آداب و رسوم رمضان در یزد

رمضان نهمین ماه در تقویم اسلامی است. مسلمانان این ماه را ماه روزه داری نماز، مراقبه و حضور در جمع مؤمنان می‌دانند.مسلمانان معتقدند قرآن در این ماه بر محمد نازل شده‌است. در قرآن، مستقیماً به کسانی که ایمان آورده‌ اند دستور داده شده که در این ماه روزه بگیرند. هر سال ماه رمضان از رویت هلال ماه آغاز و تا رویت هلال ماه دیگر به مدت بیست و نه تا سی روز ادامه دارد. روزه گرفتن از اذان صبح تا اذان مغرب، بر هر مسلمان مکلف که توانایی روزه گرفتن دارد و مسافر نیست، واجب است.
به وعده غذایی که پیش از روزه در هنگام سحر می‌ خورند سحری و به وعده‌ ای که در هنگام غروب آفتاب روزه خود را با آن می‌ گشایند؛ افطار گفته می‌ شود.
در طول زمان روزه داری، مسلمانان غیر از خوردن و آشامیدن، از سیگار و قلیان کشیدن و انجام گناه نیز نهی شده و در عوض به نماز و قرآن خواندن و دعا کردن توصیه شده‌ اند.
عید فطر که پایان ماه رمضان و آغاز شوال، ماه قمری بعدی است، پس از رویت هلال ماه یا بعد از اتمام سی روز روزه در صورت عدم مشاهده ماه اعلام می‌ شود.
این ماه به عنوان خجسته‌ ترین و بهترین ماه در اسلام شناخته می‌ شود. مسلمانان از این ماه به عنوان ماه میهمانی خدا نیز نام می‌ برند.
رمضان یکی از چهار ماهی است که خداوند جنگ را در آن حرام کرده‌ است.
مسلمانان اعتقاد دارند در این ماه کتاب‌ های قرآن‏، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده‌است.
مسلمانان شب قدر را مهمترین شب سال می‌ باشد، یکی از سوره‌ های قرآن بنام سوره قدر به توصیف این شب پرداخته‌ است ولی در قرآن به‌طور صریح به شماره شب آن در ماه رمضان اشاره نشده‌ است.
در شب نوزدهم این ماه حضرت علی علیه السلام به دست یکی از خوارج یعنی ابن ملجم مرادی زخمی شد و بعد از سه شب در بیست و یکم رمضان درگذشت.
 

آداب و رسوم یزدی ها در ماه مبارک رمضان

از روزهای گذشته تاکنون ماه رمضان در نزد مسلمانان و همچنین مردم یزد دارای فضائل و جایگاه خاصی بوده است که سبب به وجود آمدن برخی آداب و رسوم مخصوص یزدی ها گردیده است که در ادامه به شرح برخی از آنها پرداخته ایم:.
 

خانه تکانی منازل و غبار روبی مساجد

معمولا از چند روز مانده به ماه مبارک رمضان، جنب و جوشی در مردم یزد دیده می‌ شود به طوری که همه خود را برای این ماه مبارک آماده می‌ کنند تا طی این ماه از هر کاری که سبب کوتاهی در عبادت و بجا آوردن آداب روزه‌ داری شود، بپرهیزند.
مردم بسیاری از مناطق استان، برای ورود به ماه مبارک رمضان، همچنان که برای نوروز خانه‌ تکانی می‌ کنند، برای رمضان نیز خانه‌ تکانی می‌ کنند و چند روز قبل از فرارسیدن ماه رمضان، گرد و غبار از خانه می‌ شویند، در ماه رمضان در اغلب خانه‌ های یزد مانند ایام نوروز، رفت‌ و آمد زیاد است و شاید همین امر علت اصلی خانه‌ تکانی یزدی‌ ها باشد.
این غبارروبی منحصر به خانه‌ ها نیست و مساجد و امامزاده‌ ها و بقاع متبرکه و حتی قبور شهدا و اموات نیز در آستانه این ماه غبار روبی و عطر افشانی می‌ شود.
 

سنت کلوخ اندازان

استان یزد با برخورداری از فرهنگ و تمدنی غنی در میان ایرانیان آداب و رسوم خاصی را در ماه رمضان دارد که یکی از این آیین ها در پیشواز از ماه رمضان است و به کلوخ اندازان معروف است.
این رسم شباهت بسیاری به خانه تکانی روزهای پایانی سال دارد به نحوی که مردم چند روز قبل از ماه رمضان به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد می پردازند و با برگزاری مراسم کلوخ اندازان به شادی پرداخته و از ماه مبارک رمضان استقبال می کنند.
در این آیین باستانی، خانواده ها آخرین روز ماه شعبان را در کنار یکدیگر جمع می شدند و به دل طبیعت می رفتند و آن روز را به شادی می گذراندند.
 خانواده ها در این روز در کنار یکدیگر جمع می شوند و به دامن طبیعت و تفرجگاه های اطراف یزد می روند و از انواع خوراکی ها تناول می کنند.
خوراکهای این روز بسیار متنوع است و سعی می کنند آنچه میلشان باشد بخورند و خود را برای ماه رمضان که ماه امساک و پرهیز از زیاده خواری و گناه است، آماده کنند.
یکی از متداولترین غذاهای روز کلوخ اندازان در یزد "شولی" است. شولی نوعی آش است و انواع مختلف دارد. از دیگر خوراکیهای یزدیها در روز کلوخ اندازان آش رشته یا آش خمیر، آش کشک، حلوای برنج یا شله زرد و فالوده یزدی است.
برخی از مردم در گذشته کلوخ های کوچکی را نیز در پایان روز به سمت یکدیگر پرتاب می کردند و روز خود را با بازی و شادمانی خاتمه می دادند و از اینرو این مراسم را کلوخ اندازون نام نهاده اند.
 

رویت هلال ماه

مردم یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر ماه شعبان به بالای پشت بام و مناره های مساجد می روند و با نگاه به آسمان، ماه را جست و جو می کنند و در صورت مشاهده آن، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند. 
اگر بدلیل ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممکن نباشد یزدی ها مجبور می شوند به اصطلاح قاصد در کنند یعنی افرادی را به آبادی ها و شهرهای نزدیک بفرستند که افق شان با شهر آنها یکی است. 
اگر قاصد در کردن جواب نداد و تا سحرگاهان، امکان دیدن ماه میسر نشد، مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز ماه رمضان از تکالیف دینی خود غافل نمانده باشند. 
یزدی ها به محض رؤیت ماه، چشم هایشان را می بندند و صلوات می فرستند تا از برکت ماه نو، حاجاتشان برآورده شود. 
 

افطاری در خانه خدا

در بسیاری از نقاط استان یزد به ویژه در مناطق روستایی و شهرهای کوچکتر، مردم اغلب در خانه‌ های خود سفره‌ های افطاری پهن نمی‌ کنند بلکه ماه مهمانی خدا را در خانه خدا برگزار می‌ کنند.
در روستاها که اغلب مردم به کشاورزی مشغول هستند، عصر هنگام وقتی به خانه با زمی‌ گردند، نیازی به تهیه افطاری ندارند زیرا در مسجد با همکاری مردم روستا و خیران، برای همه اهالی سفره‌ ای گسترده شده و همه هر شب به مهمانی خدا می‌ روند.
در بسیاری از مناطق این مهمانی به صورت دوره‌ ای و هر شب با خرج یک یا چند نفر از اهالی برگزار می‌ شود و در برخی موارد که مردم استطاعت مالی چندانی ندارند، خیران وارد عمل می‌ شوند.
یزدی‌ ها علاوه بر رسم و رسوم زیبای خود که هر کدام از آنها فلسفه‌ ای زیباتر از نفس برگزاری مراسم دارند، خوراکی‌ های ویژه‌ ای نیز برای این ماه مبارک دارند.
پخت شولی و آش گندم، سورک و غیره ازجمله این موارد است و درگذشته در این زمینه حتی رسوم زیبایی نیز وجود داشته است.
در گذشته برای اینکه افراد سالمند و افرادی که از نظر مالی یا جسمی توانایی تهیه غذای مقوی برای روزه‌ داری نداشتند نیز از خان کرم الهی بی‌ بهره نبودند و به واسطه انسان‌ های خیراندیش اطعام می‌ شدند.
در گذشته‌ ها بر سر هر کوی و گذری در یزد، در ماه رمضان دیگی بزرگ قرار داده می‌ شد تا مردم نذورات خود را داخل آن قرار دهند و بانیانی از این نذورات آش گندم تهیه می‌ کردند و هنگام سحر و افطار در همه محله‌ ها دیگ‌ های بزرگ را با گاری حمل می‌ کردند و در هر خانه‌ ای ظرف آشی می‌ گذاشتند و در این بین افراد سالمند و ناتوان مورد توجه بیشتری قرار داشتند.
 

سنت چراغ ملاکاظم

مردم در گذشته برای بیدار شدن در سحر های ماه رمضان و تشخیص وقت دقیق سحر، از ستارگان استفاده می کردند که این ‌کار در یزد با آداب و رسوم خاصی انجام می شده است.
برخی از مردم از جمله خادمین مساجد، یکی دو ساعت به سحر مانده، چراغ هایی را روشن و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مساجد می گذاشتند تا بقیه با دیدن نور چراغ به نزدیک شدن سحر پی ببرند و با شروع اذان صبح، آنها را خاموش می کردند.
یکی از مشهور ترین چراغ ها، چراغ ملا کاظم، خادم مسجد جامع کبیر بود. او هر شب چراغی را روشن می کرد و در یکی از گلدسته های مسجد جامع می گذاشت و هنگام اذان صبح آن را خاموش می کرد یا این که در شهر نقاره می زدند و وقت سحر را مشخص می کردند. 
برای تشخیص غروب آفتاب نیز به دیوار کاهگلی نگاه می کردند و عقیده داشتند که هر وقت کاه های داخل کاهگل دیوار دیده نشود، موقع اذان مغرب شده است.
 

سنت کیسه دوزی و دوختن لباس مراد

از دیگر آداب و رسوم مردم یزد که اکنون نیز به همان شکل و سیاق گذشته ادامه دارد و برگزار می‌ شود، مراسم کیسه‌ دوزی و پیراهن مراد است.
در این رسم باستانی که ریشه در آیین نیکان و گذشتگان دارد، شب ۲۷ ماه رمضان در میان نماز ظهر و عصر پارچه‌ ای را به نیت شفا برای بیمار تهیه می‌ کنند و آن پارچه را برش می‌ دهند تا کار دوخت روی آن انجام شود.
دوختن پیراهن در این رسم که بیشتر توسط زنان انجام می‌ شود، گاهی در همان مسجد انجام می‌ شود و گاهی نیز به بعد از نماز موکول می‌ شود و در منزل اقدام به دوخت آن می‌ کنند. البته این رسم بیشتر در مسجد امیر چقماق یزد که سنگی را با نام مراد در خود دارد انجام می‌ شود، اما در سایر مساجد نیز مرسوم است.
برخی که نذر دارند یا کسانی که مریض دارند، نذر می‌ کنند این کار را انجام دهند و به همین منظور، پولی را از هفت نفر از سادات یا از هفت نفر زن به نام فاطمه برای تهیه پارچه می‌ گیرند و بعد از تهیه پارچه، بین نماز ظهر و عصر آن را برش می‌ دهند.
در روز ۲۷ ماه رمضان، پارچه‌ ای را به مسجد می‌ برند و بین دو نماز ظهر و عصر، پارچه را بریده و اعتقاد دارند، نباید از قیچی استفاده کنند و از چاقو یا تیغ استفاده می‌ شود و با نخی که هم‌ رنگ پارچه باشد، کیسه‌ ای می‌ دوزند و بین دو نماز از میان کیسه، نخ سبزی را عبور داده و انتهای نخ را به چند نخ گره می‌ زنند و نخ را از سکه سوراخ داری که فردی حاجت دار داده بود، به سرکیسه می‌ بندند.
پس از دوخت کیسه، آن را به فرد سفارش‌ دهنده داده که تا وقتی حاجتش برآورده شود، از آن نگهداری کند و پس از برآورده شدن حاجت، سر کیسه را باز کند و سکه سوراخ‌ دار را بیرون آورد و زیر لباس بدوزد، به طوری که دیده نشود و همیشه همراه خود داشته باشد.
 

آیین بخت‌گشایی دختران

این رسم برای بخت‌گشایی دختران در گذشته رایج بوده و اکنون هم رایج است که در ظهر جمعه هر هفته و شب بیست و هفتم ماه رمضان برگزار می‌ شود.
این رسم در حال حاضر در مسجد جامع یزد رایج است، بدین صورت که دختران دم بخت یک کیسه گردو یا بادام و یک عدد قفل را که بسته‌ اند همراه پیرزن یا زنی که نزدش قرآن می‌ خواندند بر می‌ داشتند و به طرف مسجد جامع راه می‌ افتند.
وقتی به نزدیکی مسجد می‌ رسند، مقداری قند، نبات یا شیرینی را به عنوان هدیه و کام شیرینی به خادم مسجد می‌ دهند و خادم در ورودی مسجد را برای آنها باز می‌ کند تا بتوانند مراسم گردو شکستن را انجام دهند.
اصل این رسم این‌ گونه است که دختران در هر پله‌ ای که بالا می‌ رفتند، یک عدد گردو یا بادام زیر پا می‌ گذارند و می‌ شکنند تا به بالای مناره می‌ رسند و اگر گردو یا بادام زیاد بیاید، آن را به فال نیک می‌ گیرند.
این رسم اکنون هم وجود دارد و در پله‌ های مسجد جامع یزد، هنوز هم پوسته‌ های گردو و بادام دیده می‌ شود.
 

نذر پخت نان مراد در بیست و هفتم ماه رمضان

پخت نان مراد نیز از دیگر رسوم در شب بیست و هفتم ماه رمضان است که در میان مردم یزد به نان بیست و هفتم معروف است. برای تهیه و پخت این نان که در ابعاد کوچک و شبیه لقمه است باید پول آرد آن را از هفت نفر از اهل سادات یا پنج نفر مؤمن که نام پنج تن را دارند تهیه کنند و آرد نان را نیز از نانوایی که رو به قبله است می‌ خرند، آرد را خمیر می‌ کنند و نان می‌ پزند و در میان مردم تقسیم می‌ کنند.
خانواده‌ هایی که مریض داشتند یا فرزندشان خدمت سربازی بود، نان مراد را می‌ پختند. آنها گاهی نان را خشک می‌ کردند و در جیب سرباز و یا فردی که در زندان بود می‌ گذاشتند، سرباز به خانه می‌ آمد و زندانی نیز از بند آزاد می‌ شد. این رسم هنوز هم در میان مردم یزد مرسوم است.
 

آیین حنابندان در روز بیست و هفتم ماه رمضان

با توجه به اینکه شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان شب کشته شدن ابن ملجم لعین نام گرفته، بنابراین بانوان میبدی برای نشان دادن شادی خویش از این اتفاق مراسم حنابندان انجام می‌ دهند البته در سالهای اخیر این مراسم کمرنگتر شده و به دلیل مشغله‌ های زندگی نزدیک به فراموشی است.
مراسم روضه قنر، حنابندان روز بیست و هفتم شهرستان میبد و دوخت پیراهن مراد، از آئین‌ های ماه مبارک رمضان در یزد است که در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
 

آیین های شب های قدر 

مردم یزد عقیده دارند در شب های قدر، ساعت به دنیا آمدن هر نوزاد و از دنیا رفتن هر شخص، از طرف ملک مقرب خداوند معین می شود به همین دلیل در این شبها از خداوند طلب طول عمر و داشتن فرزند می کنند.
مردم خرانق اردکان عقیده دارند موقع خواندن دعا و قرآن، اگر قرآن از سر کسی بیفتد در آن سال می میرد یا کسانی که نماز صد رکعتی بخواند اگر در وسط نماز چرتش بگیرد آن سال، سال آخر عمرش خواهد بود. 
آنها همچنین معتقدند اگر کسی که بعد از ماه رمضان بمیرد، آمرزیده و عبادتش به درگاه خدا مقبول شده است.
اهالی طزرجان تفت هم بر این باورند که مقدرات هرکس در شب بیست و سوم رقم می خورد و آنان که سال آخر عمرشان را می گذرانند بر طومار گناهانشان خط کشیده می شود به همین اعتقاد، برخی افراد، شب بیست و سوم پس از مراسم احیاء، دست راست خود را جلوی صورت می گیرند اگر سایه پنج انگشت خود را بر دیوار دیدند، معتقدند تا رمضان سال بعد زنده خواهند ماند و اگر سایه یکی از انگشتان را ندیدند تا سال دیگر می میرند.
همچنین در شب های احیا، دعای جوشن کبیر خوانده می شود و زمانی که به جمله الغوث، الغوث، خلصنا من النار یا رب  رسیدند، بر ریسمانی که قبلاً آماده شده است، می دمند و آن را گره می زنند و بدین ترتیب صد گره به ریسمان زده می شود و اعتقاد دارند که هرگاه در زمان مرگ این ریسمان را بر گردن اندازند یا دور کفن خود ببندند از آتش جهنم در امان خواهند بود.
همچنین برای شفای بیماران، با خواندن همان جمله و دمیدن آن به شیرینی و خوراندن آن به بیمار، طلب بهبود و شفای مریض را مسألت می کنند. 
در روز شهادت حضرت علی (علیه السلام) نیز در حسینیه شاه ولی تفت، مراسم نخل گردانی برگزار می شود. 
 

تهیه آجیل مشکل گشا 

این رسم در شب های ماه رمضان بخصوص شبهای احیا و قدر اجرا می شود و کسانی که حاجت دارند آجیل را تهیه می کنند. 
برای این کار، فرد حاجت دار ماهانه مبلغی را کنار می گذارد و پول را به زن مومنی می دهد تا آجیل را از هفت مغز، بخرد و در مراسم خاصی بین دو نماز در میان نمازگزاران تقسیم کند.
 

دعای مشترک شب های ماه مبارک رمضان

اللّٰهُمَّ هٰذَا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِى أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنَّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ، وَهٰذَا شَهْرُ الصِّیامِ، وَهٰذَا شَهْرُ الْقِیامِ، وَهٰذَا شَهْرُ الْإِنابَةِ، وَهٰذَا شَهْرُ التَّوْبَةِ، وَهٰذَا شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَهٰذَا شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ، وَهٰذَا شَهْرٌ فِیهِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ الَّتِى هِىَ خَیْرٌ مِنَ أَلْفِ شَهْرٍ .

اللّٰهُمَّ فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَعِنِّى عَلَىٰ صِیامِهِ وَقِیامِهِ، وَسَلِّمْهُ لِى وَسَلِّمْنِى فِیهِ، وَأَعِنِّى عَلَیْهِ بِأَفْضَلِ عَوْنِکَ، وَ وَفِّقْنِى فِیهِ لِطاعَتِکَ وَطاعَةِ رَسُولِکَ وَ أَوْلِیائِکَ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِمْ، وَفَرِّغْنِى فِیهِ لِعِبادَتِکَ وَدُعائِکَ وَتِلاوَةِ کِتابِکَ، وَأَعْظِمْ لِى فِیهِ الْبَرَکَةَ، وَأَحْسِنْ لِى فِیهِ الْعافِیَةَ ، وَأَصِحَّ فِیهِ بَدَنِى، وَأَوْسِعْ فِیهِ رِزْقِى، وَاکْفِنِى فِیهِ مَا أَهَمَّنِى، وَاسْتَجِبْ فِیهِ دُعائِى، وَبَلِّغْنِى فِیهِ رَجائِى؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ‌مُحَمَّدٍ وَأَذْهِبْ عَنِّى فِیهِ النُّعاسَ وَالْکَسَلَ وَالسَّأْمَةَ وَالْفَتْرَةَ وَالْقَسْوَةَ وَالْغَفْلَةَ وَالْغِرَّةَ، وَجَنِّبْنِى فِیهِ الْعِلَلَ وَالْأَسْقامَ وَالْهُمُومَ وَالْأَحْزانَ وَالْأَعْراضَ وَالْأَمْراضَ وَالْخَطایا وَالذُّنُوبَ، وَاصْرِفْ عَنِّى فِیهِ السُّوءَ وَالْفَحْشاءَ وَالْجَهْدَ وَالْبَلاءَ وَالتَّعَبَ وَالْعَناءَ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ .

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَعِذْنِى فِیهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ وَهَمْزِهِ وَلَمْزِهِ وَنَفْثِهِ وَنَفْخِهِ وَوَسْوَسَتِهِ وَتَثْبِیطِهِ وَبَطْشِهِ وَکَیْدِهِ وَمَکْرِهِ وَحَبائِلِهِ وَخُدَعِهِ وَأَمانِیِّهِ وَغُرُورِهِ وَفِتْنَتِهِ وَشَرَکِهِ وَأَحْزابِهِ وَأَتْباعِهِ وَأَشْیاعِهِ وَأَوْلِیائِهِ وَشُرَکائِهِ وَجَمِیعِ مَکائِدِهِ .

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنا قِیامَهُ وَصِیامَهُ وَبُلُوغَ الْأَمَلِ فِیهِ وَفِى قِیامِهِ وَاسْتِکْمالَ مَا یُرْضِیکَ عَنِّى صَبْراً وَاحْتِساباً وَإِیماناً وَیَقِیناً، ثُمَّ تَقَبَّلْ ذٰلِکَ مِنِّى بِالْأَضْعافِ الْکَثِیرَةِ، وَالْأَجْرِ الْعَظِیمِ، یَا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و روزی ما کن شب‌زنده‌داری و روزه ماه رمضان را و رسیدن به آرزوهایمان را در این ماه و بپاداری نماز و کامل کردن آنچه تو را از من خشنود می‌سازد که آنها همانا صبر و خوش‌خویی و ایمان و باور است، سپس آن را از من بپذیر به چند برابر بیشتر و مزدی بزرگ، ای پروردگار جهانیان؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِى الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ وَالْجِدَّ وَالاجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْبَةَ وَالتَّوْفِیقَ وَالْقُرْبَةَ وَالْخَیْرَ الْمَقْبُولَ وَالرَّغْبَةَ وَالرَّهْبَةَ وَالتَّضَرُّعَ وَالْخُشُوعَ وَالرِّقَّةَ وَالنِّیَّةَ الصّادِقَةَ، وَصِدْقَ اللِّسانِ، وَالْوَجَلَ مِنْکَ، وَالرَّجاءَ لَکَ، وَالتَّوَکُّلَ عَلَیْکَ، وَالثِّقَةَ بِکَ، وَالْوَرَعَ عَنْ مَحارِمِکَ مَعَ صالِحِ الْقَوْلِ، وَمَقْبُولِ السَّعْىِ، وَمَرْفُوعِ الْعَمَلِ، وَمُسْتَجابِ الدَّعْوَةِ،

وَلَا تَحُلْ بَیْنِى وَبَیْنَ شَىْءٍ مِنْ ذٰلِکَ بِعَرَضٍ وَلَا مَرَضٍ وَلَا هَمٍّ وَلَا غَمٍّ وَلَا سُقْمٍ وَلَا غَفْلَةٍ وَلَا نِسْیانٍ، بَلْ بِالتَّعاهُدِ وَالتَّحَفُّظِ لَکَ وَفِیکَ وَالرِّعایَةِ لِحَقِّکَ وَالْوَفاءِ بِعَهْدِکَ وَوَعْدِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاقْسِمْ لِى فِیهِ أَفْضَلَ مَا تَقْسِمُهُ لِعِبادِکَ الصَّالِحِینَ، وَأَعْطِنِى فِیهِ أَفْضَلَ مَا تُعْطِى أَوْلِیاءَکَ الْمُقَرَّبِینَ مِنَ الرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ وَالتَّحَنُّنِ وَالْإِجابَةِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ الدَّائِمَةِ وَالْعافِیَةِ وَالْمُعافاةِ وَالْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ وَخَیْرِ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ .

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْ دُعائِى فِیهِ إِلَیْکَ واصِلاً، وَرَحْمَتَکَ وَخَیْرَکَ إِلَىَّ فِیهِ نازِلاً، وَعَمَلِى فِیهِ مَقْبُولاً، وَسَعْیِى فِیهِ مَشْکُوراً، وَذَنْبِى فِیهِ مَغْفُوراً، حَتّىٰ یَکُونَ نَصِیبِى فِیهِ الْأَکْثَ‍رُ، وَحَظِّى فِیهِ الْأَوْفَرُ؛

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَوَفِّقْنِى فِیهِ لِلَیْلَةِ الْقَدْرِ عَلَىٰ أَفْضَلِ حالٍ تُحِبُّ أَنْ یَکُونَ عَلَیْها أَحَدٌ مِنْ أَوْ لِیائِکَ وَأَرْضاها لَکَ، ثُمَّ اجْعَلْها لِى خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، وَارْزُقْنِى فِیها أَفْضَلَ مَا رَزَقْتَ أَحَداً مِمَّنْ بَلَّغْتَهُ إِیَّاها وَأَکْرَمْتَهُ بِها، وَاجْعَلْنِى فِیها مِنْ عُتَقائِکَ مِنْ جَهَنَّمَ، وَطُلَقائِکَ مِنَ النَّارِ، وَسُعَداءِ خَلْقِکَ بِمَغْفِرَتِکَ وَرِضْوانِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ .

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنا فِى شَهْرِنا هٰذَا الْجِدَّ وَالاجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ وَمَا تُحِبُّ وَتَرْضىٰ . اللّٰهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَلَیالٍ عَشْرٍ وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ، وَرَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ وَمَا أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ، وَرَبَّ جَبْرَئِیلَ وَمِیکائِیلَ وَ إِسْرافِیلَ وَعِزْرائِیلَ وَجَمِیعِ الْمَلائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ؛

وَرَبَّ إِبْراهِیمَ وَإِسْمٰعِیلَ وَإِسْحٰقَ وَیَعْقُوبَ، وَرَبَّ مُوسىٰ وَعِیسىٰ وَجَمِیعِ النَّبِیِّینَ وَالْمُرْسَلِینَ، وَرَبَّ مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیِّینَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ، وَأَسْأَلُکَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ وَبِحَقِّهِمْ عَلَیْکَ وَبِحَقِّکَ الْعَظِیمِ لَمَّا صَلَّیْتَ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَعَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ، وَنَظَرْتَ إِلَىَّ نَظْرَةً رَحِیمَةً تَرْضىٰ بِها عَنِّى رِضىً لَاسَخَطَ عَلَىَّ بَعْدَهُ أَبَداً، وَأَعْطَیْتَنِى جَمِیعَ سُؤْلِى وَرَغْبَتِى وَأُمْنِیَتِى وَ إِرادَتِى، وَصَرَفْتَ عَنِّى مَا أَکْرَهُ وَأَحْذَرُ وَأَخافُ عَلَىٰ نَفْسِى وَمَا لَاأَخافُ وَعَنْ أَهْلِى وَمالِى وَإِخْوانِى وَذُرِّیَّتِى .

اللّٰهُمَّ إِلَیْکَ فَرَرْنا مِنْ ذُنُوبِنا فَآوِنا تائِبِینَ، وَتُبْ عَلَیْنا مُسْتَغْفِرِینَ، وَاغْفِرْ لَنا مُتَعَوِّذِینَ، وَأَعِذْنا مُسْتَجِیرِینَ، وَأَجِرْنا مُسْتَسْلِمِینَ، وَلَا تَخْذُلْنا راهِبِینَ، وَآمِنَّا راغِبِینَ، وَشَفِّعْنا سائِلِینَ، وَأَعْطِنا إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ قرِیبٌ مُجِیبٌ؛

اللّٰهُمَّ أَنْتَ رَبِّى وَأَنَا عَبْدُکَ وَأَحَقُّ مَنْ سَأَلَ الْعَبْدُ رَبَّهُ وَلَمْ یَسْأَلِ الْعِبادُ مِثْلَکَ کَرَماً وَجُوداً، یَا مَوْضِعَ شَکْوَى السَّائِلِینَ، وَیَا مُنْتَهىٰ حاجَةِ الرَّاغِبِینَ، وَیَا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ، وَیَا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، وَیَا مَلْجَأَ الْهارِبِینَ، وَیَا صَرِیخَ الْمُسْتَصْرِخِینَ، وَیَا رَبَّ الْمُسْتَضْعَفِینَ، وَیَا کاشِفَ کَرْبِ الْمَکْرُوبِینَ، وَیَا فارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومِینَ، وَیَا کاشِفَ الْکَرْبِ الْعَظِیمِ،

یَا اللّٰهُ یَا رَحْمٰنُ یَا رَحِیمُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِى ذُنُوبِى وَعُیُوبِى وَإِساءَتِى وَ ظُلْمِى وَ جُرْمِى وَ إِسْرافِى عَلَىٰ نَفْسِى، وَارْزُقْنِى مِنْ فَضْلِکَ وَرَحْمَتِکَ فَإِنَّهُ لَایَمْلِکُها غَیْرُکَ، وَاعْفُ عَنِّى، وَاغْفِرْ لِى کُلَّ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِى؛

وَاعْصِمْنِى فِیما بَقِىَ مِنْ عُمْرِى، وَاسْتُرْ عَلَىَّ وَعَلَىٰ والِدَىَّ وَ وُ َلَدِى وَقَرابَتِى وَأَهْلِ حُزانَتِى وَمَنْ کانَ مِنِّى بِسَبِیلٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ فِى الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، فَإِنَّ ذٰلِکَ کُلَّهُ بِیَدِکَ وَأَنْتَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ فَلا تُخَیِّبْنِى یَا سَیِّدِى، وَلَا تَرُدَّ دُعائِى وَلَا یَدِى إِلىٰ نَحْرِى حَتّىٰ تَفْعَلَ ذٰلِکَ بِى وَتَسْتَجِیبَ لِى جَمِیعَ مَا سَأَلْتُکَ وَتَزِیدَنِى مِنْ فَضْلِکَ، فَإِنَّکَ عَلَىٰ کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ، وَنَحْنُ إِلَیْکَ راغِبُونَ .

اللّٰهُمَّ لَکَ الْأَسْماءُ الْحُسْنىٰ ، وَالْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکِبْرِیَاءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ إِنْ کُنْتَ قَضَیْتَ فِى هٰذِهِ اللَّیْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ فِیها أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَجْعَلَ اسْمِى فِى السُّعَداءِ، وَرُوحِى مَعَ الشُّهَداءِ؛

وَإِحْسانِى فِى عِلِّیِّینَ، وَإِسَاءَتِى مَغْفُورَةً، وَأَنْ تَهَبَ لِى یَقِیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِى، وَإِیماناً لَایَشُوبُهُ شَکٌّ، وَرِضىً بِما قَسَمْتَ لِى، وَآتِنِى فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِى الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنِى عَذابَ النّارِ، وَ إِنْ لَمْ تَکُنْ قَضَیْتَ فِى هٰذِهِ اللَّیْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوْحِ فِیها فَأَخِّرْنِى إِلىٰ ذٰلِکَ، وَارْزُقْنِى فِیها ذِکْرَکَ وَشُکْرَکَ وَطاعَتَکَ وَحُسْنَ عِبادَتِکَ، وَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ بِأَ فْضَلِ صَلَواتِکَ یَا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ،

یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا رَبَّ مُحَمَّدٍ اغْضَبِ الْیَوْمَ لِمُحَمَّدٍ وَلاِ َبْرارِ عِتْرَتِهِ، وَاقْتُلْ أَعْداءَهُمْ بَدَداً، وَأَحْصِهِمْ عَدَداً، وَلَا تَدَعْ عَلَىٰ ظَهْرِ الْأَرْضِ مِنْهُمْ أَحَداً، وَلَا تَغْفِرْ لَهُمْ أَبَداً، یَا حَسَنَ الصُّحْبَةِ، یَا خَلِیفَةَ النَّبِیِّینَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، الْبَدِىءُ الْبَدِیعُ الَّذِى لَیْسَ کَمِثْلِکَ شَىْءٌ وَالدَّائِمُ غَیْرُ الْغافِلِ، وَالْحَىُّ الَّذِى لَایَمُوتُ؛

أَنْتَ کُلَّ یَوْمٍ فِى شَأْنٍ، أَنْتَ خَلِیفَةُ مُحَمَّدٍ، وَناصِرُ مُحمَّدٍ، وَمُفَضِّلُ مُحَمَّدٍ، أَسْأَلُکَ أَنْ تَنْصُرَ وَصِىَّ مُحَمَّدٍ وَخَلِیفَةَ مُحَمَّدٍ وَالْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ أَوْصِیاءِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ، اعْطِفْ عَلَیْهِمْ نَصْرَکَ، یَا لَا إِلٰهَ إِلّا أَنْتَ بِحَقِّ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِى مَعَهُمْ فِى الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ،

وَاجْعَلْ عاقِبَةَ أَمْرِى إِلىٰ غُفْرانِکَ وَرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَکَذٰلِکَ نَسَبْتَ نَفْسَکَ یا سَیِّدِى بِاللَّطِیفِ، بَلَىٰ إِنَّکَ لَطِیفٌ فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَالْطُفْ لِما تَشاءُ، اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِى الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ فِى عامِنا هٰذَا، وَتَطَوَّلْ عَلَىَّ بِجَمِیعِ حَوائِجِى لِلْآخِرَةِ وَالدُّنْیا؛

پس «سه مرتبه» بگوید:
أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ رَبِّى وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّى قَرِیبٌ مُجِیبٌ، أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ رَبِّى وَأَ تُوبُ إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّى رَحِیمٌ وَدُودٌ، أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ رَبِّى وَأَتُوبُ إِلَیْهِ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً . اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِى إِنَّکَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، رَبِّ إِنِّى عَمِلْتُ سُوءاً وَظَلَمْتُ نَفْسِى فَاغْفِرْ لِى إِنَّهُ لَایَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ الَّذِى لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ الْحَلِیمُ الْعَظِیمُ الْکَرِیمُ الْغَفَّارُ لِلذَّنْبِ الْعَظِیمِ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ، أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ إِنَّ اللّٰهَ کانَ غَفُوراً رَحِیماً.

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ فِیما تَقْضِى وَتُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْعَظِیمِ الْمَحْتُومِ فِى لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِى لَایُرَدُّ وَلَا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِى مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، وَأَنْ تَجْعَلَ فِیما تَقْضِى وَتُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِى، وَتُوَسِّعَ رِزْقِى، وَتُؤَدِّىَ عَنِّى أَمانَتِى وَدَیْنِى، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ .

اللّٰهُمَّ اجْعَلْ لِى مِنْ أَمْرِىَ فَرَجاً وَمَخْرَجَاً، وَارْزُقْنِى مِنْ حَیْثُ أَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لَاأَحْتَسِبُ، وَاحْرُسْنِى مِنْ حَیْثُ أَحْتَرِسُ وَمِنْ حَیْثُ لَاأَحْتَرِسُ، وَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَسَلِّمْ کَثِیراً.

منبع: دین پژوهی راسخون