینی در زمینه حجاب بهتر است با شناسایی دانشجویان همفکر، متعهد و دلسوز و جذب آنها، اقدام به تشکیل یک هسته امر به معروف و نهی از منکر دانشجویی نمود. البته این اقدام باید با نهایت دقت صورت پذیرد تا به نام این گروه با حرکت های بی منطق و تند نابه‌جا و غیرمنطقی، سوء استفاده نشود لذا بهتر است این اقدام در قالب کار تشکیلاتی صورت پذیرد.
دوم. به طور هدفمند و با برنامه‌ریزی باید اقدام نمود؛ مثلاً اگر دانشجوی دختری در محیط دانشگاه از حجاب نامناسبی برخوردار است فرد اول به وی تذکری ساده دهد؛ بعد از مدت کوتاهی نفر دوم وارد عمل شود و با همان نرمی با جمله دیگری وی را امر به معروف نماید و این کار را نفرات بعدی نیز تکرار نمایند که قطعاً تأثیرگذار خواهد بود و یا نسبت به اساتید و مدیران اگر دانشجویان با نامه نگاری های متعدد با بیان های گوناگون مطالبات دینی خود را درخواست نمایند به طور مسلم در گذر زمان این امر به معروف و نهی از منکر تأثیر خود را خواهد گذاشت.

سوم. آگاهی بخشی دانشجویان؛ باید علاقه‌مندان به فرهنگ حجاب را نسبت به مبانی اعتقادی و علمی و کارکردهای فردی و اجتماعی و فلسفه وجودی حجاب و تأثیرات ارزشمندی که در رشد و توسعه مادی و معنوی فرد و جامعه دارد، با بهترین و زیباترین روش ها آگاه نمود و به دیگران انتقال دهند.

چهارم. جهت حساسیت زدایی بهتر است امر به معروف و نهی از منکر در محیط دانشگاه از طریق همجنس صورت پذیرد به ویژه در موضوعات خاص همچون حجاب که بهتر است بانوان، دانشجویان دختر را امر به معروف نمایند.
 

در پایان ذکر دو نکته خالی از لطف نیست:

1. از آنجا که در عموم دانشگاه ها هم اساتید مرد و هم اساتید زن وجود دارد یکی از راهکارهایی که دانشجویان می توانند در این زمینه اتخاد نمایند این است که در صورت امکان به هنگام انتخاب واحد، کلاسی را انتخاب نمایند که استاد آن همجنس  باشد و یا دانشجویان همفکر به صورت گروهی یک کلاس را انتخاب کنند که جوّ کلاس را در اختیار داشته باشند.

2. وظیفه دانشجویان مراقبت و کنترل افکار و رفتار می باشد به گونه ای خداوند را ناظر بر اعمال خود ببینند و در هنگام ارتباط با بدحجاب ها به طور محکم در برابر وسوسه های شیطانی مقاومت کنند و به یاد خدا باشند. به تجربه ثابت شده است اگر چندبار در برابر گناه استقامت شود خداوند متعال آرامش و نورانیت خاصی عنایت می کند که در برابر بدترین بدحجاب ها، لغزشی دامنگیر نمی شود، بلکه ایمان و متانت و حیای آدمی بیشتر ثابت و شکوفا می شود.

قانون حجاب در دانشگاه

برخی از دانشجویان دختر می پرسند که چرا تو ایران اجازه داده نمی شود تا ما دخترها مثل دانشجویان دختر کشورهای غربی آزادنه و با پوشش دلخواه خود در محیط دانشگاه تردد کنیم؟

در پاسخ باید گفت: دانشگاه محیطی جوان، پر انرژی و با نشاط و مرتبط با فکر و اندیشه، می باشد که نقش تأثیرگذار و تعیین کننده ای در وضعیت آینده کشور دارد؛ لذا هم دلسوزان به آن امید دارند و هم دشمنان به آن طمع دارند و چنین است که دانشگاه آوردگاه جبهه های متقابل بوده و دانشگاه ها اگر به مفهوم واقعی کلمه اسلامی باشد، می تواند حافظ دستاوردهای انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی و حافظ خون و آرمان شهدا باشد. نکته حائز اهمیت این است که یک جوینده علم در صورتی می تواند متمرکز در درس و فعالیت علمی باشد که حواسش از مسائل حاشیه ای به دور باشد.
از مهم ترین مسائل حاشیه ای نیز، بروز رفتارهای جنسی است که به کلی تمرکز انسان را تحت الشعاع قرار داده و مانع کار و تلاش علمی مفید می گردد. از این روست که نه تنها در ایران بلکه تقریبا تمامی مراکز علمی و دانشگاهی دنیا، قوانین جدی برای پوشش دانشجویان خود اعم از دختر و پسر وضع کرده و بدان عمل می نمایند.

بنابراین تصور آزادی پوشش در دانشگاه های غربی نیز تصوری غلط می باشد که برای اثبات خلاف واقع بودن چنین تصوری به چند مورد انگشت شمار از قوانین دانشگاه های معروف دنیا - که از طریق صفحه (Student hand book)  و (Student dress code)؛ سایت دانشگاه ها قابل دسترسی عموم است- اشاره می کنیم:
 

در مقررات دانشگاه آکسفورد انگلیس آمده است:

-  دانشجویان بایستی لباس بلند، گشاد و روپوش های رنگی مصوب دانشگاه را بپوشند. اعضای دانشگاه نیز لباس بلندی را می پوشند که معاون دانشگاه بعد از مشاوره ها و صلاحدید با روسای دانشکده ها، انجمن های دیگر و موسسات تصویب کرده اند.

-  مردان باید از کت و شلوار تیره و پیراهن سفید ساده و کراوات و جوراب استفاده کنند.

-  زنان باید دامن تیره یا شلوار، بلوز سفید، کراوات سیاه، کفش سیاه و در صورت نیاز یک کت سیاه بپوشند.

-  مو باید رنگ طبیعی داشته باشد و از مدل های افراطی پرهیز شود.
 

مقررات دانشگاه گرین ویل شمالی آمریکا مقرر می دارد:

-  هرگونه لباس یا زینتی که نشان دهنده هر نوع بی‌حرمتی یا در برگیرنده نشانه های شهوت انگیز، تبلیغات مشروبات الکی، تنباکو، مواد مخدر یا دیگر نمادهای نامناسب باشد مجاز نمی باشد.
 - لباسی که به صورتی نامناسب اندام ها را نشان دهد مجاز نمی باشد. دامن ها باید زیبا، موقرانه و با اندازه مناسب بوده و کوتاه نباشد. رنگ کردن مو مجاز نیست.
 
در اکثر دانشگاه های امریکایی و اروپایی پوشیدن تیشرت یا لباس های سبک گوتیک برای مردان و زنان ممنوع است. پوشیدن زیورآلات غیر از گوشواره جایز نیست و...
با مراجعه به ده ها دانشگاه دیگر نیز، مقرراتی از این قبیل یا در برخی موارد بسیار سختگیرانه تر در مورد شکل پوشش بانوان و آقایان پیش بینی شده است که بررسی آنها در مجال این مختصر نمی گنجد.[2]

معمولاً آیین نامه های ناظر به پوشش، به علت این سختگیری ها اشاره می کنند. قانون پوشش در دانشگاه ماهاریشی آمریکا در این زمینه مقرر می دارد:
«دانشجویان به عنوان نماینده دانشگاه در اماکن عمومی شهر، رویدادهای ورزشی و یا سایر فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و تفریحی می باشند. پوشش آراسته و توام با وقار یکی از مهم ترین شیوه های ادای احترام نسبت به دانش مورد تحصیل، استادان و سایر دانشجویانی است که شما نیز همچون آنان از نعمت کسب دانش بهره مند شده اید.»

دانشگاه ویرجینای جنوبی، لزوم ارائه دانش در محیطی آرام و پایدار را علت اصلی وضع مقررات پوشش مقرر می دارد و دانشگاه بایلور آمریکا، اجرای برنامه های اموزشی را مهم ترین هدف دانشگاه برشمرده که هدفی بسیار متعالی تر از اهداف دیگر است و از این رو مقررات محدودکننده متعددی برای پوشش مقرر داشته است.

بنابراین اگر دیده می شود نظام لیبرال سرمایه داری غرب برای پاسداشت ارزش های مادی و دنیایی اش، محیط آموزشی را از آسیب های جنسی و جنسیتی مراقبت می کند. در نظام اسلامی برای پاسداشت ارزش ها شایسته است مراقبت بیشتری لحاظ شود.

همکلاس بدحجاب

تعدادی از دانشجویان خود را ملزم به رعایت حجاب می دانند ولی نسبت به عدم رعایت حجاب توسط همکلاسی و دوست صمیمی خود نگرانند و دنبال راه حلی برای این معضل هستند به عنوان نمونه دانشجوی دختری پرسیده که:
همکلاسی من تحت تأثیر خانواده، حجاب خوبی ندارد و موهایش را بیرون می گذارد. دختر خوبی هست حتی خودش هم می داند که دارد کار گناهی انجام می دهد ولی با این فرهنگ بزرگ شده من به خاطر این که دوست صمیمی‌اش هستم نمی دانم چه طور باید او را قانع کنم؟ در پاسخ باید گفت: عوامل روانشناختی و جامعه‌شناختی متعددی در گرایش به بدحجابی مؤثر است که بدون توجه به عوامل و ریشه های گرایش به بدحجابی نمی توان به خوبی در این زمینه امر به معروف و نهی از منکر نمود برخی از این عوامل که باید به هنگام امر و نهی زنان بدحجاب مد نظر داشت از قرار ذیل می باشد:

جوّ زدگی

برخی دختران و زنان، به لحاظ جوّ غالب جامعه، گرایش به بدحجابی دارند و به نوعی هم رنگی با دیگران برای آنها مهم است.[3]
 

فقدان هویت

می توان ادعا کرد که بخش عمده ای از پدیده خودنمایی، خودآرایی، آرایش های غلیظ و بی‌حجابی در معرض جامعه، از آثار و عوارض شوم ضعف شخصیتی است.[4] آنان در حقیقت خودشان نیستند بلکه هر لحظه به رنگی و جلوه ای خود را می آرایند.[5]
 

مرد انگاری

فمینیسم یکی از مظاهر عصر پست مدرنیسم محسوب می شود و پیامدهایی به دنبال خود دارد. مانند مرد انگاری دختر ها و زنان به گونه ای که از جهت کار و پوشش میان خود و مردان تفاوتی نمی بینند![6]
 

تربیت خانوادگی

مادرانی که دختران خردسالشان را با نوعی از پوشش عادت دهند، در سال های نوجوانی و جوانی نیز، از پذیرش حجاب خودداری خواهند کرد.[7]
 

ضعف مدیریت مرد

مردانی که از قاطعیت و صراحت در خصوص حجاب، برخوردار نیستند، به طور ضمنی به آنها اجازه استفاده از هر نوع پوشش را می دهند.[8]
در هر صورت امر به معروف و نهی از منکر بدحجاب در دو سطح باید صورت پذیرد:

الف. در سطح عمومی و کلان

می توان با فرهنگ سازی و برطرف نمودن زمینه های گرایش به بدحجابی همچون ممانعت از تولید مُدهای هنجارشکن و حمایت از تولید مدهای مناسب، تبلیغ صحیح حجاب اسلامی در رسانه و... صورت پذیرد.
 

ب. سطح خصوصی و محدود

این سطح که بیشتر مربوط به اعضای خانواده و دوستان و آشنایان می شود، زمینه برقراری ارتباط و گفتگوهای دوجانبه بیشتر فراهم است و امکان برنامه‌ریزی بیشتری وجود دارد.
در این سطح از روش های ذیل می توان بهره جست:

تبیین و ترویج الگوی حجاب

باید زنان مسلمان را با الگوهای قرآنی و اسلامی آشنا کنیم. تا به اشتباه از هنرمندهای بی‌حجاب و بدحجاب آنچنانی الگو نگیرد. زیرا انسان الگو گزین و الگوپذیر است. پیوسته در این اندیشه است ارزش هایی را که باور دارد در چهره ای مجسم بنگرد و خود را همانند آن الگو بسازد.
 

تصحیح باورهای عوام فریب

یکی از عواملی که طی سال های اخیر نقش مؤثری در ترویج بدحجابی داشته القاء برخی باورهای غلط و عوام فریب می باشد که متأسفانه حتی این دست از باورها در برخی از فیلم های سینمایی ایرانی نیز ترویج می شود. به عنوان نمونه به دختران چنین القاء می شود که حضور آرایش کرده دختران در جامعه باعث جذابیت آنها و ازدواج سریع تر آنها می شود اگر چنین باوری صحیح بود باید شهرهایی همچون تهران که در آن بدحجابی فراوان است دختری در خانه نمی ماند و حال آن که نه تنها این گونه نیست بلکه آمار گویای آن است که بالاترین سن ازدواج دختران مربوط به همین شهر می باشد.
 

تبیین مقام زن

در تجزیه و تحلیل دلایل بدحجابی، برخی به نیاز خودآرایی و خودنمایی زنان، اشاره کرده اند.[9] از این رو، شناسایی و تبیین قابلیت ها و توانایی های زنان و دختران، یادآوری چهره های ماندگار و برجسته زنان مسلمان در طول تاریخ، برشمردن آمار و ارقام هایی از فعالیت های سیاسی و اجتماعی و علمی کشورهای مسلمان، تحلیل و توصیف نقش های سرنوشت‌ساز زنان در تاریخ صدر اسلام، تبیین نقش زنان در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کشورمان ایران و مباحثی از این دست که تبیین کننده مقام زن و جایگاه والای شخصیتی آنان است موجب رشد و تقویت روحیه خودارزشمندی زن و نقش مهمی در کنار گذاشتن بدحجابی خواهد داشت.
 

آموزش حجاب

قبل از هر چیز آمران به حجاب می بایست نسبت به حجاب و ارزش های دینی، انجام واجبات و پرهیز از محرمات، اعتقاد قلبی و التزام جدی داشته باشند و قبل از بیان شفاهی، از طریق آموزش عملی، دختران و زنان بدحجاب را با این اصل آشنا سازند.[10]
 

نظارت بر پیام های رسانه ای

فراموش نکنیم که تبلیغات و رسانه ها مانند: ماهواره، اینترنت و تلفن همراه، گاهی آموزش و تأثیر منفی دارند و لازم است استفاده از این رسانه ها در محیط خانه ضابطه‌مند شود.[11]
 

جایگزینی دوستان

گاهی بی‌حجابی از سوی دوستان تشدید می شود است. بنابراین باید سعی شود بین او و دوستانش فاصله قرار دهید. البته این کار باید به صورت تدریجی و با ظرافت انجام شود؛ ابتدا باید خود شما ارتباطتان را با او بیشتر کنید و با او رفیق شوید و به گونه ای وقت او را پر کنید که کمتر فرصت رفت و آمد با دوستانش را داشته باشد. اگر قصد دارد به خرید از بازار یا هر تفریح دیگری برود، در صورت امکان شما هم با او همراه شوید.
 

بیان دیدگاه اندیشمندان جهان پیرامون حجاب

عفاف و حجاب خواسته ای فطری و بسیار فراتر از توصیه یک دین خاص است و سخنان شخصیت های معروف جهان این ادعا را ثابت می کند. این شخصیت ها ضمن توجه به عفاف و حجاب، دلایل مهمی را هم برای آن مطرح کرده اند که می تواند مورد استفاده قرار گیرد که در ادامه به بیان برخی از این دیدگاه ها می پردازیم:
 

سالی کلاین (فمنیست)

... در حقیقت آنچه به دست آمد آزادی زیاد زنان نبوده بلکه مشروعیت بخشیدن به بی بندو باری مردان بوده...[12]
 

چارلی چاپلین (بازیگر معروف کمدی):

دخترم هیچ کس و هیچ چیز دیگر را در این جهان نمی توان یافت که شایسته آن باشد که دختری ناخن پای خود را به خاطر آن عریان کند... برهنگی بیماری عصر ماست. به گمان من تن عریان تو باید از آن کسی باشد که روح عریانش از آن توست.
 

ویل دورانت (مورخ معروف):

زنان دریافتند که دست و دل بازی مایه طعن و تحقیر است و این امر را به دختران خود یاد دادند. عفت، زن را توانا می سازد که با جست و جوی بیشتری عاشق خود را، یعنی کسی را که افتخار پدری فرزندان او را خواهد داشت، برگزیند.[13]
 

ماهاتما گاندی (رهبر انقلاب هند):

زن با این که به ظاهر در صدد آزادی برآمد، ولی در واقع وسیله هوس‌رانی مرد قرار گرفت. من ترجیح می دهم که نسل انسان نابود شود تا این که بماند و با تبدیل زن یا ظریف ترین مخلوق الهی به یک وسیله عیاشی و شهوت‌رانی مرد، از هر حیوانی پست تر گردد.
تا در اجتماع وجود زن وقف لذت بخشیدن به مرد است، ما همه به نام مرد باید سر از شرم به زیر افکنیم.[14]
 

آگاه سازی نسبت به توطئه دشمنان

آگاه سازی دختران و زنان از نقشه ها و توطئه های دشمنان برای کشف حجاب در طول تاریخ و بیان ماجراهای سرنوشت‌ساز مربوط به حجاب در کشورهای اسلامی همچون اسپانیا در قرن هفتم هجری و جنگ روسری در برخی کشورها در زمان کنونی، عامل خوبی برای شناخت مهم بودن حجاب در جامعه اسلامی است.[15]
 

تبیین فلسفه و فواید حجاب

با بیان فلسفه حجاب و نتایج دنیوی و اخروی می توان افراد بدحجاب را متقاعد نمود. اصل حجاب و پوشش زنان علاوه بر این که فرمان مهم خداوند است، دربردارنده حکمت ها و مصلحت هایی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.

باید دانست احکام الهی بیش از آن که به محدودیت لذت ها بیانجامد به ماندگاری لذت ها و پایداری نشاط و خوشی‌ها می انجامد از این رو اگر چه حجاب از یک سو برای خانم ها محدودیت است و موجب خستگی و زحمت اما از سوی دیگر اوج احساسات را سالم نگه می دارد و عاطفه ها و محبت ها را در کانون گرم خانواده متمرکز می سازد و زن و مرد را از بی تفاوتی نسبت به همدیگر در نظام خانواده نجات می دهد. این بحرانی است که هم اکنون دامنگیر جوامع غربی شده است. به طوری که در هنگامه برپایی کانون خانواده، که بر اساس عشق و محبت باید تحکیم شود و مهم ترین ابزار آن میل جنسی نسبت به یکدیگر است این میل رو به افول گذاشته و بنیان خانواده ها را متزلزل ساخته است. بلکه عشق و عاطفه آن دو، در سال های قبل از ازدواج و بعد از ازدواج در میان افراد متعدد پخش شده است و تمرکز خود را از دست داده است.[16]
 

راهکارهای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در دانشگاه

جای سرور و قابل تقدیر است که دانشجویانی همت خود را ترویج فرهنگ حجاب قرار داده اند می باشد و امیدواریم تمام کسانی که در این مسیر الهی گام می نهند به اهداف متعالی خود نائل گردند. در پایان این نوشتار، برخی از راهکارهای عملی که می تواند در نهادینه کردن حجاب در دانشگاه مؤثر باشد بیان می شود که به قرار ذیل می باشد:
1. برگزاری جلسات سخنرانی به مناسبت های مختلف با موضوع حجاب.
2. برگزاری جلسات پرسش و پاسخ پیرامون حجاب با حضور کارشناسان موفق.
3. تشکیل گروه های مطالعاتی و جلسات بحث و بررسی چند نفره.
4. انتشار نشریات و مقالات علمی مناسب و منطقی.
5. معرفی کتاب ها و سایت های مذهبی و پاسخگویی به موضوعات حجاب.
6. شناسایی کتب مفید پیرامون حجاب و برگزاری مسابقه کتاب خوانی و مقاله نویسی پیرامون آن.
7. استفاده از شیوه های هنری، نظیر شعر، نقاشی، نمایش، تئاتر.
8. استفاده از تابلوهای موجود در دانشگاه و خوابگاه ها که در محل دید و اجتماع دانشجویان قرار دارد.
9. به‌کارگیری روش های تأثیرگذاری غیرمستقیم مانند: اردوهای تفریحی، زیارتی، جلسات صمیمی خوابگاهی.
10. استفاده از ظرفیت های نهادهای فرهنگی در دانشگاه مانند نهاد رهبری، بسیج، شورای فرهنگی دانشگاه و تصویب مقررات خوب و تضمین اجرای آن توسط این نهاد ها نقش خوبی را ایفا نمود.
 

جمع بندی و نتیجه گیری

در این نوشتار به بررسی برخی از مهم ترین مسایل و دغدغه های فرهنگی دانشجویان درباره حجاب و عفاف در دانشگاه ها و عدم رعایت موازین شرعی و قانونی حجاب در جامعه دانشجویی پرداختیم.

بیان نمودیم که یکی از دغدغه های فرهنگی دانشجویان متعهد عزیز این است که چرا در دانشگاه ها، حجاب رعایت نمی شود. و بیان می دارند که در چنین شرایطی هرچه قدر هم آدم خوبی باشیم باز هم تحریک می شویم، و درنهایت سوال می نمایند که تکلیف در این زمینه چیست؟

بهترین راهبردی که دانشجویان را در مقابله با این معضل یاری می نماید اهتمام جدی دانشجویان به انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر با رعایت شرایط و مراتب آن می باشد. اگر امر به معروف و نهی از منکر به طور صحیح صورت پذیرد به افراد خطاکار کمک می کند که از ناهنجاری دوری کنند و به افراد تذکر دهنده کمک می کند که به حفظ ارزش ها پایبند باشند. این امر مهم را می توان به اشکال فردی و گروهی که توضیح داده شد انجام داد.

در ادامه مطلب بیان نمودیم که در مقابل دیدگاه دانشجویان معتقد به رعایت حجاب اسلامی، برخی از دانشجویان دختر می پرسند که چرا تو ایران اجازه داده نمی شود تا ما دخترها مثل دانشجویان دختر کشورهای غربی آزادنه و با پوشش دلخواه خود در محیط دانشگاه تردد کنیم؟

در پاسخ به این مسأله بیان داشتیم که: دانشگاه محیطی جوان، پر انرژی و با نشاط و مرتبط با فکر و اندیشه، می باشد که نقش تأثیرگذار و تعیین کننده ای در وضعیت آینده کشور دارد؛ لذا هم دلسوزان به آن امید دارند و هم دشمنان به آن طمع دارند و چنین است که دانشگاه آوردگاه جبهه های متقابل بوده و دانشگاه ها اگر به مفهوم واقعی کلمه اسلامی باشد، می تواند حافظ دستاوردهای انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی و حافظ خون و آرمان شهدا باشد. نکته حائز اهمیت این است که یک جوینده علم در صورتی می تواند متمرکز در درس و فعالیت علمی باشد که حواسش از مسائل حاشیه ای به دور باشد.

از مهم ترین مسائل حاشیه ای نیز، بروز رفتارهای جنسی است که به کلی تمرکز انسان را تحت الشعاع قرار داده و مانع کار و تلاش علمی مفید می گردد. از این روست که نه تنها در ایران بلکه تقریبا تمامی مراکز علمی و دانشگاهی دنیا، قوانین جدی برای پوشش دانشجویان خود اعم از دختر و پسر وضع کرده و بدان عمل می نمایند. بنابراین تصور آزادی پوشش در دانشگاه های غربی نیز تصوری غلط می باشد

در بخش دیگر از این نوشتار اشاره نمودیم تعدادی از دانشجویان خود را ملزم به رعایت حجاب می دانند ولی نسبت به عدم رعایت حجاب توسط همکلاسی و دوست صمیمی خود نگرانند و دنبال راه حلی برای این معضل هستند که در پاسخ عوامل روانشناختی و جامعه‌شناختی متعددی در گرایش به بدحجابی از قبیل: جوّ زدگی، فقدان هویت، مرد انگاری، تربیت خانوادگی، ضعف مدیریت مرد را برشمردیم و برای اصلاح معضل بدحجابی به توضیح راهکارهایی برای حل این مسأله از جمله: چگونگی تبیین و ترویج الگوی حجاب و تصحیح باورهای عوام فریب، تبیین مقام زن، لزوم آموزش حجاب، نظارت بر پیام های رسانه ای، بیان دیدگاه اندیشمندان جهان پیرامون حجاب، آگاه سازی نسبت به توطئه دشمنان و چگونگی تبیین فلسفه و فواید حجاب پرداختیم و در پایان نیز راهکارهای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در دانشگاه را بیان نمودیم.
 

پی‌نوشت‌ها:

1. آل عمران(3)، آیه 104.
2. ر.ک: خانم نیره قوی، مقررات 42 دانشگاه معتبر امریکایی و اروپایی، نشر معارف.
3. دکتر محمد رضا شرفی، روش های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، 1387 ش، دوم، ص 106.
4. سیف الله نحوی، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات، قم، نور السجاد، 1388ش، اول، ص 72.
5. دکتر محمد رضا شرفی، روش های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، 1387 ش، دوم، ص 106.
6. همان.
7. همان، ص 107.
8. همان.
9. سیف الله نحوی، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات، قم، نور السجاد، 1388ش، اول، ص 73.
10. همان، ص 76.
11. همان.
12. فمینیسم در آمریکا تا سال 2003، ص 63.
13. مسأله حجاب، شهید مطهری، ص 70 - 73.
14. پیام پیشگیری، شماره 32 (سال ششم)، آذر 1390، صص 125-122.
15. سیف الله نحوی، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات، قم، نور السجاد، 1388ش، اول، ص 78.
16. مطالعه کتاب های مربوط به حجاب و آثار آن بسیار مؤثر است؛
 - مسأله حجاب، شهید مطهری (رحمه الله)؛
-  پوشش زن در اسلام، محمد اشتهاردی؛
-  حجاب شناسی، حسین مهدیزاده؛
-  پوشش زن در گستره تاریخ، طیبه پارسا؛
 - فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهمگی، دکتر حداد عادل؛
-  راز حجاب، مسعود صفی یاری؛
 - به دخترم، ابوالفضل اقبالی.
 

منبع:

نگاهی دوباره به مسأله حجاب، سیدحسن موسوی، ناشر: نشر معارف، چاپ: اول، بهار 1395 ش.