جوان و آينده نگري (1)

جوان امروز، اميد فردا
 

آينده نگري، موهبتي الهي است كه به زندگي آدمي جنبه عقلاني و هدفمند مي بخشد و افق آينده را پيش رويش ترسيم مي كند تا قدرت و زمينه برنامه ريزي را براي رسيدن به هدف هاي عالي به دست آورد.
انسان هم مي تواند گذشته را مرور كند و از پيروزي ها و شكست هاي آن تجربه و عبرت بياموزد و هم مركب انديشه را در ميدان آينده به جولان درآورد و بر افق هاي دور دست مسلط شود. بدون شك، هر اندازه نيروي عقل و اراده در انسان قوي تر باشد، آينده نگري اش بيشتر و برنامه ريزي اش براي آينده، دقيق تر خواهد بود.
زبان وجدان و الهام فطري نيز همواره به جوان مي گويد: اگر مي خواهي آينده خوبي داشته باشي، بايد از لذت جويي هاي زودگذر و فريبنده چشم بپوشي و با تلاش و كوشش، راه رسيدن به آينده روشن و موفقيت آميز را بر خود هموار كني. بدان كه خوشبختي و بدبختي تو در آينده، درگرو انتخاب و تلاش امروز توست. آينده نگري عقلاني، در جوان انگيزه مي آفريند و او را در رسيدن به هدف هاي عالي مصمم مي كند تا ؛ مشكلات را آسان تر تحمل كند و سختي ها را به جان بخرد. توجه مسئولان نيز به اين مسئله ضروري است ؛ چرا كه قشر جوان به اعتبار داشتن ويژگي هايي چون شور و هيجان، نشاط و سلامت، دانش، توان ذوق و استعداد گروهي ارزشمند هستند كه نقش بسيار تعيين كننده اي در همه جوامع ايفا مي كنند. جوان، سرمايه آينده و حال اين ملت است كه بايد در انواع برنامه ريزي ها و سياست هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي توجه ويژه اي به او شود و جايگاه خوبي به او اختصاص يابد. دولت ها بايد براي بهره گيري مناسب و درست از هوش و توان مندي هاي جوانان در حوزه هاي گوناگون سازندگي و اداره كشور، تلاش خود را به كار گيرند تا بدين وسيله بتوانند، شور و نشاط و توانايي هاي جوانان را به سوي رفع نيازها و تأمين رفاه و آسايش حال و آينده جامعه هدايت كنند.
نگاه به آينده، يعني نگاه به روشنايي، نگاهي كه در آن اميد، حركت و تلاش نهفته است.

آثار آينده نگري(1)
 

يكي از آثار سودمند توجه به آينده، تشخيص درست راه در تصميم گيري هاي حساس و پيشامدهاي زندگي است. شخص آينده نگر چون فراسوي امروز را مي بيند ؛ مي تواند با ژرف نگري، به جنبه هاي گوناگون يك پديده آگاهي يابد و با دقت بيشتري رفتار كند. امام صادق (عليه السلام) مي فرمايند: «عاقبت انديشي و توجه كردن به پايان كارها، به عقل ياري مي رساند و به تشخيص درست امور كمك مي كند.»(2)
توجه به آنچه در آينده، احتمال وقوع آن مي رود، موجب مي شود انسان خود را براي روبه رو شدن با شرايط جديد و دشواري هاي پيش رو آماده سازد. در مقابل، شخصي كه هيچ گونه اهميتي براي آينده قائل نيست يا بدون توجه به آن گام بر مي دارد، هنگام بروز نخستين مشكلات، قافيه را مي بازد و دچار نابسامي مي شود. امام علي (عليه السلام) مي فرمايد:
انساني كه در تمام شرايط زندگي ميانه روي را ترك نكند و با توجه به آينده، از امكانات موجود به صورت متعادل بهره مند گردد، خود را براي روزهاي دشوار آماده ساخته است.(3)
انسان هاي آينده نگر همواره در بزرگراه هاي زندگي به سوي هدف ها و برنامه هايي كه از پيش مشخص كرده اند، حركت مي كنند. چنين افرادي به سان كوهي استوارند كه هيچ توفاني ياراي جابه جايي آنها را ندارد، بر خلاف انسان هايي كه فقط به امروز مي نگرند و براي فرادي خود هيچ برنامه اي ندارند. بديهي است احتمال لغزش و دور ماندن از هدف، در اين گونه افراد وجود دارد.
پشيماني، نتيجه شتاب است. يك تصميم نادرست در امروز و به دنبال آن يك گزينش اشتباه مي تواند حالت تأسف و پشيماني را در آينده ايجاد كند. در حالي كه انسان آينده نگر با پيش بيني تمام جوانب كار كمتر دچار پشيماني مي شود.
جوان! آينده را بساز!
ـ آنچه آينده ما را «مي سازد»، تدبير، برنامه ريزي، هدفداري و تلاش براي رسيدن به هدف مطلوب است.
ـ آنچه آينده ما را «مي سوزاند»، بي خيالي، هدر دادن فرصت ها، قدرنشناسي از عمر و سرمايه زمان، برگزيدن لذت بر مصلحت و ترجيح دادن امروز بر فرداست.
ـ اگر معمار فرداي خويشتن باشيم، آن را به گونه اي خواهيم ساخت كه دچار پشيماني و افسوس نشويم.
ـ ما انسان ها قدرت گشودن محكم ترين گره ها و ترسيم عظيم ترين صحنه هاي موفقيت را داريم، به شرط آنكه به توانايي و استعداد خود ايمان بياوريم و با اميد و توكل به خدا، بكوشيم كه آينده مان مطلوب و زيبا باشد.
ـ اگر فراز و نشيب زندگي و عوامل اثرگذار بر آن را بشناسيم و براي آينده خود و جامعه، «طرح و برنامه » بريزيم، ديگر چه دليلي هست كه آينده در اختيار ما نباشد؟
ـ چرا ديگران در جهت تغيير وضع زندگي و جامعه قدرتمندانه بكوشند، ولي ما نخواهيم قدمي براي خويش برداريم؟ چرا در حالي كه ديگران بحران مي آفرينند، ما نتوانيم بحران ها را بزداييم؟ چرا ديگران براي سوزاندن آينده ما و تخريب فرداي نسل امروز و برنامه اي طرح كنند، ولي ما براي آينده سازي، تدبير، و برنامه اي نداشته باشيم؟
ـ آينده در گرو انتخاب، عمل و برنامه امروز ماست و هر گلي كه بزنيم، بر سر خويش زده ايم و اگر دسته گلي به آب بدهيم، مسئول آينده سوخته خويش، خودمان هستيم.(4)

پی نوشت ها :
 

1. محمدرضا شرقي، تفکر برتر(تلخيص)
2. بحارالانوار، ج72، ص197.
3. غررالحکم و دررالکلم، ح9048.
4. برگرفته از: دو ماهنامه حديث زندگي، سال سوم، ش6، بهمن 82.
 

منبع:گلبرگ 115